Morgunblaðið - 30.09.1990, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. SEPTEMBER 1990
23
-eftir Friðrik Indriðason/mynd Börkur Arnarsson
HUN var eitt sinn kvikmynda-
stjarna á Indlandi, þekkti
Jean Renoir vel og bjó um
tíma í Beverly Hills. En það
líf átti alls ekki við hana. Hún
hefur allt frá barnæsku sinnt
andlegum málum meir en hin-
um veraldlegu og hefur nú
um árabil verið alþjóðaforseti
Guðspekifélagsins. Hún er
alin upp samkvæmt kenning-
um þess félagsskapar, hlaut
sína menntun í skólum hans
enda var faðir hennar um
tuttugu ára skeið í því starfi
sem hún sinnir nú. Konan
heitir Radha Burnier og í síð-
asta mánuði var hún stödd
hérlendis á vegum íslenska
guðspekifélagsins. Flutti hún
hér erindi á vegum guðspeki-
félagsins og tók þátt í umræð-
um um starfsemi þess og
markmið.
Radha Burnier: Engin trúarbrögð eru æðri sannleikanum,
Engin trúnrbrögó eru
sannleikanum æðri
Radha Buriner er fædd og uppalin í
borginni Medras sem er ein af
stærri borgum Indlands, staðsett í
suðurhluta þess. í borginni eru
höfuðstöðvar Guðspekifélagsins og
þar gekk Radha í skóla þess félagsskap ar.
„Skólar okkar byggja á allt öðrum grunni
en venjulegir skólar," segir Radha. „I þeim
er lögð áhersla á mjög náið samband milliy
nemenda og kennara og að enginn ótti sé til
staðar hjá nemendum gagnvart kennurum.
Samkeppni á ekki að vera til staðar millum
nemenda heldur eiga þeir að öðlast ást á
þeim viðfangsefnum sem þeir fást við.“
Radha gekk í skóla guðspekifélagsins í
Madras allt þar til að gagnfræðaprófi lauk.
Eftir það nam hún klassískan indverskan
dans í sex ár auk háskólanáms í sanskrít og
klassískum bókmenntum. Hefur hún meist-
aragráður í öllum þessum greinum. Hún
veitti forstöðu um árabil þekktu bókasafni
og rannsóknarmiðstöð nálægt Madras þar
sem finna má yfir 17.000 austurlensk hand-
rit. Hún var um átján ára skeið
deildarforseti Indlandsdeildar Guðspekifé-
lagsins og tók við núverandi starfi sínu árið
1980. Meðal náinni vina hennar á þessum
tíma má nefna Indiru Ghandi og Kristna-
murti.
Höfum áhuga á allri andlegri velferð
Radha segir að Guðspekifélgið hafi áhuga
á allri andlegri velferð mannkynsins og hún
telur að andleg málefni séu ofarlega á baugi
í mannlegum samskiptum í dag, en betur
má ef duga skal. „Það er allt of mikið af
fordómum til staðar í heiminum í dag og
átökum sem spinnast út frá þessum fordóm-
um,“ segir Radha. „Það er austur gegn
vestri, fátækir gegn ríkum, svartir gegny
hvítum, kristnir gegn múslimum og svo
mætti lengi telja. Við viljum breyta þessu en
gerum okkur jafnframt grein fyrir að um
risastórt verkefni er að ræða. Verkefnið geng-
ur einkum út á viðhorfsbreytingar og ég tel
að kringumstæður muni stuðla að þessum
breytingum."
Aðspurð um hvort þetta verkefni sé ekki
vonlaust segir Radha: „Nei en ef þú gefur
þér sem staðreynd að það sé vonlaust þá er
það svo. Saga mannsandans er hinsvegar
full af dæmum þar sem lausn fannst á von-
lausum málum. Einu sinni var talið vonlaust
að fljúga, einu sinni var talið vonlaust að
komast til tunglsins og svo mætti lengi telja.
Við höfum þá trú að ef aðeins lítið brot
mannkynsins tileinkar sér viðhorfsbreyting-
arnar muni þær ná að smita út frá sér í
byigjum til allra hinna.“
Mikil andleg vakning sem orðið hefur á
síðustu árum víða um heim telur Radha vera
vegna þess að fleiri og fleiri hafa áhuga á
heildrænum lausnum og hún telur sérstaklega
ánægjulegt hve viðhorfin eru að breytast í
Austantjaldslöndunum. „Eitt dæmið um auk-
inn áhuga í Austur Evrópu er að Guðspeki-
deildir eru þar að komast á laggir á ný eftir
að hafa verið bannaðar um fjölda ára. Eg var
í heimsókn í Sovétríkjunum í ár og þar var
mikill áhugi en félagið var bannað þar 1918.
Við boðuðum til fundar í Moskvu og á hann
mættu um 500 manns eða meir en húsið
rúmaði."
Renoir og Kristnamurti
Radha hefur kynnst mörgum heimsþekkt-
um persónum á æfiferli sínum. Ein þeirra
er franski ieikstjórinn Jean Ranoir. Á sjötta
áratugnum var Renoir á Indlandi við gerð
einnar myndar sinnar. I henni eru mörg dans-
atriði með klassískum indverskum dansi.
Hann frétti af Rödhu og bauð henni hlutverk
í myndinni. Varð það úr og er myndin, The
River, var sýnd á Indlandi varð Radha „heims-
fræg“ í heimalandi sínu. Með henni og Reno-
ir tókst ágætur vinskapur og bauð hann
henni eitt sinn til dvalar í Beverly Hills. En
Radha segir að hún hafi engan veginn kunn-
að við sig í þeim heimi. „Fólkið þar var ótrú-
lega sjálfelskt og tilvera þess snérist mikið
um völd og peninga. Ég stoppaði því stutt
við enda átti þessi heimur ekki við mig,“
segir Radha.
Önnur persóna sem Radha þekkir vel er
Kristnamurti. „Hann er einn þeirra manna
sem hvað mest áhrif hafa haft á líf mitt,“
segir Radha. „Ég þekkti hann sem barn því
hann ólst upp í sama guðspekiumhverfi og
ég. Kristnamurti var að að mörgu leyti mjög
ólíkur mörgum öðrum sem taldir eru gúrúar
að því leyti að hann sjálfur taldi sig ekki til
þeirra. Fyrir mér var hann eins og Búdda
sem sagði: vertu sjálfum þér ljós. Það er
kannski erfitt að útskýra þetta nánar en það
sem ég á við er að maður á fyrst og fremst
að vera ábyrgur gagnvart sjálfum sér.“
Engin trúarbrögð eru æðri
sannleikanum
Guðspekifélagið sem Radha Burnier veitir
nú forstöðu starfar í um 60 löndum og eru
meðlimir þess um 35.000 talsins. Stefnuskrá
þess er í þremur meginhlutum: Að móta
kjarna úr allsheijar bræðralagi mannkynsins
án tillits til kynstofna, trúarskoðana, kynferð-
is, stétta eða hörundslitar. Að hvetja menn
til að leggja stund á samanburð trúarbragða,
heimspeki og fnáttúruvísinda. Hvað þetta
varðar segir Radha að engin trúarbrögð séu
sannleikanum æðri. Og í þriðja lagi að rann-
saka óskilin náttúrulögmál og öfl þau sem
leynast með mönnunum.
í máli Rödhu kemur fram að grunnur
Guðspekifélagsins hvíli á
tveimur styrkum stoðum,
önnur er bræðralag og
hin er frelsi. Bræðralagið
er tilfinningin að gefa af
okkur sjálfum, að vera
sátt við aðra og geta
deilt reynslu okkar, eða
örlögum, með öðrum.
Hvað frelsið varðar íætur
Guðspekifélagið meðlim-
um sínum í té vissa
heimsmynd og skilning sem nokkrir félagar
þess hafa haft á lífinu í heild. Samt hamrar
félagið ekki á boðskap sínum og hann er
ekki lagður á borðið sem trú fyrir meðlimi.
Félagið býr ekki til trúarkenningar en kynn-
ir hugsanir manna sem lifað hafa fyrir áhuga
á velferð mannkynsins.
Radha segir að það sé brýnt að finna leið
til að sameina mannkynið í eina heild án
þess að eyðileggja sérkenni einstakra kyn-
þátta og menningarheima. Til að ná því
marki vill Guðspekifélagið leggja sitt fram.
Hún líkir þessu verkefni við tónverk. „Tökum
tónlist sem dæmi. Við höfum til staðar mörg
ólík hljóðfæri sem gefa frá sér mismunandi
hljóma. Málið er að samræma þessa
hljóma í eina samstæða heild,“ segir Radha.
Radha Burnier hafnaöi hægóarljóma „hins Ijúfa
lífs" til að vinna umburðarlyndri heimsmynd guðspek-
inga fylgi og er nú aiþjóðaforseti féiagsskaps þeirra