Morgunblaðið - 12.07.1995, Blaðsíða 6

6 B MIÐVIKUDAGUR 12. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MARKAÐIR
fF/skverð heima
Þorskur
Kr./kg
Faxamarkaður
Fiskmarkaður
Hafnarfjarðar
Fiskmarkaður
Suðurnesja
J1___
22.v 123.v 124.v 125.v 126.v I 27.vl70
Kr./kg
22.v i 23.v 124.v 125.v 126.v | 27.v
Alls fóru 159,4 tonn af þorski um fiskmarkaðina þrjá hér syðra
í síðustu viku. Um Fiskmarkað Hafnarfjarðar fóru 31,7 tonn á
89,38 kr./kg. Um Faxamarkað fóru 56,3 tonn á 86,78 kr./kg
og um Fiskmarkað Suðurnesja fóru 71,5 tonn á 86,61 kr./kg.
Af karfa voru seld 90,4 tonn. í Hafnarfirði á 42,12 kr. (4,81),
á Faxagarði á 54,64 kr./kg (1,11) en á 53,92 kr. (84,51) á F.
Suðurnesja. Af ufsa voru seld 76,5 tonn. í Hafnarfirði á 51,21
kr. (7,81), á Faxagarði á 60,94 kr. (30,61) og á 58,34 kr. hvert
kíló á Suðurnesjum (38,11). Af ýsu voru seld 53,1 tonn á
mörkuðunum þremur hér syðra og meðalverðið 90,62 kr./kg.
Fiskverð ytra
Þorskur mmmmm Karfi mmmmm Ufsi
Ekki bárust
upplýsingar um
sölur í Bretlandi
og Þýskalandi í
síðustu viku.
f
\
Í
í
|
i
i
t

Samningur um tollfijálsa kvóta
Noregs við ESB enn óstaðfestur
SAMNING-
AR Norð-
manna við
Evrópusam-
bandið um
tollfrjálsa inn-
flutningsk-
vóta á fískaf-
urðum eru
enn óstaðfestir, en þeir eiga að gilda frá og með fyrsta júlí síðastliðnum.
Samningamir snúast um að bæta Norðmönnum skaðann vegna inngöngu
Svíþjóðar, Finnlands og Austurríkis í Evrópusambandið. Engir tollar voru á
sjávarafurðum frá Noregi til þessara landa meðan þau voru í EFTA, en nú
hefur orðið breyting þar á. Meðal þess sem verður í samningnum er að leyfí-
legt verður að 10% unninna afurða séu úr hráefni frá öðrum löndum en Noregi.
Innganga Svíþjóðar, Finn-
lands og Austurríkis í ESB
kemur norskum fiskútflytj-
endum illa
Viðræður Norðmanna og Evrópu-
sambandsins hófust þegar í lok síð-
asta árs, þegar ljóst var að Norðmenn
höfðu hafnað inngöngu í ESB og
hafa þær staðið yfír linnulítið síðan.
Um er að ræða 34 mismunandi sjáv-
arafurðir, en mestu máli skiptir sala
Norðmanna á afurðum til Svíþjóðar.
Miðað verður við útflutning til land-
anna þriggja árin 1992, 1993 og
1994, en Norðmenn höfðu farið fram
á að aðeins yrði miðað við árið 1994,
en fulltrúar Evrópusambandsins vildu
að miðað yrði við þrjú ár þar á undan.
Fá skaðann hvergi bættan
Síðustu þijú árin hefur verið mikill
vöxtur í útflutningi Norðmanna til
landanna þriggja, sem gengu í Evr-
ópusambandið. Aukningin hefur verið
mest seinni hluta þessa tímabils og
því verða tollfijálsir kvótar heldur
minni, en útflutningurinn 1994 gefur
tilefni til. Bent hefur verið á, að stór-
ar framleiðslu- og sölukeðjur eins og
Frionor og Domstein hafí selt mikið
til Svíþjóðar í fyrra. Nú komi tollar
á þá sölu og þessi fyrirtæki fái hvergi
bættan þann skaða, þó smávegis
tollkvótar fáist.
Viðræðumar hafa gengið heldur
hægar en Norðmenn væntu í upp-
hafí og eru þeir ekkert sérlega
ánægðir með útkomuna. Evrópusam-
bandið er hægfara í samningamálum
af þessu tagi, því fyrst þurfa við-
ræðunefndimar að komast að niður-
stöðu, síðan þarf hvert aðildarland
fyrir sig að fara yfír niðurstöðurnar.
Þar voru reyndar engar tillögur um
breytingar nema frá Svíum, sem
vildu að tollkvóti á rækju yrði lækk-
aður og svo var gert, en á móti var
kvóti í öðrum afurðum aukinn. Dan-
ir hafa einnig viljað einhveijar breyt-
ingar.
Tollkvótar
Mismiklir hagsmunir
Norsk stjórnvöld og fulltrúar úr
sjávarútveginum telja góðar vonir til
þess að samningurinn verði sam-
þykktur af sambandsstjóminni, þrátt
fýrir töfína. Innan sambandsstjómar-
innar nægir einfaldur meirihluti til
að samþykkja samninga af þessu tagi
og einstök aðildarríki geta ekki beitt
neitunarvaldi. Samningurinn átti í
raun að taka gildi um síðustu mán-
aðamót, en þar til allt er í höfp verða
norskir útflytjendur að reikna með
tollum á afurðir sínar, en þeir fást
síðan bættir, þegar samningurinn
hefur verið staðfestur.
Samningurinn skiptir norska út-
flytjendur mjög mismiklu máli. Til
dæmis hefur 7,5% tollur verið lagður
á pillaða rækju, sem seld hefur verið
til títtnefndra þriggja landa frá ára-
mótum og enn hærri tollar hafa kom-
ið á aðrar rækjuafurðir.
Útflutningur dregst saman
Forystumenn í norskum sjávar-
útvegi virðast sætta sig við, að ekki
verði lengra náð í bili, en eru alls
ekki ánægðir með niðurstöðuna. Einn
þeirra, Erik Rolfsen, aðþjóðlegur ráð-
gjafí í samtökum útgerðar og físk-
eldis, segir i samtali við norska sjávar-
útvegsblaðið Fiskaren, að frá því að
tollar komu á útflutninginn til land-
anna þriggja um áramótin, hafí út-
flutningur einstakra unninna afurða
dregizt verulega saman. Hann bendir
á að tollfíjálsir kvótar samkvæmt
samningnum dugi hvergi til að bæta
framleiðendum og útflytjendum skað-
ann, sem meðal annars felist í lakari
afkomu framleiðenda. Fyrir vikið geti
störfum fækkað í norskri fiskvinnslu.
„Samningurinn þýðir mikla tak-
mörkun á magni og mun hamla þeim
vexti í útflutningi, sem yerið hefur
síðustu tvö ár. Auk þess eru kvótar
af þessu tagi óheppilegir, því þeir
leiða til þrýstings á verðlækkanir,
þegar að því dregur að leyfílegum
tollfijálsum útflutningi er náð,“ segir
Rolfsen.
Hindrunum verður að
ryðja úr veginum
„Norskir framleiðendur sjávaraf-
urða og útflytjendur reka sig nú stöð-
ugt á það, að Noregur stendur utan
Evrópusambandsins. Nokkuð hefur
þegar áunnizt, en norsk stjómvöld
verða að halda áfram að ryðja við-
skiptahindrunum af þessu tagi úr
vegi. í dag standa Norðmenn frammi
fyrir hindrunum eins og tollum,
landamæraeftirliti, reglugerðum um
uppruna og hótunum um kærur
vegna undirboða. Keppinautar okkar
innan ESB eru lausir við þessar
hindranir. Þess vegna verða norsk
stjómvöld að vinna að því innan
EES, að skapa okkur viðunandi sam-
keppnisstöðu á evrópsku mörkuðun-
um. Fleiri hindrunum verður að ryðja
úr vegi, en á móti verðum við að
draga úr innflutningshöftum hjá
okkur, ekki sízt á innflutningi land-
búnaðarafurða," segir Rolfsen.
Takmarkað tollfrelsi
á 34 sjávarafurðtim
HER fara á eftir nokkur dæmi um þá tollfrjálsu kvóta, sem kveðið er á
í samningnum milli Norðmanna og ESB, sem nú liggur fyrir sambands-
stjórninni. Samkvæmt þeim verður ákveðið magn 34 afurða tollfrjálst
upp að ákveðnu marki.
Fiskingöl 28.000 tonn
Fryst flök, þorskur, ýsa, rauðspretta og karfi 9.000 tonn
Ferskur og kældur lax 6.100 tonn
Fryst pilluð rækja 5.500 tonn
Lagmeti eða unninn fiskur, heill eða í bitum 5.500 tonn
Niðurlögð síld eða unnin, heil eða í bitum 3.000 tonn
Lifur og hrogn unnin á ýmsan hátt, þóekki reykt 1.900 tonn
Saltsíld 1.440 tonn
Unnin rækja önnur en skelflett 1.000 tonn
Fryst rækja 950 tonn
Fersk rækja til vinnslu 900 tonn
Síld, fersk, kæld eða fryst 800 tonn
Rækja, soðin um borð, en ekki fryst 800 tonn
Aðrir laxfiskar ferskir, kældir eða frystir 670 tonn
Laxaflök, fersk, kæld eða fryst 610 tonn
40 —
%
35
30
25
Markaðshlutdeild meðal
einstakra fiskrétta
í Þýskalandi 1992-’94
Fisk-
- stautar Fiskréttir Flök
Markaðshlutdeild meðal o/o
einstakra afurðaflokka 35 -
í Þýskalandi 1982,
’87, ’92 og ’94 30 “
Frosið _______________________
Niðursoðið
82 87 92 94 82 87 92 94
Markaðshlutdeild
meðal frystra
matvæla í Þýska-
landi 1994 (smásala)
Sjávarafurðir -
Pizza
G rænmetl-
3
Brauðvörur
Tilbúnir réttir
0 Kartöfluafurðir
Annað
Heildarmagn
Neysla fisks og fiskafurða
íÞýskalandi —1200
1982-1994,
þús.tonn
Hringormafárið
Þjóðverjar
auka fiskátið
HEILDAR neyzla á fiski í Þýzka-
landi hefur aukizt verulega síð-
ustu árin. Stór hluti aukningar-
innar er tilkominn vegna samein-
ingar þýzku ríkjanna. Fiskneyzla
hefur þó alla tíð verið töluverð
í þessum löndum. Neyzlan náði
hámarki í fyrra í 1,2 milljónum
tonna upp úr sjó. Aukningin er
gífurleg þegar farið er nokkur
ár aftur í tímann, en frá árinu
1991, þegar fyrrum Austur-
Þýzkaland kemur inn í heildina,
er aukningum 130.000 tonn eða
nálægt 13%. Helztu tegundirnar,
sem Þjóðverjar borða eru síld
og karfi, en síldin sú einstaka
fisktegund, sem þeir borða mest
af. Nemur neyzla hennar rúmum
sjórðungi allrar neyzlu sjávaraf-
urða.
IMeyzla á íbúa
Neysla fisks og fiskafurða
í Þýskalandi á mann______16
1982-1994, «=■ g
^ 12
10
■'90
’94
FISKNEYZLA á hvern íbúa
Þýzkalands er ekki mikil á ís-
lenzkan mælikvarða, en hún náði
hámarki í 15 kílóum á siðasta
ári. Áætlað er að fiskneyzla hér-
lendis sé nálægt 100 kílóum á
mannsbarn á hverju ári. Nokkrar
sveiflur hafa verið á neyzlunni í
Þýzkalandi og veldur þar mestu
hringormafárið svokallaða árið
1987, þegar hringormur í síld og
umræður um hringorm drógu
verulega úr fiskáti. Árið 1982 var
neysla á mann aðeins 10,6 kíló
og hefur því aukizt um 50% síðan.