Morgunblaðið - 21.07.1994, Qupperneq 30

MORGUNBLAÐIÐ
30 FIMMTUDAGUR 21. JÚLÍ 1994
F áðu Moggann
tíl þín í fríinu
Morgunblaðið þitt sérpakkað
á sumarleyfisstaðinn
Viltu fylgjast með í allt sumar?
Morgunblaðið býður áskrifendum sínum þá þjónustu
að fá blaðið sitt sérpakkað og merkt á sölustað nálægt
sumarleyfisstaðnum innanlands.
Hringdu í áskriftardeildina í síma 691122 eða sendu
okkur útfylltan seðilinn og þú fylgist með í allt sumar.
JHtagtmlAftfeifr
- kjarni málsins!
Iá takk, ég vil nýta þjónustu Morgunblaðsins
og fá blaðið sent á eftirfarandi sölustað á tímabilinu
frá____________________________ til
□ Esso-skálinn Hvalfirði
□ Ferstikla, Hvalfirði
□ Sölustaðir í Borgarnesi
□ Baula, Stafholtst., Borgarfiröi
□ Munaðarnes, Borgarfirði
□ Bitinn, Reykholtsd., Borgarfirði
□ Hvítárskáli v/HvItárbrú
□ Sumarhótelið Bifröst
□ Hreðavatnsskáli
□ Brú í Hrútafirði
□ Staðarskáli, Hrútafirði
□ lllugastaðir
□ Hrísey
□ Grímsey
□ Grenivík
□ Reykjahlíð, Mývatn
□ Laufið Hallormsstað
NAFN________________:______________________________:_____
KENNITALA ______________________ ' ■_________________
HEIMILI ' _________ ' ________________
PÓSTNÚMER - ___________________ SÍMI_________________
IJtanáskriftin er:
Morgunblaöið, áskriftardeild, Kringiunni 1,103 Reykjavík.
J Söluskálar Egilsstöðum
□ Skaftárskáli, Kirkjubæjarklaustri
J Víkurskáli, Vík I Mýrdal
J Hlíðarlaug, Úthlíö Biskupstungum
_l Laugarás, Biskupstungum
□ Bjarnabúð, Brautarhóli
_l Verslun/tjaldmiðstöð, Laugarvatni
_1 Minniborg, Grímsnesi
□ Verslunin Grund, Flúðum
□ Gósen, Brautarholti
_l Árborg, Gnúpverjahreppi
J Syöri-Brú, Grímsnesi
□ Þrastarlundur
□ Þjónustumiöstöðin Þingvöllum
□ Ölfusborgir
□ Shellskálinn Stokkseyri
□ Annað
AÐSENDAR GREINAR
Næstu 50 ár
náðist og fiskimiðin,
hvorutveggja að mestu fullnýtt nú
þegar. Sumir virðast orðnir leiðir
á þessu, til viðtals um að leyfa
öðrum aðgang að fiskimiðunum
og orkulindunum og efnahags-
bandalögum umsjón með sjálf-
stæðinu. Kannske eru það sigrarn-
ir, fyrst í sjálfstæðismálinu, síðar
í efnahagsmálunum með stríðs-
gróðanum og landhelgisútfærslun-
um, sem hafa gert okkur andlega
löt.
Uppbygging lykilþátta atvinnu-
lífsins hefur strandað og stöðnun
orðið á öðrum sviðum. Geirar
iðnaðarins að hrynja eða hrundir,
sjávarútvegurinn búinn að fullnýta
dýrmætustu stofnana við landið.
Uppbyggingarfæri
Eru nú góð ráð dýr: Einn kostur
væri að ganga í Evrópusambandið
(sem breytir um nafn árlega núorð-
ið) og leyfa evrópsku fjármagni
að byggja upp atvinnuvegina hér
eins og því þóknast. Annar kostur
að selja aðgang að fiskimiðunum
hæstbjóðanda og orkuna gegnum
sæstrengi beint úr landi. Þessir
kostir gætu gefið mörgum þæg-
indalíf en mundu kosta okkur yfir-
ráðin yfir eigin atvinnumálum og
örlögum þar með. Einn er enn
kostur, sýnu erfiðastur og áhætt-
usamastur, sá að bjarga sér sjálf-
ur, af því sem auðlindir, vit og
dugur gefa. Uppbyggingarfærin
eru mörg, atorkusamt og áræðið
fólk getur gert stórvirki sé aðstaða
fyrir hendi.
Eitt sóknarfæri eigum við, sem
sker sig úr og hefur gert lengi:
vannýtta fallvatnsorku og jarðorku
sem nægja mundu okkur að a.m.k.
næstu 50 árin til þess að skapa
vaxandi þjóð atvinnu. Uppbygging
orkunýtandi starfsemi hefur legið
niðri í áratug, orkunotkun lands-
manna er hætt að aukast. Okkur
hefur skort kjark, þekkingu og
framtíðarsýn til þess að vinna að
því gífurlega tímafreka og erfiða
uppbyggingarstarfi sem tekur að
byggja upp heilan atvinnuveg.
Norsk aðferð
Fyrir tæpum 90 árum gerðist
atburður í Noregi sem varð frænd-
um vorum skyldum gífurlegt fram-
faraspor. Þá var stofnað fyrirtæki
til þess að nýta norska fallvatns-
orku til iðnaðarframleiðslu. Einar
Benediktsson, skáld og hugsjóna-
maður um orkuvinnslu, var þá í
blóma lífsins. Þetta fyrirtæki,
Norsk Hydro, er nú, bráðum aldar
gamalt, stærsta kauphallarskráða
iðnaðarfyrirtæki Noregs og þó víð-
ar væri leitað. Norska ríkið á enn
meirihluta í því. Þó okkur hafi
skort getu frænda vorra fyrir tæpri
öld er okkur nú ekki meiri muna
vant en þeim þá að stofna orkunýt-
andi iðnaðarfyrirtæki. Þetta mætti
gera með ýmsum
máta, þurfa allir að
leggjast á eitt, þ.m.t.
ríkisvaldið.
Aðferð til að skapa
stórt fyrirtæki á
skömmum tíma væri
að sameina hlut ríkis-
ins í núverandi orku-
nýtingarfyrirt ækj um
(s.s. Járnblendifélag-
inu, Áburðarverk-
smiðjunni, Steinullar-
verksmiðjunni og Kís-
ilgúrverksmiðjunni) í
eitt hlutafélag og
leggja líka inn sölu-
tekjurnar af SR en
selja auk þess hlutabréf á almenn-
um markaði. Erlendir samstarfsað-
ilar yrðu mun öruggari me,ð sig
um stórverkefni með stórt innlent
fyrirtæki sem mótaðila.
Vandi Landsvirkjunar
Landsvirkjun er komin upp að
vegg. Fjárfestingar í virkjunum
skila ekki tekjum, erlendu risaál-
verin eru lengi á leiðinni. Heljartök
örþrifaráðanna hafa gripið fyrir-
tækið, eina úrræðið sem sést er
að færa hagkvæmustu ár landsins
í hendur evrópsks fjármagns.
Landsvirkjun ætlar að eyða miklu
----------------------
Það er borin von að Is-
lendingar nái tökum á
orkufrekum iðnaði,
segir Friðrik Daníels-
son, án öflugrar
rannsóknarstarfsemi.
fé í undirbúning sæstrengs á sama
tíma og athuganir á orkufrekum
iðnaðarkostum liggja í dvala og
hafa gert í heilan áratug.
Landsvirkjun, sem vélar um fjör-
egg þjóðarinnar, þarf nú hjálp allra
góðra manna, bæði eigenda sinna,
ekki síst ríkisvaldsins, og annarra,
til þess að vinna sig út úr erfiðleik-
unum. Landsvirkjun vantar öflug-
an innlendan viðskiptavin í orkuf-
rekum iðnaði, fyrirtæki sem er
uppbyggingarfúst og hefur sam-
takamátt allrar þjóðarinnar á bak
við sig, veldur stærri verkefnum
og hefur styrk til þess að hefja og
nýta umfangsmikla og flókna
rannsókna- og þróunarstarfsemi.
Rannsóknaþörfin
Það er borin von að íslendingar
nái nokkurntíma tökum á orkuf-
rekum iðnaði eða einstöku geirum
innan hans, án þess að til komi
mjög öflug rannsóknarstarfsemi
innanlands sem nýtist bæði fyrir-
tækjunum sjálfum til þróunar-
starfs og þekkingaröflunar þannig
að þau geti verið í broddi fylkingar
á sínu sviði í harðri samkeppni
nútímans, en einnig þjónustustofn-
unum og þjónustufyrirtækjum
þeirra sem og opinberum stjórn-
sýsluaðilum.
Rannsóknaþátturinn er frum-
skilyrði í uppbyggingu iðnaðar,
reynslan sýnir að framtíðarvöxtur
fyrirtækja er almennt nátengdur
því hlutfalli tekna sem þau leggja
í rannsókna- og þróunarstarf. Ná-
lægð orkuiðnaðarfyrirtækjanna við
öflugar rannsóknastofnanir sem
hafa getu til að leysa erfið rann-
NU ÞEGARvið höf-
um haldið uppá vel-
gengni þjóðarinnar
fyrstu 50 lýðveldisárin
og mesta mærðin farin
að sjatna, er tími til
að líta fram á við. Þá
kemur strax í ljós að
ekki er útlit fyrir sömu
uppgangstíma og voru
hér fyrstu áratugina
eftir stríð. Þvert á
móti virðast íslending-
ar vera að verða ráð-
villt þjóð sem skortir
framtíðarsýn og
markmið. Sjálfstæðið
Friðrik Daníelsson
PageMaker námskeið
94042
Tölvu- og verkfræðibjónustan
Tölvuskóli Halldórs Kristjanssonar
Grensásvegi 16 • © 68 80 90