Morgunblaðið - 03.01.1996, Side 3

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 3. JANÚAR 1996 B 3
FRÉTTIR
Afkoman
best í loðnu og
rækju
• ÞAÐ eru veiðar og vinnsla
rækju og loðnu sem borið
hafa uppi afkomu sjávarútr-
vegsins undanfarin misseri,“
segir Kristján Ragnarsson,
formaður Landssambands ís-
lenskra útvegsmanna, i ára-
mótagrein sinni í Morgun-
blaðinu.
Kristján vitnar í afkomu-
spár Þjóðhagsstofnunar þar
sem fram kemur að sjávarút-
vegurinn í heild er nú talinn
vera rekinn með 2% hagnaði.
Veiðar og vinnsla botnfisks
stefni í 3% tap, veiðarnar séu
með 1% halla en afkoma botn-
fískvinnslunnar sé sýnu verri.
Afkoma báta hafí heldur
batnað frá fyrra ári, tap af
rekstri ísfisktogara sé áætlað
svipað og í fyrra, en frysti-
skipin séu rekin með 1% hagn-
aði.
Of dýrt hráefni
• ARNAR Sigurmundsson,
formaður Samtaka físk-
vinnslustöðva, gerir hráefnis-
kostnað fiskvinnslunnar að
umræðuefni i áramótagrein
sinni. Hann segir hráefnis-
verð á botnfísktegundum nú
ráðast að töluverðu leyti á
innlendum fískmörkuðum og
hlutur þeirra sé kominn i
35-40% á móti rúmlega 60% í
beinum viðskiptum og
200-250 fiskverkendur keppi
um takmarkað magn á inn-
iendum fiskmörkuðum.
Hjá mörgum fyrirtækjum í
frystingu og söltun sé hrá-
efniskostnaðurinn orðinn of
hár. Hann sé um 59% að með-
altali í frystingunni, 72% í
saltfíski og hráefni taki tU sin
of stóran hiuta útflutnings-
verðmætis afurðanna. „Hlut-
ur hráefnis og þar með sjó-
manna hefur verið að aukast
í takt við hækkað hlutfail
hráefnis, en eftir situr físk-
vinnslan og getur ekki gert
það sama til að bæta kjör fisk-
vinnslufólks og annarra
starfsmanna í landi," segir
Arnar Sigurmundsson.
Lítill karfa-
afli áfail
• KARFAVEDOAR eru meðal
þess sem Bjarni Grímsson
fiskimálastjóri fjallar um í
grein sinni um áramótin.
Hann segir að veiðar á hefð-
bundinni karfaslóð við landið
hafi gengið treglega og sé
mikið rætt um að of nærri
fiskstofnunum hafí verið
gengið. Því hafi verið gerðar
ráðstafanir tíl að loka stórum
svæðum 1994 og aftur ú nýl-
iðnu ári. Aflinn í fyrra hafi
verið svipaður og á árunum
1986-87.
Hann segir að úthafsveið-
arnar hafi gengið mjög illa
og veiðin verið rétt rúmlega
helmingur þess scm veiddist
1994. Fiskifræðingar áætli að
ástand stofnsins sé gott og
þessi veiði sé því nokkurt
áfall. Saman geti þó farið
ákveðin náttúruskilyrði og
stærð hafsvæðisins, þ.e. að
fiskurinn hafi hreinlega ekki
fundist. Auk þessa hafí erlend
skip afíað vel á Reykjanes-
hryggnum þann tíma sem
verkfall sjómanna stóð síðast-
liðið vor.
Bjami segir að miklir
möguleikar séu fyrir tsiend-
inga þarna og ekki síst eftir
að erlendar þjóðir hafi sýnt
okkur að ekki sé um árstíða-
bundnar veiðar að ræða.
Vélstjóra og sveitarstjórnarmenn greinir á um búsetu sjómanna
Heímamenn
um borð!
FRETTASKYRING
Algengt er orðið að spurt sé um búsetu þegar
ráðið er í tekjuhá störf úti á landi og eru dæmi
um að búsetuflutningar séu skilyrði fyrir ráðningu
aðkomumanna. Vélstjórar hafa mótmælt þessu,
en eins og Jóhanna Ingvarsdóttir komst að,
greinir menn nokkuð á um réttmæti slíkra krafna.
BÚSETA er farin að skipta veru-
legu máli þegar yfirmenn á fiski-
skip eru ráðnir til vinnu og eru
mörg dæmi um að útgerðarmenn
fískiskipa hafi gert búsetuflutninga
að skilyrði fyrir ráðningu aðkomu-
manna ef heimamenn fást ekki í
störfin eða eru ekki fyrir hendi.
Vélstjórar á fískiskipum hafa ný-
lega fjallað um þessa þróun og
ályktuðu um það á almennum fé-
lagsfundi á miðvikudag fyrir viku.
Skorað er á þá útgerðarmenn fiski-
skipa, sem hafa gert búsetu að
skilyrði fyrir ráðningu vélstjóra, að
falla frá því þegar í stað.
. í greinargerð með ályktuninni
segir: „Krafan um búsetu virðist í
flestum tilfellum koma frá sveitar-
stjórum viðkomandi sveitarfélaga
sem vilja tryggja það að þeir, sem
starfa innan sveitarfélagsins, greiði
einnig skatta og skyldur þangað.
Hér er um kröfu að ræða sem í
fljótu bragði virðist eðlileg frá sjón-
arhóli einstakra sveitarfélaga, en
ef hún yrði almenn hjá sveitarfélög-
unum yrði um ófyrirséðar afleiðing-
ar að ræða.
Því til staðfestingar bendir fund-
urinn á að mikill hluti íbúa Garða-
bæjar, Hafnarfjarðar, Kópavogs,
Mosfellsbæjar og Seltjarnarness
stundar vinnu í Reykjavík. Hvaða
afleiðingar mundi það hafa í för
með sér ef eigendur fyrirtækja í
Reykjavík gerðu kröfu um búsetu
að skilyrði fyrir ráðningu? Fljótt á
litið yrðu afleiðingarnar fjölmargar
t.d. þær að íbúðaverð á þessum
svæðum myndi snarlækka í verði.
Eftirspurn eftir lóðum innan borg-
armarka Reykjavíkur myndi stór-
aukast og sömuleiðis fólksflutning-
ar þangað o.s.frv."
Helgi Laxdal, formaður Vél-
stjórafélagsins, segir að þessi krafa
hafi verið uppi víða, m.a. hjá ísfé-
lagi Vestmannaeyja, Fiskiðjunni
Skagfirðingi á Sauðárkróki, Skag-
strendingi á Skagaströnd, á Hólma-
vík og víðar og víðar. Formlega
væru það útgerðarmennirnir sjálfír
sem settu kröfuna fram, en að und-
irlagi sveitarstjóra, sem vilja ekki
missa aurana út úr sveitarfélögun-
um. „Þetta er víst löglegt, en algjör-
lega siðlaust," segir Helgi.
Ofur eðllleg krafa
Kristján Ragnarsson, formaður
LÍÚ, er ósammála formanni Vél-
stjórafélagsins og telur kröfuna um
búsetuskipti ofur eðlilega fái menn
atvinnu annars staðar.
„Við.vitum að landsbyggðin á í
vök að veijast gagnvart fólksflutn-
ingum hingað á höfuðborgarsvæðið.
Vélstjórastörf eru ein best launuðu
störf, sem bjóðast í sveitarfélögum
úti á landi og mér fínnst á engan
hátt óeðlilegt að útgerðarfyrirtækin
styðji við bakið á sínum sveitarfé-
lögum með því að gera kröfu til
þess að þessir hálaunamenn séu
búsettir og borgi skatta og skyldur
þar sem að atvinnureksturinn fer
fram.
Þetta á fyrst og fremst að vera
í sjálfsvald sett þeim útgerðum, sem
þetta vilja gera og í sumum tilfellum
hafa gert til að styðja við bakið á
sínum sveitarfélögum. Við því er
ekkert að segja, en mönnum er
auðvitað fijálst að hverfa úr slíku
skipsrúmi. Það er sífellt verið að
kvarta yfir fólksflutningum af
landsbyggðinni og suður. Þetta eru
best launuðu störfin og þá er eðli-
legt að reyna að halda í þau heima
fyrir,“ segir Kristján.
Drjúgar skatttekjur
Þórður Skúlason, framkvæmda-
stjóri Sambands íslenskra sveitarfé-
laga, segir að aldrei hafi verið fjall-
að um mál af þessum toga á vett-
vangi sambandsins. Og persónulega
sagðist hann ekkert vilja tjá sig um
málið á þessu stigi, enda viðkvæmt.
Þó sagðist hann kannast við
nokkur dæmi þess að sveitarfélög
krefðust búsetuflutninga. Sveitar-
félögin vildu halda sem flestum inn
á íbúaskrám vegna þeirra skatta,
sem rynnu til þeirra. Eflaust væri
einhver togstreita um íbúana út af
þessu.
Sigurður Einarsson, forstjóri ís-
hússfélags Vestmannaeyja, segist
lítinn áhuga hafa á því að ræða
þetta mál.
„Við reynum eftir megni að vera
eingöngu með heimamenn á okkar
skipum. Það er stefna þessa fyrir-
tækis. Ef það tekst ekki, verðum
við að leita einhverra annarra leiða
og ef við ráðum aðkomumenn, ósk-
um við eftir því við þá að þeir verði
héma og flytji þess vegna fjölskyld-
ur sínar hingað. Það er miklu þægi-
legra og betra að öllu leyti að vera
með menn, sem eru á staðnum. Auk
þess skiptir það líka töluverðu máli
gagnvart skatttekjum sveitarfé-
lagsins.“
Samkomulag hreppsins og
fyrlrtækisins á Skagaströnd
Magnús Jónsson, sveitarstjóri á
Skagaströnd, segir að yfirleitt sé
reynt að ráða heimamenn á togara
Skagstrendings, ellegar aðkomu-
menn, sem flytja þá á staðinn. „Það
er sú regla, sem menn hafa verið
að reyna að vinna eftir hér þó mis- ]
jafnlega hafi gengið að fylgja því
eftir,“ segir Magnús og bætir við
að þetta sé samkomulag fyrirtækis-
ins og hreppsins.
„Við erum ekki aðeins að horfa
til skatttekna hreppsins, heldur líka
hagsmuna fyrirtækisins. Það getur
ýmislegt komið upp á og þá er eng-
in spurning um að best er að hafa
mennina á staðnum. Ekki síst er ,
þýðingarmikið að vélstjórar séu
búsettir þar sem skipin eru gerð
út. Það getur þurft að grípa til
vélstjóra þótt skipin séu ekki á sjó
og þá er það versta mál að þurfa
að elta þá út um allt land.“
Huginn
lengdur í
Póllandi
Vestmannaeyjum - Huginn VE 55
kom til hafnar í Eyjum skömmu
fyrir jól eftir lengingu og breyting-
ar sem fram fóru hjá Nauta-skipa-
smíðastöðinni í Gdynia í Póllandi.
Huginn hélt utan 12. október, fram-
kvæmdir við verkið hófust 18. októ-
ber og lauk þeim 16. desember, sem
var tveimur dögum fyrr en upphaf-
lega var ráðgert þegar skipið hélt
út.
Helstu breytingar á skipinu sem
gerðar voru eru lenging um 8,25
metra, byggður var bakki á það,
lunningar aftan við brú voru hækk-,
aðar upp, botn settur í nótakassa,
nýr krani settur á dekk og ný milli-
blökk og nótarenna voru sett upp.
Þá var kraftblökk og geilaspil fært
fram og nýtt spil sett upp aftan við
brú skipsins. Þá var skipt um allt
rafkerfi á dekki og ný ljós sett upp
auk ýmissa annarra minni breyt-
inga, en einnig var sá hluti skipsins
sem ósandblásinn var sandblásinn.
u Verkið kostaði um 40 milljónir
króna og stóðst öll tíma- og verð-
áætlun vel.
Burðargeta Hugins
yfir 900 tonn
Guðmundur Ingi Guðmundsson,
útgerðarmaður Hugins, segist mjög
ánægður með hverig til hefur tek-
ist. Skipið hefði reynst vel á heim-
siglingunni frá Póllandi og hann
væri í alla staði ánægður með þær
breytingar sem gerðar hefðu verið.
Guðmundur Ingi sagði að reiknað
væri með að skipið myndi bera 900
til 950 tonn eftir lenginguna, en
áður var burðargeta skipsins innan
við 600 tonn.