Morgunblaðið - 13.05.1993, Blaðsíða 4

4 B
MORGUNBLAÐIÐ VIÐSKIPTI/ATVIWNULÍF FIMMTUDAGUR 13. MAÍ 1993
+
Iðnaður
Sótt á erlenda, markaði
með íslenskar plastumbúðir
„Viljum nýta fjárfestingar okkar betur en teljum erfitt að sækja frekari markaðshlutdeild
innanlands,“ segir Eysteinn Helgason, framkvæmdastjóri Plastprents
PLASTPRENT hf. leggur nú
drög að undirbúningi á útflutn-
ingi plastumbúða með höfuð-
herslu á Bretland. Að sögn Ey-
steins Helgasonar, fram-
kvæmdastjóra fyrirtækisins,
hefur útflutningurinn verið í
undirbúningi undanfarin tvö ár,
en í upphafi var ákveðið að fara
hægt í sakirnar og gera allar
áætlanir með langtímasjónarmið
í huga. „Við viljum nýta betur
þær fjárfestingar sem fyrirtækið
hefur ráðist í varðandi vélakost
og húsnæði en teljum erfitt að
sækja frekari markaðshlutdeild
innanlands,“ sagði Eysteinn í
viðtali við Morgunblaðið. Sam-
kvæmt útreikningum Plasts-
prents er fyrirtækið með rúm-
lega 60% markaðshlutdeild hér
á landi.
Plastfilmur eru unnar úr sérstök-
um plastkornum úr svokölluðu pólý-
etelýni sem er kolvetnisamband unn-
ið úr olíu. Hér á landi eru frekar
ófullkomnar upplýsingar um plast-
markaðinn, en heildarnotkun pólý-
etelýns á síðasta ári var um 5.000
tonn. Þar af notaði Plastprent 2.700
tonn til plastfilmugerðar. Hverfi-
prent notaði tæp 500 tonn, en Plast-
prent keypti vélar og lager fýrirtæk-
isins síðastliðið haust og hefur því
samkvæmt þessum tölum rúmlega
60% markaðshlutdeild. Önnur ís-
lensk fyrirtæki í þessari grein eru
Plastos og Akoplast.
Þar sem íslensk plastiðnaðarfyrir-
tæki eru yfírleitt í annars konar við-
skiptum samhliða plastframleiðsl-
unni er óvarlegt að áætla markaðs-
hlutdeild út frá veltutölum. Það get-
ur hins vegar ýmislegt ruglað mynd-
ina þegar magntölur eru notaðar.
Þannig flutti t.d. Hverfiprent áður
inn talsvert af tilbúnum filmum og
breytti þeim í poka og umbúðir. Þá
hefur Plastos nýverið gert viðskipta
og samvinnusamning við Reykjalund
um kaup á öllu hráefni í kjölfar
tæknilegrar endurskipulagningar
Reykjalunds. Þar hafa reyndar í
nokkurn tíma verið framleiddar
plastfilmur úr pólýetelýni sem m.a.
Hverfipreht keypti í einhveiju magni
og Plastos einnig. Fjórði íslenski
plastframleiðandinn er Akoplast á
Akureyri sem kaupir m.a. plastfilmu
af Plastprenti. Allir þessir aðilar
flytja síðan inn ákveðnar sérhæfðar
gerðir af plastfilmu til landsins.
Leiðin liggur upp á við
Plastprent hf. flutti í nýtt sérhæft
6.500 fm húsnæði að Fosshálsi árið
1987. Að sögn Eysteins voru fyrstu
árin eftir flutningana erfíð og var
þá ráðist í miklar aðhaldsaðgerðir.
Starfsfólki var fækkað á þessum
árum á sama tíma og framleiðslan
jókst lítilsháttar þannig að um tölu-
verða framleiðniaukningu var að
ræða. Síðustu tvö til þijú árin hefur
leiðin aftur legið upp á við.
Um 18 milljón króna hagnaður
varð af starfsemi Plastprents tvö ár
í röð, þ.e. 1990 og 1991. Eysteinn
sagði menn vera tiltölulega sátta við
rekstur síðasta árs, en þó væri ljóst
að gengisfellingin undir lok ársins
hefði sett strik í reikninginn. Eigið
fé er enn of lítið þrátt fyrir að fyrir-
tækið hafi rétt úr kútnum. Síðastlið-
ið haust var hlutafjáraukning í Plast-
prenti vegna kaupa á vélum og lag-
er Hverfiprents. Hlutafjáraukningin
var fyrsta skrefið í þá átt að setja
hlutafélagið á almennan markað.
Aukin nýting fjárfestinga
„Eftir að við fluttum í verksmiðju
sem var sérhönnuð í kringum starf-
semi Plastprents hefur aðalmarkmið
okkar verið að auka nýtingu fjárfest-
ingarinnar og markviss stefnumótun
í þá átt hófst fýrir um tveimur árum.
Þá vorum við búnir að dreifa kröftum
okkar nokkuð í innflutning á vélum
og tækjum svo eitthvað sé nefnt, en
eftir talsverða skoðun var niðurstað-
an sú að við ættum að einbeita okk-
ur að því sem við gerum best, þ.e.
að framleiða og litprenta plastfilmur.
Hagfræðispár
Vegvísar eða vangaveltur?
Reynslan sýnir að varhugavert er að ofmeta þjóðhagsspár
^ 2,7%2’8%'
Brugðust hagfræðingarnir?
Spá hagfræðinga Economist um hagvöxt
í sjö helstu iðnríkjum heims 1992 og spá
Þjóðhagsstofnunar fyrir ísland
-3,6% .3)7%
Hagfræðingar og aðrir sérfræð-
ingar um efnahagsmál leggja
mikla vinnu í að spá fyrir um
helstu þjóðhagsstærðir. Öft hætt-
ir leikmönnum til að líta svo á
að þarna sé verið að spá fyrir
um óorðna hluti, en eins og Þórð-
ur Friðjónsson, forstjóri Þjóð-
hagsstofnunar bendir á í samtali
við Morgunblaðið er hér um að
ræða framreikning sem byggir á
skilgreindum forsendum og
meira og minna þekktu samhengi
helstu hagstærða. Menn þurfa
hins vegar að taka mið af því að
aðstæður í þjóðarbúskapnum eru
síbreytilegar. I nýlegu hefti tíma-
ritsins Economist er fjallað um
þessi mál og þar segir að leynd-
ardómur árangursríkrar efna-
hagsspár Iiggi í því að gefa að-
eins upp tölur eða dagsetningar
- aldrei hvorutveggja í senn!
I Economist segir að spá hag-
fræðinga Alþjóðagjaldeyrissjóðsins
geri ráð fyrir efnahagsbata hjá öll-
um helstu iðnríkjum heims fyrir
árslok 1993. Það þýði þó ekki að
menn eigi að ijúka upp til handa
og fóta þar sem spár undanfarinna
ára hafi ekki verið í nægilega miklu
samræmi við endanlega niðurstöðu.
Á meðfylgjandi töflu má sjá með-
alspá nokkurra hagfræðinga sem
Economist leitaði til um vöxt vergr-
ar landsframleiðslu sjö helstu iðn-
ríkja heims árið 1992 og raunveru-
lega útkomu. Inn í töfluna er bætt
hagvexti á íslandi á síðasta ári sam-
anborið við spá Þjóðhagsstofnunar.
Samkvæmt Economist er Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn aðeins
einn margra aðila sem farið hafa
flatt á spám um efnahagsframvindu
í helstu iðnaðarríkjum heims. Seinni
hluta árs 1991 birti sjóðurinn spá
um að meðalhagvöxtur iðnríkja
heims yrði 2,8% á árinu 1992. Stað-
reyndin varð sú að hagvöxtur varð
1,5%. Reyndar varð niðurstaðan í
samræmi við spár í Bandaríkjunum,
en í Jápan og á meginlandi Evrópu
varð meiri samdráttur í efnahagslíf-
inu en sérfræðingamir höfðu gert
ráð fyrir.
Hvað með 1993?
Hagfræðingar Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins eru svartsýnni á efnahags-
horfurnar í ár og spá því að hag-
vöxturinn meðal helstu iðnríkja
heims verði 1,7%. Þessi spá birtist
í nýjasta hefti tímarits þeirra World
Economic Outlook og er töluvert
hógværari en sú sem birtist í októ-
ber á síðasta ári. Þar töluðu hag-
fræðingarnir um 2,9% hagvöxt árið
1993. Helstu umskiptin urðu á
væntingum þeirra um hagvöxt í
vesturhluta Þýskalands. í október
var þar spáð 2,0% hagvexti, en
samkvæmt tímaritinu er nú búist
við að breyting á vergum þjóðar-
tekjum milli ára verði neikvæð um
SPÁM EIMNSKA —
Mönnum hættir til að túlka þjóð-
hagsspár þannig að verið sé að spá
fyrir um óorðna hluti.
2,0%. Þá er ekki gert ráð fyrir
umtalsverðum hagvexti hjá öðrum
þjóðum á meginlandi Evrópu á ár-
inu.
Útlitið er heldur ekki gott í Jap-
an. Þar eiga hagfræðingar Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins aðeins von á 1,3%
hagvexti á þessu ári, en þeir voru
bjartsýnir fyrir árið 1992 og spáðu
3,8% hagvexti. í reynd varð hag-
vöxtur 1,3% í Japan á síðasta ári.
Aðeins mikil þensla í Bandaríkj-
unum getur komið í veg fyrir frek-
ari samdrátt hjá iðnríkjunum að
mati Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, en
hagræðingarnir eru bjartsýnir á
framgang mála fyrir vestan. Þeir
gera í umræddu tímariti ráð fýrir
að vergar þjóðartekjur Bandaríkj-
anna muni aukast um 3,2% á þessu
ári og því næsta og halda því fram
að engin þörf sé á skammtíma að-
gerðum til að örva efnahagslífið.
Þremur dögum eftir að tímaritið
kom út sýndu nýjar upplýsingar um
efnahagsástandið í B'andaríkjunum
að hagvöxtur á fyrsta ársfjórðungi
1993 hafði dregist saman í 1,8% á
ársgrundvelli frá 4,7% á síðasta
ársfjórðungi árið 1992.
Ljós í myrkri
Góðu fréttimar eru þær að verð-
bólga í mörgum helstu iðnríkjunum
nálgast að vera sú lægsta sem
mælst hefur síðastliðin 30 ár. Þetta
telja hagfræðingar til marks um
að verðstöðugleiki sé innan seiling-
ar.
Ef raunveruleikinn verður í sam-
ræmi við spá Alþjóðagjaldeyris-
sjóðsins mun verðbólga í 14 af 21
iðnríkjum vera í kringum 3,0% eða
þaðan af minna á næsta ári. Spurn-
ingin vérður þá sú hvort og hvernig
stjórnvöld eigi að festa þessa lágu
verðbólgu í sessi og viðhalda verð-
stöðugleika. Tiltölulega einfalt er
að finna leiðir út úr efnahagslægð
miðað við að ákveða hvenær eigi
að stíga á bremsumar til að koma
í veg fyrir að hagkerfið verði yfit;-
keyrt. Þetta virðast kannski óþarfa
vangaveltur á tímum almenns sam-
dráttar í efnahagslífinu, en fortíðin
sýnir okkur að það kemur hagkerf-
inu í koll síðar þegar stjómvöld
standa of lengi á bensíngjöfinni.
Þarna þarf að sigla milli skers og
bám og galdurinn er að fylgjast
vel með öllum leiðandi hagvísum.
Þar leika þjóðhagsspár stórt hlut-
verk.
HKF