Morgunblaðið - 01.04.1995, Síða 7

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR1. APRÍL1995 E 7
>
NYTJALISTASAFNID i Búdapest
Stólar Kroghs
3. Grafísk hönnun: Spor.
4. Umhverfis- og húsgagnahönnun:
Að hugsa í víðu samhengi.
5. Iðnhönnun: Vistvænn ferðamáti.
6. Málmsteypa og hönnun: Hagnýt
form.
7. Ljósmyndun. Við vinnu.
8. Textíllist og hönnun: Spurningar,
athugasemdir og skilaboð.
Fulllyrða má að öll verkin á sýn-
ingunni séu unnin í anda Varde. Sum
byggja á fomum aðferðum og auð-
lindum, sum vísa fram á veginn og
brydda upp á nýjungum, sum vara
við hættum, sum gera allt þetta
þrennt í senn. Öll eru verkin vistvæn
á einn eða annan hátt.
Hitt er svo annað mál að eflaust
mætti deila um listrænt gildi ein-
stakra verka. Sum höfða til sumra,
önnur annarra, einhver kannski
allra, einhver jafnvel engra.
Skal nú stiklað á nokkrum verkum
og flokkunum átta fylgt.
í fyrsta flokki er viðarhvel þeirra
Ásu og Rogers og gefur svo sannar-
lega Varde-tóninn. Það er byggt á
eldfornum, skynsamlegum aðferð-
um, gert úr furu sem nóg er til af
í Svíþjóð og engum hættulegum eit-
ur- eða gerviefnum, gæti nýst sem
garðhús, er nýstárlegt, framsækið,
mjúkt, sterkt, hlýtt og andar, allt í
senn, er sem sagt vistvænt vel.
I öðrum flokki er mörgum snjöll-
um hugmyndum hrint í framkvæmd.
Tvær virka sérstaklega vel. Annars
vegar eru finnskar flíkur úr fisk-
roði, mjög fallegar, og er af þeim
sterkur lýsis- eða rikklings-ilmur
enn! Fullyrt er að með réttri verkun
verði þessar flíkur jafn sterkar og
leðurflíkur. Höfundar: Maija Alhon-
en og Eva Rahikainen, Helsinki.
Hins vegar eru sænskar kápur sem
hörfræolíubornar verða vatnsheldar
og þar með nothæfar sem regnkáp-
ur. Höfundur: Lisa Gerinder, Gauta-
borg.
í þriðja flokki eru finnsku börnin
sem gestir sýningarinnar þurfa að
ganga yfir, ljósmyndir fjölmargar
af smábömum á gólfí. Boðskapur
verksins er: Varúð! Ef við breytum
ekki um lífsstíl troðum við næstu
kynslóð niður í svaðið. Höfundar:
Christel Rönss, Iirko Kuttner og
Marienka Pakaslathi, Helsinki.
í fjórða flokki birtast meðal ann-
ars hagnýtar hugmyndir um endur-
nýtingu stórra yfirgefinna vöruhúsa
og verksmiðja. Bent er á að fleira
kemur til greina en Ieikhús, bíó,
kaffistofur og krár, til dæmis fjöl-
breytilegar íbúðir. Höfundar: Klas
Juter, Miguel Salinas og Barbara
Rubino, Gautaborg, og Janne Liitz-
höft og Anne-Karen Ebne, Kaup-
mannahöfn. í fimmta flokki eru
sýnd ýmis visvæn farartæki, til
dæmis eins fótar vöðvaknúnir snjó-
sleðar, höfundar Lars Ericsson og
Bengt Pettersson, Umeá, og sveigj-
anlegur bíll knúinn sumpart af sólar-
orku, höfundar Carl Forslund, Johan
Lundgren og Márten Rittfeldt, einn-
ig Umeá.
í sjötta flokki eru sýndir kertastj-
akar unnir úr málmum og þijár háls-
festar hver annarri fegurri. Ein er
þó sýnu fegurst og merkilegt að
auki fyrir það að hún er gerð úr
koparflögum gamals rafgeymis úr
bíl. Höfundur Line Cathrine Garlind,
Osló.
í sjöunda flokki er ljósmyndasyrpa
sem heldur því fram að það sé hetjud-
áð að komast í gegnum hversdagslíf-
ið, dag fyrir dag, og lifa af. Höfund-
ur Magnus Charmanoff, Helsinki.
í áttunda flokki er margt fallegt
og merkilegt, til dæmis norskar
treyjur unnar úr ufsa- og hlýraroði,
höfundur Hilde Rönning, Osló, og
undurfögur moskítóflugnanet, ann-
að dökkt, hitt ljóst, nothæf í Mpul-
ungu í Sambíu og Sildevarre í Sama-
landi, höfundar Inger Anne Nyaas,
Björgvin.
íslensku verkin
Verk eftir tólf íslendinga eru á
þessari sýningu.
Hildur Bjarnadóttir á verk sem
hún kallar Veggskreytingu. Það er
unnið úr hjólbarðaslöngum sem hún
fékk á bílaverkstæðum í Reykjavík.
Hildur notaði slöngurnar eins og þær
komu fyrir, mislitar, mismikið
skemmdar, sumar bættar, bútaði
þær í sundur og óf saman í dular-
fulla veggskreytingu. Vistvæn end-
urnýting og listsköpun í algleymingi.
Valdís Harrísdóttir á það verk sem
frumsýningargestum varð hvað star-
sýnast á, nefnilega pétursskipin og
líknarbelgina og myndir ofnar úr
görnum. Með fylgir sagan um jómfr-
úna sem bar pétursskip um háls sér
í þijú ár og þá opnaðist það og út
komu þrír steinar sem tryggðu þeim
sem bar þá að sá hinn sami myndi
aldrei drukkna, honum myndi famast
vel og aldrei skyldi honum verða fjár
vant.
Auðbjörg Bergsveinsdóttir á hér
nokkur keramík-líkön af turnum
sem í fullri stærð gætu nýst sem
vatnstumar og safnað saman rign-
ingarvatni. Hér er vistvæn hugsun
höfð að leiðarljósi, í anda Varde.
Vatnsturnar Auðbjargar voru unnir
á leirlistaverkstæði í Kecskemét hér
í Ungveijalandi í haust sem leið.
í fimmta flokki verka, sem ber
yfirskriftina Vistvænn ferðamáti,
lendir hjólhýsið Mobille sem hannað
er af tveimur ungum mönnum sem
báðir námu í Kaupmannahöfn en eru
þó hvorugur Dani þar sem annar er
þýskur Englendingur búsettur í
Danmörku, Lea Thomas Smith, en
hinn íslendingur og heitir Ólafur Þór
Erlendsson.
Smátt og létt er gott og fagurt.
Hjólhýsi þeirra félaganna er í þrennu
lagi: undirvagn, millilag og þak.
Undirvagninn má nota sjálfstætt
sem kerm. í millilaginu er flest laust
og hreyfanlegt. Opna má hliðarnar
og taka út form sem þá mynda borð,
stóla og fleira nýtilegt. Við má
tengja fortjald og hafast við í því
þegar vel viðrar. Fátt er í hjólhýsinu
fast og ekkert þungt, engin eldavél,
engin sturta. Maður tekur ekki heim-
ili sitt með sér að heiman á vistvæn-
um ferðalögum.
Lifandi teiknimyndir
Sér á parti eru átta lifandi teikni-
myndir eftir jafn marga íslenska
höfunda og tekur samtals átta mín-
útur að sýna þær allar. Þær em
kynntar sem eitt verk, í þriðja flokki:
grafískri hönnun.
Eftirfarandi setningaslitur leituðu
á blað á meðan horft var á myndim-
ar.
— Og hvurt? Ólöf Bima Garðars-
dóttir: Árekstrar mjúkra, hvítra og
harðra, svartra forma, rautt stríð,
óp, barnsgrátur, sættir, dans í
grænu túni, samruni, friður? nýtt
stríð?
— Lands-leikur: ArndísLiljaGuð-
mundsdóttir: Bleik fjöll, bláir firðir,
hrossagaukur gól, fíðluspil, fyrst vel
stillt, svo villt, samheldni, sundrun.
— Líf: Örn Smári Gíslason: Troð-
ið á jörð, án tillits, tímasprengja tif-
ar, endir í nánd.
— Ugluspegill: Anna Karen Jörg-
ensdóttir: Horfst í augu við tor-
tímingu mannsins, henni hafnað með
gijótkasti.
— Nótt. Dagur Hilmarsson: Lífs-
og dauðakeðjan heldur áfram, sá
sterki gleypir alltaf þann veika.
— Frelsi: Sigrún Sæmundsdóttir:
Risafugl, örn eða túrúl, flýgur fijáls
um himingeiminn uns hann er
gleyptur af manngerðum skýjakljúf.
— Út í hött: Þrúður Óskarsdóttir:
Jörðinni kastað kæmleysislega „út
í myrkur og tóm“, lendir í auga sem
fellir tár, rautt.
— Hringavitleysa: Ásgeir Jóns-
son: Menn hlaða vörður og bijóta
niður á víxl á vegferð sinni um jörð-
ina, svört sýn og björt í senn,
kannski.
Þetta er auðvitað allt í anda
Varde. Það er vá fyrir dymm. Það
er verið að vara við voveiflegum hlut-
um sem gerst geta ef óvarlega verð-
ur áfram ætt.
Tölgyfa Galéria
í tengslum við Varde-sýninguna
var daginn eftir opnuð önnur sýn-
ing, í Tölgyfa Galéria í Búda. Þar
sýna hátt í þrjátíu nemendur Nytja-
listaháskóla Búdapestar, ungverskir
og norrænir saman, umhverfísvæn
verk og viðvaranir af ýmsu tagi. Til
dæmis er þarna heilmikil syrpa und-
ir samheitinu „Náttúra Evrópu í
hættu“ og eitt verkið sýnir fjölmarga
eldspúandi, illa mengandi Trabanta.
Tveir íslendingar eiga verk á þess-
ari sýningu, Auðbjörg Bergsveins-
dóttir sem áður er nefnd og Hrafn-
hildur Eiðsdóttir. Verk þeirra beggja
em unnin í Kecskemét hér í Ung-
veijalandi á undanförnum vikum,
meðal annars úr ungverskum leir
sem er ævagamalt byggingarefni
hér í landi, vistvænt á allan hátt,
líka þegar það molnar niður og sam-
einast Móður Jörð á ný.
Aðalleiðbeinandi leirlistahópsins
var Probstner János, forstöðumaður
Alþjóðlega leirlistaverkstæðisins í
Keeskemét.
Morgunblaðið/Jón Svafarsson
Hafliói Hallgrímsson
Skosku kammersveitinni, sem flutti
verkið. Konsertinn, fyrir selló og
strengjasveit, sé meistaralegur, verk
stórt í sniðum sem taki hálftíma í
flutningi. Konsertinn er ekkert
minna, skrifar gagnrýnandinn, en
afar tónrænt, skáldlegt og íhugult
verk og fer um hann mörgum fögr-
um orðum.
Vildi verðajafnoki Casals
The Scotsman birtir 13. mars
langt viðtal við Hafliða Hallgrímsson
í tilefni tónleikanna. Hafliði segir
þar frá ferli sínum og tónlistarstörf-
um í Skotlandi. Hann lætur m.a.
hafa eftir sér: „Daginn sem ég eign-
aðist selló vildi ég verða Pablo Ca-
sals.“
Fáfnis-
menn
Ahugaleikfélagið
Hugleikur sýnir leik-
verkið Fáfnismenn í
Tjarnarbíói
LEIKVERKIÐ Fáfnismenn var
frumsýnt í Tjarnarbíói í gær-
kvöldi. Áhugaleikfélagið Hug-
leikur flytur verkið en höfundar
eru: Ármann Guðmundsson, Hör-
dís Hjartardóttir, Sævar Sigur-
geirsson og Þorgeir Tryggvason.
Leikstjóri er Jón Stefán Krist-
jánsson.
Hulda Hákonardóttir, leikari,
hafði þetta um sýninguna að
segja:
„Þetta er nýtt íslenskt leikverk
sem gerist á krá í Kaupmanna-
höfn. Þar koma Fáfnismenn og
aðrir íslenskir stúdentar saman,
bæði til að drekka og vinna. Það
fjallar um hvernig ísland endur-
heimti sjálfstæði sitt, hvernig það
gekk allt fyrir sig og rekjum við
atburðarásina til þessarar kráar.
Þegar komið er svona nálægt
frumsýningu er allt í hámarki.
Spennan eykst og erum við farin
að hlakka til að fá áhorfendur.
FRÁ œfingu i Tjarnarbiói.
Þó er ekki hægt að neita því að
við erum orðin ansi þreytt, því
þó þetta sé óskaplega skemmti-
legt er þetta jafnframt mikil
vinna.
Okkur langar til að koma því
á framfæri að við erum sérstak-
lega ánægð með þetta hús. Það
er svo upplagt fyrir leikhús.
Maður kemur inn og finnur strax
að þetta er leikhús!"
Leikendur og aðrir þátttak-
endur í sýningunni eru hátt í
þrjátíu manns. Sýningar verða
fram í lok apríl.
S.A.