Morgunblaðið - 26.08.1990, Page 8

8 C
MORGUNBLAÐIÐ
MANNLÍFSSTRAUMAR
SUNNUDAGUR 26. ÁGÚST 1990
SIGLINGASKOUNN
Námskeið
TIL 30 TONNA
RÉTTINDA
hefst 3. september.
Kennt mánudags-
og miðvikudags-
kvöld kl. 7-11.
Próf í lok október
Námskelð
TIL HAFSIGLINGA
(Yachtmaster Offshore)
hefst 4. september.
Kennt þriðjudags-
og fimmtudagskvöld
kl. 7-11.
Próf í lok október.
Innrltun
í Lágmúla 7
alla virka daga
kl. 12-18.
Öll kennslugögn
fáanleg í skólanum.
Upplýsingar í símum
68 98 85 og 985-33232.
SIGUNGASKÓLINN
- meðlimur í Alþjóðasambandi siglingaskóla, ISSA.
UMHVERFISMÁL / / lamn
mengunarvandans í sjónmálif
Alrafgeymar
I UPPHAFI bílaaldar voru bílar
sem gengu fyrir raforku með
fyrstu bílum sem smíðaðir voru.
Fyrstu rafbíllinn var smíðaður í
Edinborg árið 1842, og um alda-
mótin voru þeir algengir. Vegna
hraðrar þróunar á sprengi-
hreyflum, uppgötvunar á raf-
ræsihreyflinum og ódýrrar olíu,
urðu rafbílarnir undir í sam-
keppninni. Samt eru nú um 40
þúsund rafbílar í London, til
dæmis við að aka út injólk og
pósti.
Þegar olían varð dýrari, í svoköll-
uðum orkukreppum, 1973 og
1979, var aftur farið að huga að
rafbílum og öðrum rafknúnum far-
artækjum fyrir alvöru.
Hækkun á olíu-
verði, sem hefur
orðið vegna
ástandsins við
Persaflóa, gæti
haft þau áhrif, að
áhuga manna á
öðrum orkulindum
ykist og er þá raf-
orka úr vatnsafli
eftir Gíslo
Júlíusson
nærtækust. Hvort um varanlega
hækkun er að ræða kemur seinna
í ljós.
Mengun frá útblæstri bensín- og
olíuknúinna farartækja er orðin
mikið vandamál víða um heim og
bætist hún ofan á aðra mengun.
Her á landi er hún einnig orðin
vandamál.
í þeirri viðleitni að reyna að
minnka mengun frá bílum hefur
borgarstjórn Los Angeles í Banda-
ríkjunum leitað eftir tilboðum í
10.000 rafbíla af ýmsum gerðum,
til að nota fyrir borgarstarfsmenn
og í þeirri von að þeir verði það
ódýrir að almenningur vilji kaupa
þá.
Um allan heim er leitast við að
gera almenningsfarartæki rafknúin
til að komast hjá mengun í borgum
frá þeirri umferð.
Eitt af mikilvægust atriðunum
til að icoma rafbílunum á almennan
markað er að smíða rafgeyma, sem
eru léttir, fyrirferðariitiir og ódýrir
í smíði og rekstri.
Margar gerðir rafgeyma hafa
verið fundnar upp, og binda menn
vonir við suma, eins og til dæmis,
natríum-brennisteins, nikkel-kadm-
íum eða sink-bróm rafgeyma. Eru
þeir með allt að ijórum sinnum
meira orkuinnihald en blýgeymar.
Enn sem komið er, hefur enginn
ógnað forustu blýrafgeymanna,
enda hafa þeir verið endurbættir
verulega.
Einnig hafa farið fram miklar
rannsóknir á svokölluðum efnaraf-
ala (fuel cell), sem orkugjafa í raf-
knúin farartæki. Blýrafgeymar,
ásamt t.d. sink-bróm geymum og
fleirum, eru endurhlaðanlegir, þ.e.,
þeir eru settir í samband við hleðslu-
tæki og endurhlaðnir á nokkrum
klukkustundum.
Álrafgeymar, sem verða gerðir
að umtalsefni hér, eru ekki endur-
hlaðanlegir, heldur er skipt um ann-
að skautið, sem er úr áli, þegar
þeir hafa tæmst. Það má því segja,
að þeir séu ein gerð af efnarafala.
Álrafgeymar eru í aðalatriðum
byggðir upp á eftirfarandi hátt:
Alplötunum, sem virka sem for-
skaut, er raðað saman með ákveðnu
millibili og á milli þeirra er raðað
plöt-
sem
holum
um,,
nefndar eru
loftbakskaut.
Um þetta allt
leikur vökvi
sem kallaður
er raflausn
og er t.d. kal-
íumsúrvetni
leyst upp í
vatni. Raf-
lausninni er
dælt um
skautin og
lofti í gegn-
um Ioftskaut-
in. Við það
verða efna-
hvörf, þannig
að álið geng-
ur í samband
við súrefni og
vetni, og
myndast við það rafstraumar, ef
eitthvert raftæki er tengt við skaut-
in, og hringrás myndast.
Álskautin eru gerð úr áli og ör-
litlu af öðrum málmum, t.d. mang-
an, til að þau gangi ekki strax í
samband við súrefni og verði óvirk.
Álið fer út í raflausnina og sest til
á botninum sem álsúrvetni. Raf-
lausnin fer aftur til dælunnar yfir
yfírfallið.
í Nýja Sjálandi ásamt fleiri lönd-
um er unnið að þróun þessara
geyma. Gert er ráð fyrir, að álið
sé endurunnið, og er áætlað, að
einungis þurfí 2 kg af súráli til að
bæta upp töp fyrir hver 64 kg áls.
í einu kílói af áli eru um það bil
8 kílówattstundir af raforku, sem
hugsanlega er gerlegt að nýta að
miklu leyti með bættum aðferðum.
- Hárlos
- Kláði
- Flasa
- Litun
- Permanent
MANEX
Jóna Björk
Grétarsdóttir:
Ég missti megnið af hár-
inu 1987 vegna veikinda.
Árið 1989 byrjaði hárið
fyrst að vaxa aftur, en
það var mjög lélegt; það
var svo þurrt og dautt
og vildi detta af.
Síðan kynntist ég Manex
hársnyrtilínunni og það
urðu mjög snögg um-
skipti á hári mínu til hins
betra. Eftir 3ja mánaða
notkun á Manex prótein-
inu, vítamíninu og
sjampóinu er hár mitt
orðið gott og enn í dag
finn ég nýtt hár vera að
vaxa.
vítamín
sérstaklega fyrir
hár, húð og neglur.
Fæst í flestum apótekum
hárgreiðslu- og rakara-
stofum um land allt.
MANEXsjampó
MANEX næring
Dreifing:
s. 680630. ambrosia
-53S..
mbrosi
SALKRFBÆDl/Þrífast menn
nemaþeirhaji scemilega hjarta
hugmynd um sjálfa sigf
Líkaminn og
sjálfstraustið
SÁLFRÆÐINGAR bera sér oft í munn orðin sjálfsmynd, sjálfs-
mat og sjálfstraust. Það er að vonum, því að allir eru sammála
um að báglega geti menn þrifist nema þeir hafi sæmilega bjarta
hugmynd um sjálfa sig, sjálfsmatið sé í þokkalegu lagi, þeir van-
meti sig hvorki né ofmeti og sjálfstraustið sé hvorki óraunsæis-
lega mikið né til baga litið. Þegar leitast er við að leiða
einhverjar líkur að því hvernig þessi viðhorf manns til hans
sjálfs verði til og mótist verður mönnum helst hugsað til bernsku-
reynslu. Framkoma foreldra og annarra nánustu skiptir hér vafa-
laust mestu máli. Barninu er nauðsyn að búa við uppörvandi,
hlýtt og ástúðlegt viðmót. Umfram allt þarf það að njóta virðing-
ar og finna að tilllit sé til þess tekið. Sú tilfinning þarf að rótfest-
ast í vissu um að það sé „ágætt eins og það er“ og að það sé
einmitt „eins og það á að vera“ og foreldrarnir vilji að það sé.
Til að efla sjálfstraustið — ástundið
heilsusamlegt líferni, líkamsþjálfun, brein-
læti, smekklegan klæðaburð og annað sem
gerir mann meira aðlaðandi í augum hans
sjálfs.
Astæða er til þess að leggja
áherslu á eða benda á að
sjálfsmyndar-, sjálfsmats-, og
sjálfstrauststilfínning bamsins (og
m^mmm^mm þá auðvitað full-
orðinna líka) er
mjög líkamlegs
eðlis. Allir upplifa
þessa tilfinningu
að verulegu leyti í
líkama sínum.
Mönnum þarf að
geðjast að líkama
sínum til þess að
* fj|“- u
► w
eftir Sigurjón
Björnsson
þeim líði vel. Helst þarf þeim að
þykja dálítið vænt um hann og jafn-
framt upplifa — og helst hafa upp-
lifað það á mótunarskeiðum ævinn-
ar — að öðrum geðjist að honum
og geti þótt vænt um hann.
Sé sjálfsmynd, sjálfsmati og
sjálfstrausti verulega ábótavant
þegar menn eru komnir á fullorðins-
ár ættu þeir því að gefa sérstakan
gaum að h'kama sínum og hugleiða
hvort hann hefur ekki verið van-
ræktur úr hófi. Það er vissulega
heilladrjúgt skref í átt til bættrar
andlegrar líðanar að taka að sinna
sjálfum sér betur: ástunda heilsu-
samlegt líferni, líkamsþjálfun,
hreinlæti, smekklegan klæðaburð
og annað sem gerir mann meira
aðlaðandi í augum hans sjálfs.
Breytt viðhorf síast smám saman
inn og hafa jafnframt áhrif á aðra.
Stundum má sjá undraverðar breyt-
ingar verða ef þessari stefnu er
fylgt. Sérstaklega er ástæða til
þess að brýna þetta fyrir eldra
fólki. Oft er það svo að þegar fólk
finnur að hrörnun er farin að segja
til sín, hár að grána eða þeim fækk-
ar, hrukkum fjölgar, stirðleiki og
þróttleysi í limum segir til sín, —
dregur úr sjálfstrausti og sjálfsmat
lækkar. Þetta er að verulegu leyti
óþarft, því að eins og oftlega hefur
verið bent á á seinustu árum er
mjög verulega hægt að draga úr
þessum hrörnunaráhrifum með
réttum aðgerðum.