Morgunblaðið - 29.11.1995, Blaðsíða 3

4-
MORGUNBLAÐIÐ - AUGLÝSING
MIÐVIKUDAGUR 29. NÓVEMBER 1995 E 3
Það vantar ekki málefnin
sem þarf að berjast ffyrir
- en við verðum að virkja ungafólkið til starfa, segir
Kolbrún Dögg Kristjánsdóttir, formaður Ný-ungar,
ungliðahreyfingar Sjálfsbjargar
Ný-ung heitir hreyfing ungs fólks í Sjálfs-
bjórg. Hún var stofnuð í samvinnu
æskulýðsnefndar Sjálfsbjargar, landssam-
bands fatlaðra, og æskulýðsnefndar
Sjálfsbjargar í Reykjavík. Við hittum
Kolbrúnu Dögg Kristjánsdóttur, formann
Ný-ungar, að máli og forvitnuðumst um
upphaf hreyfingarinnar.
- Við byrjuðum að hittast, nokkrir
krakkar, fyrir tveimur árum. Þrír strákar voru
í stjórn Reykjavíkurfélagsins, þar var starf-
andi æskulýðsnefnd, en fremur dræm þátt-
taka var í starfi hennar. Ungliðahreyfing
landssambandsins hafði þá verið dauð í mörg
ár. Ég kom inn i þetta vegna þess að ég er
fulltrúi í æskulýðsdeild Bandalags fatlaðra á
Norðurlóndum.
Ákváðum að efla
ungliðastarfið
Við ákváðum að fara að vinna saman að
því að efla ungliðastarfið. Fyrsta verkefni
okkar var Vorgleði 1994, haldin i Hlégarði. í
tengslum við þing landssambandsins í fyrra
ákváðum við að fara að starfa saman og
vorum með fyrsta átaksdaginn í samvinnu
við Iandssambandið. Þá gáfum við hreyfing-
unni nafnið Ný-ung, ungliðahreyfing
Sjálfsbjargar.
Á þingi Sjálfsbjargar i hitteðfyrra var búið
að lofa okkur aðstöðu með haustinu, en alltaf
var verið að draga það. Við ákváðum því að ef
við fengjum engan slíkan stuðning þá yrði
æskulýðsnefndin einfaldlega lögð niður. Það
var alltaf verið að spytja hvar unga fólkið
væri, en svo var ekkert gert í því að taka á
móti ungu fólki. En við erum a.m.k. orðin
sæmilega sýnileg núna.
Það eru um 200 manns á aldrinum 16-35
ára í Sjálfsbjörg á Reykjavíkursvæðinu, en við
erum 10-15 sem erum virk í stjómum og
nefndum. Það þarf að ná til þessa stóra hóps.
Sjálfsbjörg hefur ekki náð nógu vel til unga
fólksins.
Áhyggjur af framtíðinni
Þeir sem stofnuðu Sjálfsbjörg 1959 vom
mestmegnis ungt og kraftmikið fólk, og það
hefur unnið mikið brautryðjendastarf. Þetta
fólk hefur leitt starfið alveg til þessa dags. En
það hefur ekki orðið nógu mikil uppstokkun,
ekki komið nógu mikið nýtt blóð inn, - jú
einn og einn, en ekki nógu margir.
Meðalaldurinn víða úti á landi er jafnvel 65
ár. Við höfum áhyggjur af framtíð okkar í
Sjálfsbjörg og við höfum áhyggjur af framtíð
Sjálfsbjargar.
Sjálfsbjörg getur haft mikil áhrif á
hvemig málefni fatlaðra þróast í framtíðinni.
Mér finnst við þurfa að vera sýnilegri og
öflugri, - virkari úti i þjóðfélaginu. Það vant-
ar ekki málefnin sem þarf að berjast fyrir í
dag. Það er alls staðar verið að skera niður.
Margir em búnir að vinna gott starf, en það
verður alltaf að vera endumýjun, það verður
að koma inn nýtt fólk. Það er líka eitt
aðalmálið hjá Ný-ung að vinna að því að efla
ungt fólk til starfa.
Erótískt kvöld
- Hvað hafið þið gert ?
- Við höfum verið með átaksdaga og við
vomm með erótískt kvöld i júní, í samvinnu
við ungliðahreyfingu Rauða krossins. Sú
hugmynd er komin frá Finnlandi. Þetta tókst
vel og vakti mikla athygli. Við höfum verið að
reyna að mynda tengsl við íbúa dvalar-
heimilisins, við emm með kvöldvökur,
voram með opinn fund um almannatrygg-
ingar og sitt lítið af hveiju. Við sem eram í
stjóm ungliðahreyfingarinnar eram ýmist í
skóla eða vinnu og getum þvi ekki gert neitt
óskaplega mikið.
- Er fatlað ungt fólk yfirleitt félagar í
Sjálfsbjörg?
- Ég veit að margir era i íþróttafélagi fatl-
aðra, en ekki í Sjálfsbjöig. Auðvitað era líka
matgir í báðum félögunum. Núna er mikið
um nýfatlaða, fólk sem er nýlega orðið fatlað
eftir slys. Það þarf nauðsynlega að ná til
þeirra, við verðum að vera duglegri við það.
Þægilegt að gagnrýna
- En er það ekki eins í Sjálfsbjörg og svo
mörgum öðrum félögum, að fjölmargir félags-
menn borga bara árgjaldið, en eru ekki virkir í
starfi?
- Jú, jú, og sumir mæta bara á aðal-
fundinn og rífast og skammast, - en gera svo
ekki neitt sjálfir. Það er afskaplega þægilegt
að gagnrýna, en erfiðara að gera það sem gera
þarf. Það þarf að virkja hinn almenna félags-
mann betur til starfa. Það er líka orðið mikið
um það að fólk viji fá eitthvað fyrir sinn snúð
og þess vegna er erfitt að starfa í sjálf-
boðavinnu. Ef einhver er virkur, þá er hætt
við því að hlaðið sé alltaf á hann og oft of-
hlaðið, og slíkt er hættulegt. Maður verður að
sinna sjálfum sér líka, ekki getur maður eytt
öllum tímanum í félagsstörf.
Norrænt samstarf
- Þú ert fulltrúi í norrænu samstarfi fatl-
aðra. Hvemig atvikaðist það og hvemig er
þessu samstarfi háttað?
— Þetta var það fyrsta sem mér var ýtt út
í. Ég hafði verið í Svíþjóð í fjóra mánuði árið
1991 og kunni dálítið 1 sænsku. Jóhann Pétur
heitinn, formaður Sjálfsbjargar, vissi það og
spurði hvort ég gæti ekki farið í þetta starf,
vegna þess að sá sem var fulltrúi okkar væri
að hætta. Ég byijaði í þessu í febrúar 1993 og
hafði þá ekkert starfað í Sjálfsbjörg. Þetta var
eins og að vera hent út í kalda sundlaug, ég
kunni ekki neitt! Það er erfitt að bytja svona
í Norðurlandasamstarfi, maður er lítið inni í
hlutunum, en þetta kemur smám saman.
Ég er fulltrúi i starfi DNHFU, Det
Nordiska Handikapforbund for Ungdom, en
NHF, Nordiska Handikapforbundet, eru
móðursamtökin. Tveir fundir era haldnir á
ári og þing á þriggja ára fresti. Einn fulltrúi er
frá hveiju Norðurlandanna. Mér finnst þetta
samstarf hafa komið að góðum notum fyrir
okkur íslendinga.
Vöðvarýrnun
Kolbrún Dögg er Hafnfirðingur, en hún
er nýlega flutt í íbúð í húsi Sjálfsbjargar i
Hátúni 12. Sú ráðstöfun er til bráðabirgða,
segir hún, þvi að draumurinn er að fá íbúð
„úti í bæ“ við fyrstu hentugleika. Hún er með
vöðvarýmunarsjúkdóm, en segir að ekki sé
komið á hreint hvaða sjúkdómur það sé, því
að ekki hefur tekist að greina hann.
Sjúkdómurinn er meðfæddur, en kemur í ljós
á kynþroskaaldri.
— Það bar ekkert á þessu þegar ég var
bam, segir Kolbrún Dögg. - En afi minn,
Gunnar Jóhannsson, var með vöðva-
rýmunarsjúkdóm, og það var aldrei vitað
hverskonar sjúkdómur það var. Þetta er eitt-
hvað mjög sjaldgæft. Afi og amma, Þuriður
Kristjánsdóttir, áttu 8 böm og ekkert þeirra
fékk þennan sjúkdóm. Afkomendur þeirra
era rúmlega þijátíu og enginn nema ég hefur
fengið sjúkdóminn. Það er eins og maður
standi einhversstaðar einn úti á eyju, lækn-
amir vita ekki neitt og geta ekkert gert. Það
er svolítið óþægilegt. En það er alltaf verið að
rannsaka þessa vöðvasjúkdóma og vonandi
gerist eitthvað jákvætt í þessu á næstu áram.
Refsað fyrir dugnað
Kolbrún Dögg er á myndlistarbraut í
Fjölbrautaskólanum í Breiðholti og hóf nám
þar í haust. - Ég hef verið að vinna á sumrin,
en öryrkjar mega ekki vinna of mikið, þá fara
örorkubætumar að skerðast, segir hún og
hristir höfuðið yfir fáránleika kerfisins.
- Manni er hegnt fyrir að sýna dugnað!
Félagsstarfið skipar líka stóran sess hjá
Kolbrúnu Dögg, eins og komið hefur fram.
En hvað skyldi vera framundan i starfi ung-
mennahreyfingarinnar?
- Við verðum með jólagleði i samvinnu
við Vinnu- og dvalarheimilið. Svo er hug-
myndin að halda námskeið í framkomu og
tískusýningu í tengslum við það.
— Var ekki erfitt að setja upp erótískt kvöld
i sumar, eru ekki alltaf fordómar gagnvart
slíku?
- Það höfðu allir gaman af þessu. Fólki
„Við þurfum að vera sýnilegri og öflugri,
- virkari úti í þjóðfélaginu,"
segir Kolbrún Dögg Kristjánsdóttir.
fannst þetta forvitnilegt, en margir, sem
höfðu látið í ljósi áhuga, létu samt ekki sjá
sig. Jú, við urðum aðeins vör við fordóma,
sumir sögðu að þetta væri bara klám, en við
fóram ekkert yfir strikið í þeim efnum. Þetta
var mjög fjölbreytt, enda voram við 1 þijár
vikur sleitulaust að undirbúa kvöldið.
Ég get nefnt dæmi um það sem var á
erótíska kvöldinu: Ástardrykkur við inngang,
rauða herbergið, bláa herbergið, snertiher-
bergi, kynning á hjálpartækjum ástarlífsins,
spákona, nudd, erótískur dans, kynlífs-
könnun, erótísk ljóð, veggspjöld með
erótískum myndum, m.a. kínverskum, og
kaffi og erótískar kökur! Við pössuðum
okkur á þvi að fólki liði ekki illa og reyndum
að tryggja að þetta væri ekkert óþægilegt.
Skammarverðlaun
— Segðu mér aðeins frá átaksverkefnum og
„skammarverðlaunum“ sem þið hafið staðið
fyrir.
- Jú, við veittum fyrst Umhverfisráðu-
neytinu skammarverðlaun, í fyrra, og nú í ár
bæjarskrifstofunum í Hafnarfirði.
- Hafið þiðfengið viðbrögð?
-Já, í bæði skiptin. Fjölmiðlar hafa sýnt
þessu framtaki áhuga. Þegar við fóram í
Fjörðinn bar sterkasta kona íslands fatlaðan
einstakling upp tröppumar til bæjarstjórans.
Hann tók við „Sjálfsbjargarádrepunni," sem
nefnd er „Þrándur í Götu,“ og var þetta i
annað sinn sem hún var veitt. KK söng og
fjölmiðlar mættu á staðinn og sýndu þessu
mikla athygli. í framhaldi af þessu fóram við
i verslunarmiðstöðina Miðbæ í Hafnarfirði og
veittum viðurkenningu fyrir gott aðgengi, en
það var eins og fjölmiðlamönnunum fyndist
það ekkert spennandi. Það verður víst alltaf
að vera einhver hasar í þessu til að þeir bíti á
agnið, eitthvað neikvætt jafnvel, og ég neita
því ekki að mér finnst gaman í svona hasar!
Markmiðið er að veita viðurkenningar og
skammarverðlaun á hveiju ári og þá á lands-
byggðinni, ekki síður en höfuðborgar-
svæðinu. Þetta verður framvegis gert í
tengslum við 3. desember, alþjóðlegan dag
fatlaðra, og í samvinnu við ferlinefnd
Sjálfsbjargar.
í umhverfisráðuneytinu var lofað öllu
fögra, en ekkert hefur gerst. Það þarf stöðugt
að hafa aðhald í þessu efni. Ferlinefnd
landssambandsins ætlar að heimsækja
ráðuneytið og reyna að sjá til þess að
loforðum verði framfylgt.
Hefur
þú
heyrt..?
... að í Háskólabíói er fuUkomnasti stoðbúnaður fyrir
heyrnarskerta í kyikmyndahúsi hér á landi!
, (Sá eini ef út í það er farið)
I sal 2, 3 og 4 eru senditæki sem virka á T stillingu á heyrnartæki
og gefa heyrnarskertum kost á að njóta hljóðs með góðri
mynd eða á ráðstefnu eða fundi.
HÁSKÓLABÍÓ
i-
l