Morgunblaðið - 23.12.1994, Síða 5

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 23. DESEMBER 1994 B 5
DAGLEGT LÍF
BORGflRBÓKflSflFN
Sú brúna
er alltaf í
útláni
ÞÓTT bókin Á slóð
kolkrabbans eftir
Örnólf Árnason
beri ljótustu bóka-
kápu, sem útgef-
andi bókarinnar
hefur séð, varð
hún metsölubók og
er ein af vinsælli
bókum hjá Borgar-
bókasafninu.
Ingvi Þór Korm-
áksson, bóka-
safnsfræðingur í
aðalsafni, segir að
frá því bókin var
gefin út, 1991,
hafi hún meira eða
minna verið í út-
láni. Enn er fólk á biðlista eftir
bókinni í tveimur útibúum og þó
voru keypt viðbótareintök. Miðað
við fjölda bóka sem safnið á má
ætla að um 1.000 manns hafí bók-
ina að láni frá því hún kom út.
- Hvað finnst þér um bókakáp-
una?
„Þótt ég hafi margoft séð bókina
man ég ekki hvernig kápan lítur
út. Eg man að hún er brún og í
huga mér er hún einfaldlega brúna
bókin. Þessi tíðu útlán sýna, að
mínu mati, að innihald bóka er það
sem skiptir mestu máli.“
— Geturðu nefnt dæmi um
bókakápu sem þérfinnst velheppn-
uð?
„Á ljóðabókum eru oft fallegar
kápur og í svipinn man ég eftir
Ansjósum eftir Braga Ólafsson. Sú
kápa fannst mér fjörug.“
— Hvaða bókakápa finnst þér
ljótf
„Á bókasafni sér maður margar
ljótar kápur, dásamlega ljótar. Mér
og vinnufélögum mínum fínnst
Hamingjuríkt sumar hafa ágætlega
ljóta kápu. Litir eru ljótir, myndir
væmnar og skreytingar í kringum
myndina gera kápuna yfírgengi-
lega væmna." ■
MÁIOG MENNING
Mikið lagt
í kápur
HALÓDÓR Guð-
mundsson, útgáfu-
stjóri hjá Máli og
menningu, álítur
helsta einkenni í
útgáfu hér vera
hversu mikið er
lagt í bókarkápur.
Hann viðurkennir
þó að honum orðið
á að samþykkja forljótar kápur.
Hann segir að oftast sé haft
samráð við höfunda um bókarkápu
og alltaf þegar fagurbókmenntir
eiga í hlut. „I þeim tilvikum leitum
við oftast til myndlistarmanna
vegna hönnunar á kápu. Einnig
höfum við hönnuð í fullu starfi og
leitum sárasjaldan auglýsinga-
stofu. Þegar bækur eru þýddar
kaupum við einstaka sinnum notk-
unarrétt á erlendri kápu.
— Hvaða hlutverki gegnir bókar-
kápa?
„Hlutverk hennar er tvíþætt og
kúnstin er að samræma þessa tvo
þætti. Kápa á að lýsa anda bókar-
innar og hún gegnir líka markaðs-
legu hlutverki. Hún þarf að vera
til þess fallin að fólk staldri við og
skoði hana.“
— Hvaða bókarkápa finnst þér
hafa heppnast best?
„Mér fínnst kápan á Kvikasilfri
eftir Einar Kárason ein besta bóka-
Vel hönnuð kápa og Falleg, fáguð og fín- Erótísk mynd og Góð myndskreyting
viðeigandi mynd. leg bókarkápa. fagrir litir. á fjörugri kápu.
Nokkur orð um bókakápur
Eins og umbúðir Uppáþrengjandi og Ivápavinnurá Þessi kápa lofar
um smurolíu. ljót mynd. móti bókinni. engu um bókina.
Slepjuleg og minnir
á lakan ástarróman.
Skemmtilega hallær-
isleg, en misheppnuð.
í BLÍQU
0<3 S T R í Ð U
(i-lix aw 4«<>m
II la upp settir stafír
og ljót grafík.
SMERrn STQmSKER
s
Tilraun til að vera
fyndin mistókst.
kápan í ár. Hún er einföld en sterk.
Litla gjafabókaröðin okkar, um vin-
áttu, lífið og hamingju er líka mjög
vel heppnuð, enda fékk hún hönn-
unarverðlaun frá Samtökum iðnað-
arins. — Hvaða bókakápa finnst
þér misheppnuð?
„Það er kápa sem við berum
ábyrgð á, það er ljóðabók sem við
gáfum út í samvinnu við Amnesty
International og heitir Úr ríki sam-
viskunnar. Þetta er hin ágætasta
bók og mynd á kápu er prýðileg,
en þegar allt er lagt saman, er
útkoman algerlega misheppnuð,
fínnst mér.“ ■
VAKA-HELGAFELL
Metnaður
mætti
vera meiri
KRISTINN Arnar-
son, aðalritstjóri
hjá Vöku-Helga-
felli segir, að rit-
stjórar og mark-
aðsstjórar leggi
yfirleitt línur um
útlit bókarkápu,
sem ýmist eru
hannaðar innan-
húss eða á auglýsingastofum.
Aðspurður um hlutverk bó-
kakápu segir hann: „Bókarkápa
er eina beina auglýsing bókarinnar.
Hún á að ná til markhópsins og
segja: Komdu og kauptu mig. Hún
á líka að vera í samræmi við efni
bókarinnar.“
— Geturðu nefnt dæmi um vel
heppnaða bókakápu?
„Kápa Sniglaveislunnar finnst
mér best af þeim bókum sem nú
komu út,. Hún er nýstárleg, einföld
og vinnur vel á. Mér finnast kápur
á endurútgáfu ritverka Halldórs
Laxness hafa heppnast mjög vel,
en þar fengum við þjóðkunna ís-
lenska listamenn til liðs við okkur
og þeir fengu fíjálsar hendur. Á
unglingabókinni Haltu mér fast
finnst mér kápan vera góð. Þar
er höfðað til lesendahópsins 15-17
ára og bókarkápan er nægilega
óraunveruleg til að höfða til ímynd-
unaraflsins.“
Þegar markaðsstjórar og rit-
stjórar hafa áttað sig á hveijum
þeir vilja helst selja bækurnar
leggja þeir línur fyrir hönnuð og
benda honum á kafla í bókinni til
að vinna út frá. „Stundum fær
hönnuður bókina til lestrar áður
en hann hannar bókakápu. Við
eyðum miklum tíma í hönnun og
oft eru margar hugmyndir komnar
á blað áður en endanlegt útlit
hennar er ákveðið."
— Hvaða bókarkápa finnst
þér Ijót?
„Mér finnast oft áberandi ljótar
kápur á barnabókum og ætti metn-
aður að vera meiri á þessu sviði.
Til dæmis mætti velja bókakápu
ársins eða hvetja á annan hátt til
vandaðri vinnubragða. Mér finnst
erfitt að velja einhveija eina ljóta
bókarkápu, en helst dettur mér í
hug bókin um ofurhugann Óla í
Olís. Sú bókarkápa minnir mig
miklu frekar á umbúðir um smurol-
íu en bók um athafnamann.“ ■
FRÓÐI
Vil hlýja
liti á bók-
arkápu
STEINARI Lúð-
víkssyni, útgáfu-
stjóra hjá Fróða,
finnast bókarkáp-
ur hér vera nokkuð
góðar. „Yfirleitt er
lögð rækt við þær
og oft eru þær vel
heppnaðar, þótt
auðvitað komi
öðru hvoru lélegar kápur.
Höfundar hjá okkur koma yfír-
leitt með hugmyndir að því sem
þeir gætu hugsað sér að hafa á
bókarkápu, en við tökum endan-
lega ákvörðun. Þegar bækur eru
þýddar kaupum við oft notkunar-
rétt á bókarkápu af erlendu bók-
inni, enda er það ódýrara en að
láta hanna nýja kápu.“
— Hvaða bókarkápa finnst þér
best heppnuð?
„Kápan á bókinni um Krumma.
í henni er dulúð en Krummi horfir
ákveðið á þann sem horfir á bók-
ina.“
— Hvaða hlutverk hefur bókar-
kápa?
„Hún á að koma til fólks skila-
boðum um innihald bókar, en hún
á líka að vera þannig að eftir henni
sé tekið þegar hún liggur innan
um allar hinar bækurnar.“
BjORN
e«
SVEINN
— Hvaða bókarkápa finnst þér
Ijót?
„Kápan á bók Megasar, Björn
og Sveinn. Sú kápa finnst mér
misheppnuð, því söguefnið gefur
tilefni til að hafa bókarkápu mjög
sterka, en þessi kápa segir ekki
neitt. Ég hefði viljað sjá söguper-
sónurnar, Axlar-Bjöm og Svein
skotta, sem voru karakterar og
myndrænar persónur.“
Steinar viðurkennir að hafa tek-
ið ákvarðanir um misheppnaðar
bókarkápur. „Ég er sérvitur og vil
til dæmis ekki hafa kalda liti á
kápu, því þeir eru fráhrindandi.
Erlendar athuganir hafa sýnt að
best er að nota hlýja liti og einnig
getur verið gott að setja gyllingar
á bókarkápu til að auka hughrif
kaupenda." ■
SKJALDBORG
Ræður
miklu um
sölu bókar
„BÓKAKÁPUR
eru eilífðarvanda-
mál og skoðanir á
útliti þeirra eru
mjög skiptar," seg-
ir Björn Eíríksson,
forstjóri Skjald-
borgar. „Við byij-
um oft að velta
fýrir okkur kápum
um svipað leyti og byijað er að
skrifa bók. Höfundar era oftast
hafðir með í ráðum og við reynum
að koma til móts við óskir þeirra.
Við eigum samt lokaorðið. Ég er
þeirrar skoðunar að bókakápur ráði
miklu um sölu bóka, þótt reyndar
hafí ég séð að það gildir ekki alltaf.“
Gaf sjálfur út þá Ijótustu
Björn vísar hér til bókarinnar Á
slóð kolkrabbans sem Skjaldborg
gaf út 1991. „Kápan á þeirri bók
fannst mér mjög ljót og ég er enn
ekki sáttur við hana. Bókin varð
þó metsölubók, svo ljóta kápan virt-
ist ekki draga úr sölunni.“ Eins og
hjá öðram útgefendum er oft keypt-
ur réttur til notkunar á erlendri
bókakápu þegar bók er gefín út í
íslenskri þýðingu. Björn kveðst síð-
ur nota þjónustu auglýsingastofa
nú en áður vegna kostnaðar. „Við
höfum hönnuð innan húss sem ger-
ir megnið af kápunum.“
— Hvaða hlutverki gegnir bóka-
kápa?
„Hún á að vera falleg og auga
kaupanda verður að sjá bókina í
langri röð annarra í bókabúð. Það
er mjög gott ef kápa getur sagt
eitthvað um bókina, því fólk þarf
að skynja hvemig bókin er þegar
það sér kápu.“
— Hvaða bókakápa finnst þér
góð?
„Mér finnst kápan um Dýralækni
í stríði og fríði hafa heppnast mjög
vel. Við veltum bókakápunni mikið
fyrir okkur og mér fínnst hún falla
vel að efni bókarinnar.“
Bjöm hefur, eins og aðrir útgef-
endur, tekið ákvörðun um að setja
ljóta kápu á bók, en sú sem fær
mesta gagnrýpi í ár, er bókin um
ofurhugann, Óla í Olís. Um hana
segir Björn: „Mér finnst hún ekki
ljót. Sannleikurinn er sá að við höfð-
um ekki aðgang að annarri mynd
af Óla í starfí, en það fannst okkur
skipta máli. Annað sem við höfðum
löngu ákveðið var að hafa Olís-liti
á kápunni. Mér fínnst myndin lýsa
honum afar vel eins og honum er
lýst í bókinni. Ég sé í anda for-
stjóra annara olíufyrirtækja leysa
bensínafgreiðslumann af í starfí.
Það gerði Óli heitinn, eins og sést
á bókakápunni. Ég viðurkenni að
kápan er óvenjuleg, en ég get ekki
fallist á að hun sé ljót. Alla vega
skemmir hún ekki fyrir sölu.“ ■
Brynja Tomer