Morgunblaðið - 26.02.1993, Blaðsíða 10

10 c
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. FEBRÚAR 1993
Frá Tokyo
Velgengni
hjá Volvo
í Japan
VOLVO 850 er að gera það
gott í Japan um þessar mundir
því hann var nýlega valinn
erlendi bíll ársins á árlegri
ráðstefnu bílablaðamanna.
Þeir stofnuðu árið 1991 með
sér samtök sem einkum beina
sjónum sínum að þvi sem
merkilegt má telja og uppúr
stendur á sviði bílatækni og
hönnunar. í þeim starfa auk
bQablaðamanna sérfræðingar
á ýmsum sviðum bílaiðnaðar.
Ástæðumar fyrir vali Volvo 850
sem bíls ársins meðal innfluttra bíla
eru m.a. þær að Volvo fyrirtækið
sænska þykir hafa með þessum bíl
tekið af röggsemi á öryggis- og
umhverfísmálum og raunar einkenni
það ekki aðeins framleiðsluna sem
slíka heldur þykir öll stefna og
stjórnun fyrirtækisins hafa þessa
málaflokka að leiðarljósi. Bíllinn
þykir sérlega vel heppnaður á öllum
sviðum og hafi framdrifið og vel
heppnuð 5 strokka þverstæð vélin
ekki átt minnstan þátt í vali sérfræð-
inganna. Volvo hlaut 360 stig í þess-
ari keppni, í næsta sæti var Golf
með 283 stig og þriðji Opel Astra
með 201 stig.
Volvo þykir hafa náð góðri sölu
á Japansmarkaði þar sem seljast um
100 þúsund innfluttir bílar á ári.
Sala á Volvo 850 hófst á miðju síð-
asta ári og seldust allt 2.200 bílar í
fyrra. ■
Nýrri 323-
línu frestad
Langbakur
MAZDA hefur ákveðið að
fresta markaðssetningu nýrr-
ar 323-linu, en áður hafði verið
tilkynnt að framleiðslan hæfist
í haust.
Ætlunin var að hefja framleiðslu
á nýju 323-línunni að lokinni frum-
sýningu hennar á bílasýningunni í
Tókýó í haust, en forráðamenn verk-
smiðjunnar hafa tilkynnt að fram-
leiðslan hefjist ekki fyrr en vorið
1994. ■
Morgunblaðið/Sigurður Jónsson
Fordinn sem er til sölu hjá Bílasölu Selfoss.
Amerískur sýninga- og
verólaunabíll til sölu
ÓVENJULEGUR verðlaunabfll er tfl sölu á Bílasölu Sel-
foss. Um er að ræða Ford 50 pallbfl árgerð 1978, með sturtu.
Eigandi bílsins, Ingimar Baldvinsson leigubílstjóri og bflaá-
hugamaður, flutti hann nýlega inn frá Bandaríkjunum.
Bíllinn hefur verið sýndur á bfla-
sýningum í Bandaríkjunum og
fengið þar viðurkenningar. Þær
eru skráðar á lítil skilti sem límd
eru á mælaborðið inni í bflnum.
Það fer ekki hjá því að þeirri
hugsun skjóti upp að hægt sé að
komast langt á þessum bíl og taka
þar með þeirri ögrun sem stendur
á gijóthlífinni að framan: „Take
it to the limit.“ Verulegt króm ein-
kennir bílinn, á stuðara, undir-
vagni, ýmsum stífum og drif-
skafti. Þá er hann skreyttur með
myndum sem málaðar eru á grind-
ina og palllokið. Sig. Jóns. ■
Af bílorium
i
Það var snjallræði í upphafi bílaaldar á íslandi þegar
myndað var stutt og laggott nýyrði af endingu erlenda
heitisins automobile: Bíll og bílar hafa það heitið síðan,
nema hjá „hinu opinbera" og í hátíðlegu máU er talað um
bifreiðar. Það er út af fyrir sig prýðilegt orð, en styttra
orðið, bfll, hefur vinninginn í daglegu, mæltu máli. Upphaf-
lega var reynt að þýða automobile eftir orðsins hljóðan
með sjálfrennireið, sem fékk engan hljómgrunn, enda
hefði það orðið afar klúðurslegt í samsetningum. Einn
höfuðkostur heitisins bíll er hve vel það fer í samsettum
orðum, svo sem bílstjóri, Bílval, Bílgreinasamband.
Við sem haft höfum með hönd-
um að reynsluaka og lýsa nýjum
bflum, höfum rekið okkur á að
það hefur vantað nothæf heiti á
þær §órar megingerðir, sem völ
er á í fólksbílum. (Á ensku: Sed-
an, station car, hatchback og
coupé.) Bæði í rituðu máli og
talmáli er enn verið að klæmast
á að segja sedan-bíll, eða sagt
sem svo: Sedaninn afþessari gerð
kostar..." Station car hefur fram-
undir þetta verið nefndur steisjón,
eða steisjóngerðin. Reynt var að
bæta úr þessum málsóðaskap
með nýyrðinu skutbíil, en bíla-
blaðamenn eru a.m.k. flestir sam-
mála um að það sé ótækt. Hér
er vísað til báts og allir bátar
hafa skut, hvemig sem þeir eru
í laginu. Ef afturendi á bíl getur
kallast skutur, sem er vafasöm
útvíkkun á hugtakinu, eru allir
bflar skutbflar.
Það hefur orðið ofaná í bflaum-
íjöllun Morgunblaðsins og raunar
í DV einnig að taka þýzku heitin
til fyrirmyndar, þar sem lagið á
þaki bílsins er lagt til grundvall-
ar. (Á þýzku: stufenheck, lang-
heck og schliechheck.) í samræmi
við þetta höfum við nefnt gerðim-
ar stallbak, langbak og hlað-
bak. Stallbakur-
inn er a1-
gengasta gerðin (með skotti) og
nú er skorað á aila að láta orð-
ómynd eins og sedan aldrei heyr-
ast né sjást, nema þegar rætt eða
skrifað á ensku. Langbak nefnum
við þá bfla, sem eru með aftur-
byggðu húsi (station car) og hlað-
bak nefnum við þá, sem em með
mikið hallandi dymm á afturenda
og hurð sem opnast upp. Lengi
hefur þvælst fyrir okkur að fínna
nafn á coupé, sportgerð með hal-
landi en dyralausan afturenda
Þessir bílar em fleygmyndaðir og
fleygbakur væri rökrétt heiti í
framhaldi af hinum.
Annað sem er á reiki í bílaum-
fjöllun em skilgreiningar á dyr-
um/hurðum. í daglegu, mæltu
máli er vart talað um annað en
tveggja dyra, eða fjögra dyra bfla.
Það er að því leyti rangt, að dyr
em fleirtöluorð og samkvæmt því
á að segja tvennra dyra og femra
dyra. Reynt hefur verið að kom-
ast framhjá þessu með því að
tala í staðinn um tveggja hurða
eða fjögra hurða bfla. __ Bæði hjá
Orðabók Háskólans og íslenzkri
HluAbakur
málstöð vora menn sammála um,
að eðlilegra væri að miða við dyr
í þessu sambandi. Dyr em gmnd-
vallarhugtak; þar sem era dyr er
nokkumveginn sjálfgefið að einn-
ig er hurð. Að minnsta kosti þarf
það helst að vera svo á bfl. Við
spyrjum um dyr á húsi; hvar dym-
ar séu til að komast inn, ekki
hvar hurðin sé. Þessvegna mun-
um við í bílaumfjöllun Morgun-
blaðsins halda okkur við dyr og
tala áfram eins og hingað til um
tvennra, femra eða fímm dyra
bfla.
Bflar geta nú á dögum verið
með drifi að framan, að aftan,
eða á öllum hjólum. Drif á öllum
hjólum höfum við um allnokkurt
skeið nefnt aldrif. Á sumum bílum
er það sett á eftir vali; aðrir era
með sítengt aldrif. Þetta hefur
stundum klúðrast þannig að talað
er um bfla með sídrifi. Að sjálf-
sögðu em allir bílar með sídrifi
einhverssstaðar. Að segja að bfll
sé með sídrifi er skilgreining út
í bláinn. Vitaskuld getur gengið
að tala um íjórhjóladrif, en það
er mun lengra og stirðara en aI-
drif og hefur enga kosti framyfir.
Bflaumijöllun í dagblöðum get-
ur haft veraleg áhrif á málið, sem
talað er innan bflgreinarinnar og
orðið til að festa heiti og skil-
greiningar í sessi. Þar munar
langsamlega mest um fasta, viku-
lega þætti í Morgunblaðinu og
DV og eftir því sem ég veit bezt,
hafa umsjónarmenn þessara
þátta mikinn málfarsslegan
metnað og við reynum að gæta
samræmis. Nýyrði geta átt
erfítt uppdráttar, en
má að bjöm-
sé unninn
þegar farið er
að nota þau í
auglýsing-
um. Nokkr-
um bílaum-
boðum ber
irstaklega að
þakka fyrir undir-
tektir og málfarsleg-
an metnað í kynningarbækl-
ingum og auglýsingum. Hygg
ég að ekki sé á neinn hallað,
þó Heklu h/f sé hrósað sérstak-
lega fýrir viðleitni í þessa vem.
Gísli Sigurðsson. ■