Morgunblaðið - 16.12.1990, Blaðsíða 7

riMR®ÖNííIJftfilÐ í •SUNNUJDIA.G'UR J 16í tDESEMBER ;IS9 0
-c $
sem spretta úr hópum mennta-
manna. Næsti áratugur mun án efa
bera sterkan svip af athafnamönn-
um annars vegar og menntamönn-
um hinsvegar í staðinn fyrir tiltölu-
lega litlausa menn af milli-kaliber
úr röðum lögfræðinga og viðskipta-
fræðinga sem yfirleitt koma ungir
og reynslulitlir inn í stjórnmálin,"
segir Össur.
„Skipulagsbreytingar í sjávarút-
vegi munu setja svip sinn á fyrri
hluta áratugarins og um þær verða
mikil átök. Komið verður á hreinu
markaðskerfi þannig að allur fiskur
fer í gegnum uppboðsmarkaði hér-
lendis. Auk þess verður búið að
koma á veiðileyfasölu fyrir alda-
mót. Þetta mun hafa í för með sér
mikið hagræði, mikinn sparnað og
aukna velferð. Jafnframt verður
unnið að gjörbreytingum á landbún-
aðarmálum. Leyfður verður inn-
flutningur á unnum landbúnaðar-
vörum og iagðar verða niður út-
flutningsbætur. Kvótakerfið í land-
búnaðinum verður gert miklu hreyf-
anlegra og leyfð verður frjáls sala
kvóta til þess að stuðla að hag-
kvæmni. Þegar líða fer á seinni
helming áratugarins, munu nýir
þættir koma inn í þjóðmálaumræð-
una. Sala stórra ríkisfyrirtækja
verður þá, að mínu mati, mjög í
brennideplinum — ríkisfyrirtækja,
sem hingað til hafa ekki verið orðuð
við einkavæðingu á Islandi, svo sem
rafmagnsveitur.
Óneitanlega munu Evrópumálin
setja svip sinn á 10. áratuginn og
þó ég sé mikill Evrópusinni, held
ég að niðurstaðan verði sú að ís-
lendingar telji sér ekki fært að
ganga í Evrópuandalagið. í fyrsta
lagi eigum við sem sjávarútvegsþjóð
mjög erfitt með að fara inn í banda-
lag þar sem sjávarútvegur er geysi-
lega niðurgreiddur. í öðru lagi er
ríkjandi sjávarútvegsstefna, sem
búin er að leggja í rúst alla helstu
fiskistofna sem Evrópubanda-
lagsríki ráða yfir,“ segir Össur.
Miðjan færist til hægri
„Mér finnst líklegt að miðjan í
stjórnmálunum færist til hægri á
næsta áratug," segir einn af fulltrú-
um Sjálfstæðismanna. „Sjónarmið,
sem áður áttu á brattann að sækja,
svo sem minni ríkisumsvif, aukið
frjálsræði og minni miðstýring,
munu eiga greiðari aðgang á næsta
áratug. Hinsvegar munu eiga sér
stað mikil átök milli sérhagsmuna
og almannahagsmuna, ekki síst
þegar við tengjumst þróuninni í
Evrópu. Fijálsræðið mun aukast,
en það verða átök um það. Mikill
ágreiningur á eftir að koma upp
meðal manna þegar hingað verður
farið að flytja inn landbúnaðarvörur
og kvótakerfi landbúnaðarins af-
lagt. Það gerist ekki hávaðalaust.
Hvort sem við göngum inn í Evr-
ópubandalagið eða ekki, verðum við
að tileinka okkur leikreglur sem
gilda í heimi viðskipta og atvinnu-
lífs. Við eignumst kannski bændur,
sem geta þá gengið um með reisn
i stað þess að ganga um sem ein-
hveijir ölmusumenn. Að svo stöddu
er erfitt að spá um hvernig við
komum til með að tengjast Evrópu.
Evrópumálin held ég þó að verði
til þess að þjóðernis- og menningar-
mál verði ríkari þáttur í stjórnmá-
laumræðunni en verið hefur því
óhjákvæmilega þýðir tengingin við
Evrópu að hér mun verða alþjóð-
legra umhverfi.“
ÞUNGTROKK, BLÚS
OGÞJÓÐLEG TÓNLLST
„LIÐINN áratugur er markverður fyrir margt, og þá helst fyrir
þá tónlistarbyltingu sem varð í upphafi hans og í lok áttunda
áratugarins. Þeir tónlistarmenn, sem komu fram þá hafa reynst
furðu lífseigir og eru margir í fullu fjöri enn og verða eflaust
vel fram á tíunda áratuginn. Annað sem er minnisstætt er sú
fjölbreytni í tónlist sem hefur verið áberandi, sérstakiega frá því
um miðjan áratuginn," segir Árni Matthíasson tónlistargagnrýn-
andi Morgunblaðsins.
Bubbi Morthens er
tvímælalaust dægur-
tónlistarmaður
níunda áratugarins.
Enjjinn hefur komist
með tærnar þar sem hann hefur
haft hælana. Á áratugnúm hefur
hann. sent frá sér 25 breið- og
smáskífur, sem selst hafa í vel á
annað hundrað þúsund eintökum.
Ekki er hægt að ætla annað en
að hann verði áberandi á tíunda
áratugnum, eins og hingað til.
Sykurmolarnir eiga líka sinn sess
þegar litið er yfir áratuginn, því
þeim tókst það sem alla tónlistar-
menn hefur dreymt um síðustu
áratugi: að slá í gegn í útlöndum.
í því sambandi má svo ekki
gleyma Mezzoforte, þó ekki hafi
sú sveit náð eins langt.
Þegar menn velta fyrir sér.
hvaða dægurtónlistarfólki eigi
eftir að bera á er vert að greina
á milli flytjenda og skapandi tón-
listarmanna. Framúrskarandi
flytjendur eins og Andrea Gylfa-
Björk Guðmundsdóttir Sykurmolasöng-
kona á eftir að vera áberandi á næsta
áratug eins og hingað til.
dóttir, Stefán Hilmarsson og fleiri
stjörnur verða vitanlega áberandi
á áratugnum, og í þann hóp eiga
eftir að bætast söngvarar eins og
Bjarni Arason þegar líður á ára-
tuginn. Af skapandi listamönnum
á Björk Guðmundsdóttir Sykur-
molasöngkona eftir að vera áber-
andi á næsta áratug eins og hing-
að til. í poppgeiranum má nefna
Þorvald B. Þoivaldsson, Björn
Friðbjörnsson og Eyþór Gunnars-
son, svo einhverjir séu nefndir,
en af jaðartónlist, eru það meðal
annarra Jóhann Jóhannsson, Sig-
urjón Kjartansson og Gunnar L.
Hjálmarsson, sem eiga líklega
eftir að ná í poppgeir-
ann. Einnig hlýtur að
bera allmikið á hinum
geysisnjalla gítarleik-
ara Guðmundi Péturs-
syni.
Hvað tónlistina varð-
ar er nánast ógjörning-
ur að sjá fyrir hvað á
eftir að gerast, enda
óvíða örari breytingar
en í popptónlist. Ekki
kæmi mér þó á óvart
þó þyngra rokk eigi eft-
ir að færast í aukana
næstu ár, en dali síðan.
Dansrokkið nær líklega
ekki lengra en hingað
til, en líklegt þykir mér
að þjóðleg tónlist og blús eigi eft-
ir að hafa meiri áhrif víða um
heim, enda hefur blúsinn sótt
mjög í sig veðrið undanfarið, og
fari jafnvel að skila sér hér í
popp/rokkinu á landi, en það halli
undan^ fæti hjá froðupoppinu,“
segir Árni.
Rúnar Helgi
Vignisson.
Gyrðir
EÍíasson.
Vigdís
Grímsdóttir.
að gera ráð fyrir að á komandi
áratug muni nákvæmlega sömu
hlutir gerast hér,“ segir Heimir
Pálsson framkvæmdastjóri Félags
íslenskra bókaútgefenda. Engin
leið er að spá fyrir um hvers kon-
ar bókmenntir munu ganga í þjóð-
ina á næstu árum enda höfum við
lifað margvíslegar sveiflur í því
sambandi, að sögn Heimis. „Menn
eru að gera því skóna að tími
ævisagnanna sé að verða liðinn
enda hefur dregið verulega úr út-
gáfu þeirra nú. Mér finnst senni-
legt að skáldsögur taki við af
ævisögum. Þessa dagana eru t.d.
að koma út mjög athyglisverðar
skáldsögur og það eru mjög kröft-
ugir höfundar að skrifa um þessar
mundir. Tilvera okkar verður
sífellt flóknari og það verður æ
erfiðara að skilja hana eftir því
sem árin líða, að minnsta kosti
fyrir fólk sem komið er yfir miðjan
aldur. Þessi stíffrosna kaldastríðs-
heimsmynd, sem maður var
kannski á einhvern hátt búinn að
sætta sig við, er allt í einu horfin.
Svörin, sem voru sjálfgefin fyrir
þremur til fjórum árum, eru nú
ónýt. Og það er ekkert fráleitt að
hugsa sér að menn leiti svara í
skáldsögum frekar en að reyna
að skilja nýja heimsmynd. Menn
flýja frá þeirri raunhyggju, sem
reynst hefur marklaus. Hún hefur
ekki skilað okkur svörum. Eins og
gengur verður ákveðin öldugangur
í skáldsagnagerðinni, en með því
á ég við að á einu tímaskeiði
skrifa menn tiltölulega táknrænar
og flóknar skáldsögur, og á því
næsta koma fram mjög einfaldar
raunsæissögur.
Bókmenning og bókmenntir
þjóðarinnar geta átt góða daga á
næsta áratug. í því sambandi gef
ég mér það að þessi þjóð haldi
áfram að tala, lesa og skrifa það
tungumál sem það hefur talað,
lesið og skrifað hingað til. Islensk
menning verði svo sterk að hún
megni að standa undir þjóðtung-
unni. Því ég sannfærist alltaf
meir og meir um það að það er
ekki tungan sem varðveitir menn-
inguna heldur er það menningin
sem varðveitir tunguna. Ef íslensk
menning, það er hversdagsmenn-
ing og siðvenjur okkar, hrynur að
einhveiju leyti, þá mun þessi spá
vissulega hrynja,“ segir Heimir.
Meðal höfunda, sem eftirvænt-
ing beinist að eru Vigdís
Grímsdóttir, Gyrðir Elíasson og
Rúnar Helgi Vignisson. Menn vilja
líka spá því að tíðinda sé jafnvel
að vænta frá ungum skáldum, sem
ekki eru alltaf í sviðsljósinu, svo-
kölluðum „neðanjarðarskáldum".
í
ÞAÐ ER LITIÐ MAL
ab útbúa dýnur eftir þínum óskum.
Hjá Lystadún færðu
dýnuna og svampinn
móta&an eftir þínu höfbi
- og líkama.
Vib mótum svamp
í allar gerbir og stærbir
af rúmum, sófum, stólum,
púbum, jafnvel leik-
föngum og allt annab
sem þér dettur í hug.
Einnig eigum vib vöndub
áklæbi í fallegum litum
og mynstrum.
Sendum í póstkröfu
um land allt.
LYSTADUN