Morgunblaðið - 05.11.1993, Blaðsíða 4

Morgunblaðið - 05.11.1993, Blaðsíða 4
4 C MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 5. NÓVEMBER 1993 Frá næturljósum til náinnar snertingar FJÖLDI rita hefur verið gefinn út um svokölluð UFO-fræði, en sú bók sem mest er stuðst við á námskeiði Handmenntaskóla Islands er eftir bandaríska stjörnufræðinginn dr. J. Allen Hyn- ek, sem út kom árið 1972. Hynek, sem nú er látinn, var ráð- gjafi bandaríska flughersins um 22 ára skeið, frá 1947-1969, og hafði það hlutverk með höndum að finna viðhlítandi stjarn- fræðilega skýringu á einkennilegum loftfyrirbærum. Hann starfaði m.a. sem að- stoðarforstjóri Smithsonian-stjarn- eðlisfræðistofnunarinnar í Cam- bridge. Hann stjórnaði rannsókn- um á ferli gervitungla fyrir stofn- unina á vegum NASA og var m.a. forstjóri Lindenheimer-stjömu- fræðirannsóknarstöðvarinnar við Northwestern-háskólann í Evans- ton í Illinois-fylki. Þá var hann einn helsti ráðgjafi við gerð kvik- myndar'Stevens Spielberg, „Close encounters of the third kind“ eða „Náin kynni af þriðju gráðu“, sem frumsýnd var í Bandaríkjunum 1977. í bók sinni leggur Hynek hvorki dóm á fyrirbærin né reynir að skýra þau sem slík, heldur fjall- ar bókin fyrst og fremst um flokk- un þeirra og álit vísindamanns á vísindalegum vinnubrögðum varð- andi nýja mannlega reynslu. Persónuleg afstaða Hyneks til málsins breyttist mikið eftir því sem á leið og eins og hann segir sjálfur var hann í byijun eins og „saklaus áhorfandi, sem varð fyrir skoti“. Smám saman varð það hans sannfæring að lýsing sjónarvotta væri raunveruleg reynsla og því unnt að skoða hana í samræmi við vísindalegar leikreglur. Hann hafði aðgang að öllum þeim rúmlega 12 þúsund skýrslum, sem bandaríski flugherinn safnaði í 22 ár. í bók sína valdi hann úr tilfelli, sem hann rannsakaði sjálfur og tók aðeins með fyrirbæri, sem fleiri en eitt vitni sáu, og aðeins þau fyrirbæri, sem reyndust óskýranleg, eða flokkuðust undir UFO. Um 25% umræddra skýrslna reyndust þess eðlis og fyrirbærunum skiptir hann niður í sex flokka: Næturljós eru lang algengasti flokkurinn, hreyfingar ljóss á himni, sem ekki falla að neinum þekktum náttúrufyrirbrigðum. Samhliða hreyfingunum verður vart litabreytinga ljóssins. Diskar í dagsljósi. Einkenni fljúgandi diska eru óskiljanlegar hraðabreytingar, en þeir hreyfast líkt og fallandi lauf eða „sikk- sakk“ í 90 gráðu hornum. Samfara hreyfíngunum er alls enginn há- vaði þrátt fyrir ofsahraða. Diskun- um er oftast lýst silfurlituðum og stundum virðast þeir hafa dökka rák á sér miðjum. Radarathugun samhliða sjón. Þessi fyrirbrigði eru eins og hin tvö fyrri, en hér við bætist sam- hliða radarathugun sérfræðinga. Nokkuð oft kemur þó fyrir að rad- ar sýni ekki neitt þó að fyrirbrigð- in sjáist á himni. Náin snerting — fyrsta gráða. Náin snerting skiptist í þijár gráð- ur, fýrstu, aðra og þriðju. Fyrsta gráða er þegar UFO er séður í næstu nálægð, án annarra áhrifa á umhverfið en ótta þess er fyrir slíku verður. Fjarlægðin er þá frá tíu metrum upp í 200 metra. Lýs- ing sjónarvotta nær þá til smáatr- iða, eins og leturs, glugga, að- greinanlegra ljósa og lita, svo eitt- hvað sé nefnt. Önnur gráða er lík hinni fyrstu nema hvað hér verða umhverfis- merki t.d. á dýrum, jarðvegi og tijám. Einnig stöðvast vélar og rafkerfi fara úr skorðum um stundarsakir. Þriðja gráða er svo lýsing á „mann“-verum samhliða UFO- fyrirbrigði. Slíkt er afar sjaldgæft miðað við fjölda annarra lýsinga og er sá þáttur UFO-fyrirbrigð- anna sem kemur flestum til þess að afskrifa þau í heild. Hynek segir að samkvæmt lýsingu vitna virðist sem um tvær tegundir „mann“-vera sé að ræða; annars vegar svokallaða „álfa“, sem eru í minna lagi, og svo hinsvegar yfir sex feta háar verur, fagurlim- aðar mjög. ■ JI Fljúgandi furðul og önnur óskýranleg fy EF SPÁ „fróðra" manna um geimverur rætist, fá íbúar Snæfellsness heimsókn geimvera í dag. I gær hófst i Háskólabíói alþjóðleg UFO-ráð- stefna og er meiningin að haida henni áfram á morgun eftir ferð fundargesta á Nesið í dag. Um 300 útlendingar eru hingað komnir til að taka þátt í ráðstefnunni, sem fjallar um fljúgandi furðuhluti og önnur óskýranleg fyrirbæri. Sumarið 1947 hófst opinber saga UFO-fræðinnar. Flugmaður sá silf- urlituð farartæki í flugi og gaf skýrslu um þau. Þau hegðuðu sér þannig að um tengsl við þáverandi tækni og menningu var ekki að ræða. Þetta kemur m.a. fram í bókinni „The Secret Life“ frá 1991 eftir dr. David M. Jacobs. Viðbrögð banda- rískra stjómvalda voru þau árið 1948 að fela flughemum að rannsaka þessi fyrirbæri og þá einkum hvort þau væm hættuleg öiyggi landsins. Með tímanum tóku landherinn, sjóherinn, CIA og FBI einnig þátt í rannsókn inálsins eftir eigin leiðum. Eftir fimm ára starf varð niður- staðan sú að þar sem ekki fundust nein efnisleg sönnunargögn, væru fyrirbærin ekki hættuleg vörnum lahdsins. Allt, sem ekki fékkst við- hlítandi skýring á, var einfaldlega merkt „óþekkt“, en ekki var rann- sakað hvað þetta óþekkta var. En hin opinbera skýring var sú að þetta væri sálfræðilegt fyrirbæri og því væru allir, sem sæju slíkt, afbrigði- legir. Vísindamenn þjóðarinnar sættu sig við þessa niðurstöðu þó að enginn gerði neina tilraun til þess að kanna nákvæmlega sálar- ástand þeirra sem óviljandi urðu vitni að UFO-fyrirbærum. Það var svo árið 1969 að kveðinn var upp opinber dauðadómur yfir UFO-fyr- irbærum eftir útkomu svokallaðrar Condon-skýrslu. Ári áður höfðu Sov- étmenn sett á fót sérstaka rann- sóknastofnun í þessu skyni sem enn er starfandi. UFO-fræðin er margslungið svið meðal fræðimanna í flestum vest- rænt skipulögðum löndum. Þessi fræðigrein er ekki studd opinberlega af neinum háskólum eða opinberum aðilum, enda þótt margir hafi undan- farna áratugi sýnt þessum málum fullan áhuga og reynt að koma skilj- anlegum kenningum yfir það, sem flokkast undir UFO-fyrirbæri. UFO er skammstöfun á „unidentified fly- ing object" eða flugfyrirbæri, sem ekki tekst að skýra, og var skamm- stöfunin fyrst notuð meðal flug- manna, sem stytting, til þess að gefa til kynna að þeir gátu ekki borið kennsl á fljúgandi hlut. Bæði hérlendis og erlendis hafa ýmsir talið sig sjá fljúgandi ljós á himni eða upplifað einhverskonar verur eða aðra torkennilega hluti. Handmenntaskóli íslands er nú að hleypa af stokkunum námskeiði í UFO-fræðum og er Einar Þ, Ás- geirsson leiðbeinandi. „Sannanir eru ekki til á neinu þessu viðvíkjandi, en ég hef áhuga á öllu því, sem vís- indin hafa hundsað og ekki talið ástæðu til að rannsaka. Það er ekki spurning um trú. Innan sálarfræð- innar er t.d. farið að líta á þetta alvarlegum augum, sér í lagi með tilliti til svokallaðs brottnáms, sem er fyrirbæri innan UFO-fræðinnar sem fyrst kom fram í kringum 1963 með frásögn Betty og Barney Hill og gerði NBC sjónvarpsmynd árið 1975 eftir þeirri sögu sem hét „The UFO Incident“.“ Einar segir að brottnám felist í því að lágvaxnar framandi verur taki fólk bæði vak- andi og sofandi í eins til tveggja tíma rannsókn inn í framandi farartæki. Síðan sé þeim skilað aftur á þann stað, sem brottnámið fór fram, en Lettar hafa áhuga á auknum tengslum við Norðurlönd AHUGI Letta á Norðurlöndunum hefur vaxið mjög eftir að landið lýsti yfir sjálfstæði árið 1990. Norðurlandaráð hefur sett á fót upp- lýsingaskrifstofu í höfuðborginni Riga og í október bauð hún tíu kennurum frá Norðurlöndunum til að kenna á námsstefnu fyrir lett- neska kennara sem haldin var annars vegar í nýjum norrænum menntaskóla í Riga og hins vegar í bænum Liepaja. Kirsten Friðriks- dóttir, dönskukennari við Verslunarskóla Islands var annar tveggja kennara sem fóru héðan. Upplýsingaskrifstofan minnir um margt á Norræna húsið í Reykjavík, að sögn Kirstenar. Blöð frá öllum Norðurlöndunum liggja frammi, komið hefur verið upp vísi að bókasafni og þar er kennsla í Norðuriandamálunum. íslenskuna kennir ungur maður sem var skipti- nemi hérlendis fyrir nokkrum árum. „Eftir fall kommúnismans hafa Lettar reynt að ijúfa tengslin við Rússland og hafa aðallega beint sjónum sínum að Norðurlöndum, vegna nálægðarinnar og vegna hinnar ríku lýðræðishefðar Norðurlanda. Lettar hafa verið undirokaðir um aldir, eina tímabii sjálfstæðis var frá árunum 1918- 1940. Landið hefur verið undir hæl Rússa, Pólverja, Þjóðveija og Svía og verst þykja Lettum yfirráð Rússa.“ Aukin ðhersla á málakennslu Auk Kirstenar, sem kennir dönsku, fór Guðjón Ó. Magnússon, landa- og jarðfræðikennari við Fjölbrautaskólann í Breiðholti til Lettlands. Námsstefnan fólst í því að gestakennarar kenndu hópi nemenda og höfðu 15-35 kennara sem áhorfendur. Eftir tímann fengu svo lettnesku kennararnir tækifæri til þess að spyrja okkur út úr og gera sínar athugasemdir. Kennslan í Riga fór fram í norræna Morgunblaðið/Þorkell Kirsten Friðriksdóttiir kennir dönsku í Verslunarskóla Islands. Fjórir af nemendum Kirstenar með Kennaraskólann í Liepaja í baksýn. menntaskólanum og voru nemend- urnir úr þeim skóla en í Liepaja voru fengnir nemendur úr nokkr- um menntaskólum í borginni, nema í dönsku- og finnskukennslu, en þeir nemendur komu með frá Riga. „Menntaskólinn í Riga er aðeins 2'A árs gamall en nemendur búa nú þegar yfir þó nokkurri færni í Norðurlandamálunum og ensku, sem lögð hefur verið mikil áhersla á að kenna eftir að landið hlaut sjálfstæði. Lettarnir ætla sér greinilega að auka tengslin við Vestur-Evrópu. Lettum hefur hins vegar reynst erfitt að fá kennara, sem mæltir eru á Norðurlandamál til starfa. Launin eru lág, um 40-50 dollarar á mánuði. Okkur var sagt að hægt væri að skrimta á þeim, en hæstu laun í landinu fá stjórnmálamenn, 200-250 dollara á mánuði. Fólk veitir sér þó engan munað, matur er dýr, máltíð á góðum veitingastað kostar um 20 dollara. Það virðist vera nóg til af mat, t.d. kjöti, en það er dýrt og okkur virtust fáir hafa efni á því.“ Kirsten segir að þrátt fyrir fá- tæktina séu Lettar stolt þjóð, þeir séu einbeittir, ákveðnir og bjartsýn- ir. Þeir eigi allan heiminn þó að þeir eigi ekki neitt. Þess séu merki að landið sé á uppleið, iðnaður sé að fara af stað að nýju, og byijað sé að gera upp hús, en húsakostur- inn sé í mikilli niðurníðslu. „Lettar vilja gjarnan fá aðstoð en þeir vilja hjálp til sjálfshjálpar, enga ölmusu. A mörkuðum var fólk að selja eitt-

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.