Morgunblaðið - 27.03.1994, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 27. MARZ 1994
SMR yil)
KALLITUMAN8
INGIBJÖRG Sólrún Gísladóttir þingmaður Kvennalistans snýr
sér aftur að borgarmálunum. Eftir vandlega umhugsun ákvað
hún að gefa kost á sér í 8. sæti Reykjavíkurlistans í borgar-
stjórnarkosningunum í vor, baráttusætið. Hún ætlar sér að
verða borgarstjóri en sitja ella áfram á þingi. Hún segir að
það verði að dæma Sjálfstæðisflokkinn af verkunum. Það
þýði ekki fyrir flokkinn að bjóða bót og betrun núna. Hann
hafi fengið sitt tækifæri en klúðrað því. „Reykjavíkurlistinn
er svar við kalli tímans,“ segir hún í samtali við blaðamann
á skrifstofu sinni, Austurstræti 14.
Viðtal: Póll Þórhallsson.
Ljósmyndir: Sverrir Vilhelmsson.
Ingibjörg Sólrún er borinn og bamfædd-
ur Reykvíkingur. Móðir hennar, Ingi-
björg Níelsdóttir húsmóðir, er ættuð
úr Vatnsdalnum. Faðir hennar heitir
Gísli Gíslason verslunarmaður, ættað-
ur úr Flóanum. Ingibjörg er yngst fímm systk-
ina. Elstur er Kristinn vélstjóri svo Halldóra
kennari, þá Kjartan rekstrarstjóri hjá Gatna-
málastjóra, og loks Óskar stýrimaður.
Ingibjörg er fædd á gamlársdag 1954. Hún
er alin upp inni í Vogum, sem var nýbygging-
arsvæði þess tíma. „Mjög margir sem ég þekki
í dag voru í Vogaskóla þá,“ segir hún. Þé
kveðst hún ekki muna eftir Árna Sigfússyni
borgarstjóra úr skólanum, líklega vegna þess
að hann er tveimur árum yngri. Að loknu stúd-
entsprófi frá Menntaskólanum við Tjömina fór
Ingibjörg í sagnfræði. Hún er spurð hvað hafi
ráðið því vali. „Það vom áhrif frá Sigga sögu,
Sigurði Ragnarssyni, sem nú er rektor Mennta-
skólans við Sund. Reyndar hef ég alltaf haft
þennan áhuga, en hann ýtti enn frekar undir
hann. Ekki svo að skilja að ég hafi ekki getað
hugsað mér að læra margt annað, en þetta
varð svona niðurstaðan eftir að ég hafði hugs-
að um ýmsa hluti. Mér fannst þetta vera víð-
tæk almenn menntun og hún hefur nýst mér
vel sem slík. Mér hefur hins vegar aldrei dottið
í hug að leggja þessi fræði fyrir mig. Eg er
ekki nógu mikill grúskari í eðli mínu þó að
mér finnist gaman að sökkva mér ofan í mál,
hvort sem það er í sagnfræðinni eða einhvetju
öðm, en það kemur í skorpum. Þess á milli
hef ég mikla þörf fyrir að fá útrás fyrir at-
hafnasemi mína.“
Einkalífió ekki fyrir fjólmióla
Ingibjörg Sólrún fór síðan út til Danmerkur
og var þar gestanemandi við Kaupmannahafn-
arháskóla í tvö ár. Hún stundaði aðallega nám
í hugmyndasögu. „Með námi vann ég hjá
dönsku póstþjónustunni. Það var mikil gósen-
tíð. Bæði að komast í þetta nám sem var mjög
nýtt fyrir mér og ögrandi og vera í þessari
vinnu, því ég hafði aldrei haft svona góð laun.
En eftir tvö ár var mig farið að ianga heim
aftur. Ég var útlendingur, gestkomandi, og
það gerir það að verkum að maður kemst aldr-
ei almennilega inn í það sem er að gerast,
hvort sem það er pólitíkin eða annað. Mér
fannst mjög erfitt að vera áhorfandi fremur
en þátttakandi. Það kom visst óþol i mig eftir
tvö ár.“
Þegar Ingibjörg Sólrún kom heim var byijað
að vinna að sérstöku kvennaframboði vegna
borgarstjórnarkosninganna 1982. „Eiginlega
stökk ég beint inn í pólitíkina þegar ég kom
heim og lenti svona á bólakafi í henni,“ segir
Ingibjörg. „Um þetta Ieyti kynntist ég einmitt
núverandi manni mínum sem þá var sjálfur
nýkominn að utan. Hann kom frá Kína þar
sem hann var búinn að vera í fimm ár.“ Mað-
ur Ingibjargar heitir Hjörleifur Sveinbjömsson,
fræðslu- og kynningarfulltrúi hjá BSRB, og
„stundar Kínafræði í hjáverkum". Ingibjörg
er spurð hvort þau hafi farið til Kína saman,
en svo er ekki. En það standi til bóta. „Við
höfum bara alltaf verið svo blönk. Við höfum
ekki haft efni á því, þetta er svo langt ferða-
lag og dýrt. Frá því við kynntumst höfum við
verið að basla í íbúðarkaupum og lent í öllu
hugsanlegu misgengi í húsnæðismálunum. Svo
höfum við líka verið að koma upp börnum og
svona." Strákarnir eru tveir, ellefu og átta
ára, Sveinbjöm og Hrafnkell. Ingibjörg biðst
annars undan því að fjölskylda hennar verði
dregin mikið inn í kosningabaráttuna. Einkalíf-
ið sé ekki fyrir fjölmiðla. Hún sé í framboði
en hvorki börn hennar né maki.
Ingibjörg Sólrún var borgarfulltrúi í 6 ár
og átti þá m.a. sæti í skipulagsnefnd, félags-
málaráði og borgarráði. Auk þess hefur hún
starfað að blaðamennsku og fyrir jólin 1992
kom út bók eftir hana, ævisaga Sigurveigar
Guðmundsdóttur, kennara í Hafnarfirði.
„Núna er ákveðin tilhneiging til þess í kvenna-
sagnfræði að skoða hvemig samfélagsþróunin
endurspeglast í lífi einnar konu og það var
þetta sem ég var að reyna að gera,“ segir
hún. 1991 var Ingibjörg Sólrún svo kosin á
þing fyrir Kvennalistann.
Pólitísk liluró
Ingibjörg Sólrún segir að snemma hafi orð-
ið vart stjómmálaáhuga hjá sér. „Pabbi er
sjálfstæðismaður. Hann var í verkalýðsarmi
flokksins og vann fyrir flokkinn í kosningum.
Ég fylgdist auðvitað með því. Ég tók- þessa
pólitík inn sem barn en fór að endurskoða
hana mikið á unglingsárunum og gerði þá upp
afstöðu mína tii þeirrar hugmyndafræði sem
mér fannst Sjálfstæðisflokkurinn byggjast á.
í orði kveðnu hljómaði hún ekki illa en fram-
kvæmdin samræmdist ekki réttlætiskennd
rninni." Ingibjörg er spurð hvar hún hafi stað-
ið í pólitík á árum áður. „í menntaskóla tók
ég ekki virkan þátt í pólitísku starfi. í háskól-
anum var ég í stúdentapólitíkinni og var þar
á lista vinstri manna. Ég átti mikið af vinum
og kunningjum í hópum á vinstri vængnum,
sem þá voru fjölmargir. En sjálf fann ég mér
aldrei stað í pólitíkinni fyrr en með kvenna-
framboðinu. Það var í fyrsta skipti sem ég
upplifði það að geta sagt: Þetta er mín hreyf-
ing.“
— Varstu sósíalisti á þessum árum í háskól-
anum?
„Ég myndi segja að ég hafi haft sósíalískar
hugmyndir en samt ekki þannig að þær gætu
rúmast innan þess flokkakerfis sem var og
ekki heldur í þessum hópum sem þá voru á
vinstri vængnum og mér fannst oftast vera
að karpa um keisarans skegg.“
— En myndirðu lýsa þinni stjórnmálaaf-
stöðu nú þannig að hún væri sósíalísk?
„Nei, ég myndi lýsa henni þannig að hún
væri kvennapólitísk, sem er allt annað en sós-
íalísk."
— Hvenær varð breytingin?
„Á þessum tveimur árum sem ég var í Dan-
mörku sá ég pólitíkina hér heima í vissri fjar-
lægð og fékk meiri tíma til að velta vöngum
yfir hlutunum og kynna mér þá. Það gerði það
að verkum að ég tók mína pólitísku afstöðu
talsvert til endurmats. Eiginlega gerist þetta
í gegnum það að ég fer að velta kvennasögu
mun meira fyrir mér og sé að allar hefðbundn-
ar stjómmálastefnur eiga það sameiginlegt að
þær hafa lítið að bjóða konum. Þegar ég kem
heim er þessi umræða um kvennaframboð
byijuð og mér fannst þetta vera eins og endur-
fæðing. Mér fannst ég verða til pólitískt. Fram
að þeim tíma hafði ég fyrst og fremst verið
að leita."
— Varstu utarlega á vinstri vængnum á
háskólaárunum?
„Nei, þessi hópur sem ég tilheyrði var yfír-
leitt kallaður munaðarleysingjar á þessum
árum. Þetta var fólk eins og ég, Össur Skarp-
héðinsson og Gestur Guðmundsson, sem öll
höfum verið formenn Stúdentaráðs og fleiri
slíkir. Má þar nefna m.a. Guðmund Magnússon
núverandi þjóðminjavörð. Annars er flókið að
fara út í þessa umræðu vegna þess að veru-
leiki þessara ára laut sínum lögmálum. Að
reyna að skilja og skilgreina umræðuna sem
þá var er svolítið erfítt í yfirborðskenndu
spjalli."
— Eru það endalok kalda stríðsins sem
hafa breytt svona miklu?
„Hver tími lýtur sínum lögmálum. Ef maður
ætlar að skilja þankagang fólks á tilteknu
tímabili verður maður að setja sig inní atburði
og tíðaranda. Maður getur ekki lagt mæli-
kvarða dagsins í dag á alla hluti. Endalok
kalda stríðsins marka auðvitað alger þáttaskil
og veröldin og þankagangur fólks er sem bet-
ur fer annar en áður var.“
Mikil pólilísk endurskoóun
> «angi
— Hvaða mælikvarðar eiga við núna?
„Ég veit það ekki, það er svo erfítt að átta
sig á þeim. Þetta er svo mikil deigla, það er
svo mikil pólitísk endurskoðun í gangi, línum-
ar eru lítið farnar að skýrast. Ég er sannfærð
um það að gömlu pólitísku flokkarnir duga
ekki í nútímasamfélagi því þeir endurspegla
allt annað samfélag. Hugmyndafræði þeirra
byggir á þeim veruleika sem var í upphafi
þessarar aldar en svo fara þeir að lifa sjálf-
stæðu Iífi. Þess vegna eru að minnsta kosti
tveir flokkar í hveijum einasta flokki. Kvenna-
framboðið og Kvennalistinn eru fyrsti vísirinn
að endurskoðun flokkakerfisins. Þetta eru einu
samtökin sem hafa komið ný til sögunnar og
lifað af þetta lengi. Það er engin tilviljun. Það
er vegna þess að Kvennalistinn endurspeglar
raunverulega hagsmuni og raunverulegar hug-
myndir fjölda fólks héma fyrir utan,“ segir
Ingibjörg og bendir út í Pósthússtrætið.
„Flokkarnir hafa gert þau mistök oft á tíðum
að þeir hafa litið á okkur sem tímabundið fyrir-
brigði sem myndi hverfa af sjónarsviðinu,
hverfa til síns heima. Hver flokkur fengi sinn
skerf af þessu dánarbúi. Það er bara ekki
þannig og það er löngu tímabært að menn
átti sig á því. Það verður svo að segjast vinstri
flokkunum í Reykjavík til hróss að þeir virð-
ast hafa áttað sig á nýjum pólitískum hræring-
um. Þannig er Reykjavíkurlistinn svar við kalli
tímans eftir nýrri og öflugri pólitískri hreyf-
ingu.“
— En er mikið nýtt og kröftugt í stefnuyf-
irlýsingu R-listans?
„í sjálfu sér er erfitt að koma með eitthvað
algerlega nýtt inn í borgarpólitíkina eins og
málin eru núna. Fjölskyldumálefnin, atvinnu-
málin, skólamálin og dagvistarmálin eru mál
málanna. Við höfum engar töfralausnir frekar
en aðrir á þeim uppsafnaða vanda sem við er
að glíma. Það þarf að taka á þessum málum
á mörgum stöðum með mörgum smáum að-
gerðum. Tími hinna stóru lausna er liðinn.
Hvað atvinnuleysið snertir þá geta tímabundn-
ar aðgerðir eins og Reykjavíkurborg hefur
staðið fyrir átt rétt á sér. En þar er ekki um
atvinnusköpun að ræða. Það er mikill vaxtar-
broddur í litlum og meðalstórum fyrirtækjum
ef marka má reynslu annarra þjóða. Þar hafa
störfín orðið til. Þau hafa ekki sjálf burði til
að þróa eigin hugmyndir. Þar kemur atvinnu-
þróunarsjóðurinn sem við stöndum fyrir til
sögunnar. Við viljum einnig breyta reglum um
framkvæmdir á vegum borgarinnar á þann veg
að fyrst séu til dæmis innréttingar í hús hann-
aðar og svo sé efnt til útboðs. Þetta gefur
innlendum fyrirtækjum kost á að keppa við
erlend á jafnréttisgrundvelli. Ef einungis eru
til dæmis boðin út kaup á hillum án þess að
hönnun liggi fyrir þá standa fyrirtæki sem
eiga til fjöldaframleiddar hillur betur að vígi
en litlu fyrirtækin okkar.“
Lýóræói í slaó llokksræóis
— Hver er veigamesta ástæðan fyrir því
að fólk ætti að kjósa R-listann?
„Það er löngu kominn tími til að skipta um
stjórnendur í borgarstjórn Reykjavík. Það er
andstætt lýðræðinu að einn og sami flokkurinn
fari með svo viðamikið valdakerfí eins og borg-
in er í nánast sextíu ár. Vald spillir og algert
vald spillir algerlega. Viðhorfin inni í borgar-
kerfinu eru orðin þau að Sjálfstæðisflokkurinn