Morgunblaðið - 26.11.1993, Blaðsíða 8

8 C
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 26. NÓVEMBER 1993
Til hægðarauka
á ferðalðgum?
í BANDARISKA ferðablaðinu Travel &
Leisure voru birtar þessar teikningar í
síðasta hefti til að sýna hugrnyndir um
hvernig megi auðvelda eitt og annað '
bandi við ferðalög.
Þama má sjá teikningu af tösku
á hjólum með eins konar sæti svo
ferðamaðurinn getur setið og lesið
blaðið sitt og rennt sér eftir löng-
um og þreytandi flughafnar-
göngum. Ennfremur er þarna fjöl-
penni til að flýta fyrir þegar menn
eru að skrifa nöfn á bunka af
ferðatékkum. ■
M
H 1
ÞEGAR harðnar í ári og samdráttur verður í undirstöðu at-
vinnugreinum þjóða kemur oft upp umræða um nauðsyn þess
að stuðla að nýsköpun. Oft gerist þó að meira fer fyrir harm-
kvælum og svartsýnistali en markvissum aðgerðum til nýrra
verkefna.
A 50 ára afmælisþingi Sambands
ísl. rafveitna í Háskólabíói 16. okt.
sl. tók Jón Ásbergsson frkvstj. Út-
flutningsráðs, Glasgow sem gott
dæmi um nýsköpun í atvinnulífi og
uppbyggingu. Undirrituð hefur búið
í Glasgow um nokkurt skeið og vill
því í þessu sambandi fjalla nánar
um þá framþróun sem orðið hefur
þar. Á ekki lengra tímabili en 10
árum hefur Glasgow breyst úr skít-
ugri iðnaðarborg í stórborg menn-
ingar, verslunar og ferðaþjónustu.
Ástæða þessara breytinga má rekja
til að borgaryfírvöld og frumkvöðlar
í atvinnulífi tóku höndum saman um
að endurreisa borgina, breyta ímynd
Glasgow og markaðssetja hana sem
ákvörðunarstað fyrir ferðamenn.
Með sannfæringarkrafti og þraut-
seigju tókst ferðaþjónustuaðilum að
sýna fram á og sannfæra borgaryfir-
völd um að ferðaþjónusta væri væn-
leg leið til velferðar. Mikilvægur
þáttur var að sannfæra Glasgowbúa
sjálfa um ágæti þeirra eigins og hlut
þeirra í að skapa hina nýju Glasgow.
Skipulagðir atburðir og uppákomur
léku þar eitt aðalhluterkið. Af þessu
má álykta að með breyttum hugs-
unarhætti og þrautseigju geti hvaða
þjóð sem er skapað sér þá ímynd
sem hún helst kýs og notað til þess
þá auðlind, sem býr í fólkinu. Til
að mynda má færa rök fyrir því að
íslendingar geti skapað sér ímynd
sem miðli ekki eingöngu hreinleika
og óvenjulegri náttúru og að hér séu
heimkynni íslendingasagna heldur
ímynd sterkrar þjóðar sem saman-
standi af íjölbreyttu mannlífi og
menningu. Geta má að á ráðstefnu
sem var á vegum Stofnunar Sigurð-
ar Nordal 30. okt. sl. og fjallaði um
ímynd Islands, voru flestir fyrirlesar-
ar sammála um að mikið skorti á
að landkynningarefni um ísland
tæki mið af lífi og starfi nútíma ís-
lendings.
Endurreisnarsaga Giasgow
Hnignun og.samdráttur í iðnaði
í Evrópu leiddi til mikils atvinnuleys-
is í hefðbundnum. atvinnugreinum í
Glasgow. Aukið atvinnuleysi jók fá-
tækt og húsakostur fór versnandi.
Lífsbaráttan var því hörð og birtist
m.a. í auknu ofbeldi og afbrotum.
Mikið var um að fólk flyttist búferl-
um til annarra héraða Skotlands.
Kolareykur og sót sat þó eftir og
átti þátt í að viðhalda ímynd að
Glasgow væri borg óhreininda og
glæpa. Upp úr 1980 hrundu borgar-
yfírvöld af stað átaki til betri lífs-
hátta. Það má orða það svo að borg-
arbúar hafi náð einskonar þjóðarsátt
um að reisa Glasgow upp úr hnign-
andi veldi iðnaðar og lágdeyðu. Aðil-
ar frá öllum þáttum þjóðlífs og at-
vinnulífsins komu saman og settu
af stað áætlun til endurreisnar
Glasgow. Það var fyrir atbeina aðila
í ferðaþjónustu sem borgaryfirvöld
tóku þá ákvörðun að efling ferða-
þjónustu væri sá vaxtarbroddur sem
UM HELGINA
Ferðafélag íslands
FÖSTUD. 26. nóv. kl. 20 verð-
ur Aðventuferð til Þórsmerk-
ur. Gist er í Skagfjörðs
skála. Skipulagðar göngu-
ferðir meðan birtu nýtur við.
Aðventunnar minnst á viðeig-
andi hátt. Kvöldvaka,
óbyggðastemmning.
Laugard. 27. nóv á 66 ára af-
mælisdegi FÍ verður stutt göngu-
ferð um Laugardalinn og Lauga-
rásinn kl. 14. Lagt af stað frá
Mörkinni 6. Opið hús verður í
Mörkinni kl. 15-16 í nýja sam-
komusalnum og
^kaffiveitingar í
boði
Ferða-
% fé-
lags-
tins.
Sunn—
di-28. nóv
kl. 11 er
Aðventu-
ganga. Nefna
má loks að
mánudag 29. nóv
kl. 20 verður vættagangaí fullu
tungli og hefst kl. 20. ■
Asni vann Ferrari
í Lissabon reyndu nýlega með
sér asni og Ferrari.
Keppnin var skipulögð af Sós-
ialistaflokknum til að vekja at-
hygli á umferðaröngþveiti borgar-
innar. Asninn bar sigur af hólmi
enda skokkaði hann ótrauður eftir
götunum og lét umferðarljós
hvergi stöðva för sína. ■
Farvfs í 5 ár
FARVÍS-Áfangar er nýkomið
út og um þessar mundir eru
liðin fimm ár frá útgáfu fyrsta
tölublaðs Farvíss. Fyrir tveim-
ur árum keypti útgáfufyrir-
tæki þess, Farvegur hf. útgáfu-
rétt Afanga og kom fyrsta
sameinaða blaðið út 1990 undir
nafninu Farvís-Áfangar.
í nýjasta
blaðinu er ítar-
leg grein m.a.
um Hafnarfjörð
og segir í frétta-
tilkynningu frá
Farvís-Áföng-
um að markvisst
hafi verið unnið
að því að vekja
athygli á bænum í hrauninu sem
hafi álfa og vini, brandara og vík-
inga auk lista- og menningarlífs.
í tilefni umfjöllunarinnar var bæj-
arstjórn Hafnarfjarðar færð að
gjöf 100 eintök af ritinu til dreif-
ingar á bæjarstofnanir. Ritstjóri
Farvís-Áfanga hefur frá upphafi
verið Þórunn Gestsdóttir.
Meðal annars efnis í nýjasta ein-
takinu er ferðagetraun, greinar um
N-Ástralíu, Sýrland og Chile o.fl.
helst ætti að rækta sem síðan gæti
leitt til eflingar annarra atvinnu-
greina. Fram að þeim tíma hafði
Edinborg verið sú borg í Skotlandi
sem flestir ferðamenn sóttu. Ferða-
málaráð Glasgowborgar var sett á
fót 1983 en áður fór engin skipulögð
markaðssetning né uppbygging
■ ferðaþjónustu fram enda var
Glasgow ekki álitin ákjósanlegur
staður fyrir ferðamenn. Þeir ferða-
menn sem komu þangað voru eink-
um að heimsækja vini og ættingja
en sú tegund ferðamennsku er aí-
geng í Bretlandi. Hótelnýting var
um 35% á ári og sú íjárfesting sem
bundin var í aðstöðu fyrir ferðampnn
hafði engan veginn skilað sér. Árs-
tíðabundinn ferðamannatími var
ekki vandamál í Glasgow, borgin var
meira eða minna tóm árið um kring.
Til að hægt væri að framfylgja
þeirri stefnu að ferðaþjónusta yrði
vaxtarbroddur endurreisnarinnar
var hafist handa við að hreinsa borg-
ina og nánasta umhverfi með því
að þvo kolarykið af mörgum bygg-
ingum sem báru fagurt vitni arki-
tekta Viktoríutímabilsins. Fjöldi
garða í Glasgow gaf einnig tilefni
til að gera útivistarsvæði. Mikilvægt
var að fá liðsinni borgarbúa til að
sýna að það væri ekki síst skoskt
mannlíf sem ferðamenn hefðu áhuga
á. Með því að sannfæra borgarbúa
um eigin ágæti jókst sjálfstraust
þeirra og þar með möguleikar
Glasgow að taka vel á móti ferða-
mönnum. Skipuleggjendur ferða-
þjónustu vissu að ekkert land eða
borg verður vinsæil ferðamanna-
staður ef íbúar hafa neikvæð viðhorf
til ferðaþjónustu og veita því ekki
þá þjónustu er til þarf. Má nefna
að ferðamálayfirvöld í þeirri frægu
borg York í Yorkshire eiga í stríði
við íbúa sem telja að átroðningur
ferðamanna sé alltof mikill og stefni
sögulegum stöðum og sérkennum
borgarinnar í hættu.
Markaðssettu uppákomur í
stað mannvirkja
Það sem helst skorti á að hægt
væri að markaðssetja Glasgow sem
ferðamannastað var að það var
skortur á afþreyingu fyrir ferða-
menn. í stað þess að ráðast í miklar
mannvirkjasmíðar var ákveðið að
kynna það sem fyrir var með því
að hrinda af stað herferðum um
hvað borgin hafði upp á að bjóða
og var sú fyrsta til að breyta ímynd
Glasgow út á við og átti sér stað
1983. Bar hún nafnið Welcome home
to Glasgow og beindist að
Glasgowbúum sem flutt höfðu í
burtu. Ári síðar hófst Glasgow’s
miles better herferðin og var mark-
hópurinn núverandi Glasgowbúar
sem margir höfðust við á strætum
hennar eða í fátækrahreysum og
höfðu ofan af fyrir sér með innbrot-
um, slagsmálum og morðum. Tak-
markið var að bæta lífskjörin draga
úr atvinnuleysi og endurbyggja íbúa-
hverfi og hjálpa íbúunum að hjálpa
sér sjálfir. Hugmyndin á bak við
slagorðið Glasgow’s miles better var
margþætt en kannski fyrst og fremst
ætlað að styrkja borgarbúa í þeirri
trú að Glasgow væri nú á góðri leið
til batnaðar. Það spillti ekki fyrir
að Edinborgarbúar litu á slagorðið
sem merki um að Glasgow hefði
skotið höfuðborginni ref fyrir rass
og nú væri Glasgow ekki eingöngu
„rnílum" betri en hún var áður, held-
ur mun betri en Edinborg. Þetta
þótti Glasgowbúum ágætt og styrkti
þá í þeirri trú að það væri ekki síst
þeir sjálfir sem ferðamenn kæmu til
að hitta.
Árangurinn lét ekki á sér standa:
1982 komu 700 þús. ferðamenn
þangað en 1988 voru ferðamenn
yfir 2 milljónir. Það ár var einnig
The Glasgow Garden Festival. Hug-
myndin að henni á rætur að rekja
til Þýskalands en Glasgowhátíðin var
sú þriðja í Bretlandi. Garden Festiv-
al stendur í 6 mánuði og er valinn
staður á svæðum er vænleg þykja
til uppbyggingar. í Þýskalandi var
tilgangur að bæta umhverfi bæja
og borga eftir seinni heimsstyijöld-
ina en í Glasgow standa nú fallegar
íbúðablokkir á því svæði sem hátíðin
fór fram. Árið 1990 var Glasgow
útnefnd sem menningarborg Evrópu
sem ekki síst má rekja til þess að
borgaryfírvöld, ferðamálaráð, ráð-
stefnuskrifstofa og aðrir hagsmuna-
aðilar jafnt einkaaðilar sem ríki sam-
einuðust um að kynna Glasgow sem
verðugan fulltrúa evrópskrar menn-
ingar. Glasgow is Alive er það sem
lögð er áhersla á 1993. Ráðstefnu-
skrifstofa Glasgow tók til starfa
1985 og frá 1990 hafa 100 ráðstefn-
ur árlega skilað yfir 25 millj. punda
tii borgarinnar. Stærsta ráðstefna
sem vitað er um að verði í Skotlandi
verður í Glasgow og Strathclyde-
sýslunni 1997. Það er 10 daga al-
þjóðleg ráðstefna Rotary með 25
þús. þátttakendum og er talið að
afrakstur hennar muni borga rekst-
ur Ráðstefnuskrifstofu Glasgow
fram yfir árið 2000.
Sigríður Þrúður Stefánsdóttir. Höf-
undur er ferðamálafræðingur.