Alþýðublaðið - 17.02.1959, Blaðsíða 5

frikuströnd
Guffmundur Steinsson: Mar-
íumyndin. Skáldsaga. AI-
menna bókafélagið. Prent-
smiffja Björns Jónssonar. Ak-
ureyiri 1958.
HÖFUNDUR þessarar bókar
gaf út skáldsöguna „Síld“ árið
1954 og gegndi þá nafninu Guð-
mundur J. Gíslason. Hún var
stórgallað byrjandaverk, og bar
Guffmundur Steinsson
margt til. N*ú hefur Guðmundur
skipt um föðurnafn og tamið sér
ný og gerólík vinnubrögð. „Mar-
íumyndin“ er ekki aðeins marg-
falt betri skáldsaga en „Síld“.
Þetta er bók, sem vekur miklar
vonir um höfundinn og fram-
tíð hans.
■Sagan gerist á eyju úti fyrir
Afríkuströnd, en þar er dvalar-
gestur ungur maður, sem gæti
íi maður-
inn og hafið
HIN margumtalaða kvik-
mynd „Gamli maðurinn og
!hafið“, sem. gerð er eftir skáld.
sögu Hemingways, hefur nú
verið frumsýnd í Ilollywood,
Niew York og Washington. —
Hlaut hún einróma lof gagn- i
rýnenda. Til dæmis skrifaði
gagnrýnandi stórblaðsins New
York Herald Tribune: „Gamli
m-aðurinn og hafið er m*eðal
beztu kvikimynda, sem* okkar
kynslóð hefur framleitt“. —
Tracjf hefur um* langan tírna
sýnt aifburðagóðán léik, én ég'
held, að leikur hans *hafi aldr-
ei verið eins góður“. Þá ber
gagnrýnendum: og saman um
að íeikstjórh John Sturges sé
ágæt.
Það er Warner Brotlhers
kjvilkmyndafélagið, sem hefur
giert kvikmyndina, og efni
hennar er í stór.um dráttum
á þessa leið: Fiskimaður frá
Kúbu heífur verið að veiðum
í 84 daga á miðunum án þess
að fá b.ein úr sjó, er hann
kemst í tæri við risastóran
spjótfisk. Nú hefst tveggja
sólarlhringa erfið viðureign,
þar sem garnli maðurinn beit.
ir allri sinni leikni Og hug-
rekki gegn kröftum hins risa-
vaxna fisks. Um hádegisbilið
Framhald á 2. as®t».
verið Islendmgur, þó að hins
vegar .sé ekkert gert uppskátt
um þjóðerni hans. Hann fellir
ástarhug til ungrar dansmeyjar
og á með henni yndislegar stund
ir heitra og bjartra daga og
regn-fagurra nótta, kynnist
ýmsu fólki í þorpinu, sem er
sögusviðið, störfum þess, siðum
og háttum, og nýtur lífsins eins
og saklaust barn í glöðum leik.
Atburðirnir virðast í fljótu
bragði hversdagsiegir —- jafnvel
daufir og fjarlægir, því að sagan
er skrifuð af hófsemi, sem stund
um minnir á lítillæti. Guðmund
ur Steinsson lætur sér nægja að
gefa í skyn. En honum tekst það
ótrúlega vel. Sagan er svo per-
sónuleg og raunsönn, að hún
verður lesandanum minnisstæð
og áhrifarík. Hún dæmist ekki !
tilþrifamikill skáldskapur, en
samt er listrænt gildi hennar
ótvírætt. Höfundurinn gerir
litla sögu stóra.
Hófsemin er sýnu vandasam-
ara túlkunaratriði en tilgerðin,
svo að Guðmundur Steinsson
velur stórmannlegt hlutskipti,
þó að vinnubrögð hans einkenn-
ist a*f látleysi og einfaldleik.
Hann þekkir líka mun fleiri'liti
en hvítt og svart til skilnings og
skýringar á mannlegu eðli.
„Marfumyndin“ er ljóðræn saga
og þess vegna að sumu leyti
gamaldags, ef vandvirknisleg
nærfærni eða nærfærin vand-
virkni skulu teljast fornar dyggð
ir í skáldskap.' En Guðmundur
Steinsson er vanda sínum vax-
inn, og því hefur hann unnið
hér góðan sigur. Mér dettur í
hug, að „Mariumyndin" hafi oft
runnið gegnum ritvélina áður
en hreinskriftin kom til sögunn-
ar. Hún er að minnsta kosti
blessunarlega ólík uppkasti.'
Stíllinn ræður víst úrslitum
um fegurð og skáldskapargildi
bókarinnar. Hann er smáfríður,
en einstaklega blæbrigðaríkur,
þrátt fyrir hófsemi Guðrnundar
Steinssonar. Þess vegna tekst
höfundinum að gefa í skyn
þann hiuta sögunnar, sem ekki
felst í orðanna hljóðan. Hún er
eins og hús í sumarlandi með
gluggana opna fyrir sól og blæ,
svo að fleira kennist en auga og
eyra greinir á andartaki líðandi
stundar. Vistarverur þess eru
raunar frafnandlegar, en Guð-
mundur ferjar lesandann í þenn
an spánska ævintýraheim og
kemur honum skemmtilega til
skila. Aðrir kunna að heimta
fleiri og stærri atburði, villt-
ari ástir, sterkara vín og
trylltara nautaa.t, en ég er
ánægður og þakka Guðmundi
Steinssyni fyr-ir mig. Hitt er
annað mál, að höfundur, sem
þetta kann og get.ur, ætti að
færast meira í fang og hyggja á
nýja sigra.
Ég skai að lokum gera örlitla
úrlausn þeim, sem forvitnir eru
um manninn Guðmund Steins-
son. Hann kvað ættaður austan
af Eyrarbakka, að minnsta kosti
í ættir fram, en hefur um ára-
skeið dvalizt erlendis og komizt
lengra suður á bóginn en ýmsir
þeir, sem eldri eru og lífsreynd-
ari. Og hér mun kannski fundin
skýring þess, að ,,Maríumyndin“
er til orðin. Guðmundur Steins-
son virðist þekkja og skilja það
umhverfi, sem hann velur að
sviði sögu sinnar, atburða henn-
ar og örlaga. En jafnframit reyn-
ist hann- svo slyngur og hug-
kvæmur rithöfundur að gera
fjarlægan hversdagsleika og
stutta kynningu twggja elsk-
enda að íslenzku ævintýri. Sú
saga kemur þægilega á óvart.
Helgi Sæmundsson.
25. JANÚAR sl. tilkynnti
Jóhannes páfi XXIII. þá á-
kvörðun sína að kalla saman
almennt kirkjuþing. Þessi
boðskapur hins nýja páfa
vakti heimsathygli, bæði ka-
þólskra manna og annarra. Á
kirkjuþingi eiga rétt til setu
allir kardínálar, biskupar,
ábótar og yfirmenn hinna
ýmsu reglna kirkjunnar, eða
um 1600 manns. Slík kirkju-
þing eru afar sjaldgæf.eins og
sjá má af því, að síðasta
kirkjuþing var haldið árið
1869 og næsta þar á undan
var hið fræga kirkjuþing í
ifiiiiiiiiuiiiiiiimiiiiimiiiiiiiiiiimiKiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiimiJiiiiiiiiiiimiiiiniiiiiimiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiimtiMimiimiimtiMimiimiiiiimiMU-
Enn eitt furSuslysið við könnun
egypzkra grafhýsa.
I BYRJUN janúarmánaðar
, birtist stutt frétt í heimsblöð-
unum, þar sem skýrt var frá,
að egypzki 'fornleifafræðing-
urinn Zakaria Gonheim væri
horfinn og ekkert vitað um
endalok hans.
Zakaria Gonheim var for-
síðuefni flestra blaða fjórum
árum áður, og var hann þá
miðdepillinn í einum dular-
fyllsta vísindaatburði síðari
ára.
Zakaria Gonheim var
fremstur í flokki beirra eg-
ypzku fornleifafræðinga, sem
leystu brézka og bandaríska
fornleifafræðinga af hólmi
eftir heimsstyrjöldina síðari.
Árið 1951 stjórnaði hann upp-
greftri { Sakkarah, en þar eru
margar og merkilegar rústir.
Sakkarah er um 50 kílómetra
frá Kairó og hefur verið graf-
ið þar í jörð í heila öld, en
fornleifafræðingar hafa alltaf
von um að finna eitthvað nýtt
og merkilegt, jafnvel á stöð-
um, sem virðast þrautkannað-
ir. Dag nokkurn er Gonheim
☆
Gonheim stendur þarna í
gröfinni, sem hann gróf
upp, og hallar sér fram á
kistu Faraosins. Hún er
eins og sést opin í endann,
en ekki aff ofan.
hafði dvalizt nokkra hríð í
Sakkarah tók hann eftir
höggnum steini, sem stóð upp
úr sandinum. Við nánari
rannsókn kom í ljós, að þarna
var undirstaða að einhverri
byggingu, 250 metra langri.
Ekki þurfti lengi að grafá áður
en í ljós kom, að hér var um
nýjan og áður óþekktan pýra-
mída að ræða.
Ö,
fllum sérfræðingum kom
saman um að hér væri um
Trente, sem háð var árið 1545.
Viðfangsefni þingsins vek-
ur ekki minni athygli, en þa<?
er „einnig allra kirkna“. Róft»
arkirkjan hefur aldrei !áti2l
af þeirri skoðun, að hún S»
hin eina og sanna kirkja, og
aðrar kirkjur aðeins viilutrú-
ar eins og mótmælendur eða
frávillingar eins og grísk-
kaþólskir. En samt sem áðujr
eru nú öllum kirkjudeiMum
boðið að koma til Rómar
ræða möguleika á sameiningui
allra kristinna manna.
Undirbúningsstarf XXI.
kirkjuþingsins tekur langan
tíma, ár eða meira. En þess
er vænst að það verði ekki
síðar en árið 961, senniléga í
Péturskirkiunni í Róm.
Engar líkur eru á því
kirkiur mótmælenda fallist á.
sameininsu við kabólsku kúrkj
una. Þar ber of á milli i írú-
fræði og helgisiðum tíl að
mögulegt sé að ná samke-m«-
lagi, sem hafa mundi í för
með sér a^gera einingu. Aftur
á móti er ekki talið útilokað,
að grisk-kabólsk kirkja og
aðrar kirkiudeildir í Austur-
löndum tengist Rómarkirhju
sterkum bönd.um í framtið-
inni. F.innig er ekki ómögu-
legt að Anglíkanska kirkjan
sé ekki andvíg nánari sann-
vinnu við Róm en verið héf-
ur.
Járntjaldið kemur til meí>
að vera bröskuldur í vegi fyr-
ir undirbúningi kirkiuþings-
iris. Fiölmargir kabólski? Msi«
upar eru í alþýðulýðveidun-
um svonefndu og við því er
varla að búast að ríkisstjórn-
ir í beim löndum levfi þegrv-
um sínum að sækia þing. sem
keiíiur til með að gera álykt-
arnir, sem feommúnistar ei'Ui
iítt hrifnir af.
Eins og fvrr segir er ki'rkjti
þing samkunda biskupa frá
öllum bvvgðum löndum. Páf-
inn er í forsæti á kirkjuþingi
og allar ákvarðanir bess, sem
trúna varða, eru óaftarkail-
anlegar.
Fyrsti aðdrag'andi kirkju-
Framhald á 10. síðit.
rmmmmim(iHiiimmiHtttHiiiiiiniuiiiiiiimiiiiimnm«s*
merkasta fornleifafund' *
Egyptalandi að ræða síí@an
gröf Tutankamon fannst ksi9'
1921. Pýramídinn í Sakkarah^
sem að vísu er mjög i3!a #ar-.
inn, var byggður um þa§ biSr
2700, eða um sama leyti *og
hinn frægi Djeserpýramídi «g
þess mátti vænta að í honum
væru margir salir fullir a#-
dýrum gripum og ómetarileg-
um munum. Og vitað var
í honrnn mundi vera gtö#
Sekhem Khet.
Gopheim hófst þegar hariöa
við uppgröftinn. Eftir tvö úr
var komið að miðbiki pýfa-
mídans. Þar varð fyrir þeim*
líkkista mikil, gjörð af ala-'
bastri og gulli.
Gonheim opnaði kist'una
himn 27. júní 1954. Viðstaddiy
voru fréttamenn og visiiMÍSV-
menn víðsvegar úr heimin-
Framhald á 10. síffu.
llllillllll
Alþýðublaðiff — 17. febr. 1959 f