Morgunblaðið - 20.07.1995, Blaðsíða 6

6 B FIMMTUDAGUR 20. JÚLÍ 1995
MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
í mörgum Evrópulöndum fara nú
fram mjög harðar umræður um
breytingar á núverandi opnunar-
eða afgreiðslutíma verslana, t.d. í
Hollandi er meirihluti kaupmanna
á móti því að lengja afgreiðslutím-
ann sem er núna 55 tímar á viku,
sem þýðir það að þeir loka kl.
18:30 virka daga og kl. 18:00 á
laugardögum, en hafa lokað á
sunnudögum. Þetta kom fram í
umræðum á ráðstefnu Evrópu-
sambands kaupmannasamtaka
IFGA sem haldin var í Vín.
Stórir súpermarkaðir og lág-
vöruverslanir vilja lengja af-
greiðslutímann. Hefur þetta haft
þau áhrif að hollenska ríkisstjómin
vill lengja afgreiðslutímann, og frá
því í september sl. hefur verið sam-
þykkt að leyfa opnun einnar mat-
vöru- eða dagvöruverslunar í öllum
bæjum Hollands frá kl. 16:00 til
24:00 alla sjö daga vikunnar.
í Englandi hefur verið gefið út
leyfí til þess að stærri verslanir
sem eru með sölurými með meira
en 300 rúmmetra að þær megi
vera opnar sex tíma á sunnudög-
um, en aftur á móti eru engar
hindranir fyrir minni verslanir að
hafa opið alla sunnudaga. Frá því
í desember á síðasta ári var ekki
veitt leyfi til þess að selja vín og
spíritus á sunnudögum. Ensku og
skosku kaupmannasamtökunum
tókst þó að sannfæra ríkjsstjórn-
imar um að leyfa sölu á léttu og
sterku víni á eftirmiðdögum
sunnudaga. Það þýddi, að þær
verslanir sem höfðu leyfi til þess
að selja vín alla daga fengu núna
tækifæri til þess að selja þessa
vöru frá kl. 12:30 til kl. 22:00 á
sunnudögum.
A Irlandi eru núna engin lög
um afgreiðslutíma verslana. Allar
verslanir og þá sérstaklega dag-
vömverslanir hafa opið frá kl. 8.00
á morgni til miðnættis alla sjö
daga vikunnar. Þetta hefur haft
þær afleiðingar að sunnudagurinn
Afgreiðslutími
verslana í Evrópu
Sjónarhorn
Mikil umræða fer fram í mörgum Evrópu-
löndum um afgreiðslutíma verslana.Magnús
Finnsson rekur hér umræður sem fram fóru
þetta mál á ráðstefnu Evrópusambands
kaupmannasamtaka
hefur verið mjög góður
verslunardagur fyrir
kaupmennina, þar sem
stóru keðjumar hafa
ekki opið á sunnudög-
um. Ríkisstjórn írlands
íhugar nú að setja tak-
markanir á opnun
verslana á sunnudög-
um. Þessar takmark-
anir ganga út á það,
að aðeins þær verslanir
sem eru með sölurými
undir þijúhundruð fer-
metrum fá leyfí til þess
að hafa opið á sunnu-
dögum. Irsku kaup-
mannasamtökin hafa
mótmælt þessum takmörkunum,
enda hefur þetta valdið samtökun-
um vandræðum, þar sem margir
félagsmanna þeirra hafa verslanir
með sölurými sem er stærra en
þijúhundruð fermetrar.
I Frakklandi hafa kaupmenn
einnig verslanir sínar opnar á
sunnudögum þar sem
stærstu búðirnar með
sölurými frá 500 til
900' fermetra hafa
opið á sunnudögum.
Stærstu búðirnar
loka aðeins á sunnu-
dagseftirmiðdögum
og á mánudags-
morgnum vegna
opinberrar reglugerð-
ar um vinnutíma
starfsfólks. Stórir sú-
permarkaðir með
sölurými yfir 900 fer-
metra hafa þó heimild
til þess að hafa opið
5 sunnudaga á ári.
Þeir koma nú og krefjast þess að
fá að hafa opið á hveiju kvöldi til
kl. 22.
A þessari ráðstefnu flutti fram-
kvæmdastjóri fijálsu kaupmanna-
keðjanna Primo og Vis-A-vis í
Sviss Johannes M. Trumpy fyrir-
lestur og lét í ljós skoðun sína um
Magnús E.
Finnsson
hvort það væri eingöngu verðið
sem réði því hvar neytendinn versl-
aði. í Sviss hefur verið fram-
kvæmd könnun á því nýlega,
hvaða þættir ráði því hvaða búð
neytandinn velur. Niðurstaða þess-
arar könnunar er sú að verðið er
fjórði þátturinn sem ræður því hvar
neytandinn verslar. Það sem er í
fyrsta sæti, er í hvaða umhverfi
og hvemig verslunin lítur út, næst
kemur hreinlætið. Niðurstöðurnar
sýna að verðið er í ijórða sæti.
Það er umhverfið, hreinleiki og
persónuleg reynsla af viðkomandi
aðila af búðinni, sem er í fyrsta
sæti. í öðru sæti er það sem varð-
ar vörukynningar og gæði vörunn-
ar, og loks er það úrvalið af ferskri
vöru og breidd í öðrum vöruflokk-
um. í þriðja lagi eru það upplýs-
ingar um vöruna sem gefnar eru
á staðnum, t.d. ráðgjöf og annað
slíkt sem ræður því. Trúmpy sagði
það hlyti að vera stefna hverrar
verslunar að skapa sér jákvæða
ímynd, trúleika kúnnans, það er
að það mætti treysta versluninni
í öllum auglýsingum og því sem
hún segði um vöruna, en hann
taldi líka að menn mættu ekki
gleyma því að verðið og gæðin
væri hluti af tilganginum.
Þeim búðum sem tækist að
flokka sig í röðum eða í hugum
neytenda á svipaðan hátt og þær
seldu merkjavörur, þær ættu
bjarta framtíð. Þá þyrftu þeir sem
stjórnuðu verslunum að gera sér
grein fyrir því að stærsti hluti
góðrar ímyndar verslunar væri að
hafa gott starfsfólk, sem hægt
væri að kynna í auglýsingum og
tilboðum, þ.e.a.s. að starfsfólkið í
versluninni tæki þátt í slíku. Mikið
atriði væri líka að stunda ýmiss-
konar kynningar þar sem við-
skiptavinum væri gefinn kostur á
því að finna, smakka eða lykta
af nýjum vörutegundum. Víst hafa
menn þá skoðun að þær verslanir
sem halda áfram að fylgja verð-
stefnu eingöngu og selja á mjög
lágu verði, eigi ekki mikla framtíð
fyrir sér. Lágt verð þýðir í mörgum
tilfellum minni gæði, segir í könn-
un sem nýlega var gerð af Gallup
í Austurríki. Það var m.a. í þess-
ari könnun að neytendur vilja láta
meðhöndla sig sem einstaklinga
og fá sérstaka ráðgjöf hver og
einn, heldur en það að það sé horft
á þá sem hluti af stærri hópi. í
þessari könnun kom fram að það
væri mjög mikilvægt að búðin
sýndi viðskiptavininum alltaf nýjar
vörutegundir. Viðskiptavinurinn
vill vera með í nýjungunum, hann
vill fá að smakka á nýjum matvör-
um, hann vill fá að lykta af nýjum
vínum og sjá nýjar vörutegundir.
Þessi könnun sýndi sérstaklega
að það væri vilji kvenna til þess
að fara í slíkar verslanir, menn
vilja gjarnan koma í verslun þar
sem er mikið vöruúrval og versla
þar sem ekki væri mikið stress.
Svo er það einkennandi í dag, að
það virðist eingöngu vera þeir sem
eru komnir á ellilaun, eldri kúnn-
ar, sem lesa auglýsingar og fara
síðan í verslanirnar og versla sam-
kvæmt þeim, en í könnuninni kom
fram að hinn skynsami Evrópubúi
færi þá leið, hann kannaði fyrst
það sem birt væri í auglýsingunum
og verslaði eftir því og þess vegna
hlyti þeim viðskiptavinum að
fjölga í framtíðinni.
Höfundur er framkvæmdnstjóri
Kaupmannasamtaka Islands.
Internetið og
skortur á bandvídd
Tölvur
Intemetið hefur náð fótfestu og það er öllum
fyrir bestu að viðurkenna þá staðreynd,
segir Marinó G. Njálsson, og útbreiðsla
netsins virðist vera örari en yfirvöld sam-
göngumála hafa áttað sig á.
BJÖRN Bjarnason mennta-
málaráðherra segir í nýlegu við-
tali að íslensk stjórnvöld hafi ekki
brugðist við möguleikum tölvu-
tækninnar sem skyldi. Það eru
ungir sjálfstæðismenn sem ræða
við ráðherrann, sem kemur með
ákaflega skemmtilega lýsingu á
ástandinu hér á landi, þegar hann
segir:
“Þetta snýst ekki um stöðú
Pósts og síma eða annarra ríkis-
fyrirtækja, heldur um að nýta
okkur tæknina ... Menn myndu
ekki sætta sig við það á þessari
bílaöld að Vegagerðin legði ein-
göngu vegi sem hentuðu fyrir
kerrur. Mér finnst oft að sumar
þessar brautir, sem eru okkur
ætlaðar sem notum þessa nýju
tækni, minni á kerrustíga eða trað-
ir fyrri alda, ef ekki ijárgötur."
Fréttastofa útvarps bar þessi
ummæli menntamálaráðherra
undir Halldór Blöndal samgöngu-
ráðherra. Taldi hann enga ástæðu
til breytinga, enda stæðum við
íslendingar öðrum þjóðum síst að
baki, en fannst gaman að mennta-
málaráðherra skyldi líkja upplýs-
ingahraðbrautinni við vegi! (Eins
og hann hafi aldrei heyrt slíka
samlíkingu áður.) Eg verð að við-
urkenna að tilsvar samgönguráð-
herra kom mér ekki á óvart, en
því miður fyrir hann hefur hann
rangt fyrir sér. Staðreyndin er að
íslendingar standa flestum þjóðum
í kringum sig að baki.
Til upplýsingar fyrir ráðherr-
ann, er flutningsgeta gagnalína
mæld í bitum á sekúndu. Algeng
innanbæjarlína er þetta frá 64.000
bitum á sekúndu (64 kílóbitum)
upp í 2.000.000 bita á sekúndu
(2 megabita). Línan frá íslandi til
Svíþjóðar, sem ber Internetsam-
band til og frá landinu, er 256
kílóbitar, en bandvídd hennar var
aukin úr ennþá smánarlegri vídd
stuttu fyrir alþingiskosningar.
Nágrannar okkar, Færeyingar,
hafa 2 megabita línu fyrir sína
Internetumferð!
Það er ekkert nýtt að það komi
fram kröfur um aukna bandvídd
fyrir tölvusamskipti til og frá land-
inu. Áður en bandvíddin var aukin
síðast höfðu jnenn blótað Pósti og
síma lengi. Ákveðið var að henda
nokkrum molum fyrir óþreyjufulla
Internetnotendur í mars og nú er
okkur lofað fjórföldun á haust-
mánuðum. Ég hef það fyrir sið
að þakka fyrir alla jákvæða við-
leitni og því segi ég: Fyrirfram
þökk. í þessari umræðu má ekki
gleyma því að Póstur og sími hef-
ur áhuga á að koma á ISDN-teng-
ingu til landsins og mun hún einn-
ig vera væntanleg á haustmánuð-
um.
Fyrirtæki bíða skaða
Hin dapra bandvídd, sem okkur
er boðið upp á, skaðar fyrirtæki.
Hvernig? Jú, þau geta ekki boðið
upp á þjónustu frá íslandi sem
annars væri boðið upp á, það tek-
ur lengri tíma að nálgast upplýs-
ingar á Internetinu, meiri hætta
er á villum í flutningi vegna lengri
tíma og það sem skiptir kannski
mestu máli er að erlendir við-
skiptavinir forðast að tengjast
hingað vegna lélegs svartíma.
Á ráðstefnu um fjarþjónustu,
sem fram fór í febrúar, sagði Frið-
rik Skúlason af reynslu sinni _af
því að stunda fjarþjónustu frá ís-
landi. Fyrirtæki Friðriks notar
mjög mikið alls konar tölvusam-
skipti. Eini hluti þeirra, sem við-
skiptavinir/notendur sækja til ís-
lands, er tölvupóstur. Aðra þjón-
ustu sækja þeir til þjónustutölva
í Finnlandi og Kaliforníu svo dæmi
séu tekin. Friðrik sagði þetta vera
vegna tæknilegra erfiðleika hér á
landi. Gekk hann svo langt að
segja, að hann þyrfti að leyna því
fyrir viðskiptavinum sínum, að
fyrirtæki_ hans væri staðsett á ís-
landi. Ástæðan er hin litla
bandvídd sem er á Internetteng-
ingunni til Iandsins. Friðrik telur
að 2 megabitalína sé algjört Iág-
mark og undir þetta tekur Pétur
Þorsteinsson, skólastjóri á Kópa-
skeri og upphafsmaður íslenska
menntanetsins.
Það er álit greinarhöfundar að
núverandi bandvídd (256 kílóbitar)
geri álíka mikið gagn á álagstíma
og Þingvallavegur 17. júní 1994.
Samgönguráðherra ætti að sjá
hvaða afleiðingar það hefur í för
með sér.
Stefnu vantar
íslensk stjórnvöld standa
frammi fyrir því vandamáli að það
vantar nær algjörlega stefnu í
málefnum upplýsingatækni. Ég
auglýsti eftir slíkri stefnu fyrir
rúmlega þremur árum(!) og lítið
hefur bólað á henni síðan. Nauð-
synlegt er að marka þessa stefnu
eins fljótt og auðið er. Eitt er það
sem þolir enga bið, en það er hvað
gera skal með Internetið og tölvus-
amskipti.
Auðvelt er að færa fyrir því rök
að notkun tölvusamskipta geti
opnað dyr sem áður voru luktar.
Fólk á öllum aldri hefur notað þau
til samskipta um allan heim. Með
hjálp Internetsins geta fyrirtæki
og einstaklingar nálgast upplýs-
ingar um ólíkustu málefni í fjöl-
mörgum gagnabönkum, sent fyrir-
spumir og haft samskipti við jafn-
ingja eða sérfræðinga um áhuga-
mál sín eða leitað hjá þeim lausna
á vandamálum sínum. Nota má
netið við vöruþróun, leit að nýju
starfsfólki, gagnaflutning, hóp-
vinnu og pappírslaus viðskipti, til
að gera starfsemina fjölþjóðlega,
ná forskoti á samkeppnina, mynda
ný viðskiptatengsl og viðhalda
eldri, lækka rekstrarkostnað og
dreifa upplýsingum svo fátt eitt
sé nefnt.
Ef við íslendingar ætlum að
notfæra okkur alla þessa kosti,
verðum við að auka stórlega þá
bandvídd sem er út úr landinu.
Samkvæmt upplýsingum frá Pósti
og síma er kostnaðurinn við 2
megabita línu um 2 milljónir króna
á mánuði eða 24 milljónir á ári.
(Haft eftir Gústavi Arnar, yfir-
verkfræðingi P&S, í Mbl. 6. júli
sl.) Hver á að borga? Til að byija
með þarf kannski að koma til ein-
hver ríkisstyrkur, en fljótlega
munu notendur þjónustunnar sjá
alfarið um það. Sýnum framsýni
og göngum í þetta STRAX.
Höfundur er tölvunarfræðingvr.
Vaskhugi - námskeið
Námskeið í notkun bókhaldspakkans vinsæla
verður haldið nk. laugardag milli kl. 10 og 16.
Námskeiðið hentar þeim, sem eru að byrja að nota
forritið og einnig þeim, sem þegar nota það en vilja
kynna sér alla möguleikana á stuttum tíma.
I ==|^Váskhugi hf.,
Skeifunni 7, sími 568 2680.