Morgunblaðið - 07.10.1990, Page 12

12 C
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. OKTÓBER 1990
Þú ert það sem þú
Morgunblaðið/Ami Sæberg
Hraðsteiktir fróðleiksmolar
og hugleiðingar um skyndibita
eftir Pál Lúðvík Einarsson
Kkal %Kkal úr fitu Jám mg. B-víta- mínmg.
Hamborgari 330 31 2,7 0,2
Kokteilsósa 300 97 0,1 0
Franskar kartöflur 260 48 1,0 0,1
Gosdrykkur 100 0 0 0
Samtals 990 52 3,8 0,3
Ráðlagður dagskammtur fyrir fullorðinn karlmann 2.500 35 10 1,4
„ÞÚ ERT það sem
þú etur.“ Hefur þú
Morgunblaðsles-
andi, gefið þér
tima til að hug-
leiða þessi
vísdómsorð? Eða
ert þú kannski
einn afþessum
mönnum sem
varla hefur tima
til að borða? Lát
ei hugfallast, þú
getur keypt þér
skyndibita.
Hvað er skyndibiti?
Það felst í orðinu
að skyndibita verð-
ur að afgreiða í
snarhasti, neytend-
ur fara að ókyrrast og tala um
„Þjóðarbókhlöðuhraða“ ef þarf að
bíða lenguren 3-5 mínútur. Skyndi-
bitaneytendur eru allajafnan að-
haldssamir í fjármálum; bráðlátir
skyndibitaunnendur gefa sér tóm
til íhugunar ef verðið er mikið
hærra en 500 krónur.
Það er ekki auðvelt að fá greina-
góða mynd af skyndibitaneyslu ís-
lendinga - eða jafnvel manns eigin
ef út í það er farið. Mörgum finnst
þeir nánast svelta heilu og hálfu
hungri. En einhvem veginn lánast
þessum einstaklingum að skila sínu
dagsverki, - sumum „tekst“ meira
að segja að safna sæmilegum hold-
um. - En þegar grannt er skoðað,
var oft nartað í lítinn bita hér og
lítinnbitaþar.
Hverjir eru hinir dæmigerðu
skyndibitanejAendur? Fólk á hlaup-
um? Veitinga- og afgreiðslumenn
segja það alls ekki alltaf vera, Það
sé t.d. mjög algengt að fjölskyldur
vilji tilbreytingu frá matargerð og
uppvaski. Það er mjög háð efna-
legri afkomu hve fólk getur oft lát-
ið slíkt eftir sér. Einn veitingamað-
ur taldi að nokkur samdráttur væri
í sölu, sérstaklega saknaði hann
þess að nú um stundir væri fátíðara
að sjá mæður einar og væntanlega
einstæðar með böm á sínum veit-
ingastaðnum. Veitingamenn segja
einnig að skyndibitaneysla sé háð
veðurfari, t.a.m. dragi úr sölu í slag-
viðri.
Tölfræðileg gögn um skyndi-
bitaneyslu landsmanna
liggja ekki á lausu; hefur lítið verið
safnað sérstaklega. Það því er erf-
itt, jafnvel ómögulegt að gera sér
nokkra tölfræðilega mynd af neysl-
unni. Á skrifstofu starfsfólks í veit-
inga- og gistihúsum taldist starfs-
mönnum svo til að á höfuðborgar-
svæðinu væru 77 veitingastaðir sem
þeir flokkuðu sem skyndibitastaði.
En starfsmenn bentu á að þessi
tala væri í sjálfu sér merkingarlítil.
Forskeytið „skyndi-“ væri þegar
allt kæmi til alls einstaklingsbundið
skilgreiningaratriði. Ogþarað auki
væri skyndibiti seldur mun víðar
t.d. úr söluvögnum og sjoppum.
Eigendur og veitingamenn á
skyndibitastöðum frábuðu sér að
gefa tölfræðilegar upplýsingar. Var
svo að skilja að þeir vildu ekki að
sarrikeppnisaðilarnir sæu á þeirra
spil. Víster, að meðvitaður neyt-
andi verður var við umtalsverða
samkeppni á þessu sviði. T.a.m. er
verðið á hamborga með frönskum
kartöflum mjög breytilegt, allt frá
299 krónum.
Morgunblaðsmaður gerði
eina síðdegisstund á virk
um degi, mjög óformlega könnun í
miðbæ Reykjavíkur og spurði fjöru-
tíu menn og konur um hver hádegis-
verðurinn hefði verið.
Tveir höfðu neytt síns matar í
ró og næði á veitingastað með þjón-
ustu. Níu einstaklingar höfðu borð-
að í mötuneyti á vinnustað, þar af
voru fimm opinberir starfsmenn hjá
ríki eða sveitarfélagi. Fimm höfðu
tekið með sér nesti. Það var at-
hyglisvert að ellefu einstaklingar
höfðu borðað heima og þrír þeirra
létu þess getið að sú máltíð gæti
talist skyndibiti og stæði í sam-
bandi við flutning barna milli dag-
mæðra, gæslustofnana og skóla.
Fjórir einstaklingar höfðu borðað á
skyndibitastað, einn til viðbótar
hafði keypt pylsu úr söluvagni og
þrírtöldu sig hafa nærst á „hreinu
sjoppufæði" s.s. kexi og gosdrykkj-
um. Fimm sögðust hafa soltið „heilu
hungri“. Þótt ekki megi draga
víðfeðmar ályktanirgefa niðurstöð-
umar vísbendingu um að skyndi-
bitastaðir eigi enn mikinn markað
óunninn.