Morgunblaðið - 18.09.1992, Page 25

24
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1992
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. SEPTEMBER 1992
25
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 110 kr. eintakið.
Lítíl samkeppni
- hátt verðlag
Reykjavík er dýrasta borgin í
Vestur-Evrópu samkvæmt
könnun sem gerð var á verði á
35 tegundum vöru og þjónustu
í níu borgum að tilhlutan verð-
lags- og samkeppnisyfirvalda í
Stokkhólmi með aðild verðlags-
yfírvalda í viðkomandi löndum.
Verðlagsstofnun hefur kunngert
niðurstöðumar, en könnunin fór
fram í aprílmánuði sl. Borgimar
átta sem verðlag í Reykjavík er
borið saman við em London,
París, Vín, Hamborg og norrænu
höfuðborgimar Ósló, Stokk-
hólmur, Kaupmannahöfn og
Helsinki. Allar em þessar borgir
þekktar fyrir hátt verðlag, að
Hamborg undanskilinni, sem
gerir hlut Reykjavíkur enn óhag-
stæðari.
Af þessum 35 tegundum vöm
og þjónustu vom 16 dýrastar í
Reykjavík og fímm næstdýrast-
ar. Aðeins í einu tilviki reyndist
Reykjavík ódýmst og næstódýr-
ust í öðram tveimur. Verðlag var
áberandi hagstæðast í Hamborg
þar sem 25 vörategundir vom
ódýrastar eða næstódýrastar og
aðeins ein var dýmst. Verðlags-
stofnun tekur fram að könnunin
sé ekki algild um verðlag í þess-
um borgum, þar sem kannaðar
hafí verið tiltölulega fáar vöm-
tegundir.
Það er saga til næsta bæjar
að verðlag sé mun hærra í
Reykjavík en stórborgum eins
og París og London, að ekki sé
talað um höfuðborgir Norður-
landa, sem lengi hafa verið tald-
ar til dýmstu borga heims. Hver
er skýringin á þessu háa verð-
lagi hér? Um það segir í tilkynn-
ingu Verðlagsstofnunar:
„Hið háa verð í Reykj'avík er
ekki nema að hluta til hægt að
skýra með flutningskostnaði og
opinberum gjöldum. Launa-
kostnaður hér á landi er hins
vegar lægri en í löndunum sem
hér er gerður samanburður við.
Það verður því að leita skýring-
anna í markaðsaðstæðum hér á
landi, þ. á m. ófullnægjandi sam-
keppni.“ Það er ennfremur at-
hyglisvert að könnunin leiðir í
ljós að borgir EFTA-landanna
eru almennt með hærra verðlag
en borgimar í Evrópubandalag-
inu. Um það segir m.a. í tilkynn-
ingunni:
„í Svíþjóð og Finnlandi hefur
því verið haldið fram að almennt
verðlag þar muni lækka um
10-30% þegar löndin ganga til
nánara Evrópusamstarfs, fyrst
og fremst vegna aukinnar sam-
keppni frá fyrirtækjum í Evrópu-
bandalaginu. Eins og áður segir
virðist takmörkuð samkeppni í
mörgum tilvikum vera örsökin
fyrir hinu háa verði í Reykjavík.
Má vænta þess að samkeppni
aukist hér á landi í náinni fram-
tíð ef ísland tengist nánar hinu
evrópska efnahagssamstarfí.“
Mjög sláandi er í verðkönnun-
inni að verð í Reykjavík er allt
að 132% hærra en þar sem það
er lægst (vasadiskó) og margar
vömtegundir eru nánast á tvö-
földu verði þeirra ódýmstu. Það
er aðeins þrennt sem er á hag-
stæðu verði í Reykjavík, fjölföld-
un á bíllyklum, sem er ódýmst
hér, og tími ljósalampa og tölvu-
leikur, sem em næstódýmst.
Niðurstaða þessarar könnun-
ar sýnir ljóslega að skortur á
samkeppni er það sem úrslitum
ræður í verðlagningu. Söluaðilar
færa sér óspart í nyt að þeir
þurfa ekki að keppa í verði og
þjónustu, njóta í raun aðstöðu
einokunar eða fákeppni. Neyt-
endur era vanir að líta til opin-
bers verðmyndunarkerfís sem
skýringar á háu verðlagi, eins
og t.d. á landbúnaðarvörum, og
því hlýtur að koma á óvart svo
ótrúlegur verðmunur, eins og
könnunin sýnir, á vömm þar sem
fullt frelsi ríkir í verðlagningu.
íslenzkir kaupmenn verða að
gera sér grein fyrir því að neyt-
endur sætta sig ekki lengur við
svo óheyrilegt verðlag. Flutn-
ingskostnaður til landsins og
aðflutningsgjöld em ekki lengur
fullnægjandi skýring á verðmun
af þessu tagi. Þessi verðmunur
er ein helzta skýringin á því
hvers vegna neytendur fara í
verzlunarleiðangra til annarra
landa. Þeir telja í of mörgum
tilvikum að það borgi sig fyrir
þá á meðan íslenzkir kaupmenn
sjái ekki að sér í verðlagning-
unni. Kröfur þeirra um aðgerðir
til að draga úr þessum verzlun-
arferðum og færa verzlunina inn
í landið verða ekki sannfærandi
fyrr en breyting verður á verð-
lagningunni innanlands.
Verðlagskönnunin sýnir enn-
fremur hversu mikilvæg aðild
íslands að Evrópsku efnahags-
svæði er í raun, því hún mun
væntanlega auka stórlega sam-
keppni á ýmsum sviðum verzlun-
ar hér á landi með tilheyrandi
verðlækkunum. Kaupmenn
þurfa að átta sig á því að þeir
munu eiga í vaxandi samkeppni
við félaga sína í nágrannalönd-
unum og geta ekki lengur skýlt
sér á bak við litla sem enga sam-
keppni í verðlagningu. Þeir geta
hins vegar gert kröfu til stjóm-
valda um sambærileg rekstrar-
skilyrði og í nálægum löndum.
Sambandshúsið á Kirkjusandi. Svo gæti farið að það gengi upp í skuldir Sambandsins við Landsbankann.
Fundur stjórnar Sambands íslenzkra samvinnufélaga
Ákveðið að ganga til skulda-
uppgjörs við Landsbankann
Bankinn hyggst stofna eignarhaldsfélag til að taka við eignum Sambandsins
STJÓRN Sambands íslenzkra samvinnufélaga kom saman til fundar
í Sambandshúsinu í Reylyavík í gær og ákvað að ganga þegar í stað
til samninga við Landsbanka íslands um uppgjör á skuldum SÍS við
bankann og aðra lánardrottna. Af sinni hálfu hefur bankaráð Lands-
bankans ákveðið að stofna eignarhaldsfélag, sem yfirtaki þær eign-
ir Sambandsins, sem bankinn hefur veð í fyrir lánum. Einnig hyggst
bankinn leysa til sín eignir fyrir þeim ábyrgðum erlendra lána, sem
bankinn hefur gengizt í vegna Sambandsins.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins var samþykkt samhljóða í
bankaráði Landsbankans síðastlið-
inn föstudag að fara þá leið að stofna
eignarhaldsfélag, sem tæki yfír þær
eignir Sambandsins, sem Lands-
bankinn á veð í. Hugmyndin er að
um hlutafélag verði að ræða en
Landsbankinn eigi allt hlutaféð.
„Vistunarstaður" á meðan
eignum yrði komið í verð
Mat stjómenda Landsbankans er
að ekki megi bíða lengur með að
gera upp skuldir Sambandsins við
bankann, meðal annars vegna
rekstrartaps ýmissa dótturfyrir-
tækja Sambandsins og rýrnandi
markaðsverðs eigna. Gert er ráð
fyrir að bankinn taki sem greiðslu
„allt sem hann treystir sér til að
koma í verð,“ eins og einn viðmæl-
andi Morgunblaðsins orðaði það,
fasteignir og hlutabréf, og afhendi
það eignarhaldsfélaginu. Nauðsyn-
legt þótti að stofna sérstakt eignar-
haldsfélag til þess að halda rekstri
á eignum Sambandsins aðgreindum
frá annarri starfsemi bankans. For-
dæmi er fyrir slíku frá gjaldþroti
Álafoss, er Landsbankinn stofnaði
Rekstrarfélag Álafoss. Þannig yrði
nýja eignarhaldsfélagið „vistunar-
staður“ eignanna á meðan Lands-
bankinn reyndi að koma þeim í verð.
Sambandið ábyrgist sjálft
rekstur Miklagarðs
Ákveðið var í bankaráðinu að
stofna eignarhaldsfélag að uppfyllt-
um ákveðnum skilyrðum og ekki er
enn fullkomlega ljóst hvort þeim
verður fullnægt. Til dæmis vill
Landsbankinn að Sambandið fari að
öllum tillögum Landsbankans varð-
andi skuldauppgjörið. Landsbankinn
gerir einnig þá kröfu að hlutafjár-
aukning í Miklagarði; sem ákveðin
var á stjómarfundi SIS í gær, verði
að öllu leyti fjármögnuð af Sam-
bandinu sjálfu. Landsbankinn hefur
þegar neitað Sambandinu um 400
milljóna króna lán, sem nota átti í
þessu skyni, og mun þvertaka fyrir
að taka nokkurn þátt í endurfjár-
mögnun Miklagarðs. Bankinn vill
að Sambandið tryggi rekstur stór-
markaðarins algerlega sjálft.
Háð samþykki
viðskiptaráðuneytis og
bankaeftirlits
Eitt helzta skilyrðið, sem banka-
ráðið setur fyrir því að eignarhalds-
félag yrði stofnað, er að viðskipta-
ráðuneytið og bankaeftirlitið telji
rekstur þess löglegan. Jón Sigurðs-
son, ráðherra bankamála, staðfesti
við Morgunblaðið að forsvarsmenn
Landsbankans hefðu rætt málið við
ráðuneytið og bankaeftirlitið og síð-
arnefndu aðilamir hefðu einnig átt
samráð um það sín á milli. „Þetta
er fyrst og fremst spurning um hvort
þetta er í samræmi við eðlilegar
öryggisreglur,“ sagði Jón. „Ég veit
að forystumenn Landsbankans vilja
að svo verði enda var það eitt af
skilyrðum bankaráðsins. Ég treysti
því að það verði.“
Bankinn ekki að yfirtaka allar
eignir
Sigurður Markússon, stjórnarfor-
maður Sambandsins, sagði aðspurð-
ur um áform Landsbankans, að það
væri mál bankans hvaða form yrði
á kaupum hans á eignum Sambands-
ins. I fréttatilkynningu frá Sam-
bandinu í gær segir, að samþykkt
hafi verið að ganga til samninga við
Landsbankann um sölu á ýmsum
eignum sem miði að því að fyrirtæk-
ið geti á sem skemmstum tíma gert
upp skuldir sínar við Landsbankann
og aðra lánardrottna. Þegar Sigurð-
ur Markússon var spurður hvort
Landsbankinn væri ekki { rauninni
að taka eignir Sambandsins upp í
skuldir, en ekki yrði um raunvera-
lega sölu á fijálsum markaði að
ræða, svaraði hann: „Ég myndi túlka
þetta þannig, að hugsanlega verði
um að ræða sölu á einhverjum eign-
um til bankans og hugsanlega sölu
til einhverra annarra aðila, en þó
með fulltingi bankans. Það er fjarri
því að bankinn sé að yfírtaka allar
eignir Sambandsins, því þá fengi
bankinn mun meira en Sambandið
skuldaði honum.“
Þegar Sigurður var spurður hvort
þetta væri gert að kröfu Landsbank-
ans svaraði hann að þessi ákvörðun
Sambandsins hefði átt sér langan
aðdraganda í viðræðum við bank-
Helstu eignir Sambandsins
Bókfært verð
þús. kr.
Eignarhluti
Þrjár hæðir í Sambandshúsinu á Kirkjusandi
Dótturfélög
500.000
Dráttarvélar hf. 100% 76.924
íslenskar sjávarafurðir hf. 50% 328.240
íslenskur skinnaiðnaður hf. 96% 233.335
Jötunn hf. 97% 126.663
Kirkjusandur hf. 100% 60.359
Mikligarður hf. 94% 0
Prentsmiðjan Edda hf. 74% 21.245
Reginn hf. 100% 715.993
Samskiphf. • 90% ca. 855.000
Stakksvík hf. 66% 41.844
Efnaverksmiðian Siöfn hf. 50% 172.308
Önnur samstarfsfélög
Goði hf. 49% 132.964
Kaffibrennsla Akureyrar hf. 49% 85.874
Nýja teiknistofan hf. 25% 1.634
Olíufélagið hf. 32% 1.168.978
Samvinnuferðir-Landsýn hf. 34% 16.201
Samvinnusjóður íslands hf. 32% 120.972
ann. Þær viðræður hefðu í raun stað-
ið yfír síðan ákveðið var árið 1990
að skipta deildum Sambandsins upp
í hlutafélög og breyta sambandinu
sjálfu í eignarhaldsfélag.
Nettóskuld 3,6 rhilljarðar
Samkvæmt bráðabirgðaefna-
hagsyfirliti í lok ágúst nema eignir
Sambandsins 6.249 milljónum en
heildarskuldir 4.880 milljónum.
Veltufjármunir nema 1.281 milljón
króna og eru nettóskuldir fyrirtækis-
ins því 3.600 milljarðar króna. „Við
vitum út af fyrir sig ekki sjálfir
hvað við getum keyrt efnahags-
reikninginn mikið niður í þessari
lotu, en það verður vonandi vera-
lega,“ sagði Sigurður. Á stjórnar-
fundi Sambandsins í gær kom einn-
ig fram að rekstrartap Sambandsins
nam 239 milljónum króna fyrstu
átta mánuði þessa árs miðað við 334
milljónir á sama tíma á síðasta ári.
Stafar minni rekstrarhalli einkum
af lægri fjármagnsgjöldum en einnig
af lækkun rekstrargjalda.
Illutur í ýmsum
dótturfyrirtækjum seldur
Sigurður sagðist aðspurður ekki
vera viss um að það færi eftir veðum
Landsbankans hvaða eignir Sam-
bandsins yrðu látnar af hendi í
skuldauppgjörinu, það kæmi í ljós
þegar viðræðurnar hæfust við bank-
ann. Ljóst mun þó að helst verði um
að ræða hlut Sambandsins í Olíufé-
laginu hf. sem um síðustu áramót
var metinn á tæpa 1,2 milljarða
króna, og dótturfyrirtækið Reginn
hf. sem á m.a. stóran hlut í íslensk-
um aðalverktökum. Reginn er met-
inn á rúmar 7Ó0 milljónir króna.
Einnig er gert ráð fyrir að selja
Sambandshúsið við Kirkjusand en
eignarhluti Sambandsins er metinn
á rúmar 500 milljónir króna.
Aðspurður sagði Sigurður að
væntanlega yrði einnig rætt um hlut
Sambandsins í Samskipum hf. Sá
hlutur er metinn á tæpar 900
milljónir króna eftir að 100 milljónir
voru seldar í hlutafjárútboði fyrr á
þessu ári. Hlutur Sambandsins í ís-
lenskum sjávarafurðum hf. er met-
infi á um 330 milljónir. Af öðram
dótturfyrirtækjum Sambandsins má
nefna íslenskan skinnaiðnað hf.,
Jötun hf., Efnaverksmiðjuna Sjöfn
hf. og Dráttarvélar hf. Þá á Sam-
bandið 94% hlut í Miklagarði en
bókfært verð hans hefur verið af-
skrifað að fullu og er því 0. Alls er
bókfært verð eignarhluta Sam-
bandsins í dótturfélögum rúmir 2,7
milljarðar króna.
Hlutur Sambandsins í öðrum sam-
starfsfélögum er metinn á rúma 1,5
milljarða króna. Þar er hluturinn í
Olíufélaginu stærstur en Sambandið
á einnig tæplega helmingshlut í
Goða hf., sem metinn er á 133 millj-
ónir, og Kaffibrennslu Akureyrar
hf. sem metinn er á 86 milljónir.
Vissar áhyggjur í bankaráðinu
í bankaráði Landsbankans munu
menn, samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins, hafa vissar áhyggj-
ur af því að fara þá leið að stofna
eignarhaldsfélag til þess að yfirtaka
eignir SÍS, burtséð frá því hvort hún
stenzt allar reglur. Heimildarmenn
Morgunblaðsins segja að með því
að yfirtaka að meira eða minna leyti
þau fyrirtæki, sem talin eru upp hér
að framan, gæti bankinn komizt í
erfiða stöðu gagnvart viðskipta-
mönnum sínum og öðrum atvinnu-
fyrirtækjum. Færi svo að bankinn
þyrfti sjálfur að halda áfram rekstri
fyrirtækja Sambandsins og viðhalda
verðgildi hlutabréfa sinna í þeim,
væri hann kominn í harða sam-
keppni við ýmsa af beztu viðskipta-
vinum sínum.
Afmælissamþykkt Verslunarráðs Islands
Atvinnulífið tvöfaldi sitt
eigið fé næstu fimm árin
Á SÉRSTÖKUM fundi fram-
kvæmdastj órnar Verslunarráðs
íslands í tilefni af 75 ára af-
mæli ráðsins í gær var eftirfar-
andi ályktun samþykkt:
Samdráttur - færri störf
Samdráttur hefur einkennt ís-
lenskt atvinnulíf allt frá árinu 1988.
Fjölmörg fyrirtæki hafa lent í
rekstrarerfiðleikum og gjaldþrot
hafa verið alltof algeng. Störfum
hefur fækkað um 2.300 á 5 áram
og atvinnuleysi er meira en lengi
hefur þekkst.
Framleiðniaukning en
fjárfestingu vantar
Þrátt fyrir erfiðleikana er mikil
barátta í íslenskum fyrirtækjum,
viðleitni til hagræðingar og aðgerð-
ir til þess að standast harðari sam-
keppni. Framleiðni margra ís-
lenskra fyrirtækja er því að auk-
ast. Þó skortir á að bjartsýni á fram-
tíðina geti fest rætur og fyrirtæki
fari aftur að auka fjárfestingar og
skapa ný störf.
EES nauðsynlegt
Verslunarráð íslands telur brýnt
að vörn verði snúið í sókn þannig
að nýr uppgangstími megi hefjast
í íslensku atvinnulífí. Nauðsynlegt
er að skapa fyrirtækjum aðstöðu
til átaka og setja skýr markmið
fyrir atvinnulífíð í heild. Samþykkt
samningsins um hið Evrópska efna-
hagssvæði og aðlögun starfsskil-
yrða íslensks atvinnulífs að því sem
tíðkast hjá helstu viðskiptaþjóðum
okkar era nauðsynlegir og mikils-
verðir áfangar.
Fyrirtæki of skuldsett
En meira þarf að gera til þess
að möguleikamir með hinu Evr-
ópska efnahagssvæði nýtist sem
skyldi. Verslunarráð íslands bendir
á að íslensk fyrirtæki þurfa að hafa
mun meiri eignalegan styrk til þess
að takast á við þau verkefni sem
framundan era. Mörg íslensk fyrir-
tæki era alltof skuldsett og hafa
ekki burði til þess að leggja nauð-
synlegt fé í nýjungar.
17% eiginfjárhlutfall
Nýleg úttekt Þjóðhagsstofnunar
á efnahag íslenskra fyrirtækja
bendir til þess að eiginfjárhlutfall
atvinnulífsins sé 17% í heild en það
þyrfti að vera á bilinu 25-30% til
þess að atvinnulífíð í landinu hefði
nægan eignalegan styrk.
Tvöfalda þarf eigið fé
atvinnulífsins
Verslunarráð íslands hvetur til
þess að allt kapp verði lagt á að
tvöfalda eigið fé íslensks atvinnulífs
á næstu fímm áram. Samræmdar
aðgerðir á mörgum sviðum þarf til
að ná þessu marki. Eigið fé ís-
lenskra fyrirtækja getur aðeins
vaxið með tvennum hætti. Annað-
hvort fá fyrirtækin að hagnast eða
að þeim er lagt til nýtt eigið fé
með fjárfestingum í nýju hlutafé
eða stofnfé.
Skattlagning á kostnað ranglát
Með aðgerðum í skattamálum
fyrirtækja verður að gefa þeim
möguleika til þess að hagnast og
hvetja þarf til þess að fyrirtæki
haldi hagnaði inni í fyrirtækjunum
og noti hann til uppbyggingar. í
þessu skyni þarf að afnema skatt-
lagningu á kostnaðarþætti atvinnu-
lífsins til samræmis við það sem
erlendir keppinautar búa við. Bæði
aðstöðugjald og skattur á skrif-
stofu- og verslunarhúsnæði era sér-
íslensk fyrirbrigði. Ennfremur þarf
að gera vissar breytingar á tekju-
skattsreglum fyrirtækjanna.
Hagnaður í 5-6% af veltu
í fyrrnefndri úttekt Þjóðhags-
stofnunar á stöðu atvinnulífsins
kemur fram vísbending um að
hagnaður atvinnulífsins fyrir
greiðslu tekju- og eignarskatta á
árinu 1991 hafí aðeins numið 1,8%
af veltu. Ekkert gefur tilefni til að
ætla að afkoman verði betri á þessu
ári eða því næsta. Með eðlilegri
ávöxtun eiginfíár S atvinnulífinu
þyrfti hagnaður hins vegar a.m.k.
að vera á bilinu 5-6% af veltu.
Verðlauna á áhættu
4 Ná verður nýju eigin fé inn í
fyrirtækin með því að þróa enn
frekar skattalegar ívilnanir til ein-
staklinga sem kaupa hlutabréf í
fyrirtækjum. Sérstaklega á að
hvetja til fjárfestinga til lengri tíma
og verðlauna áhættu. Skattalega á
að hvetja til fjárfestinga til lengri
tíma og verðlauna áhættu. Skatta-
legt hagræði vegna hlutabréfa-
kaupa verður að ná jafnt til smærri
fyrirtækja sem hinna stærri.
Hlutabréf 3% heildareigna
Það er athyglisvert að heildar-
eign einstaklinga af hlutabréfum
nemur einungis 21 milljarði króna
eða aðeins rúmum 80 þúsund krón-
um á hvern íslending. Til saman-
burðar era peningalegar eignir ein-
staklinga 160 milljarðar og heildar-
eignir yfír 700 milljarðar. Hlutabréf
era því um 3% heildareigna ein-
staklinga.
40 milljarðar eftir 5 ár
Setja verður það mark að hluta-
bréfaeign einstaklinga verði orðin
a.m.k. 40 milljarðar króna að fímm
áram liðnum.
Lífeyrissjóðir fjár-
festi í hlutabréfum
Lífeyrissjóðir eiga nú innan við
2 milljarða í hlutabréfum sem er
innan við 2% af heildareignum
þeirra. Þetta er áberandi lágt hlut-
fall þar sem iífeyrissjóðir era nú
helsta uppspretta fjármagns á ís-
landi. Eðlilegt er að eftir fímm ár
verði hlutabréfaeign lífeyrissjóða í
íslenskum fyrirtækjum orðin 15%
af heildareign þeirra.
Treystum umhverfi hluta-
bréfaviðskipta
Gera verður fjárfestingar í hluta-
bréfum aðlaðandi fyrir lífeyrissjóði
landsmanna. Efla verður fag-
mennsku og þekkingu forráða-
manna sjóðanna á hlutabréfamark-
aðnum og sameina þá til átaka á
þessu sviði. Treysta verður um-
hverfí hlutabréfaviðskipta með því
að hvetja fleiri fyrirtæki til skrán-
ingar hlutabréfa á Verðbréfaþingi.
ísland fjárfestingarkostur
Þá er nauðsynlegt að gera sér-
stakt átak í því skyni að laða erlent
áhættumagn til landsins. Meira
verður að leggja í að kynna landið
sem fíárfestingarkost og löggjöf um
•erlendar fíárfestingar verður að
taka til endurskoðunar til þess að
fækka sem mest hömlum á því sviði.
Raunhæft markmið
Tvöföldun eigin fíár atvinnulífs-
ins á næstu fímm áram er raun-
hæft markmið ef við viljum koma
atvinnulífmu á skrið á nýjan leik.
Eignalega sterk fyrirtæki geta fjár-
fest. Þau geta líka skapað ný störf.
Tvöföldum eigið fé - gefum
atvinnulífinu tækifæri
Sóknarfærin í atvinnulífmu felast
ekki í töfralausnum. Tækifærin
verða fyrst og fremst nýtt með því
að dugnaður, framsýni og framtak
hinna fjölmörgu hæfu stjómenda
og starfsmanna íslensks atvinnulífs
fái að njóta sín. Við höfum fólkið.
Við höfum þekkinguna. Við þurfum
að byggja upp aðstöðuna til þess
að ná árangri. Það geram við best
með því að tvöfalda eigið fé atvinnu-
lífsins á næstu fímm áram.
Fjármálaráðherra um endurgreiðslur innskatts vegna bóka og fjölmiðla
Jafngildir um 400 milljónum króna
sem má kalla framlag ríkissjóðs
Misskilningur að komist sé hjá virðisaukaskatti með því að færa bókagerð inn í fyrirtæki
samkvæmt útreikningum fjármála-
ráðueytisins leitt til um 10% verð-
hækkunar bóka, blaða og tímarita i
heild. Áætlað væri að bækur hækk-
FRIÐRIK Sophusson fjármálaráð-
herra segir það misskilning ef
menn haldi að þeir geti sloppið
við að greiða virðisaukaskatt af
prentun og öðrum útgáfukostnaði
með því að færa starfsemina inn
í prentfyrirtæki eða úr landi. „I
báðum tilvikum yrði um virðis-
aukaskattskylda starfsemi að
ræða samkvæmt lögunum og ef
menn ætluðu að haga bókhaldi
sínu öðruvísi er það skýrt lög-
brot,“ segir Friðrik en útgefendur
og talsmenn prentiðnaðarins hafa
gagnrýnt fyrirhugaðar breyting-
ar á endurgreiðslum innskatts
harðlega. „Það er eðli virðisauka-
skattsins að gréiddur sé skattur
af þeirri starfsemi i fyrirtækjun-
um sem kaupa má utan þeirra,"
sagði fjármáiaráðherra.
„Við höfum skoðað þessi mál ítar-
lega í fjármálaráðuneytinu og þegar
litið er á skattframtöl fyrirtækja sem
gefa út og selja bækur, blöð og tíma-
rit sýnist okkur að sá innskattur sem
fyrirtækin fá endurgreiddan jafngildi
um 400 milljónum króna og má kalla
einskonar framlag úr ríkissjóði
vegna þess að almenna reglan vegna
undanþága er sú að atvinnugreinar
sem njóta undanþágu frá útskattin-
um þurfa sjálfar að taka skattinn á
sig,“ sagði Friðrik. Benti hann á
fólksflutningafyrirtæki og gistihús
sem dæmi um greinar sem þurfi að
sætta sig við að fá ekki endurgreidd-
an innskatt samkvæmt núgildandi
lögum.
Friðrik sagði að það væri stefna
ríkisstjórnarinnar að breikka skatt-
stofna, fækka undanþágum og
lækka skatthlutfall virðisaukaskatts-
ins.
Sagði hann að ef fyrirhuguð breyt-
ing á endurgreiðslum innskatts leiddi
til þess að fyrirtækin veltu kostnað-
inum að fullu út í verðlagið gæti það
uðu öllu meira, eða um 12,5%, en
blöð og tímarit að meðaltali um 8,5%,
dagblöðin minna en tímaritin meira.
„Kostnaðaráhrifín yrðu mismikil
eftir einstökum fyrirtækjum því það
er mjög misjafnt hversu mikinn inn-
skatt þau bera og veldur þar mestu
hvort fyrirtækin hafa verið í stór-
felldum fjárfestingum," sagði Frið-
rik.
Fjármálaráðherra sagðist viður-
kenna að eftirlitið gæti orðið erfíðara
en það væri ákaflega erfitt að hafa
eftirlit í jafngisnu og götóttu kerfi
og íslenska virðisaukaskattskerfíð
væri. „Ég tel þó til bóta að samræma
reglur undanþágugreinanna, eins og
nú er verið að gera en vona að hér
verði einungis um að ræða bráða-
birgðaástand ef fyrirliggjandi tillög-
ur verða samþykktar. Eg tel að það
sé heppilegra fyrir alla aðila að hafa
sérstalrt, lægra þrep fyrir þær grein-
ar sem nú njóta undanþágunnar.
Með því myndum við tryggja skatt-
skilin betur og fyrirtækin í lága þrep-
inu myndu njóta þess að geta dregið
frá innskattinn, sem alla jafna væri
í hærra þrepinu," sagði hann.
Friðrik sagði einnig að núverandi
virðisaukaskattkerfí hefði valdið
ýmsum erfiðleikum en þar sem því
hefði verið haldið fram að verið
væri að skattleggja menninguna
mætti benda á að íslensk hljómplötu-
útgáfa yrði að sætta sig við 24,5%
skatt í dag, án tillits til þess hvort
um íslenska eða erlenda tónlist væri
að ræða. Lögin mismunuðu því
menningarþáttunum eins og þau eru
í dag.
Arsgamalt -
kjöt á rým-
ingarsölu
JÓN Ásbergsson, framkvæmda-
stjóri Hagkaups, segir tilboðsverð
á dilkakjöti, sem auglýst hafi ver-
ið, eiga við 100 tonn af fyrsta
flokks dilkakjöti frá i fyrrahaust.
Afsláttur sé um 20%.
Aðspurður sagði hann að þegar
nýtt kjöt kæmi í verslanir yrði verð-
ið hærra. Guðjón Sveinsson, í Fjarð-
arkaupum, sagði að tilboðinu yrði
ekki svarað sérstaklega enda hefði
hingað til ekki þótt fréttnæmt að
gamlt kjöt væri selt á niðursettu
verði.
Ingi Már Aðalsteinsson, aðstoð-
arframkvæmdastjóri Miklagarðs,
sagði að þar væri gamalt kjöt búið
en þegar nýtt kjöt kæmi í í næstu
viku, yrði það á tilboðsverði.