Morgunblaðið - 21.07.1993, Síða 18

Morgunblaðið - 21.07.1993, Síða 18
18 19 MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. JÚLÍ 1993 + Útgefandi Framkvæmdastjóri Rítstjórar Fulltrúar ritstjóra Fréttastjórar Ritstjórnarfulltrúi Árvakur h.f., Reykjavík Haraldur Sveinsson. Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen. Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson. Björn Vignir Sigurpálsson. Kringlan 1, 103 Reykjavík. Símar: Skiptiborð 691100. Auglýsingar: 691111. Áskriftir 691122. Áskriftargjald 1368 kr. með vsk. á mánuði innanlands. í lausasölu 125 kr. með vsk. eintakið. Nýr greiðslumiðill Margt bendir til þess, að nú standi fyrir dyrum ný bylting í greiðslukerfi landsmanna með tilkomu hinna svonefndu debet- korta. Þau eru frábrugðin núverandi greiðslukortum að því leyti til, að innistæða þarf að vera fyrir hendi á reikningi korthafa. Mark- mið bankanna er, að hin nýju kort taki við af ávísun- um í verulegum mæli. Tæpast leikur nokkur vafi á því, að verulegt hag- ræði verður af slíkum greiðslukortum og senni- lega er það rétt hjá Einari S. Einarssyni, forstjóra Visa, að þau muni að ein- hverju leyti taka við af kred- itkortum einnig. Fólk hefur á nokkrum árum kynnzt ókostum þess að nota kred- itkort ekki síður en kostum þess. Bankarnir hafa lengi bent á mikinn kostnað vegna ávísanakerfisins, sem þeir segja. bankana hafa greitt með öðrum tekjum, þar sem ómögulegt hafi verið að verðleggja notkun ávísana í samræmi við þann kostnað, sem bankarnir hafa af þeim. Hagsmunasamtök verzl- unarinnar hafa fagnað þessum nýja greiðslumiðli en mótmælt því, að greiðslukortafyrirtækin innheimti ákveðna þóknun af verzlunum og öðrum söluaðilum vegna notkunar debetkorta. Verzlunareig- endur benda á, að þeir hafi lítinn eða engan kostnað haft af ávísananotkun og telja því þóknun vegna notkunar debetkorta kostn- aðarauka, sem verzlunin geti ekki staðið undir og hljóti að velta út í verðlag- ið. Talsmaður verzlunark- eðjunnar Bónus hefur upp- lýst, að notkun debetkorta með þeirri þóknun, sem greiðslukortafyrirtækin fara fram á, þýði, að vöru- verð í verzlunum fyrirtækis- ins þurfí að hækka um 0,25%. Þess ber að geta í þessu sambandi, að Bónus tekur ekki við kreditkortum og er það þáttur 'í viðleitni fyrirtækisins til þess að halda vöruverði niðri. Halldór Guðbjarnason, einn af bankastjórum Landsbankans, sagði í sam- tali við Morgunblaðið sl. sunnudag, að bankarnir ætluðu sér að láta debet- kortin standa undir sér og skila bönkunum einhveijum hagnaði. Hér sé því spurn- ing hver eigi að borga kostnaðinn af hinum nýja greiðslumiðli. Það er í sjálfu sér svipuð spurning og kom upp, þegar kreditkortin voru tekin í notkun. Niður- staðan af kreditkortavæð- ingunni hefur áreiðanlega orðið sú, að verðlag hefur hækkað vegna þóknunar kortafyrirtækjanna. Á móti kemur hitt, að verzlanir hafa í vaxandi mæli boðið staðgreiðsluafslátt til þeirra, sem greitt hafa með beinhörðum peningum eða ávísunum. Fólk er afar viðkvæmt fyrir verðhækkunum um þessar mundir, eins og skilj- anlegt er. Verðlag hækkar nú stöðugt í kjölfar gengis- lækkunarinnar en kaup- gjald stendur í stað og tekj- ur lækka jafnvel vegna minni vinnu, minni tekna af yfírvinnu o.s.frv. Verð- hækkanir af völdum nýs greiðslumiðils koma víða fram, m.a. í lánskjaravísi- tölu. Innbyrðis tengsl í efna- hagskerfi okkar eru svo mikil, að ákvörðun á einu sviði getur haft ótrúlega víðtæk áhrif annars staðar. Ef debetkortavæðingin tekst vel og kostnaður bankanna af ávísanakerfinu minnkar stórlega er eðlilegt að viðskiptavinir bankanna spyiji hvaða gjöld þeir lækki á móti eða hvað vaxtamun- ur lækki mikið af þessum sökum. Losni bankamir við útgjöld vegna hinna nýju greiðslukorta, útgjöld, sem í þess stað koma niður á buddu hins almenna neyt- anda, hljóta þeir hinir sömu að spyija hvað lækki á öðr- um vígstöðvum. Þessum spurningum er eðlilegt að talsmenn bankanna og kortafyrirtækjanna svari í tengslum við þær umræður, sem nú fara fram um hina nýju kortavæðingu. Morgunblaðið/Kristinn Jóns Kjartanssonar ritstjóra og sýslumanns minnst AFKOMENDUR Jóns Kjartanssonar fyrrverandi ritstjóra Morgun- Mýrdal klukkan þijú síðdegis. Þar lagði Sigurður Briem, sonur blaðsins og síðar sýslumanns Skaftfellinga minntust þess í gær Jóns, blómsveig á leiði föður síns. Að því loknu söng hópurinn að 100 ár voru þá liðin frá fæðingu hans, en Jón fæddist í Skál á eitt lag. Eftir athöfnina ætluðu afkomendur Jóns að borða saman Síðu 20. júlí 1893. Fólkið kom saman í kirkjugarðinum í Vík í og njóta blíðviðrisins í Mýrdalnum. Hönminarmiðstöð til efl- ingar heimilis- og listiðnaði TUTTUGU milljónum króna verður varið til eflingar heimil- is- og listiðnaði samkvæmt tillögum ríkisstjórnarinnar um verkefni til atvinnuskapandi aðgerða. Guðmundur Árnason deildarstjóri í forsætisráðuneytinu segir að byggt verði á tillögum nefndar sem skilaði skýrslu í nóvember í fyrra. Megintillaga nefndarinnar er að hönnunarmiðstöð verði kom- ið á fót. I tillögum ríkisstjórnarinnar um sérstök framlög ríkissjóðs til atvinnuskapandi aðgerða er gert ráð fyrir að 20 milljónum króna verði veitt til að efla heimilis- og listiðn- að í samræmi við niðurstöður nefndar sem fjallaði um þessi mál og skilaði skýrslu í lok síðasta árs. Morgunblaðið/Sverrir Haldið upp á tvítugsafmæli STARFSFÓLK Flugleiða hf. bæði hér heima og erlendis gerði sér glaðan dag í gær á 20 ára afmælisdegi félagsins og gæddu starfsmennimir sér á afmælistertu af því tilefni. Flugleiðir voru stofnaðar með samrana Flug- félags íslands hf. og Loftleiða hf. og tók félagið við rekstri flugflota beggja eldri félaganna. Arið 1989 hófst endumýjun alls flugflotans og eiga Flugleiðir því í dag yngsta flugflota evrópskra flugfélaga, en jafn- framt var hafíst handa um endurnýjun allra þjónustuþátta hjá félaginu. 1 samtali við Morgunblaðið í gær vísaði Guðmundur Arnason deildar- stjóri í forsætisráðuneytinu á skýrslu nefndarinnar til forsætisráðherra sem lögð var fram í nóvember í fyrra. Megintillaga nefndarinnar var sú að sett yrði á stofn sérstök hönnun- armiðstöð er hafí það hlutverk að hafa yfirsýn yfir og aðstoða við upp- byggingu smáiðnaðar, listiðnaðar og minjagripagerðar. Guðmundur sagði ráðstöfun þessara 20 milljóna króna verða ákveðna í samvinnu við nefnd- ina og einnig Byggðastofnun og væri þá höfð hliðsjón af samvinnu og tengslum þeirrar stofnunar við at- vinnu- og iðnþróunarfélög víða um landið. Arðvænleg nýsköpun Fyrrgreind nefnd var skipuð 26. apríl 1991 samkvæmt ályktun Al- þingis um eflingu heimilisiðnaðar. í nefndinni sátu Asrún Kristjánsdóttir formaður, Ásta Ragnheiður Jó- hannesdóttir fulltrúi forsætisráðu- neytis, Hulda Hákonardóttir fulltrúi Sambands íslenskra myndlistamanna, Sigrún Guðmundsdóttir fulltrúi menntamálaráðuneytis og Jakobína Guðmundsdóttir fulltrúi Heimilisiðn- aðarfélags íslands. Fljótlega eftir að nefndin hóf störf varð henni ljóst að um mjög yfir- gripsmikið svið var að ræða. Áður fyrr hefði heimilisiðnaður einfaldlega verið það sem unnið var á heimilun- um. Nefndin taldi að nú væri hugtak- ið víðfeðmara. Nefndin komst að þeirri niðurstöðu að merking heimilis- iðnaðar væri í dag „allt handverk eða listhandverk sem unnið er af einstakl- ingum eða hópum sem ýmist eru áhugafólk eða fagfólk ... Sameigin- legt markmið þeirra er að halda við íslenskum handverkshefðum, byggja upp nýsköpun í listiðnaði og gera þessa vinnu arðvænlega". Nefndin hélt 22 fundi og þar að auki málþing um þjóðarímynd Islend- inga til að velta upp hugmyndum um jarðveginn sem íslenskt handverk þrífst í. Megintillaga Megintillaga nefndarinnar er að stofnuð verði hönnunarmiðstöð sem hefði það að markmiði að halda uppi heildarstefnu á sviði smáiðnaðar; minjagripagerðar og listiðnaðar og greiða götu fólks sem við það starfar með gagnasöfnun, upplýsingum, sölu muna o.fl. í skýrslu nefndarinnar er hlutverk og mikilvægi hönnunar rakið í nokkra máli en þar kemur m.a. fram að: „Hönnun er ábyrg nýsköpun í heimi síbreytilegra forsendna." Það kemur einnig fram að með stofnun hönnun- armiðstöðvarinnar sé gert sé ráð fyr- ir því að: „ÖIl starfsemi sem lúti að handverki og hönnun þess eignist sameiginlegan vettvang, því best er að allir þættir innan þessa sviðs hafí tengsl sín á milli. Ekki er gert ráð fyrir að þama verði neitt alræðisvald sem sníður þröngan stakk, heldur gegndi miðstöðin því hlutverki að hafa yfírsýn yfír og aðstoða við upp- byggingu smáiðnaðar, listiðnaðar og minjagripagerðar. Heildarmarkmið er að taka stöðugt tillit til breyttra að- stæðna í þjóðfélaginu og hreyfa sig eftir því. Það er nauðsynlegt að hönn- unarmiðstöðin hafí vel menntað og gott starfsfólk sem er reiðubúið að láta til sín taka hvar sem er á land- inu.“ „Starfað afskaplega vel“ Efling heimilisiðnaðar var til um- ræðu á Alþingi 29. maí síðastliðinn, þá sagði Davíð Oddsson forsætisráð- herra m.a: „Eg tel fyrir mitt leyti að þessi nefnd hafí starfað afskaplega vel og unnið vandað og gott verk og það sé full ástæða til þess að taka störf nefndarinnar mjög alvarlega og fylgja þeim eftir og ég mun fyrir mitt leyti stuðla að því.“ MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. JÚLÍ 1993 HAFSVÆÐUM LOKAÐ FYRIR ÞORSKVEIÐUM Þorsteinn Páisson sjávarútvegsráðherra um lokun svæða Fullt samráð var haft víð samtök sjómanna ÞORSTEINN Pálsson, sjávarútvegsráðherra, segir að megin- markmið reglugerðanna um lokanir veiðisvæða hafi verið að minnka hlutfall smáfisks í afla fiskiskipa. Hann segir að ráðuneytið hafi átt fullt samráð við samtök sjómanna í mál- inu og byggt á því er ákvörðun var tekin. Guðjón A. Kristjánsson formaður FFSI Áfellisdómur yíii’ kvótakerfi MIKIL óánægja ríkir hjá sjómönnum víða um land vegna reglugerðar sjávarútvegsráðuneytisins um lokun veiðisvæða, sem var gefin út í gær. Guðjón A. Kristjánsson, formaður Farmanna- og fisjdmannasambands Islands, telur að lokanirnar nái yfír of stórt svæði og að hægt hefði verið að ná sátt um málið ef betur hefði verið unnið aðþví af hálfu ráðuneytis- ins. „Ég tel að með setningu þessarar reglugerðar hafi verið um svo alvar- legan hlut að ræða að fulltrúar sjó- manna hefðu þurft að fá betra tæki- færi til að kynna sína afstöðu en þeir fengu. Landssamband íslenskra útvegsmanna fékk að ráða allt of miklu um hvaða hólfum var lokað án samráðs eða samttarf við fulltrúa sjó- manna svo dæmi sé tekið. Ef leitað hefði verið eftir víðtæku samstarfi um lokunina er ég viss um að raunin hefði orðið sú að lokunarsvæðin hefðu orðið minni og sátt hefði náðst um málið.“ Kemur verst við Vestfirðinga Guðjón telur að lokanirnar eigi eft- ir að koma sér einna verst fyrir Vest- firðinga og íbúa á Húnaflóasvæðinu og Norðausturlandi. „íbúar á þessum svæðum byggja afkomu sína á þess- um veiðislóðum og mun lokunin valda þeim miklum erfíðleikum. Því miður hefur ekki verið hægt að treysta físki- fræðinni betur en svo hingað til að margir eru fremur vantrúaðir á að þessar lokanir skili þeim árangri sem til er ætlast. Ég viðurkenni alveg að lokanir eru rétt leið til að friða smá- þorsk en lokanirnar nú ná bara yfír allt. of stór svæði. Þá tel ég þessar lokanir vera enn einn áfellisdóminn yfir kvótakerfínu og sýna vel að það hefur brugðist sem stjórnunarkerfí í fiskveiðum,“ sagði Guðjón að lokum. Sjávarútvegsráðherra segir að ákvörðunin um lokunina sé byggð á niðurstöðum veiðieftirlitsmanna og að náið samráð hafí vérið haft við sam- tök sjómanna, bæði yfírmanna og undirmanna, og útgerðarmenn. „Með reglugerðinni er sérstaklega reynt að ná utan um þau svæði þar sem mikið hefur verið um skyndilokanir. í raun hefði þurft að hafa friðunarsvæðin mun stærri en að höfðu samráði við þessa aðila var ákveðið að minnka þau nokkuð. Ráðuneytið tók því tillit til ýmissa sjónarmiða sem komu fram í samráði við þá. Það er ómögulegt að segja nokkuð til um hve lengi friðunin varir. Þau friðunarsvæði sem eru ekki föst verða skoðuð jafnt og þétt. Það getur leitt til þess að þau verði opnuð og minnkuð en það getur líka leitt til þess að þau verði stækkuð." Frekari verndun Þorsteinn telur að lokanimar eigi ekki að minnka traust manna á kvóta- kerfinu og segir að þær hafi verið óhjákvæmilegar vegna mikils smá- físks. „Kvótakerfíð er meginuppistað- an í okkar fiskveiðistjórnun en það getur alltaf þurft. að grípa til frekari vemdunaraðgerða þegar stofnarnir eru jafn veikir og þorskstofninn er núna. Um hrygningartímann vora veiðar bannaðar á hrygningarsvæðum og nú er því fylgt eftir með því að loka þeim svæðum þar sem mest er um undirmálsfisk en hann á hvort eð er ekki að veiða. Lokunin mun hafa aukna erfíðleika í för með sér fyrir skipin en það er óveijandi að grípa ekki til aðgerða þegar svo mikið er um smáfísk. Það breytir hins vegar engu um mikilvægi kvótakerfisins sem meginleiðar til þess að stjóma heild- arveiðinni,“ sagði Þorsteinn. Kristján Ragnarsson formaður Landsambands útvegsmanna Afram verður um einhveij- ar skyndilokanir að ræða KRISTJÁN Ragnarsson, formaður LÍÚ, segist gera sér grein fyrir að lokun veiðisvæða komi sér illa fyrir margar útgerðir en langtímahags- munirnir séu í þessu sambandi meiri en skammtímahagsmunir. Aðgerð- irnar til að vernda smáfiskinn nú eru að hans sögn hliðstæðar þeim sem gerðar voru í vetur til að vernda hrygningarfiskinn. Kristján segist telja að lokanirnar nú séu ekki nægilega miklar og áfram verði um einhverjar skyndilokanir að ræða. „Margir útvegsmenn og skip- stjórnarmenn hafa talið að þessi fjöldi skyndilokana hafi ekki skilað tilætluðum árangri. Einu svæði hafi verið lokað og menn sendir á annað þar sem jafnvel hafi verið um að ræða smærri fisk en á því svæði sem var lokað. Þess vegna taldi LÍÚ nú rétt að loka varanlega svæðum sem hefur verið lokað með skyndilokun- um að undanfömu,“ segir Kristján í samtali við Morgunblaðið. Uppbygging Hann segir að verið sé að nýta stofninn mjög óskynsamlega með því að veiða mjög smáan físk. „Með því að gefa fiskinum tækifæri til að vaxa myndum við nýta stofninn bet- ur, fá meiri afrakstur og geta veitt færri físka en stærri. Við eigum þess vegna að líta til lengri tíma, taka ærlegt skref í þá átt að reyna að byggja stofninn upp og snúa við þeirri öfugþróun sem við höfum búið við að aflaheimildir séu skertar ár frá ári,“ segir hann. „Ég tel þetta á hinn bóginn ekki nægilegt og held að við munum áfram búa við einhveijar skyndilok- anir,“ segir Kristján. Gulltryggir gjaldþrot SJÓMENN eru óánægðir með ákvörðun sjávarútvegsráðuneytisins um að loka stórum hafsvæðum, einkum fyrir Vestfjörðum og Norðurlandi, fyrir þorskveiðum. Ráðuneytið gaf í gær, út reglugerð um lokanirnar, og eru færð þau rök fyrir þeim að frá upphafi fiskveiðiársins hafi skyndi- lokunum verið beitt 108 sinnum vegna smáfisks í afla. Betra sé að loka veiðisvæðum, þar sem smáfisks sé helzt að vænta, til lengri tíma. Vita ekki hvar fiskurinn verður „Þetta er alveg út í hött og til að gulltryggja að allt fari á hausinn héma fyrir vestan,“ sagði Marinó Arnarson, skipstjóri á Fönix, sem var að veiðum á Vestfjarðamiðum í gær. „Þetta era einu miðin sem stunduð eru á sumrin. Það virðist ekki vera hægt að mót- mæla neinu, það er aldrei hlustað á neitt. Það er helzt ef menn eru komn- ir með stúdentshúfu að það sé hlustað á þá.“ Marinó sagði að ekki væri hægt að segja með neinni vissu að smáfisk- urinn væri einkum á þeim svæðum, þar sem væri lokað. „Þeir geta ekkert sagt fyrir um hvar fiskurinn verður. Þetta er eins og þeir væru famir að kalla á þorskinn með nafni og vita upp á punkt hvar hann heldur sig. Það væri fínt að hafa þessa menn á sjó, þá þyrfti maður ekki að hafa nein- ar áhyggjur af hvemig fiskiríið væri í túrnum, það yrði alltaf mokafli." Skyndilokanir komu eftirá Marinó sagðist þeirrar skoðunar að halda hefði átt skyndilokunum áfram í einhveiju formi. Jóhannes Héðins- son, skipstjóri á Brimnesi, sem einnig var á veiðum út af Vestfjörðum í gær, sagði að togaramenn segðu sjálf- ir að skyndilokanimar kæmu oftast eftir á. „I vetur fylgdist maður með því hvemig þeir vora að mokfíska og það var alltaf lokað þegar veiðin var að verða búin á hverju svæði fyrir sig. Fiskurinn gekk svo hratt héma norður af.“ Jóhannes sagðist þó van- trúaður á að lokanir til lengri tíma bæra betri árangur. „Ef menn vita með vissu að þama sé smáfískur, þá er það sennilega betra," sagði hann. Þrjátíu ár frá vígslu Skálholts- kirkju SKÁLHOLTSHÁTÍÐ verður haldin næstkomandi sunnudag, 25. júlí. í ár eru liðin 30 ár frá vígslu Skálholtskirkju og því sérstaklega vandað til dagskrár hátíðarinnar. Þess er einnig minnst á hátíðinni að í ár eru liðin 100 ár frá fæðingu Páls [sólfssonar. Auk hefðbundinn- "1 ar dagskrár á sunnudeginum eru sérstakir tónleikar á laug- ardaginn þar sem flutt verður Skálholtshátíðarkantata Páls, haldið verður málþing um helg- isiði og opin verður sýning á munum úr Skálholtskirkju. Dagskrá- in hefst )egar á föstudag með því að biskup Ís- lands, hr. Ólafur Skúlason, og kirkjuráð þjóðkirkj- unnar funda í Skálholti. KI. 18 _ föstudaginn 23. júlí, að afloknum' aftansöng, verður opnuð sýning á munum úr Skálholtskirkju sem varðveittir eru í Þjóðminjasafninu, en einnig era á sýningunni munir sem Skálholtskiriq'a á og varðveit- ir sjálf. Sýningin verður opin til sunnudagskvölds, en í október verður haldin stærri og viðameiri sýning í tilefni afmælisins. Föstudagskvöldið 23. júli opnar biskup íslands málþing undir heit- inu „Samræður um helgisiði“, þar sem fagmenn á því sviði bera sam- an bækur sínar. Málþingið er öll- um opið, en gisitrými er takmark- að. Því lýkur um kl. 14.30 á laug- ardag. Eftir morgunmessu á laugar- degi, verður málþinginu fram haldið, en kl. 15 era tónleikar í Skálholtskirkju. Þar flytja Skál- holtshátíðarkórinn, einsöngvarar og hljóðfæraleikarar undir stjóm Hilmars Arnar Agnarssonar Skál- holtshátíðarkantötu Páls Isólfs- sonar, sem hann samdi við ijóð sr. Sigurðar Einarssonar í Holti fyrir Skálholtshátíðina 1956. Karl Guðmundsson leikari flytur þann hluta ljóðaflokksins sem lesa skal á milli hinna sungnu þátta. Þessi kantata hefur aðeins einu 4 sinni verið flutt áður, auk fram- flutningsins. Hlutar úr verkinu verða síðan fluttir á hátíðardag- skrá sunnudagsins. Kaþólsk biskupamessa Sunnudaginn kl. 10 er kaþólsk biskupamessa í Skálholti, en 23. desember eru Iiðin 800 ár frá dauða Þorláks biskups Þórhalls- sonar hins helga í Skálholti. Kl. 14 er hátíðarmessa í Skálholti, en 20 mínútum fyrir messu leikur Haukur Guðlaugsson, söngmál- stjóri, verk eftir Pál ísólfsson á orgel kirkjunnar. 1 messunni pred- ikar sr. Jónas Gíslason vígslubisk- up, en fyrir altari þjónar sr. Tóm- as Guðmundsson prófastur, sr. Guðmundur Óli Ólafsson, og bisk- up íslands, hr. Ólafur Skúlason. Bamakór Biskupstungna og Skálholtshátíðarkórinn syngja, undir stjóm Hilmars Amar Agn- arssonar, organleikari verður Ámi Arinbjamarson. . Eftir messukaffi í skólanum verður hátíðarsamkoma í kirkj- unni kl. 16.30. Þar flytja ávörp kirkjumálaráðherra, Þorsteinn Pálsson, og biskup íslands, hr. Ólafur Skúlason. Sr. Guðmundur Óli Ólafsson minnist Skálholts- kirkju 30 ára með erindi sem hann nefnir: „Hús mitt skal vera bæna- hús.“ Helga Ingólfsdóttir leikur á sembal, og fluttir verða þrír þætt- ir úr Skálholtshátíðarkantötu Páls ísólfssonar undir stjóm Hilmars Amar Agnarssonar. Allir era vel- komnir. Skálholtskirkja.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.