Morgunblaðið - 21.07.1995, Blaðsíða 2

g a aééí Lrji ,rs.sry»AauT2m
2 B FÖSTUDAGUR 21. JÚLÍ 1995
DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ
■+
Kráarlíf
við Klapparstíg
KLAPPARSTÍGUR er ein helsta
kráargata Reykjavíkur og kannski
er engin önnur sem einkennist jafn
mikið af öldurhúsum. Hann á sér
hefð sem miðstöð skemmtanalífs
sem nær langt aftur fyrir lögleið-
ingu bjórsins. Fyrrum var rekin
Billjardstofa, kölluð Billinn, þar sem
nú er Bíóbarinn og Kaffi list. Þar
voru engar áfengisveitingar, en
starfsfólkið amaðist ekkert við því
að gestir laumuðu með sér brenni-
víni og blandi. Á homi Klapparstígs
og Laugavegs, við Laugaveg 22,
hafa verið kaffihús, veitingastaðir
og barir um árabil.
Kiapparstígur er kenndur við
tómthúsbýlið Klöpp sem stóð á hárri
klöpp í fjörukambinum. Elsta húsið
sem enn stendur við götuna er frá
1883. Þar er nú kráin Grandrokk.
Forðum í Flosaporti
Orðrómur um “syndsamlegt" líferni
við Klapparstíginn komst snemma
á kreik. I húsinu númer 8 var lengi
rekið fyrirtækið Rúllu- og hleragerð
Réykjavíkur. Athafnasvæði við
verkstæðið var nefnt Flosaport og
í byijun síðari heimstyrjaldarinnar
varð mönnum tíðrætt um vafasamt
hátterni þar. í vinsælu revíulagi frá
þessum tíma er sagt frá því sem
gerðist “forðum í Flosaporti . .
Syndin festi enn betur rætur
ofar í götunni, á Billjardstofunni.
Á “Billanum“ eða “Hælinu", en svo
var staðurinn ýmist nefndur, fór
fleira fram en saklaus billjard.
Þangað söfnuðust ýmsir sem ekki
töldust beinlínis til betriborgara,
oftar en ekki með pela í vasanum.
Þar voru þó einnig sumir af bestu
billjardspilurunum. Venja var að
leggja undir þegar leikið var og
þetta sambland drykkju og ijár-
hættuspils gerði af verkum að Bill-
inn þótti skuggalegur staður. Þar
voru nær eingöngu karlmenn og
þá sjaldan að kona leit inn sló þögn
á hópinn.
Endurnýttar krabbaklær
Húsið á homi Laugavegar og
Klapparstígs, þar sem nú er kráin
22, hefur einnig haft á sér vafa-
samt orð. Fyrri helming aldarinnar
var þar Skóverslun B. Stefánsson-
ar, “vönduð og góð“ verslun segir
í tímaritsgrein frá stríðsárunum
þegar búðin átti 25 ára afmæli.
Síðar kom til sögunnar kaffihúsið
Rauða myllan, skírð í+öfuðið á
frægari skemmtistað í Parísarborg,
en reksturinn við Klapparstíginn
var öllu meinlausari en í útlandinu.
Um tíma var rekinn austurlensk-
ur veitingastaður á neðri hæðinni
sem nefndist Drekinn. Þar var
meðal annars borinn fram krabba-
súpa. Nokkrir gestir sem vöndu
komu sínar gerðu sér að leik að
auðkenna krabbaklær í súpunni
með því að bíta í þær á ákveðnum
stað. Næst þegar þeir fengu sér
súpu fylgdu henni klær með sömu
merkjum. Af því drógu þeir þá
ályktun að mikil nýtni einkenndi
reksturinn.
Ölkeldan
Fyrir rúmum tíu árum komst
húsið í eigu manns, sem leigði neðri
hæðina undir veitingahúsið Krák-
una en rak bar á þeirri efri sem
kallaðist Ölkeldan. Það þótti vafa-
samur staður og orðstír hans hefur
loðað við húsið síðan.
Seinni árin sem Ölkeldan starf-
aði tóku samkynhneigðir að venja
komur sínar þangað. Árið 1988
skipti húsið um eigendur og nefnd-
ist Veitingahúsið 22. Þá var krár-
rekstur á báðum hæðum og var sú
efri sérstaklega ætluð samkyn-
hneigðum. Næstu ár gekk húsið
kaupum og sölum. Síðustu 3 árin
hefur kráin verið í eigu tveggja
hjóna. Þau hafa unnið töluverðar
endurbætur og bætt þriðju hæðinni
við krána en þar er koníakstofa.
Veitingahúsið 22 hefur löngum
verið vinsælt hjá götuskáldum og
öðrum listamönnum sem ekki hafa
fengið fulla viðurkenningu samfé-
lagsins. Þeir hófu að venja komur
sínar þangað á tíma Ölkeldunnar
og hafa haldið tryggð við staðinn
þrátt fyrir eigendaskipti og breyt-
ingar.
MOrgunblaðið/Halldór
EIGENDUR Café list eru hjónin Augustin Navarro Cortés og
Þórdís Guðjónsdóttir. Augustin er Spánveiji og starfaði lengi
sem barþjónn í heimalandi sínu.
Morgunblaðið/Halldór
BLÁI barinn er á efri hæð
veitingastaðarins
Pasta basta.
Bíóbarinn slær í gegn
í ársbyijun 1989 hófst nýtt skeið
í kráarsögu Klapparstígsins þegar
Bíóbarinn opnaði á horni Hverfis-
götu. Billinn var fluttur en áuk
hans hafði Radíóbúðin lengi verið
í húsinu og síðan verslunin Völus-
krín. Fljótlega stækkuðu eigendur
Bíóbarsins við sig og keyptu
sjoppu sem var við hliðina og kjall-
arann þar sem neðri hæð Billans
var áður.
Eigendur Bíóbarsins voru tveir
sjómenn, Guðjón Pétursson, og
Barði Valdimar Barðason. Þeir
gerðu staðinn upp sjálfir og hönn-
uðu allar innréttingar. Guðjón á
nú krána einn en Barði flutti sig
um set og stofnaði Djassbarinn
við Lækjargötu.
Bíóbarinn öðlaðist á tímabili
miklar vinsældir og röðin á föstu-
dags- og laugardagskvöldum náði
langt upp eftir Klapparstíg. Hann
varð uppeldisstöð fyrir aðra til-
vonandi kráareigendur á Klappar-
stíg. Tveir starfsmanna barsins
stofnuðu nýja staði, Café list og
Nlbar.
Tarzan á veggnum, Andrés á
gólfinu
Nlbar var vægast sagt mjög
skrautlegur. Hann var í gamla
húsinu á númer 30 þar sem lengi
var nýlenduvöruverslunin Vað-
nes.Á veggjum voru myndir í
æpandi litum, m.a af hetjunni
Tarzan. Gólfið var lagt Andrés-
blöðum.
Núverandi eigendur, bræðurnir
Karl og Sigurður Hjaltested, tóku
við staðnum fyrir tveimur og hálfu
ári. Þeir hentu út gömlu innrétt-
ingunum, smíðuðu nýjar og
breyttu nafninu í Grandrokk. Nú
er lögð áhersla á pöbbastemmn-
Ljósmynd/Árbæjarsafn
KAFFIHÚSIÐ Rauða myllan var lengi í húsinu við Laugaveg 22.
Myndin er frá 1963
## Morgunblaðið/Halldór
RÖÐIN við veitingahúsið 22 getur orðið löng á föstudags
og laugardagskvöldum.
ingu. Þar er bjórklúbbur og með- Spænskur andi á Billanum
limir hans eiga sérstakt númerað Café list er til húsa við hlið Bíó-
glas. barsins, þar sem gengið var inn á
KVÖLD á Karl Jóhann var máluð árið 1892 af Norðmanninum Edvard Munch sem túlkaði angist
og erfitt sálarlíf á áhrifamikinn hátt.
Aðstandendur
geðsjúkra afskiptur hópur
hingað til þrátt fyrir mikið álag
„AÐSTANDENDUR geðsjúkra
hafa til þessa verið afskiptur hóp-
ur í heilbrigðiskerfinu þrátt fyrir
að vera undir meira álagi en yfir-
leitt gengur og gerist meðal að-
standenda sjúklinga. Nauðsynlega
þyrfti formlega starfsemi og að-
stoð hjá sjúkrahúsum og stofnun-
um til þess að styrkja aðstandend-
ur geðsjúkra, en fram að þessu
hefur slík þjónusta ekki verið veitt
með skipulögðum hætti,“ segir
Eydís Sveinbjarnardóttir hjúkr-
unarfræðingur sem er í doktors-
námi í Kaþólska háskólanum í
Leuven í Belgíu. Hún gerði nýlega
rannsókn á ijölskylduálagi hjá
aðstandendum geðsjúkra, og var
tilgangurinn að fá lýsingu á
reynslu aðstandenda og viðbrögð-
um við geðsjúkdómi fjölskyldu-
meðlims. Níu fjölskyldur, 18 ein-
staklingar, tveir úr hverri fjöl-
skyldu voru fengnir i viðtöl. Þrjú
meginþemu skáru sig úr rann-
sókninni, tilfinningalegt álag, við-
urkenning á sjúkdómi og stuðn-
ingsþarfir.
Tilfinnlngalegt álag
„Berlega kom í ljós að tilfinn-
ingalegt álag er mikið á aðstand-
endum geðsjúkra og stuðnings er
þörf. Aðstandendur töluðu um
sársaukafulla reynslu, kvfða,
óvissu, dauðahræðslu, vanlíðan,
reiði og fordóma þegar þeir lýstu
því álagi sem þeir höfðu verið
undir. Þeir sögðu það fælist ekki
í því að þvo, elda eða hjálpa við-
komandi við aðra hagnýta þætti,
heldur er það hin andlega spenna
sem veldur mesta álagi og spurn-
ingin hvenær sá geðsjúki verði