Morgunblaðið - 04.09.1993, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 4. SEPTEMBER 1993
9
Bandarísk ferðaskrifstofa óskar eftir
EINUM starfsmanni til að opna útibú á íslandi.
Þarf að tala ensku og geta gert greiðslukortasamning við íslenskan banka
(Visa, Mastercard). Engrar starfsreynslu krafist, við sjáum um þjálfun.
Byrjar smátt - vex hratt. Sendið persónulegar upplýsingar til:
Innovative Travels
P.O. Box 6, Jackson, Wisconsin, 53037 USA
ÚTSALA - ÚTSALA
ÚLPURMEÐ OG ÁN HETTU ÓTRÚLEGT ÚRVAL
ULLARJAKKARÁ TILBOÐL
OPIÐ 10 - 17 PÓSTSENDUM
\o^HW5ID
Laugavegi 21, sími 25580
„Hættum að reykja“
Námskeið Heilsuverndarstöðvarinnar
gegn reykingum.
Innritun og forviðtöl standa yfir á námskeiði
gegn reykingum, sem byrjar 4. okt. 93.
Upplýsingar í síma 22400 milli kl. 9-16.
Heilsuverndarstöð Reykjavíkurv/ Barónsstíg.
ENSKISTILLINN
SÍGILDUR
Verð hár stóll stgr. 60.800,00
Verð lágur stóll stgr. 55.200,00
Verð lágurstóll stgr. 77.800,00
Nett húsgögn í bókaherbergiö,
ó skrifstofuna eða hvar sem er.
OPIÐ LAUGARDAGA KL. 10-14
húsgögn
ÁRMÚLA44.SÍMI 32035.
Kaupirðu góðan hlut - þú mundu hvar þú fékkst hann.
S_____________________________________r
..
.V

FélagafrcKi í ljósi dóms
Mannréttiadadómstóls Fvrópu
ivfkaþVWiLgi
Skuldbundinn
lífeyrissjóður
Skuldbindingar Lífeyrissjóðs starfs-
manna ríkisins nema 90 milljörðum króna
en eignir sjóðsins eru tæpir 18 milljarðar
króna. Mismunurinn er því 72 milljarðar.
Kemur þetta fram í grein Guðna Níelsar
Aðalsteinssonar hagfræðings í nýjasta
hefti Af vettvangi, fréttablaði VSÍ. Segir
Guðni Níels að upþbygging lífeyrissjóðs-
ins kalli á að fjármagni hans sé ráðstafað
með óskynsamlegum hætti.
Dýrkeyptur
umþóttunar-
tími
í grein Guðna Níelsar
segir: „Með reglulegu
millibili birtast fréttir af
stöðu Lífeyrissjóð starfs-
manna rikisins. Þær eru
aliar á einn veg og sýna
að stöðugt habar undan
fæti hjá sjóðnum. Hins
vegar fer engum fréttum
af þeirri endurskoðun á
lifeyrissjóðsmálum opin-
berra starfsmanna sem
ijármálaráðherra boðaði
skömmu eftir að rikis-
sljórnin tók við. Þessi
umþóttunartimi er dýru
verði keyptur, þvi skuld-
bindingar sjóðsins vaxa
jafnt og þétt og hafa
aukist um nálega 15
milfjarða króna siðustu
tvö ár.
Skuldbindingar sjóðs-
ins vegna lífeyrisréttinda
nema nú um 90 miHjörð-
um króna en eignir sjóðs-
ins eru tæpir áiján millj-
arðar króna. Því vantar
um 72 milljarða króna
uppá að sjóðurinn geti
staðið við skuldbindingar
sínar. Astæður þessarar
bágu stöðu má rekja til
nokkurra atriða. Lífeyr-
isréttur opinberra starfs-
manna er tengdur þeim
launum sem þeir hafa
þegar þeir láta af störf-
um, óháð greiðslu ið-
gjalda til sjóðsins. Því
gefur auga leið að 10%
iðgjald getur aldrei stað-
ið undir þeim réttindum
sem sjóðurinn lofar. í
annan stað hefur opin-
berum starfsmönnum
fjölgað mikið, t.a.m. hef-
ur þeim fjölgað um 8%
frá þvi að síðasta úttekt
var gerð á stöðu sjóðsins.
Framlag ríkisins til sjóðs-
ins hefur einnig verið
skert sem kemur niður á
eignastöðu. Með þessum
starfsreglum er sjóðnum
fyrirmunað að standa við
skuldbindingar sinar og
sífellt stærri byrði er
lögð á skattborgara í
framtíðinni."
Öarðbær
ávöxtun
Áfram segir: „Eins og
málum er nú háttað er
sjóðurinn rekinn með
ábyrgð ríkissjóðs en það
hefur m.a. haft í för með
sér að sjóðurinn getur
ekki ávaxtað lífeyri
sjóðsfélaganna á þami
hátt sem hagkvæmast
væri. Sjóðurinn er skyld-
aður til að beina 40% af
heildarskuldabréfakaup-
um til ríkissjóðs og fær
hvorki vexti né verðbæt-
ur af þeim lánum. í stað-
inn ábyrgist hið opinbera
lífeyrisgreiðslur.
Þessi uppbygging
sjóðsins kallar á að fjár-
magni sé ráðstafað með
óskynsamlegum hætti.
Ef svo fer fram sem horf-
ir verða skuldbindingar
sjóðsins um aldamót af
svipaðri stærðargráðu
og heildartekjur ríkis-
sjóðs á ári eða ríflega 100
milljarðar. Samt sem áð-
ur lánar sjóðurinn félög-
um sinum fé á 5,5% vöxt-
um á meðan flestir aðrir
sjóðir te^ja sig ekki geta
komist af með lægri vexti
en 7%. Staða sjóðsins
gefur ekki tilefni til þess-
ara styrkja til handa
sjóðsfélögum.
Ekki verður undið of-
an af þessum vanda
nema með þvi að gera
fjárhag sjóðsins sjálf-
stæðan. Það verður að
gera með þeim hætti að
lífeyrisréttindi verði ein-
ungis fjármögnuð með
iðgjöldum og ábyrgð rík-
issjóðs verði afnumin. Til
þess að skikkan geti
komist á ríkisfjármál
verða skuldbindingar
ríkissjóðs að koma upp á
yfirborðið og fyrir verð-
ur að hggja hver sé raun-
veruleg hlutdeild hins
opinbera í lífeyri opin-
berra starfsmanna. Þessi
breyting myndi afstýra
því skipbroti sem óhjá-
kvæmifega verður ef
menn fafla í þá freistni
að varpa þessum skulda-
bagga yfir á skattgreið-
endur framtíðarinnar á
sama tima og opinberum
starfsmönnum á ellilif-
eyrisaldri Qölgar.“
Loforð í stað
eigna
Þessi breyting myndi
líka gagnast launþegan-
um. Eignir stæðu að baki
hfeyrisréttindum starfs-
manna og þeir væru ekki
lengur ofurseldir loforð-
um ríkisvaldsins um
framfærslu í ehinni. Það
atriði ætti að vera mikil-
vægt fyrir sjóðfélaga,
minnugir þess að ríkis-
sjóður hefur í gegnum
tíðina ekki staðið við sitt
framlag til sjóðsins.
Einnig er víst að einung-
is með þessum hætti er
hægt að tryggja afkomu
sjóðsins og þar með ör-
yggi lífeyrisréttinda.
Fjármálaráðherra hef-
ur þegar lýst þvi yfír að
auka verði fijálsræði í
lifeyrismálum þannig að
launþegar geti sjálfir
ákveðið til hvaða sjóðs
þeir greiða. Þetta frjáls-
ræði hlýtur einnig að ná
til starfsmanna hins opin-
bera. Eins og fram hefur
komið hér að ofan er
staða Lífeyrissjóðs
starfsmanna rikisins ekki
með þeim hætti að laun-
þegar myndu sjálfviljug-
ir ganga í þann sjóð, þar
sem lífeyrisréttindi eru
ekki tryggð með eignum
heldur loforðum."
Magnús L. Sveinsson um skólaakstur í Reykjavík
Til lítils að bjóða út ef
lægsta boði er ekki tekið
MEIRIHLUTI borgarráðs hefur samþykkt tillögu Innkaupastofnunar
Reykjavíkurborgar um að taka tilboði lægstbjóðanda, Magnúsar G.
Kjartanssonar hf., í skólaakstur í vetur. TiIIaga um að taka næst lægsta
tilboði frá Hópferðamiðstöð Reykjavíkur var felld með þremur atkvæð-
um gegn tveimur í stjórn Innkaupstofnunar og í borgarráði. Tíu til-
boð bárust og lagði Vélamiðstöð Reykjavíkurborgar til að fjórða lægsta
tilboði yrði tekið. Magnús L. Sveinsson, formaður stjórnar Innkaupa-
stofnunar, segir að til lítils sé að bjóða út verk ef lægsta tilboði sé
ekki tekið og kannast ekki við að pólitík hafi ráðið því að lægsta boð
var tekið.
í greinargerð Vélamiðstöðvarinn-
ar, sem fór yfir fjögur lægstu tilboð-
in og kannaði bifreiðakost, er lagt
til að tæplega 14,4 millj. króna til-
boði lægstbjóðanda verði hafnað.
Bent er á að fjárhagsstaða fyrirtæk-
isins sé óljós og að við skoðun bif-
reiðanna hafi ýmsu verið ábótavant.
Stærðarsamsetning bifreiðanna sé
ekki heppileg og jafnframt að fimm
bifreiðar dugi tæpast fyrir akstur-
inn.
Ágreiningnr
Þar sem ágreiningur var í stjórn
Innkaupastofnunar var afgreiðslu
vísað til borgarráðs. I borgarráði
lögðu fulltrúar minnihlutans til að
tekið yrði næst lægsta tilboði tæp-
lega 14,5 millj. króna frá Hópferða-
bílum Reykjavíkur sf. í umsögn
Vélamiðstöðvar Reykjavíkurborgar
segir að ástæða sé til að ætlað að
félagið geti valdið verkefninu. Félag-
ið sé samrekstrarfélag og bifreiða-
kostur sé sjö til átta bifreiðar, sem
virðast vera í þokkalega góðu
ástandi en fjarskipatbúnaði sé ábóta-
vant.
Áhætta
í umsögn Vélamiðstöðvarinnar er
lagt til að tekið verði fjórða lægsta
tilboði, frá Jónatan Þórissyni. Það
sé hagstæðast þegar tekið er tillit
til bifreiðakosts, aðstöðu og fjár-
hagslegs bolmagns til að annast
aksturinn. Það sé aðeins 2,4% yfir
tilboði lægstbjóðanda eða um
350.217 krónur á ári.
„Þegar Vélamiðstöðin leggur til
að tekið verði fjórða lægsta tilboði
og ganga framhjá þeim sem eru
lægri þá var farið að skoða hvaða
kröfur Vélamiðstöðin gerir,“ sagði
Magnús L. Sveinsson. „Það má segja
að embættismenn séu að tryggja að
þeir taki enga áhættu. En til hvers
er verið að bjóða út ef ekki á að
taka lægsta tilboði ef við trúum því
að viðkomandi geti skilað verkinu."
Athugasemdir
Magnús sagði að ákvörðun um
að taka lægsta boðinu hefði verið
tekin að vel athuguðu máli. Athuga-
semd var gerð við fjarskiptabúnað
bifreiðanna en einfalt væri að koma
þeim málum í lag og er gengið út
frá að svo verði þegar samningar
verða undirritaðir. í útboðsgögnum
er gert ráð fyrir sex bílum en fyrir-
tækið á fimm. Sagði Magnús að
ekki hefði verið hægt að ganga
framhjá tilboðinu, þar sem til standi
að kaupa einn bíl. „Auðvitað líta
bílar misvel út en það þýðir ekki að
þeir séu ekki nothæfir. Þeir eru í
vinnu hjá íþrótta- og tómstundaráði
og hafa staðið sig mjög vel,“ sagði
hann.
Vegna athugasemdar sem gerð
var um fjármál fyrirtækisins sagði
Magnús að viðskiptabanki fyrir-
tæksins teldi að ástæðulaust að
dæma fyrirtækið úr leik. Verið sé
að byggja upp fyrirtækið. en það
hafi átti í erfiðleikum. „Það er ekk-
ert nýtt að borgin taki tilboði hjá
fyrirtæki, þar sem fjármálin eru
ekki upp á það besta,“ sagði hann.
„Þegar á allt er litið þá teljum við
áhætluna ekki óskaplega rnikla."