Morgunblaðið - 21.11.1992, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 21.11.1992, Blaðsíða 4
4 B MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1992 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1992 B 5 AF GÖMLUM BÓKUM 1 Laxness les Islendingasögumar eftir Guðrúnu Nordal í í sumar var haldin Halldórs- stefna, þar sem fluttir voru ýmsir lestrar til heiðurs Halldóri Laxness níræðum. í lok stefnu var farið í ferð á slóðir íslandsklukkunnar. Slóð Jóns Hreggviðssonar var rakin um Þingvelli allt til Bræðratungu, þar sem hin bjarta Snæfríður Is- landssól sat í hásæti sínu; horft á eftir hinum auðnulausa Magnúsi bónda hennar ríða yfír ána og halda suður á Eyrarbakka þar sem hann seldi hið ljósa man fyrir brennivíns- fleyg. Saga Halldórs spratt lifandi upp úr sverðinum og við sáum hetj- ur hennar stíga á bak og „ríða um héröð“. Þá komu orð Halldórs um fornsögurnar upp í hugann: „... hvert sem íslendingur rennir augum í landi sínu ber náttúran honum boð fornsögunnar." Og nú var sem saga Halldórs væri orðin að nýrri íslendingasögu. íslands- klukkan orðin „sannleikur í sjálfri sér“. Og við trúðum henni. Fijálsræðishetjur Jónasar Hall- grímssonar í kvæðinu „ísland“ eru „Gissur og Geir, Gunnar og Héðinn og Njáll“. í kvæðinu, sem var nokk- urs konar heróp í árdaga sjálfstæð- isbaráttunnar í fyrsta hefti Fjölnis, eggjar hann íslendinga til baráttu með því að bera samtíðina saman við hina glæstu fortíð. Þegar Hall- dór skrifar Alþýðubókina um öld síðar eru mestu sigrar sjálfstæðis- baráttunnar að baki og tóm til að leggja annan skilning í hugmyndina um hetjuskap. Hetjur Halldórs eru ekki hinar fijálsu hetjur íslendingaa- sagnanna, heldur „stórmenni ís- lensks stíls“, höfundamir sem á Sturlungaöld skópu frábær listaverk úr þeim munnmælaarfí og kveðskap sem varðveist hafði frá fyrstu öldum íslandsbyggðar. Skrif íslendinga um fornsögurnar hafa löngum ein- kennst af spennu á milli þessara tveggja sjónarmiða, er fram koma hjá Jónasi og Halldóri. Íslendinga- sögunum hefur annaðhvort verið nánast trúað sem áreiðanlegum frá- sögnum um atburði og fólk á fýrstu öldum íslandsbyggðar, eins og hug- hrif Jónasar í kvæðinu bera örlítið vitni um, eða að sannleiksgildi þeirra hefur verið dregið í efa og áhersla lögð á sjálfstæða sköpun höfund- anna, eins og Halldór gerir. Sögur Halldórs sýna ljóslega að lesandi getur trúað sögu þó hann geri sér fulla grein fyrir hinni listrænu blekkingu. Þegar við stóðum á hlað- inu í Bræðratungu og horfðum yfir sveitirnar vorum við í engum vafa um að Halldór hefði skrifað íslands- klukkuna í byijun fimmta áratugar- ins og að hann hefði til þess notað alls kyns heimildir, en samt stóðum við okkur að því að skyggnast um eftir vaðinu þar sem Magnús reið yfir ána. Svo ljóslifandi er sagan á síðum bókarinnar. En hér er annars konar sannleiksgildi á ferðinni. Sag- an er „raunsönn" í huga okkar, þó að hún sé' ekki þar með sögulega raunsæ. Jón Hreggviðsson er af- kvæmi Halldórs Laxness rétt eins og Egill Skallagrímsson er hugar- fóstur Egluhöfundar. Halldór Laxness 2 Höfundur fornsögu er skilgetið afkvæmi síns tíma, og nú eru flest- ir fræðimenn sammála um að sam- tími höfundanna sé sá jarðvegur sem fomsögurnar eru sprottnar upp úr. íslendingasögumar em skrifaðar á þrettándu og fjórtándu öld. Fræð- imenn deila enn um nákvæman ritunartíma einstakra sagna, en við vitum þó að upphaf ritunar þeirra hefur verið á hinni svokölluðu Sturlungaöld, þegar allt logaði í ill- deilum milli höfðingja í landinu. Við emm svo lánsöm að vita töluvert um þetta tímabil því að nokkrir Snorri Sturluson höfundar tóku sig til og skrifuðu um þá ógnvænlegu atburði sem þeir höfðu sjálfir upplifað. Þær sög- ur þeirra eru varðveitar í sam- steypuritinu Sturlungu. Við þekkj- um aðeins einn af höfundum Sturl- ungu með nafni, Sturlu Þórðarson höfund fslendingasögu, bróðurson Snorra Sturlusonar. En höfundar íslendingasagnanna eru óþekktir, og við getum einungis látið okkur lynda getgátur um að Snorri Sturlu- son sé höfundur Eglu. Fornsögurnar hafa ætíð verið nálægar Halldóri Laxness. Öll skrif hans um þær hafa einkennst af því að rithöfundur heldur um pennann. Hann notfærir sér verk fræði- manna, en bregður sér einnig í hlut- verk fræðimannsins endram og eins, en túlkun hans og tortryggni á hin- um gömlu bókum kemur upp um rithöfundinn. Hann lítur á höfund- inn sem skáld — þó hann sé auðvit- að ekki skáld í nútímaskilningi þess orð — einstakling sem dregur nær- ingu sína úr samtíð sinni; lýsir at- burðum utan frá og blandar sér ekki sjálfur inn í söguna. Halldór gengur á vit verksins án nokkurra fordóma, nema ef vera skyldi með fordóma um möguleika höfundar til að segja sögu án þess að færa hana í listrænan búning. Tortryggni er aðalsmerki ritskýrandans Halldórs Laxness. Halldór dáir listfengi sagnaritar- anna. Þeir eru stuttorðir og út- smognir að koma skoðunum sínum á framfæri; draga upp stíliseraðar myndir af fólki, svo að líkja má við myndvefnað frá þrettándu öld. Hetj- ur í sögu verða að fara vel í mynd. Þannig lýsir hann t.d. því hve kó- mískur Höskuldur hvítanesgoði virðist þegar hann gengur til akur- starfa, klæddur gullbúinni skarlats- skikkju: „Þetta jafngildir því að í nútímaskáldsögu væri sagt að al- þingismaður nokkur hefur geingið út til garðverka snemma morguns klæddur í kjól og hvítt.“ En þannig verður myndin auðvit- að áhrifaríkari: blóði drifin skikkjan í höndum Hildigunnar meira ógn- vekjandi. Halldór hefur ekki aðeins augun með frásagnaraðferð höfund- anna, heldur snilldarlegri sviðssetn- ingu þeirra. Sumar lýsingar hans á fornsögunum gætu jafnvel átt við hans eigin sagnagerð, t.d. þegar hann lýsir sögunum sem „útsmogn- um skáldskap um sérkennilegar manngerðir". Fyrsti höfundurinn í tíma sem verður á vegi Halldórs er Ari Þor- gilsson. Ari er rithöfundurinn sem á tólftu öld byijaði „með tvær hend- ur tómar“, sá sem skapaði einhveija heildarmynd úr hinu gullna tómi gleymdrar fornaldar. Halldór er tor- trygginn á þá höfunda sem koma á eftir Ara, sem „þykjast vita miklu meira um efnið en Ari vissi“, t.a.m. um kristnitökuna sem Ari fjallar um í íslendingabók á sinn alkunna hnitmiðaða hátt. Gagnrýnisleysi Sturlu Þórðarsonar, eins og hún birtist í frásögnum af kristnitökunni í Kristni sögu (ef Sturla er þá höf- undur hennar) fær hjá Halldóri sinn dijúga skerf af krítík, og lýsir hann trúgimi Sturlu sagnaritara vel í þessari hnyttnu setningu: „... höf- undur hennar virðist trúa öllum þeim undrum sem heiðnir menn trúðu — kristnidómnum að auki.“ Þetta em orð að sönnu; og eiga þau glettilega vel við hinn hjátrúarfulla og frásagnarglaða höfund íslend- inga sögu. Skrif Halldórs um Ara bera vitni um aðdáun hans á þessum spor- göngumanni íslenskrar sagnaritun- ar: hann var laus við mærð og sá sem ritaði af „skynsamlegu viti“, eins og höfundur fyrstu málfræðirit- gerðarinnar nóteraði. En þá spyr Halldór eins og honum er einum lagið: „Því miður þó án þess að tilgreina hvað ritað hafí verið „óskynsam- lega“ og „vitlaust" á íslandi fyrir tíð Ara, ef nokkuð var, nema rit- gjörðarhöfundur eigi við „þýðingar helgar“; þó vonandi ekki saltarann!" 011 skrif Halldórs um fornbók- menntirnar einkennast af djúpri virðingu og skilningi á list þeirra, en hann setur þau oft — þó einkenni- legt megi virðast — fram eins og í græskulausu og léttúðugu gamni. Það er eins og einhver strákur hlaupi í Halldór þegar fræðimaðurinn í honum gerist of rúmfrekur. En þessi galgopaháttur í stíl getur einmitt orðið til þess að gamalkunnug efni verða séð frá nýrri og óvæntri hlið. 3 Halldór kann auðvitað vel að meta sagnfræðilegt ímyndunarafl höfunda eins og Snorra, enda fetar hann dyggilega í fótspor þeirra þar sem hann sjálfur beitir svokölluðu „sagnfræðilegu“ hugarflugi. Hann veit af eigin reynslu að það er skyn- samlegra að trúa mátulega á sagn- fræðilegt „raunsæi“ innan ramma hins listræna sköpunarverks. Og hann treystir ekki kollegum sínum. Veit auðvitað lengra en nef sitt nær í þeim efnu. Að þessu leyti geta ýmsar ályktanir hans um höfunda fornsagnanna gefið okkar ákveðna vísbendingu um hvernig við skyldum meta nálægð höfundarins, Halldórs Laxness, í hans eigin skáldsögum, sérstaklega hinum síðari þar sem hann lætur sem hann standi fjarri, þó hann varpi þar greinilega á sig listrænum huliðshjálmi. Halldór kemur ætíð glögglega auga á höfundinn bak við hlutleysisgrím- una, höfund Eglu, Eyrbyggju og Laxdælu, sem vinna eins og rithöf- undar, velja og hafna, sníða og bæta. Þessir höfundar voru að mati Halldórs engir þurrir annálaritarar eða hlutlausir króníkuhöfundar, frekar en höfundur Brekkukots- annáls eða Innansveitarkróníku, en þau rit Halldórs sýna ljóslega að hlutlæg frásögn er rithöfundi á tutt- ugustu öld ekki möguleg, fremur en sagnariturum á þeirri þrettándu. Halldór lærði mikið af fomsögun- um. Hann stúderaði frásagnarhátt þeirra og lá í orðfæri fornbókmennt- anna þegar hann undirbjó ritun Gerplu. Hann hafnar hugmyndinni um raunsæi og trúgildi íslendinga- sagna, en áttar sig þó auðvitað á þeirri meginreglu unr bókmenntir yfírleitt að þessi skáldskapur er „runninn af rótum þess vemleika sem bjó í öldinni, þar em mannlýs- ingamar ekki endilega speglun þess fólks sem vér höfum fyrir augum daglega, heldur eru þær umfram allt speglun eða réttara sagt líkamn- ing á hugsjónum aldarinnar". Því rétt eins og Gerpla segir meira um eftirstríðsárin í Evrópu en um fom- sögurnar, em íslendingasögurnar framar öllu vitnisburður um hug- sjónir Sturlungaaldar. Halldór nemur staðar við þetta furðulega fijóa tímabil í bókmennt- um íslendinga sem hefst um árið 1200: „Þegar við altíeinu fórum að sjá sjálf okkur í sagnfræðilegum tíma, eftir að hafa ekki séð annað en kraftaverk guðs í 200 ár [og bjuggum þá til] draumsjón um ris- mikið mannlíf til forna og fengum heimþrá til sællar fortíðar." Þessi gullöld íslenskrar sagnaritunar hvarf skjótt og ber Halldór hana saman við leiftursnögg gullaldar- skeið síðari tíma í Evrópu: s.s. í nítjándu aldar bókmenntum rúss- neskum og í þýskri músík á 18. og 19. öld. Eitthvað óútskýranlegt ger- ist. í þessum bókum nemur Halldór tóninn, einhvern óræðan tón sem hann kallar „frumtón hins þjóðlega söguljóðs". Þann tón heyrði Jónas. Og þann tón námum við kannski líka á hlaðinu í Bræðratungu. í þessum greinum um fornsðgurnar verður ekki hirt um neðanmálsgreinar, en ef ein- hver hefur áhuga á ættemi einhverra tilvitn- ana er hægt að hafa samband við höfund með því að skrifa Menningarblaðinu. Chalumeaux- tríóið og Margrét Bóasdóttir CHALUMEAUX-tríóið sem skipað er Kjartani Óskars- syni, Óskari Ingólfssyni og Sigurði I. Snorrasyni, ásamt sópransöngkonunni Mar- gréti Bóasdóttur, heldur tón- leika í Kristskirkju næst- komandi þriðjudag kl. 20.30. A efnisskránni er Svíta nr. 2 eftir Christoph Graupner, Fimm sálmaforleikir eftir J.S. Bach, Þrjú kirkjulög op. 12a eftir Jón Leifs, Tríó fyr- ir 2 klarínettur og bassetta- horn op. 87 eftir Ludwig van Beethoven. Johann Cristoph Graupner fæddist í Saxlandi árið 1683, og nam tónlist í Leipzig und- ir leiðsögn Johanns Kuhnau, kantors við Tómasarkirkj- una þar í borg. Þegar Kuhn- au þessi sálaðist 1722 var staða hans auglýst laus til umsóknar, og sóttu sex um starfið. Þeirra á meðal voru Telemann, Bach og Graupner. Telemann starfaði þá sem tónlistarstjóri Hamborgar og var einn kunnasti tónlistarmaður í þeim ríkjum sem síðar urðu Þýskaland. Honum var veitt stað- an í samræmi við frægð sína fyrir m.a. rókokkóstílinn í tónlist, en afturkallaði umsókn sína eftir að borgarráðið í Hamborg veitti hon- um launahækkun. Graupner var næstur á listanum, en hann hafn- aði henni einnig eftir að laun hans hjá greifanum í Hessen vom hækkuð. Að lokum var Bach veitt embættið. Borgarráðsmaður í Leipzig lét hafa eftir sér, að úr því að bestu mennirnir fengjust ekki til starfans, yrðu þeir að gera sig ánægðan með einhvern miðl- ungsmann. Annar lét í ljós þá von að tónsmíðar Bachs yrðu ekki of yfírborðslegar. Þarf enginn að undrast þessar glósur, enda varð Bach fyrir því óláni að flestir yfir- menn hans tilheyrðu velmegandi millistétt og hefðu ekki þekkt list- ræna snilld þó hún hefði tekið í hönd þeirra og kynnt sig. Innan verksviðs hans hjá Tómasarkirkj- unni var að gegna starfi tónlistar- stjóra Leipzig borgar og bera ábyrgð á tónlistarflutningi við Nikulásarkirkjuna. Frá þessum tíma í tónsköpun Bachs em meðal annars Jóhannesarpassían, Matt- heusarpassían og Jólaóratorían, þannig að starf hans hjá Tómasar- kirkjunni reyndist fijór jarðvegur fyrir sköpun hans, enda ein lengsta starfslota í lífi hans. Þrír af sálmaforleikjunum fimm sem breska tónskáldið Sir Harrison Birtwhistle útsetti árið 1973 fyrir sópran, klarínettu, bassetthom og bassaklarínettu eru fengnar úr „Orgelbiichlein“ sem Bach hafði Chalumeaux-tríóið en sópransöngkonan Mar- grét Bóasdóttir er ekki á myndinni. hugsað sér að væri æfíngabók fyrir organista og nefnd hefur verið biblía organistans. Bach ráð- gerði að semja 164 forleiki en þeir urðu aðeins 48, þmngnir and- ríki og táknmyndum af trúarleg- um toga. Bach var einn af áhrifavöldum Beethovens, sem fæddist í Bonn árið 1770, tuttugu ámm eftir and- lát þess fyrrnefnda. Talið er að hann hafi kynnst Bach í gegnum hina fjörtíu og átta forleiki og fúgur Bachs sem komu í fyrra hefti af „Das wohltemperierte Clavier". Tríóið í C-dúr op. 87 er æskuverk Beethovens og eitt fárra sem hann samdi fyrir blásturs- hljóðfæri, upprunalega fyrir tvö óbó og englahorn.en í bréfi sem Beethoven sendi forleggjara sín- um, staðhæfir hann að verkið megi sem best spila á hvaða hljóð- færi sem er. Á tónleikunum í Kristskirkju verður það flutt á tvær c-klarínettur og bassetthorn. Jón Leifs fæddist árið 1899 og bjó lengst í Þýskalandi, eins og kunnugt er. Áhrifa kirkju og kirkjutónlistar gætir víða í tón- smíðum hans, en virðast í fyrstu einskorðast aðallega við notkun hans á kirkjutóntegundum. Þau verka hans sem eru beinlínis kirkjulegs eðlis, eru Sálumessan, orgeltónsmíðarnar og kirkjulögin sem flutt verða á tónleikum Chal- umeaux í umritun Kjartans Ósk- arssonar fyrir sópran og þijú klarí- nettuhljóðfæri. Lög þessi eru þjóð- lög sem Jón lagaði að alþekktum sálmum séra Hallgríms. Kirkjutónlist ættuð að norðan Á DEGI heilagrar Scsselju, sunnudaginn 22. nóvember, heldur Ragnar Björnsson, ein- leikstónleika í Kristskirkju, Landakoti. Á tónleikunum verða flutt verk eftir húnvetnsk tón- skáld; Jón Leifs, Jón Nordal, Lárus H. Grímsson og Báru Grímsdóttur, auk þriggja verka eftir Ragnar sjálfan. Ragnar hefur mjög virkur i tónlistarlífi okkar Islendinga um í nokkra áratugi, bæði sem einleikari, kennari, skóla-, kór- og hljómsveitarstjóri. Þegar ég spyr hvort hann hafi fæðst inn í rikt tónlistarlíf í Húnavatns- sýslu, segir hann: „Nei, ég fædd- ist uppi á heiði, Miðfjarð- arheiði." Það fyrsta sem mætti gutt- anum vora náttúraöflin í ofsafengnu skapi; stór- hríðin geisaði, fæðingar- staðurinn, húsið sem hann fæddist í, langt úr alfaraleið. „Pabbi bjó þá á einhvers konar hjáleigu, milli Miðfjarðar og Línakradals. Ég fæddist að vetri til. Pabbi hafði farið að heiman og mamma var ein heima með vinnumanni sem var ekki heill á sönsum. Hún tók sjálf á móti mér. Vinnumaðurinn náði að færa henni heitt vatn, lagðist svo í koju og hreyfði sig ekki þaðan. Það liðu tveir dagar þar til hægt var að bijótast heim að bænum, vegna veðurs. Móðir mín lá þarna með mig, ekki bara í veðrinu, heldur líka myrkri, vegna þess að Ijósið fór. Seinna meir sagði hún að henni hefði liðið ágætlega, alveg þar til klukkan stoppaði. Þá varð alger þögn. Þegar fólki hafði tekist að bijót- ast í gegnum veðrið úr byggð, var farið að kynda, en það tókst ekki betur til en svo að bærinn brann.“ Heyrðu Ragnar, ertu viss um að þú hafir átt að vera með? „Ég ætlaði að lifa. Það sést best á því að ég vó aðeins sex merkur. En móðir mín var hjúkrunarkona og henni tókst að „ „ . halda í mér lífinu." KagnCir DJÖmSSOn Kanada og fjórar Ég verð að játa i -j j r.- ferðir til Sovét- að mér finnst þetta LClKliT VCTK OJtlT ríkjanna. Það er æðidramatísk inn- hímVCtnsk tÓnskáld °rðj! ,n°kkuð koma. Bjugguð þið f , i -i langt um liðið sið- áfram á þessum á tÓnlcÍkum. an Ragnar hefur slóðum? haldið tónleika „Nei og ég hef hér á landi og mér aðeins komið þangað einu sinni á leikur forvitni á að vita meira um húnvetnsk tónskáld. Við Jón Nordal höfum þekkst lengi. Við vorum um tíma saman í skóla. Ég kynntist honum fljótt eftir að ég kom til Reykjavikur og við urðum vinir. Jón Leifs þekkti ég ekki neitt en hitti hann nokkrum sinnum. Það var ekki auðvelt að kynnast honum. Hann fór sínar eigin leiðir. Ég fór einu sinni til hans út af tónleikum Fóstbræðra til að leita ráða. Ég fann mér það sem átyllu til að kynnast honum. Hann svaraði aldrei beint því sem ég spurði, en vitnaði í fornsögurn- ar. Það var eins með Pál ísólfsson. Ég veit ekki hvort hann var svo mikill kennari í eðli sínu, en ég áttaði mig á því seinna, mörgum árum seinna, að hann sagði hluti sem sátu í manni. Kannski er það aðal góðra kennara. Systkinin tvö, Bára og Lárus, sem ég leik verk eftir, era úr Vatnsdalnum eins og Jónarnir og engu minna húnvetnsk." Er öflugt tónlistarlíf í Húna- vatnssýslu? „Ég veit ekki hvort það er meira en annars staðar. Aftur á móti voru fimm knattspyrnufélög á Hvammstanga þegar ég var að alast þar upp. Það sem meira er, er að ég man ekki eftir neinu tón- Ragnar Björnsson legu tónlistarnámi. Það var hjá Huldu Stefánsdóttur á Þingeyrum. En strax eftir fermingu fór ég til Reykjavíkur í nám. Páll ísólfsson viss af mér og tók mig eiginlega að sér, ásamt föðurbróður sínum, Jóni Pálssynisem hafði kostað Pál út til náms. Ég bjó mikið hjá Jóni fyrst og var í námi hjá Páli og Árna Kristjánssyni, auk þess sem ég var í tónlistarskólanum. Þaðan lauk ég burtfararprófi á orgel og píanó og fór út í framhaldsnám." Námið erlendis var aðallega í hljómsveitarstjórn og dvaldi Ragn- ar í Danmörku, Hollandi og Þýska- landi í þó nokkur ár. Eftir að heim kom byijaði hann strax að stjórna þó nokkuð, bæði í Þjóðleikhúsinu, hjá Sinfóníuhljómsveit íslands og fljótlega tók hann við stjórn Fóst- bræðra. Um svipað leyti varð hann skólastjóri Tónlistarskólans í Kéflavík og síðar dómorganisti. Þegar hann hætti þar, stofnaði hann Nýja tónlistarskólann í Reykjavík árið 1978. Á þessum tíma hefur Ragnar farið fjöldann allan af tónleikaferðum til útlanda, með Fóstbræðram og einnig sem orgelleikari; víða um Evrópu, Bandarikin, ævinni. Þá gekk ég þangað á fögru sumarkvöldi. Við þær aðstæður var þetta tveggja til þriggja tíma gangur frá byggð. En seinna byggði pabbi á Hvammstanga og þar ólst ég upp. Pabbi var orgelleikari þar, móðir mín spilaði líka á hljóðfæri, auk þess sem hún vann við hjúkmn og saumaði fyrir fólk.“ Byijaðir þú að læra þar? „Það er nú ekki hægt að segja að ég hafí byijað eiginlegt nám þar, en ég byrjaði að spila fimm til sex ára gamall og hélt mína fyrstu tónleika þegar ég spilaði á kirkjuorgelið 9 ára. En það var vegna þess að pabbi var að fara til Reykjavíkur og mig langaði með honum. Hann sagði að það væri sjálfsagt, ef ég spilaði á kirkjuorg- elið við messu. Og ég gerði það. Það var allt til vinnandi. Í ferðinni til Reykjavíkur sá ég Sigfús Einarsson í fyrsta skipti. Við pabbi fórum í Dómkirkjuna og sátum upp. Ég horfði allan tímann á Sigfús spila og ákvað að á þetta orgel skyldi ég einhvern tímann spila.“ Fórstu að læra á hljóðfæri eftir þetta? „Nei, það var ekki fyrr en ég var 11-12 ára að ég byijaði í eigin- listarlífi í Vatnsdal. Alls ekki. En þar var kjarnafólk — alveg frá landnámstíð." Hvemig stendur á því að þú hefur ekki haldið einleikstónleika í mörg ár? „Ég hélt stutta tónleika í Bú- staðakirkju þegar orgelið þar var vígt, en það er rétt, það er langt síðan ég hef haldið tónleika. Það hefur farið svo mikill tími í að byggja upp tónlistarskólann. Við vorum fyrst í stað í Breiðagerð- isskóla, síðan í Ármúlanum og erum núna á Grensásvegi. í dag eru 30 kennarar við skólann og tæplega 300 nemendur. Þar er kennt á flest hljóðfæri, þótt flautan sé eina blásturshljóðfærið sem við kennum á, og við emm með söng- deild.“ En er núna aftur kominn tími til að spila? „Já, og ég ætla að fara að spila meira — vinna meira fyrir mig. Á næstunni spila ég þijú prógrömm; þessa tónleika, tónleika á Selfossi um jólin og í Hallgrímskirkju i febrúar. Svo ætla ég að svara ein- hveijum af þeim tilboðum sem ég hef fengið erlendis frá.“ Tónleikarnir á sunnudaginn hefjast klukkan 21.00. Ragnar leikur á tónleikunum „Það drýpur“ eftir Báru Grímsdóttur, skrifað í október 1992 að beiðni hans og sérstaklega fyrir þessa tónleika. „Gegnum efann“ eftir Lárus H. Grímsson, er skrifað í haust og þá einnig með þessa tónleika í huga.Ragnar leikur einnig þijú verk eftir hann sjálfan: „Flökt", skrifað vegna láts þriggja mánaða barns, „Fantasía funebre", sem var skrifað vegna láts Jóhannesar S. Kjarvals og var fyrst flutt við út- för hans 1972 og „Sjö tilbrigði", sem skrifuð eru um sálmalag eftir Björn G. Björnsson, föður Ragn- ars. Þijú verk Jóns Nordals verða flutt á tónleikunum: „Fantasía“, skrifuð 1954 að beiðni Páls ísólfs- sonar, sem skiptist í hröð og hæg atriði og endar á fúgu, „Sálmafor- leikur um sálm sem aldrei var sunginn“, saminn 1980 í tilefni tónleika í Skálholti, en á þeim tón- leikum voru frumfluttir margir nýskrifaðir sálmaforleikir yfir ís lensk sálmalög, og„Toccata“, sem var skrifuð 1985 í minningu Páls Isólfssonar.„„Preludiae organo kallar Jón Leifs þijár prelúdíur op. 16, no. 1, 2 og 3 og verður það síðasta verkið sem Ragnar leikur á tónleikunum. Prelúdíurnar samdi Jón við eftirfarandi sálmalög: Sjá ljósi dagur liðinn er, Mín lífstíð er á fleygi-ferð og Allt eins og blóm- strið eina. Þetta mun vera það eina sem Jón skrifaði fyrir orgel sér- staklega, utan Konsertsins fyrir orgel og hljómsveit. Viðtal/Súsanna Svavarsdóttir

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.