Morgunblaðið - 22.05.1992, Qupperneq 25

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. MAÍ 1992

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Aukin fjölbreytni á
hlutabréfamarkaði
Eitt stærsta innflutnings-
og þjónustufyrirtæki
landsins, Globus hf., bauð
fyrir skömmu út nýtt hlutafé
að nafnverði 72 milljónir
króna í lokuðu útboði sem er
um fimmtungur af heildar-
hlutafé fyrirtækisins. Er út-
boðinu sérstaklega beint til
. stærri lífeyrissjóða, trygging-
arfélaga og annarra stærri
fjárfesta. Hlutabréfin hafa
fengið góðar undirtektir á
markaðnum og þegar hafa
selst bréf fyrir tæpar 100
milljónir króna en heildar-
söluverðmæti er alls rúmar
150 milljónir.
Enda þótt útboðið sé lokað
markar það viss þáttaskil í
íslenskri verslunarsögu því
hér er á ferðinni fyrsta inn-
flutningsfyrirtækið sem býð-
ur hlutabréf sín til sölu á
hlutabréfamarkaði. Raunar
hefur verið næsta fátítt hér
á landi að fyrirtækjum sem
hafa um árabil verið í eigu
sömu fjölskyldunnar sé breytt
í almenningshlutafélög eða
skref stigin í þá átt eins og
á við um Globus. Dæmi um
slík fyrirtæki eru sjávarút-
vegsfyrirtækið Haraldur
Böðvarsson hf. á Akranesi
og byggingafyrirtækið Ar-
mannsfell hf.
Um tilgang hlutafjárút-
boðs Globus segir m.a. í út-
boðslýsingu: „Það sem vinnst
við þá breytingu að bjóða
hlutabréf á almennum mark-
aði er m.a. að með sölu slíkra
hlutabréfa skapast fjármagn
til lengri tíma í stað notkunar
dýrs skammtímafjármagns.
Af þessu mun leiða verulega
aukin arðsemi félagsins hlut-
höfum til hagsbóta.
Almennt er einnig talið að
opin hlutafélög hafi sterkari
stöðu á markaðnum, þau
höfða til fleiri, bæði eigin
hluthafa og annarra. Nýir
hluthafar veita einnig aukið
aðhald og styrkja því félagið
á þann hátt.
Kostirnir við þá leið sem
hefur verið valin til styrktar
félaginu felast auk þess sem
að framan greinir m.a. í
sterkari ímynd félagsins út á
við og traustari eiginfjár-
stöðu, sem aftur leiðir til þess
að samningsstaða félagsins
verður sterkari. Allt þetta
mun skapa grundvöll að auk-
inni arðsemi í framtíðinni.“
Til staðfestingar stefnu-
breytingu eigendanna hefur
ný stjórn tekið við af fjöl-
skyldu Árna Gestssonar, sem
áður skipaði stjórnina. Tveir
af þremur stjórnarmönnum
eru sjálfstæðir og óháðir.
Jafnframt hafa eigendur
Globus lýst því yfir að þeir
séu reiðubúnir að stefna að
því að 33% af hlutafé félags-
ins geti verið í eigu annarra
en þeirra. Það skref sem nú
hafi verið stigið sé fyrsta
aðgerðin í þá átt að opna
fyrirtækið.
Það er fagnaðarefni. að
rótgróið fjölskyldufyrirtæki
eins og Globus skuli nú stíga
sín fyrstu skref inn á hluta-
bréfamarkaðinn. Það þarf
hugrekki og framsýni til að
birta opinberlega jafnítarleg-
ar upplýsingar um málefni
fjölskyldufyrirtækis og gert
er í útboðslýsingu en þar
koma m.a. fram upplýsingar
um afkomu sl. fimm ára og
rekstraráætlun fyrir yfir-
standandi ár. En um leið út-
vegar fyrirtækið sér aukið
rekstrarfjármagn vegna frek-
ari umsvifa sem ráðstafað
verður til fjárfestinga, endur-
bóta o.fl. I þessu efni getur
Globus orðið öðrum fyrir-
tækjum svipaðrar tegundar
nokkur vegvísir, þegar og ef
stjórnendur þeirra og eigend-
ur telja sér hag í því að gera
breytingar á fyrirkomulagi
eignarhalds þeirra. Enginn
skyldi þó ætla að með hluta-
fjárútboði sé unnt að útvega
ódýrt fjármagn til fjárfest-
inga því meiri kröfur um arð-
semi eru að jafnaði gerðar til
hlutabréfa en skuldabréfa
enda eru þau almennt
áhættusamari fjárfesting.
Hlutabréfaútboð Globus og
áform um að breyta fyrirtæk-
inu í almenningshlutafélag
er enn eitt merkið um já-
kvæða þróun hlutabréfa-
markaðarins. Það er mikils
um vert að á hlutabréfamark-
aði séu fyrirtæki úr öllum
helstu greinum atvinnulífs-
ins. Tilkoma innflutningsfyr-
irtækja á þessum markaði
eykur tvímælalaust fjöl-
breytnina og auðveldar fjár-
festum að byggja upp samval
hlutabréfa í því skyni að
dreifa áhættu. - “w
Hvers vegna K-bygg-
ing á Landspítala?
eftir Jónas Magnússon
og Pál Gíslason
Að undanförnu hafa málefni heil-
brigðisþjónustunnar verið í brenni-
depli. Stjórnvöld hafa gert þessari
þjónustu að spara mjög mikið á mjög
skömmum tíma. Handlækningasvið
Landspítala hefur ekki farið varhluta
af þessum þrengingum. Nægir þar
að minna á tilfærslu á starfsemi lýta-
lækningadeildarinnar, sem er mið-
stöð fyrir brunasjúklinga. Sú færsla
hefur valdið nokkurri gagnrýni.
Einnig hefur stjórnarnefnd ákveðið
að lokanir í sumar verði með mesta
móti þannig að miklir erfiðleikar eru
fyrirsjáanlegir á rekstri sviðsins í
sumar. Mjög erfitt verður um vik,
þegar ekki er hægt að fá starfslið
til afleysinga vegna fjárskorts. Öll
starfsemi mun snúast um bráðaþjón-
ustu og annað mun sitja á hakanum.
Við getum gert þetta í sumar en
endurtökum það ekki oft. Þessir hlut-
ir eru vissulega mikið áhyggjuefni
stjórnendum sviðsins, en þeir þurfa
einnig að horfa fram á við til næstu
ára.
Staða handlækninga í dag
Undanfarin ár hefur starfsemi
handlækninga verið að breytast
hægt og bítandi. Hér er um að ræða
þróun sem hefur orðið með tilkomu
nýrrar sérhæfni og tækja til grein-
ingar og meðferðar á sjúkdómum.
Enginn hefur farið varhluta af þess-
ari þróun og nægir að nefna hluti
eins og tölvur, vídeó, laser og margt
margt fleira. Sameiginlegt mark
þessarar þróunar er að aðgerðir sem
áður voru óframkvæmaniegar án
innlagnar og opinnar aðgerðar með
tilheyrandi sjúkrahúslegu og veik-
indum eru nú framkvæmanlegar með
minni eða „lokuðum" aðgerðum með
stuttum innlögnum og léttari veik-
indum. Þessi þróun hefur orðið til
mikillar blessunar fyrir fjölda fólks
hér á landi og nægir að nefna sem
dæmi að nú er sárasjaldan skorið til
steina í þvagfærum, hægt er að fjar-
lægja liðþófa úr hné með speglunar-
tæki og gallsteinar eru afgreiddir
með kviðsjá. Þessi listi verður lengri
og lengri með hverjum deginum sem
líður. Hérlendis er þessi þróun hafin,
en spá okkar er sú að á næstu árum
verði allt að því gjörbylting í með-
ferð á flestum sviðum handlækninga
vegna þeirrar tæknibyltingar sem
er nú staðreynd. Þetta hefur aftur
orðið til þess að skurðaðgerðir safn-
ast á stærri spítalana, sem geta full-
nægt þessum kröfum um sérhæfni,
en verkefni minni sjúkrahúsanna
breytast í umönnun.
Aukin umsvif skurðlækna
Allir eru meðvitaðir um þá þróun
skurðlækninga að fleiri og fleiri að-
gerðir koma fram og sífellt er verið
að leysa vandamál. Starfsemi skurð-
lækninga hefur því þróast gríðarlega
á síðustu árum. I dag eru gerðar
mun stærri aðgerðir á mun eldra
fólki en var hugsanlegt fyrir fáum
árum. Hlutfall gamals fólks af heild-
inni er einnig vaxandi þannig að sí-
felld þörf er á auknum umsvifum.
Hérlendis hafa' einnig verið teknar
„Handlækningar eru að
þróast mjög mikið núna
og ef við ætlum að vera
með í þeirri þróun verð-
um við að skapa betri
aðstöðu fyrir skurðstof-
ur.“
upp aðgerðir sem áður voru fram-
kvæmdar ertendis (td. heilaaðgerðir
á Bsp. og hjartaaðgerðir á Lsp.) og
sérgreinar sem áður hafa skotið rót-
um þróast einnig. Allt þetta krefst
meira húsnæðis og tækjabúnaðar.
Þrátt fyrir meiri umsvif á skurðdeild-
um hefur legutími eftir aðgerðir
styst á undanförnum árum. Niður-
staðan verður sú að legurými verður
sennilega nægjanlegt, en skurðstof-
upláss er alltof lítið eða vanbúið. Þær
tegundir aðgerða, sem framkvæmd-
ar eru, krefjast sífellt flóknari tækja
og tæknibúnaðar. Þær skurðstofur
sem nú eru í notkun í Reykjavík eru
þannig þegar orðnar úreltar eða
verða það á næstu árum.
Skurðstofur
Landspítalinn er stærsti spítali
landsins og þar eru sex skurðstofur
á aðalskurðgangi. Að auki eru þijár
stofur á kvennadeild sem eru nýttar
til þeirrar starfsemi. Skurðstofurnar
sex eru þannig að ein er sérhönnuð
fyrir vandamál í þvagfærum, ein er
afar lítil og aðeins nothæf fyrir smá-
aðgerðir. Ein er þröng með gömlu
lélegu ljósi og er varla forsvaranlegt
að nota hana en þó er það gert.
Aðeins þtjár stofur eru boðlegar und-
ir aðgerðir sem við þurfum að gera.
Þá verður að koma fram, að ekki er
nein undirbúningsaðstaða fyrir hendi
við þessar stofur og eru þær staðsett-
ar á gangi sem var hannaður fyrir
skurðstofur fyrir 3 áratugum. Öli
þjónusta við þessar stofur er því mjög
slæm og geymsluaðstaða og aðstaða
fyrir starfsfólk er mjög bágborin. Það
liggur því fyrir að sú starfsemi sem
fer fram á þessum skurðgangi hefur
sprengt hann af sér fyrir löngu. Til
þess að handlækningar á Landspítala
fái að þróast verður að koma til við-
bót og algjör endurskipulagning á
þessari starfsemi.
Líkan af K-byggingu á Landspítalalóðinni eins og hún mun líta út séð frá Barónsstíg.
Sláturfélagið vill auka svínaslátrun vegna skorts á kindakjöti;
Bændur biðja Landssamtök slát-
urleyfishafa að leita samninga
Afstaða SS óábyrg, segir aðstoðarmaður landbúnaðarráðherra
SLÁTURFÉLAG Suðurlands segist vanta kindakjöt til sölu og að
félagið verði að bæta sér það upp með aukinni áherslu á sölu svína-
og nautgripakjöts. Félagið stefnir að því að auka svínaslátrun um
að minnsta kosti 30% og er að kanna áhuga svínaræktenda á fram-
leiðsluaukningu. Nóg er til af kindakjöti í landinu en meginhluti
birgðanna er hjá sláturleyfishöfum sem standa að Goða hf. Undanfar-
in ár hefur SS og Goða gengið erfiðlega að ná samningum um við-
skipti með kindakjöt sína á milli. Formaður Landssambands sauðfjár-
bænda segist vera óánægður með bréf Sláturfélagsins. Hann hefur
óskað eftir því að Landssamtök sláturleyfishafa beiti sér fyrir samn-
ingum á milli fyrirtækjanna. Aðstoðarmaður landbúnaðarráðherra
segir að SS sé að hvetja til framleiðslu á öðrum kjöttegundum til
að ýta kindakjöti út af markaði. „Þetta er óábyrg afstaða þar sem
ennþá er offramleiðsla á kjöti í landinu," segir Sigurgeir Þorgeirs-
son aðstoðarmaður landbúnaðarráðherra.
í bréfí sem Steinþór Skúlason,
forstjóri SS, sendi félagsmönnum
fyrr í mánuðinum segir að á nýleg-
um aðalfundi félagsins hafi verið
ítarlega rætt um þá staðreynd að
félagið skorti kindakjöt til sölu.
Fram hafi komið að félagið verði
áð Bæía* seFJjáh’n skorT'með'’áuk-
inni áherslu á sölu svína- og nau-
takjöts sem leiða rnuni til enn frek-
ari minnkunar í sölu kindakjöts á
landsvísu. Þá segir að þessi stað-
reynd sé eðlileg afleiðing af skipu-
lagi sauðfjárræktarinnar í landinu.
í bréfinu er rætt um aðgerðir til
sölú haútgripakjöts og síðan segir:
Félagið stefnir að því að auka svína-
slátrun sína um að minnsta kosti
30% til að vega upp á móti fyrir-
séðri minnkun í kindaslátrun. Form-
leg könnun um áhuga á framleiðslu-
aukningu á meðal núverandi svína-
innleggjenda er í gangi en aðrir
félagsmenn sem áhuga hafa á að
leggja inn svín hjá félaginu eru
beðnir um að hafa samband við
framleiðslustjóra.
„Stefnuyfirlýsing til framtíðar“
Steinþór Skúlason er erlendis og
ekki var hægt að ná sambandi við
hann í gær. Páll Lýðsson formaður
stjórnar Sláturfélagsins sagði þegar
leitað var skýringa hans á bréfi
forstjórans að þetta væri stefnuyfir-
lýsing til framtíðar. Til þessa kæmi
ef ekki tækist að halda uppi
sauðfjárræktinni í landinu. „Við
erum búnir að byggja upp kjöt-
vinnslu á Hvolsvelli. Það gengur
ekki að láta það dæmi fara illa og
ef sauðfjárræktin lamast frekar en
orðið er þurfum við að fá annað
hráefni,“ sagði Páll. Hann sagði að
SS hefði verið í góðu sambandi við
Goða hf.'og vonaðist til að gott
samkomulag næðist um að miðla
kjötinu á milli landshluta. Á síðasta
ári hefðu tekist góð viðskipti á milli
fyrirtækjanna. „Stærsta málið er
að selja sem mest af kindakjötinu
hér innanlands þannig að ríkið þurfi
sem minnst að flytja út með út-
flutningsbótum," sagði Páll.
„Óábyrg afstaða"
„Þetta gengur ekki,“ sagði Sig-
urgeir Þorgeirsson aðstoðarmaður
landbúnaðarráðherra þegar leitað
var álits hans. „Þetta bréf Slátur-
félagsins gengur út að félagið ætli
ekki að selja meira kindakjöt en það
fær út úr eigin sláturhúsum og
j annað kjöt komi í staðinn. Það þýð-
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. MAI 1992
25
Með því að fá byggða upp skurð-
stofuaðstöðu sem er öflugri en við
höfum í dag er hægt að gera þar
fleiri aðgerðir. Fjölgun aðgerða með
hámarksnýtingu á aðstöðu leiðir til
lækkunar kostnaðar á aðgerð. (Þetta
hefur þegar komið í Ijós með opnu
hjartaaðgerðirnar.) Endurbygging
skurðstofuaðstöðu er einnig for-
senda þess að við getum tekið að
okkur verkefni erlendis frá. Með
aukinni sérhæfni fæst betri nýting
starfskrafta og tækja.
K-bygging
Þessi bygging er þegar til á teikn-
ingum og hefur verið byggð að hluta.
Tæknilegur undirbúningur hefur
þannig þegar farið fram. Þar er ráð-
gert að hýsa skurðstofur, gjörgæslu-
deild og vöknunardeild Landspítal-
ans ásamt með öðru, t.d. röntgen-
deild. Byggingin hefur þegar verið
hönnuð og mun hún leysa úr bráð-
asta vanda handlækninga og alls
spítalans. Ef þessi bygging kemur
ekki til á næstu árum þarf þegar
að fara að gera áætlanir um nýjan
spítala og byija að byggja hann!
Landspítalinn hefur verið skipulagð-
ur með það fyrir augum að K-bygg-
ingin komi i gagnið og er hún for-
senda þess að einhver þróun verði á
honum. Landspítalinn er einnig há-
skólaspítali og sem slíkur verður
hann að geta þróað handlækningar
ef hann á að rísa undir nafni. Það
hníga því mörg læknisfræðileg rök
að því að ráðast þurfi í að ljúka
K-byggingu sem allra fyrst. Bygg-
ingin er þegar á áætlun en henni
má flýta og leysa þar með fjölþættan
vanda, sem fyrirsjáanlega verður
ekki leystur öðruvísi.
Jónas Magnússon
Þróun handlækninga
Það er skoðun okkar að sú breyt-
ing sem er að verða á starfsemi
handlækna hér á landi komi til með
að verða gríðarleg á næstu árum.
Forsenda breytinganna er sú að okk-
ur takist að fá ný og flóknari tæki
til notkunar. Hver vill láta skera í
sig þegar völ er á aðferðum sem
ekki krefjast opinnar skurðaðgerðar
(t.d. meðferð á nýmasteinum)? Nú
er svo komið að við sendum fjölda
manns utan í svokallaðan steinbijót
(vél sem brýtur nýrnasteina með
hljóðbylgjum) og Tryggingastofnun
borgar meðferðina. Islendingar eru
mjög kröfuharðir um öll lífsgæði og
Páll Gíslason
góð heilsa, sem vel er gætt, er stærsti
hluti þeirra. Landsmenn gera kröfur
um að fá góða ef ekki bestu þjón-
ustu sem hugsanleg er á sem flestum
sviðum. Lækningar eru þar engin
undantekning. Þegar í dag erum við
að notast við tæki sem eru orðin
úrelt og líftími tækja okkar er lengri
en góðu hófi gegnir. Ef ekki verður
gerð bragarbót á og það sem fyrst,
verða lækningar hér ekki sambæri-
legar við staðal nágrannaþjóðanna.
Þjóðinni er þetta í sjálfsvald sett.
Hún setur okkur skorður með þeim
ijárveitingum sem við fáum til þess
að endurnýja og kaupa ný tæki fyr-
ir. Læknisþjónusta hérlendis, amk.
handlækningar, verða ekki sambæri-
legar við það sem best gerist nema
okkur sé sköpuð betri aðstaða. Mikil
menntun, þekking og metnaður er
til í landinu til þess að gera sem
allra best en án tækja og tóla drög-
umst við afturúr. Við erum þess full-
vissir að landsmenn vilja ekki úna
sliku.
Vandamál atvinnulífsins
Atvinnuleysi er nú almennt og
hætt er við að slakt áátand í bygging-
ariðnaði sé orðið og verði í ár. Bygg-
ing á borð við K-byggingu væri mik-
il lyftistöng fyrir þann geira atvinn-
ulífsins og er skoðun okkar sú að
með því að ráðast í þetta mann-
virki, jafnvel þó að það þurfi lán til,
væri stigið heillaspor fyrir alþjóð.
Þetta er bygging sem er hvort sem
er á áætlun að reisa og því væri ráð
að slá tvær flugur í einu höggi með
byggingu hennar. Tryggt væri að
sjúklingar fengju fyrr fullnægjandi
lækningu og byggingarframkvæmd,
sem er mannfrek, veiti mörgum at-
vinnu, þegar lægð er á vinnumark-
aði, ekki síst í byggingarvinnu. Slík-
ar byggingar krefjast tiltölulega
mikils mannafla, svo fjármagnið fer
mikið í kaup byggingarmanna frekar
en framkvæmdir, svo sem vegagerð
ofl., þar sem vélar vinna mikinn hluta
verksins og taka því stóran hluta
fjái-magnsins. K-bygging á Landspít-
ala er dæmigerð framkvæmd þar
sem kaup byggingarmanna verður
stærsti hluti kostnaðarins.
Nú er svo komið að til tals hefur
komið að við tökum að okkur sér-
hæfðar skurðaðgerðir á útlending-
um. Er augljóst að við íslendingar
gætum vel haslað okkur starfsgrund-
völl á alþjóðamarkaði fyrir hátækni-
skurðaðgerðir, t.d. á sviði hjarta-
skurðaðgerða, lýtalækninga, glasa-
fijóvgunar og gerviliðaaðgerða. Við
eigum, hér heima og erlendis, starfs-
krafta sem gætu annast þetta hér-
lendis 'ef aðstaða er sköpuð. Þetta
gæfi gjaldeyri til landsins — yrði
útflutningsgrein á sviði heilbrigðis-
mála — sem gæti eflt og stutt ís-
lenska velferðarkerfið.
Samantekt:
1.
Handlækningar eru að þróast mjög
mikið núna og ef við ætlum að vera
með í þeirri þróun verðum við að
skapa betri aðstöðu fyrir skurðstof-
ur.
2.
Að flýta byggingu K-byggingar
, myndi leysa margan vanda atvinnu-
lífsins.
Jónas Magnússon cr prófessor og
PáU Gislason yfirlæknir &
Landspítala.
Aðeins hluti K-byggingarinnar er risinn.
ir með öðrum orðum að framleiðsla
á öðru kjöti verður aukin til að ýta
kindakjöti út. Þetta er óábyrg af-
staða þar sem ennþá er offram-
leiðsla á kjöti í landinu,“ sagði
Sigurgeir.
Arnór Karlsson, bóndi í Arnar-
holti í Biskupstungum og formaður
Landssamtaka sauðfjárbænda,
sagðist vera afar óánægður með
bréf Sláturfélagsins til bænda. „Ég
trúi ekki öðru en að SS leiðrétti
þetta,“ sagði hann.
Nóg er til að af kindakjöti í land-
inu. Um síðustu mánaðarmót voru
til rúmlega 3.900 tonn af dilkakjöti
og 205 tonn af ærkjöti. Gísli Karls-
son framkvæmdastjóri Framleiðslu-
ráðs landbúnaðarins sagði að í bú-
vörusamningum hefði verið stefnt
að 500 tonna birgðum við upphaf
sláturtiðar í haust en útlit væri fyr-
ir að þær yrðu að minnsta kosti 200
tonnum meiri ef ekkert sérstakt
yrði aðhafst í sölumálunum í sum-
ar. Hann sagði augljóst að nóg
væri til af dilkakjöti en ærkjötið
rnyndi varla duga fyrir vinnsluna
fram á haustið en nóg væri til af
B-flokks dilkakjöti sem hægt væri
að nota í staðinn.
Meginhluti birgða kindakjöts eru
hjá Goða hf. og kaupfélögunum inn-
an vébanda þess. Undanfarin ár
hafa birgðir SS alltaf verið farnar
að rninnka á þessum árstíma en
fyrirtækjunum tveimur hefur geng-
ið illa að ná samkomulagi um við-
skipti með kjöt sín á milli. Einkum
hefur verið ágreiningur um við-
skiptakjör. Sláturfélagið hefur ekki
fengið þá afslætti frá heildsöluverði
sem fyrirtækið hefur talið sig þurfa.
Síðasta sumar náðist samkomulag,
meðal annars vegna þrýsting frá
aðstoðarmanni landbúnaðarráð-
herra. SS fékk afslátt af kjöti sem
átti að fara í sölu en ekki af vinnslu-
kjöti, einnig varð að samkomulagi
að fyrirtækin skiptu á kjöti af
ákveðnum hlutum dilkaskrokka.
Hreiðar Karlsson, kaupfélagsstjóri
á Húsavík og formaður Landssam-
taka sláturleyfishafa, segir að Goði
og kaupfélögin selji sínurn kjöt-
vinnslum kjöt á heildsöluverði og
geti ekki veitt. öðram kjötvinnslum
afslátt.
„Sláturleyfishafar leysi málið“
Hreiðar sagði að á síðasta ári
hefði verið gert meira úr vöntun
SS á kjöti og tregðu Goða til að
afhenda það en efni stóðu til. Slát-
urfélagið hefði til dæmis ekki keypt
nærri því allt það kjöt sem það hefði
talið sig þurfa þegar samkomulagið
var gert síðastliðið sumar. Hreiðar
sagði að æskilegast væri að við-
skipti á milli afurðastöðva færu
fram í sláturtíðinni á haustin, áður
en kostnaðurinn félli á kjötið. Þá
væri hægt að gera það á hagkvæm-
an hátt. Við samningsgerðina í fyr-
rasumar hefði verið lagt til að
Sláturfélagið birgði sig upp í
sláturtíðinni fyrir ái'ið. Það hefði
félagið ekki treyst sér til að gera.
Sigurgeir Þorgeirsson sagði að
vandamál með miðlun kjöts á milli
afurðasölufyrirtækjanna þyrftu
bændur og sláturleyfishafar að
leysa. Ríkið gæti þó ekki látið mál-
ið alveg afskiptalaust því það bæri
ábyrgð á kjötinu til haustsins. Það
yrði ekki gert með tilskipunum en
ráðuneytið myndi beita sér fyrir því
að samkomulag tækist. Hann sagði
að það væri grundvallaratriði að
mikið væri til af kindakjöti í landinu
og að búa þyrfti svo um hnútana
að nóg af því væri á boðstólum alls
staðar á landinu. Af því að birgða-
staða afurðasölufyrirtækjanna væri
misjöfn þyrfti að vera hægt að færa
kjöt á milli þeirra á viðunandi kjör-
um.
Arnór Karlsson sagði að sauðfjár-
bændur hefðu ekki fundað um mál-
ið enda væri sauðburðurinn ekki
besti tíminn til slíkra starfa. Hann
sagði að leysa yrði málið með færslu
kjöts milli afurðastöðva og myndi
félagið reyna að stuðla að því. Hann
sagðist ) hafa skrifað formanni
Landssamtaka sláturleyfishafa bréf
og óskað eftir því að samtökin beittu
sér fyrir lausn. Taldi Arnór að sam-
komulag ætti að geta tekist ef vilji
væri fyrir hendi. „Við byggjum alla
okkar afkomu á innanlandssölunni.
Því er höfuðatriði að salan gangi
greiðlega og á henni verði engar
hindranir," sagði Arnór.
Samvinna í sölumálum
Aðspurður um það hvernig hann
teldi best að leysa skipulagsmál
kindakjötsframleiðslunnar þannig
að ekki komi til skorts einstakra
söluaðila á kindakjöti sagði Páll
Lýðsson formaður stjórnar Slátur-
félagsins að það þyrfti að gerast
með nánari samvinnu afurðasölu-
fyrirtækjanna og nákvæmari samn-
ingum. Hann sagðist ekki hafa trú
á sameiningu fyrirtækjanna, það
gæti leitt til meiri þrýstings frá inn-
flutningi. Hreiðar Karlsson sagði
að samtengja þyrfti betur sölukerf-
in. Það yrði nauðsynlegt þegar
framleiðslan yrði svipuð og innan-
landsneyslan til að hægt væri að
hafa alla flokka kindakjöts á boð-
stólum alls staðar á landinu.
Gísli Karlsson sagði að lengi hefði
verið rætt um breytt skipulag sölu-
málanna. Taldi hann skynsamlegt
að afurðasölufyrirtækin settu sam-
an upp kjötskurðar- og dreifingar-
stöð á höfuðborgarsvæðinu. Mark-
aðurinn væri ekki það stór að hægt
væri að vera með marga aðila í
sölunni. Þá hefði þessi starfsemi
verið að breytast ört að undanförnu
og kröfurnar aukist. Margar
verslanir hafi hætt með kjötborð og
þyrftu að fá kjötið tilreitt í kæli-
borð. Það kallaði á nákvæmari með-
höndlun kjötsins og fullkomnari
tækjakost. Sagði Gísli að töluvert
hefði verið rætt um nauðsyn skipu-
lagsbreytinga en ekkert hefði verið
gert.