Morgunblaðið - 20.04.1994, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. APRÍL 1994
Perry
vantreyst-
ir Kim
WILLIAM Perry, vamarmála-
ráðherra Bandaríkjanna,
kvaðst í gær fagna yfirlýsingu
Kims Il-sungs, leiðtoga N-
Kóreu, frá því á mánudag um
að þar í landi væru ekki fram-
leidd kjarnavopn. „Þetta væru
dásamleg tíðindi ef rétt væri,“
sagði Perry en lagði áherslu á
að Norður-Kóreumenn yrðu að
heimila eftirlitsmönnum Al-
þjóðakjarnorkumálastofn-
unarinnar að staðfesta að Kim
færi með rétt mál.
Balladur lítt
vinsælli
AÐEINS um þriðjungur kjós-
enda í Frakklandi telur að
hægristjórn Edouards Ballad-
urs hafí staðið sig betur en síð-
asta stjórn sósíalista, sem fór
frá í fyrra, ef marka má skoð-
anakönnun sem birt var í Le
Monde í gær. 32% sögðu hægri-
stjómina hafa náð meiri
árangri og aðeins 23% voru
hlynntari stjóm sósíalista. 45%
sögðu engan mun á þessum
stjórnum eða voru óákveðin.
De Michelis
aftur kennari
GIANNI De Michelis, fyrrver-
andi utanríkisráðherra Ítalíu,
sem varð að
segja af sér
vegna spill-
- ingarmála,
hefur snúið
sér að fyrri
störfum sín-
um, sem efna-
fræðikennari
við Feneyja-
háskóla. „Ég
er orðinn svolítið ryðgaður í
fræðunum," segir De Michelis
sem verður nú að rifja upp
efnafræðina eftir 17 ára stjórn-
málavafstur.
Hafa atvinnu
af leikurum?
BRESKIR leikarar hafa hvatt
stjómmálamenn til að hætta
að leika í sjónvarpsþáttum og
taka þannig störf frá atvinnu-
leikurum. Á meðal breskra
þingmanna sem hafa leikið í
sjónvarpsþáttum er Neil
Kinnock, fyrrverandi leiðtogi
Verkamannaflokksins, sem
kom fram í gamanþætti.
Fleiri njósnar-
ar afhjúpaðir?
JAMES Woolsey, yfirmaður
bandarísku leyniþjónustunnar
CIA, sagði í gær að fleiri
njósnamál yrðu afhjúpuð í
Bandaríkjunum á næstunni.
Hann sagði að CIA væri ekki
eina stofnunin þar sem Sovét-
menn hefðu haft njósnara og
verið væri að rannsaka meintar
njósnir starfandi og fyrrverandi
embættismanna í þágu Sovét-
ríkjanna fyrrverandi. Rann-
sóknin væri byggð á gögnum
sem borist hefðu frá Austur-
Evrópu eftir hrun kommúnism-
ans.
WTO í Bonn?
GUNTER Rexrodt, efnahags-
málaráðherra Þýskalands,
sagði í gær að Þjóðveijar
myndu líklega sækja formlega
um að höfuðstöðvar Heimsvið-
skiptastofnunarinnar (WTO),
arftaki GATT, yrðu í Bonn.
Hann sagði miklar líkur á því
að borgin yrði fyrir valinu.
De Michelis
Ansjósu-
stríð við
Frakkland
París. Reuter.
JEAN Pech, sjávarútvegsráð-
herra Frakklands, skoraði í gær
á spænsk stjómvöld að sefa sjó-
menn sína en í fyrradag réðust
þeir gegn frönskum starfsbræðr-
um sínum, sem þeir saka um ólög-
legar ansjósuveiðar.
Spænskir sjómenn á 60 skipum
gerðu á mánudag atlögu að frönsk-
um togurum, sem voru 14 mílur út
af Bayonne í Frakklandi, og létu
gijóti, járnboltum og jafnvel eld-
sprengjum rigna yfír þá. Voru þeir
að mótmæla ansjósuveiðum Frakk-
anna, sem Spánveijar segja vera
brot á samningum innan Evrópu-
sambandsins og milli stjómvalda í
Frakklandi og Spáni.
Puech sagði, að spænsku sjó-
mennirnir gætu ekki tekið að sér
að halda uppi lögum og reglu innan
franskrar landhelgi og hann skoraði
á spænsku stjómina að grípa í taum-
ana. í síðasta mánuði reyndu
spænsku sjómennirnir að loka
Hendaye-flóa af vegna þessa ágrein-
ings.
Reuter.
Serbar hvílast
SERBNESKIR hermenn hvíla sig og skipta á milli sín brauðhleif á vörubílspalli eftir að hafa snúið aftur
frá vígvellinum við Gorazde.
Mikil óvissa líkir um fram-
hald aðgerða SÞ í Bosníu
Belgrad, Washington. The Daily Telegraph.
ÁRAS Serba á múslimabæinn Gorazde hefur sett mikinn þrýsting á
ráðamenn í Evrópu og Bandaríkjunum að finna framtíðarlausn á
deilunni í Bosníu. Utanríkisráðherrum Evrópusambandsins tókst þó
ekki að ná samkomulagi um neinar aðgerðir á fundi í Lúxemborg
á mánudagskvöld. Malcolm Rifkind, varnarmálaráðherra Bretlands,
sagði við blaðamenn að það yrði að endurskoða stefnu SÞ. Hann dró
í efa að hægt væri að vernda griðasvæði múslima í Bosníu en ef
friðargæslulið SÞ í Bosniu yrði dregið til baka vegna Gorazde,
gæti það haft mjög slæm áhrif á þróun mála annars staðar í heimin-
um. Hafa margir látið í ljós þann ótta að ef SÞ gefist upp gagnvart
Serbum geti einræðisherrar í öðrum heimshlutum, á borð við Sadd-
am Hussein íraksforseta, túlkað það sem svo að þeir megi haga sér
að vild.
Flestir forystumenn Sameinuðu
þjóðanna virðast vera sammála um
að Gorazde sé í raun þegar á valdi
Serba, þó svo að þeir hafí ekki her-
numið borgina sjálfa. Einungis sé
nú hægt að vona að þeir muni ekki
efna til blóðbaðs þar. Tugir þúsunda
óbreyttra borgara hafast nú við í
Gorazde.
Vestrænir hemaðarsérfræðingar
virðast margir telja að skynsamleg-
ast sé að láta SÞ sjá um mannúðar-
hlið mála í Gorazde. Skynsamlegast
sé að nota hinn vestræna herafla í
Bosníu á öðrum griðasvæðum músl-
ima, s.s. Zepa og Srebrenica í vest-
urhluta Bosníu. Þar er þó þegar að
fínna töluverðan liðssafnað, j sem
Michael Rose hershöfðingi, yfirmað-
ur herafla SÞ í Bosníu, vildi flytja
til Gorazde þegar fyrir fjórurn vik-
um.
Heimildir í röðum Serba herma
líka að Ratko Mladic hershöfðingi,
hernaðarlegur leiðtogi Bosníu-
Serba, ætli sér næst að ráðast á
múslimabyggðir við austurlanda-
mæri Bosníu og Serbíu. Þar hafa
Serbar átt erfítt uppdráttar þar sem
til varnar hafa verið sameiginlegar
sveitir múslima og Króata. Óttast
menn að ef þarna blossi upp átök á
nýju sé hætta á að stríðið breiðist
aftur út til Króatíu.
Sumir segja að SÞ hafi í raun
einungis tvo kosti. Annars vegar að
sinna mannúðarmálum einvörðungu,
s.s. að hlúa að særðum og aðstoða
flóttamenn eða þá hins vegar að
ráðast til atlögu gegn Serbum, t.d.
með loftárásum á Pale og flutnings-
leiðir í sjálfri Serbíu. Engin ríkis-
stjórn virðist þó vera hlynnt síðari
kostinum.
Bandarísk stjórnvöld hafa verið
töluvert gagnrýnd fyrir aðgerðaleysi
í deilunni en án stuðnings banda-
rískra herþotna eru sveitir SÞ á jörðu
niðri lítils megnugar. Þá hafa misvís-
andi yfirlýsingar bandarískra ráða-
manna einnig verið gagnrýndar, en
einungis er rúm vika liðin frá því
Warren Christopher, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, sagði að
vernda ætti griðasvæðin á sama
hátt og friðargæsluliðana sjálfa. Bill
Clinton Bandaríkjaforseti ítrekaði á
mánudag að hann teldi koma til
greina að aflétta vopnasölubanninu
á múslima.
En það eru ekki bara evrópskir
ráðamenn sem hafa gagnrýnt Clint-
on. Margir bandarískir þingmenn
telja einnig að Bandaríkjastjórn hafí
ekki sýnt nægilega forystu í málinu.
„Það vantar stefnumörkun. Heimur-
inn horfír til Bandaríkjaforseta,"
sagði Richard Lugar, einn öldunga-
deildarþingmanna Repúblikana.
Sagði hann trúverðugleika NATO
og bandarískrar utanríkisstefnu vera
í hættu. Þá hefur demókratinn Lee
Hamilton, formaður hermálanefndar
þingsins, krafist þess að ályktunum
SÞ verði framfylgt með fullu afli.
ESB herðir eftir-
/ Þýskalandi
HARALDUR V. Noregskonungur veifar til áhorfenda í gamla borgarhlutan-
um í Dresden í Þýskalandi. Norsku konungshjónin eru í fjögurra daga
opinberri heimsókn í Þýskalandi sem lýkur á morgun og er það í fyrsta
sinn sem Noregskonungur ákveður að heimsækja Þýskaland fyrst landa
utan Norðurlandanna. Þá gerist það einnig í fyrsta sinn að opinber heim-
sókn í Þýskalandi hefst í Berlín. Athygli vakti að er Richard Weizácker,
forseti Þýskalands, bauð konungshjónin velkomin kvað hann Þjóðveija
vona að norska þjóðin myndi samþykkja aðild að Evrópusambandinu (ESB).
lit með styrkjum
Bein lína fyrir þá sem vilja veita upplýsingar
Kaupmannahöfn. Frá Sigrúnu Davíðsdóttur, fréttaritara Morgunblaðsins.
RÁÐHERRANEFND Evrópusambandsins hyggst nú skera upp herör
gegn svindli með styrki þess. Upplýst svindl nemur sem svarar 34
milljörðum íslenskra króna árlega. Grunur leikur á að til séu fyrir-
tæki, sem nánast sérhæfi sig á þessu sviði. Til að stemma stigu við
svindlinu verður meðal annars fjölgað eftirlitsmönnum og opnuð
sérstök „svikasímalína", sem hægt verður að hringja í ókeypis alls
staðar að frá ESB-löndunum.
Þó upp komist um svindl fyrir 34
milljarða íslenskra króna árlega leik-
ur grunur á að sú upphæð sé aðeins
brot af þeirri fjárhæð, sem í raun
sé svikin út úr sjóðum ESB. Mest
er svindlað á styrkjakerfi landbúnað-
arins. í gegnum eftirlit með úthlut-
unum er ljóst að svindlið fer fram í
neti fyrirtækja, sem nýta sér opin
landamæri, að eftirlit í einstökum
löndum er afar misjafnt og að dóm-
skerfí landanna taka ólíkt á slíkum
málum. Þróunin í svindlinu virðist
stefna í átt að hærri upphæðum og
stærra neti fyrirtækja, sem stöðugt
nota fágaðri aðferðir í svindlinu.
ESB ætlar nú að freista þess að
bæta eftirlit og hefur kynnt þrí-
þætta áætlunin í því skyni. í fyrsta
lagi verður fjölgað eftirlitsmönnum,
sem munu auka tölvunotkun til að
greina styrkumsóknir betur og
freista þess að rannsaka á kerfís-
bundinn hátt hvaða aðferðir svikar-
arnir beiti og á hvaða sviðum mest
sé svindlað. I öðru lagi verður reynt
að fræða fólk um þessi mál. Liður
í því er að fólk geti hringt ókeypis
tii Brussel, bæði til að leita upplýs-
inga og eins til að fólk geti sagt frá
á eigin máli, ef það hefur grun um
eitthvað misjafnt. í þriðja lagi verður
leitast við að samhæfa viðurlög
ESB-landanna gegn svindli, því enn
sem komið er er hvergi refsivert að
svindla á Evrópusambandinu og því
erfitt að grípa til viðurlaga.