Morgunblaðið - 11.09.1992, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 11. SEPTEMBER 1992
27
Fyrstu umræðum um EES og
sljórnarskrárbreytingu lokið
FYRSTU umræðum um samninginn um Evrópskt efnahagssvæði,
EES, og einnig fyrstu umræðu um frumvarp stgórnarandstæðinga til
stjórnskipunarlaga, varðandi breytingar á sljórnarskrá, voru til lykta
leiddar í fyrrinótt. Samingurinn um EES hefur verið ræddur í rúm-
lega 35 stundir. Frumvarp stjórnarandstæðinga í tæpar 12 stundir.
Fyrstu umræðu um staðfest-
ingarfrumvarpið um EES var fram-
haldið kl. 20.30 í fyrrakvöld. Stjórn-
arandstæðingar gagmýndu enn og
aftur samninginn og áréttuðu að-
finnslur sínar. Jón Baldvin Hanni-
balsson utanríkisráðherra hinsveg-
ar áréttaði sinn málflutning um
ávinning okkar af samningnum og
einnig að við hefðum náð þeim
meginmarkmiðum sem að hefði ver-
ið stefnt í upphafi viðræðna.
Utanríkisráðherra taldi það íhug-
unarefni að í þessari löngu og
kannski ítarlegu umræðu, hefði
nánast ekkert komið fram sem
menn hefðu ekki rætt eða vitað um
árabil. Hann leyfði sér að efast um
að þessi „síbilja" hefði skilað miklu.
Steingrímur J. Sigfússon (Ab-
Ne) gerði í nokkru máii grein fyrir
þeim erfiðleikum sem hann sæi á
því að tryggja forræði íslendinga á
eigin landi með einhverjum breyt-
ingum á jarðalögum. Steingrímur
Hermannsson (F-Ne) endurtók þær
efasemdir eða aðfinnslur sem fram-
sóknarmenn hafa sett fram, s.s.
sjávarútvegssamningurinn ekki
kominn fram, ekki ljóst hvernig for-
ræði okkar á landi og orkulindum
yrði tryggt, o.s.frv. Ræðumaður
harmaði sinnuleysi ríkisstjórnarinn-
ar um að leita eftir því að breyta
þessum samningi í tvíhliða samning
þegar önnur EFTA-ríki gengu í EB.
Steingrímur Hermannsson lagði
áherslu á að framsóknarmenn vildu
stuðja að alþjóðlegu samstarfi en
við íslendingar yrðum að fara afar
varlega í samskiptum við stórar
valdablokkir. Steingrímur var ein-
dregið þeirrar skoðunar að EES-
samningurinn stæðist ekki gagnvart
stjórnarskrá. Steingrímur sagði
framsóknarmenn vera tilbúna til
viðræðna um breytingar og nauð-
synlegar umbætur en eins og staðan
væri núna, væri afar vonlítið að
Framsóknarflokkurinn gæti stutt
þetta mál. Það þyrfti mikið að breyt-
ast.
Ekkert erindi í EB
Davíð Oddsson forsætisráðherra
sagðist skilja ræðu Steingríms
þannig að ef meirihluti Alþingis teldi
ekki vera ástæðu til að breyta
stjórnarskránni vegna EES-samn-
ingsins, þá myndi Framsóknarflokk-
urinn leggjast gegn samningnum.
Forsætiráðherra áréttaði þá skoð-
un sína að ef við gerðumst ekki
aðilar að EES þá myndi þrýstingur
vaxa á það við sæktum um aðild
að Evrópubandalaginu, EB. For-
sætisráðherra sagði að hann fyrir
sitt leyti teldi að, að samningnum
um EES gerðum, ættum við ekkert
erindi inn í EB. Hann teldi engan
þann ávinning vera af aðild sem
réttlæti þá inngöngu í bandalagið.
Ahrif okkar í EB yrðú afskaplega
lítil og ekki þess virði að kaupa
þau. Forsætisráðherra taldi ljóst að
ef og þegar önnur EFTA-ríki gengju
í EB þá myndi eðli EES-samnings-
ins breytast í tvíhliða samning. Þá
yrðu auðvitað að koma til breyting-
ar á stofnanaþættinum til einföldun-
ar. Steingrímur Hermannsson
staðfesti að skilningur forsætisráð-
herra væri réttur að því leyti að
hann gæti ekki mælt með því EES-
samningurinn yrði samþykktur ef
hann stæðist ekki gagnvart stjórn-
arskrá. En það væri að sjálfsögðu
miðstjórnin sem ákvæði lokaaf-
stöðu.
Kl. 1.45 var þessari umræðu lok-
ið en atkvæðagreiðslu var frestað.
Hófst þá umræða um frumvarp
stjórnarandstæðinga til stjórnskip-
unarlaga varðandi breytingar á 21.
grein stjórnarskrárinnar. Þannig að
til afsals á hvers konar fullveldis-
rétti þyrfti samþykki 3/4 hluta al-
þingismanna.
„Vandræða- og gallagripur“
Jón Baldvin Hannibalsson utan-
ríkismálaráðherra dró enga dul á
þá skoðun að þetta frumvarp væri
ekki nauðsynlegt vegna samþykktar
samningsins um EES. En vanþókn-
un ráðherrans var víðtækari; „Mesti
vandræða- og gallagripur sem kom-
ið hefur fram.“ Ráðherra vakti at-
hygli á því að stjórnarandstaðan
hefði einnig lagt fram annað frum-
varp um breytingar á stjórnarskrá
þess efnis að bæta nýju ákvæði í
stjórnarskrána þess efnis að þriðj-
ungur þingmanna gæti krafist þess
að samþykktir samningar yrðu
bornir undir þjóðaratkvæði og yrði
niðurstaðan bindandi. Einnig gæti
þriðjungur þingmanna krafist þess
að lagafrumvörp og þingsályktanir
yrðu borin undir þjóðaratkvæði og
yrði niðurstaðan ráðgefandi. Öll
þessi stjórnlagagerð stjórnarand-
stæðinga væri mikil missmíði. Þessi
frumvörp næðu ekki tilgangi sínum,
þ.e.a.s. ef hann væri einhver annar
en pólitískt upphlaup.
Utanríksráðherra taldi að tillögur
stjórnarandstæðinga væru þannig
úr garði gerðar að tiigangurinn
fklMACI
Fj órtán framsög'iiraM)-
ur viðskiptaráðherra
Fylgifrumvörp EES-samningsins
JÓN Sigurðsson viðskipta- og iðnaðarráðherra mælti í gær fyrir 14
frumvörpum sem tengjast aðild íslands að Evrópsku efnahags-
svæði, EES. Stjórnarandstæðingar sögðu margt vera þarflegt í þess-
ari lagasetningu en áskildu sér allan rétt til að gera athugasemdir
við misfellur, sérstaklega þótti þeim reglugerðarvald ráðherra óhóf-
legt.
Á dagsskrá 18. fundar Alþingis
síðdegis í gær voru 16 mál. I upp-
hafi þingfundar voru greidd at-
kvæði um tvö mál, frumvarpið um
staðfestingu á samningnum um
EES og frumvarp stjórnarandstöðu
um breytingu,á 21. grein stjórnar-
skrárinnar. Að svo búnu hófst af-
greiðsla annarra þingmála. Alls 14
frumvarpa sem tengjast aðild Is-
lands að EES. Öll þessi frumvörp
varða málefni viðskiptaráðuneytis-
ins: Frumvarp um vernd svæðislýs-
inga smárása í hálfleiðurum, frum-
varp um einkaleyfi og vörumerki,
frumvarp um staðla, frumvarp um
gjaldeyrismál, frumvarp um inn-
flutning, frumvarp um vog, mál og
faggildingu, frumvarp um öryggi
framleiðsluvöru, frumvarp um hús-
göngu og fjarsölu, frumvarp um
verðbréfaviðskipti, frumvarp um
verðbréfasjóði, frumvarp um verð-
bréfaþing íslands, frumvarp um
neytendalán,
frumvarp um
lagaákvæði
varðandi íslenskt
ríkisfang, frum-
varp um sam-
keppnislög.
Það kom fram
í ræðum ráð-
herra og þing-
manna að þótt
Jón Sigurðsson margar laga-
greinanna væru
settar vegna aðildar að EES, þá
væru ýmis ákvæði sem nauðsynlegt
eða þarft væri að lögfesta, óháð
þátttöku íslands í EES. Þingmenn
fögnuðu ýmsu í frumvörpum við-
skiptaráðherra, s.s. aukinni neyt-
endavernd og skýrari skilgreining-
um og ákvæðum um ýmis við-
skipti. En þeir áskildu sér að sjálf-
sögðu allan rétt til að gera athug-
semdir við síðari umræður og í
nefndum. Einna helst var að því
fundið að frumvörp þessi ætluðu
ráðherra helst til mikið fijálsræði
til að kveða nánar á um framkvæmd
laga með reglugerð.
Þingmenn báru fram nokkar at-
hugasemdir og ábendingar, t.d.
Guðrún Helgadóttir (Ab-Rv) sem
vildi hafa það vel tryggt að upplýs-
ingar og aðvaranir um vöru væru
notendum eða neytendum skiljan-
legar. Og að sjálfsögðu á íslensku
á Islandi. Guðrún innti einnig eftir
eftir samræmdum bókhaldsreglum
fyrirtækja. Það lægi í augum uppi
að ef fyrirtæki flyttust milli landa
og/eða störfuðu í fleiri en einu landi
yrði bókhaldið að taka mið af því.
Fyrstu umræðu um 13 mál varð
lokið. Einu máli var vísað til nefnd-
ar; frumvarpinu um vernd svæðis-
lýsinga smárása í hálfleiðurum var
vísað til iðnaðarnefndar. Umræðu
varð lokið um 12 mál en atkvæða-
greiðslu frestað. Viðskiptaráðherra
mælti einnig fyrir frumvarpi til
samkeppnislaga en að lokinni fram-
söguræðu ráðherra var umræðu
frestað og fundi slitið.
Sinfóníuhljómsveit íslands leikur fimm verk eftir unga norræna höfunda og eitt verk eftir Gérard Grisey
á tónleikum í Langholtskirkju í kvöld.
Tónlistarhátíð norrænna ungmenna
Verk ungra tónskálda flutt
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT ís- Tempes et l’écume eftir franska kvöld.
lands leikur fimm tónverk eftir tónskáhlið Gérard Grisey á tón- Gérard Grisey kynnir hlustend-
ung tónskáld auk verksins Le leikum í Langholtskirkju I um tónlist sína í dag milli kl. 14
og 16 í Stekk, húsnæði Tónlistar-
skólans í Reykjavík, Laugavegi
178, og er það þriðji og síðasti
fyrirlestur hans á hátíðinni. Að-
gangur er ókeypis og/illum heim-
ill.
í kvöld verða tónleikar í Lang-
holtskirkju og hefjast þeir kl.
20.30. Þar leikur Sinfóníuhljóm-
sveit íslands fimm ný hljómsveit-
arverk eftir ung tónskáld frá Norð-
urlöndunum auk verksins Le tem-
pes et l’écume (tíminn og froðan)
eftir Gérard Grisey, sem er heið-
ursgestur hátíðarinnar þetta árið.
Le tempes et l’écume er samið
fyrir stóra hljómsveit, geysimörg
slagverkshljóðfæri og tvo hljóð-
gerfla. Eitt íslenskt verk verður
leikið, Dawn eftir Guðrúnu Ingi-
mundardóttur. Önnur verk á efnis-
skránni eru Ekstasis för straak-
orkester eftir Svíann Johan Je-
verud, Dandchoral eftir Danann
Martin Palsmar, Pinta ja sae eftir
Finnann Juhani Nourvala og Ac-
hestra eftir Norðmanninn Helge
Havsgard Sunde.
væri ekki ljós, þar á ofan væru í
þeim mótsagnir og niðurstaðan
gengi ekki upp. Ráðherra benti á
að 2. grein stjórnarskrárinnar skil-
greindi hina þrjá þætti valdsins. 21.
grein stjórnarskrárinnar væri und-
antekningarregla og í henni fælust
tvær heimildir, um afsal eða kvaðir
á landi eða landhelgi, og um að
gera samninga sem fælu í sér breyt-
ingar á stjórnhögum ríkisins. -
Ágreiningslaust væri meðal fræði-
manna að 21. grein dygði ekki til
að breyta 2. grein. Þetta ættu laga-
smiðir stjórnarandstöðunnar að at-
huga ef þeir virkilega vildu auðvelda
fullveldisafsal. I hvorugu frumvarpi
stjórnarandstæðinga væri að finna
jákvæða heimild til að víkja frá
meginreglu 2. greinar og afsala
fullveldisrétti.
Utanríkisráðherra bað áheyrend-
ur einnig um að hugleiða afleiðing-
arnar ef þessi frumvörp yrðu sam-
þykkt. Það virtist vera stefnt að
gríðarlega róttækum breytingum á
íslenskri stjómskipan. „Sjálfvirku
þjóðaratkvæðagreiðslukerfi";
minnihlutinn gæti vísað nánast hvað
gjörningi Alþingis til þjóðaratkvæð-
is eftir pólitískum hentugleikum.
Stjórnarandstæðingum þótti ekki
mikið til um ræðu og rök ráðherra.
Vilji og ætlan utanríkisráðherra
væri að einfaldur meirihluti gæti
afsalað fullveldi með því að sam-
þykkja viðlíka gjörning og EES-
samninginn. Stjórnarandstæðingar
sögðu að á síðustu árum og áratug-
um hefðu aðstæður í alþjóðasam-
skiptum og samvinnu breyst veru-
lega sem gætu kallað á ákveðið
valdaframsal og þjóðaratkvæði um
slíkt væri ekki óeðlilegt.
Umræðu lauk kl. 04 í fyrrinótt
en atkvæðagreiðslu var frestað. í
upphafi 18. þingfundar í gær var
frumvarpinu um staðfestingu EES-
samningsins vísað til utanríkismála-
nefndar. En frumvarpinu um breyt-
ingar á 21. grein stjórnarskrárinnar
var vísað til sérnefndar eins og 42.
grein laga um_ þingsköp Alþingis
gerir ráð fyrir. í nefndina voru kos-
in: Björn Bjarnason (S-Rv), Geir
H. Haarde (S-Rv), Sólveig Péturs-
dóttir (S-Rv), Vilhjálmur Egilsson
(S-Nv), Karl Steinar Guðnason
(A-Rn), Steingrímur Hermannsson
(F-Rn), Páll Pétursson (F-Nv),
Ragnar Arnalds (Ab-Nv) og Kristín
Einarsdóttir (SK-Rv).
Fjallskila-
stjóri saknar
hundsins síns
Um þessar mundir eru göngur
að hefjast í Eyjafjarðarsveit en
fjallskilastjórinn, Atli Guðlaugs-
son, saknar vinar í stað, hundsins
Pílu, sem týndist suður í Garðabæ
fyrir hálfum mánuði.
Sést hefur til Pílu, sem er 6 ára
gömul, blönduð íslensk tík, nokkrum
sinnum á höfuðborgarsvæðinu, í
Mosfellssveit, Reykjavík, Garðabæ
og Hafnarfírði, en hún er mannelsk
og svarar vel nafni sinu. Er líklegt,
að hún sé orðin heldur illa haldin
sé hún enn á flakki og segist Atli
munu verða þeim ævinlega þakklát-
ur, sem getur handsamað hana og
skotið yfir hana skjólshúsi. Segir
hann, að best sé að láta þá vita af
henni á hundahótelinu í Leirum eða
á Dýraspítalanum.
Kynning á
kripalujóga
KYNNING á kripalujóga
verður í jógastöðinni Heims-
ljósi, Skeifunni 19, 2. hæð,
laugardaginn 12. september
kl. 14.
Kynntar verða jógateygjur,
öndun og slökun. Allir geta
stundáð kripalujóga, óháð kyni,
aldri, þyngd og stærð.
Kynningin er öllum opin, að-
gangseyrir er enginn og æski-
legt er að þátttakendur mæti í
þægilegum fötum.
(Fréttatilkynning)
(Fréttatilkynning)