Morgunblaðið - 08.03.1996, Blaðsíða 5

4 B FÖSTUDAGUR 8. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 8. MARZ 1996 B 5
- kjarni málsins!
ö —__ 4’
— SJAÐU
j\
Laugavegi 40, sími 561-0075.
Nýmodelftá
/. a. E ye works /
Qg -TiCeo
hjá okkur...
Komdu og SJÁÐU!
FUTURA
STERKT KALK
Fyrir konur eldri en 35 ára,
þungaðar konur og
konur meb barn á brjósti.
DAGLEGT LIF
DAGLEGT LIF
Rannsókn bendir
til að umhverfið hafi
áhrif á alzheimersjúkdóminn
ÞÓTT fátækt og menntunarleysi sé
áhættuþáttur Alzheimersjúkdómsins
hefur komið í ljós að sjúkdómurinn
er fjórum sinnum algengari meðal
svertingja í Indíana í Bandaríkjunum
en meðal fólks af sama uppruna, sem
býr í Ibadan í Nígeríu.
Þessar niðurstöður alþjóðlegs
hóps vísindamanna birtust nýverið í
bandaríska geðlæknatimaritinu
(American Journal of Psychiatry) og
þóttu vera á skjön við fyrri kenning-
ar um áhættuþætti sjúkdómsins. í
Ibadan búa svertingjar við afar bág
kjör auk þess sem flestir eru ólæsir,
eða 85%, en fólk af sama kynstofni
í Indíana er menntunar- og fjárhags-
lega mun betur í sveit sett.
Niðurstöðurnar segja vísinda-
mennirnir að hljóti að benda til að
einhverjir umhverfisþættir séu
helstu áhrifavaldar sjúkdómsins.
Þeir vita samt ekki enn hvort Níger-
íumennirnir borði almennt „heila-
vænlegri" mat en Bandaríkjamenn
eða hvort annað i lifnaðarháttunum
forði þeim frá þessum andlega
hrörnunarsjúkdómi. ■
Kílóin
U ndr asúpukúrinn
Undrasúpan
3 stórir laukar
1 stór dós tómatar
1 lítið grænkál
2 paprikur
1 búnt sellerístangir
4 gulrætur
2 pakkarlauksúpa
Skerið grænmetið smátt út í stóran pott. Blandið
lauksúpunni saman við og hellið vatni yfir svo að
fljóti yfir grænmetið. Látið sjóða í klukkustund. Það
má bragðbæta súpuna með sojasósu ef þörf krefur.
Það má borða ótakmarkað magn af þessari súpu.
Hún er uppistaðan í kúrnum og það má borða hana
hvenær sem er. Þvi meira sem maður borðar af
henni því hraðar renna kílóin af manni!

Vatn og tómatar í morgunmat.
Stærk Kalk
400 ͣHum+phosphor+dautamin

TYGGETABLETTER
75
gavner kroppens kalkbalance
Kalk er uppistöðuefni í beinum og tönnum en
einnig nauðsynlegt fyrir eðlilega starfsemi taugakerfisins,
samdráttarhæfni vöðva, eðlilegan hjartslátt og margt fleira.
Skortur á kalki getur leitt til beinþynningar síðar á ævinni.
FUTURA STERKT KALK inniheldur hreint kalk
(Ca+2) 400 mg, fosfór 60 mg og D vítamín 5 míkrógrömm
en sú samsetning tryggir bestu nýtingu kalksins fyrir líkamann.
burt á 7 dögum
FITUSNAUÐAR mjólkurafurðir,
fitulaust kjöt, skinnlaus kjúklingur,
heilhveiti- og hrökkbrauð, ávextir,
grænmeti (kartöflur en ekki
avókadó), grænmetissafi, soja, tófú
og fiskur er allt ljómandi fæða sem
enginn fítnar af, ef borðað er í hófí.
Maður þarf að gæta sín á mjólk
og mjólkurostum, laxi, fransk-
brauði, kartöflumús, ólífum, smjöri,
sultu, hunangi, kaffi og svörtu te.
Rjómi, ijómaostar, feitt kjöt,
beikon, pylsur, franskar kartöflur,
kartöfluflögur, fíturík brauð, pasta-
réttir, sykraðir ávextir, hnetur, maj-
ónes, sykur, sælgæti, tertur, smá-
kökur, sætt kex, súkkulaði og syk-
urríkir drykkir eru fitandi - eins og
allir vita!
Hjálp fyrir feitlagin börn
Nokkrar lífsreglur fyrir feitlagna;
borða 5 til 6 sinnum á dag, bara
borða við matarborðið, hafa það
notalegt við matarborðið, ekki tala
eingöngu um át og mat, ekki byija
að borða fyrr en allir eru sestir og
geta byrjað að borða og ekki starida
upp frá borðum fyrr en allir eru
búnir, borða hægt og yfírvegað,
borða með ánægju en ekki af græðgi
og taugaspennu, drekka vatn og
sykurlaus te, borða mikið af græn-
meti og ávöxtum, borða frekar
dökkt brauð en hvítt á hveijum degi,
borða kjöt bara einu sinni á dag,
draga úr fítu- og sykurmagni í fæð-
unni, ákveða fyrirfram hvaða sæt-
indi á að borða - það er í lagi að
borða ís, súkkulaði og kökur af og
til í hófí.
Sjö tii tíu prósent barna og unglinga
í Sviss eru of feit. Það þýðir 1 til 2
við sjálfa sig, hvort sem þeir eru
feitir eða grannir. Lífshamingjan
leynist ekki í megrunarkúr.
Þátttakendur í námskeiðunum
halda neysludagbók í upphafi til
að átta sig á matarvenjum sínum.
Dagbókin sýnir oft hvar er hægt
að leiðrétta hluti á auðveldan hátt,
til dæmis drekka meira vatn eða
borða oftar á dag (sama magn
borðað í fimm máltíðum í stað
tveggja eða þriggja er ekki eins
fitandi). Þeir ákveða síðan að
breyta einhveiju í matarvenjum
sínum, til dæmis að borða hægar
eða fá sér bara einu sinni á disk-
inn. Foreldrar og börn segja ekki
hvert öðru hveiju þau ætla að
breyta og verða að finna það út
með að fylgjast með hvert öðru.
Þetta ber oft góðan árangur og
hjálpar öllum að verða meðvitaðri
um hvað og hvernig þeir borða.
Mikill og góður matur er oft not-
aður til að gleðja aðra eða halda
upp á eitthvað í fjölskyldum. For-
eldrum feitra barna er bent á að
gera sér heldur dagamun með því
að fara út í göngutúr, bíó eða leik-
hús. Þeim er einnig bent á að láta
mat og sætindi ekki liggja frammi.
Það er borðað meira af því sem blas-
ir við en því sem þarf að sækja eða
er alls ekki til. Námskeiðin bera
yfirleitt góðan árangur. Börnin læra
að umgangast mat og takast á við
eigin vandamál. Foreldrarnir læra
að skilja þau betur. Flest hafa hald-
ið þyngdinni í skefjum og lést þegar
sálfræðingurinn heldur síðustu
fundina með þeim, hálfu ári og einu
ári eftir að námskeiðinu lýkur. g
AB
SEXTÍU og fímm kíló. Það er há-
markið. Ég get sætt mig við 65,8
en 66, 67, 68, svo ekki sé talað um
69 kíló - þá er ég hlaupin í spik.
Yfírleitt nægir að draga úr narti á
milli mála og skera niður súkkulaði-
át og kílóin hverfa smám saman.
Ég hef litla trú á megrunarkúrum.
Þeir bera skammvinnan árangur og
eru oft svo flóknir að ég nenni ekki
að fylgja þeim. En þessi undra-
súpukúr höfðar til mín. Líklega af
því að mér finnst grænmetissúpa,
hrátt og soðið grænmeti, ávextir
og nautakjöt allt mjög gott og ég
hlakka til að borða það. Svo ég
ætla að prófa kúrinn og sjá hvað
mörg kíló hverfa.
Ég byija kúrinn á sunnudegi svo
ég þurfi ekki að vera í honum heila
helgi. Borða vel á laugardeginum
og hlakka til veislumatar næsta
sunnudag.
Sunnudagur: 67,00 kg á nátt-
fötunum fyrir morgunmat. Ég borð-
aði appelsínu á meðan hveitibrauðs-
smjörflétta, sem við borðum að
svissneskum sið á sunnudags-
morgnum, hitnaði í ofninum og
lagði smjör, sultu og ost á borðið.
Flýtti mér svo út áður en maðurinn
minn fór að gæða sér á kræsingun-
um. Það þýðir ekkert að stinga upp
á því við hann að fara í kúrinn með
mér. Hann hefur minna álit á megr-
unarkúrum en ég. Hann sleppir
bara hádegismat í nokkra daga og
hreyfir sig meira en venjulega og
aukakílóin hverfa.
Verslanirnar á aðalbrautarstöð-
inni í Zúrich eru þær einu í borg-
inni sem mega vera opnar á sunnu-
dögum. Ég varð að kaupa í súpuna
þar. Það var hvorki til sellerí,
Idagur: Ávextir (allar gerðir nema bananar). Það
má borða eins mikið af ávöxtum og maður vill.
Melónur henta vel af því að þær hafa næstum eng-
ar hitaeiningar. Þeir sem borða bara súpu og melón-
ur í heilan dag geta losnað við 1,5 kiló.
2dagur: Grænmeti (allar gerðir nema baunir og
maís). Það má borða ótakmarkað magn af
hráu eða soðnu grænmeti. Það má auðvitað ekki
setja neina sósu, ost eða smjör á grænmetið.
3dagur: Ávextir og grænmeti (ekki bananar og
kartöflur).
4dagur: Bananar og mjólk. Það má borða 8 ban-
ana og drekka 8 glös af fitusnauðri (2%) mjólk.
Bananar eru samansettir úr hitaeiningum, kolvetn-
um og kalsíum.
5dagur: Nautakjöt og tómatar. Það má borða 8
tómata og 200 til 300 grömm af grilluðu kjöti.
6dagur: Nautakjöt og grænmeti. Eins mikið af
grilluðu kjöti og hráu eða soðnu grænmeti og
maður vill. Engar kartöflur!
- Drekkið að minnsta kosti 8 glös af vatni á kjöt-
dögunum til að losa sýru úr líkamanum.
7dagur: Brún hrísgrjón, grænmeti og sykurlaus
ávaxtasafi. Svart kaffi og te að lyst.
Brauð er bannvara alla vikuna. Þegar garn-
irnar fara að gaula fær maður sér súpu.
Höfundur kúrsins fullyrðir að maður
geti losnað við 5 til 8 kíló á viku án þess
að líða illa eða vera svangur. Það er óhætt
að vera á þessum kúr svo vikum skiptir.
Hann á ekki að stofna heilsunni í hættu.
Morgunblaðið/AB
SÚPAN er holl og það er fljótlegt að búa hana til.
Það er ágætt að nota súputeninga í stað lauksúpu.
Góður matur
og grannur líkami
feitir í hveijum bekk. Sum börn líða
ekki fyrir aukakílóin, eru sjálfsör-
ugg og lifa eðlilegu lífi þrátt fyrir
þau. Önnur þjást. Þeim er strítt, þau
eru einmana og mörg leita sér hugg-
unar í því að troða í sig meiri mat.
Yfirskólalæknirinn í Basel reið á
vaðið og hélt námskeið fyrir feitiag-
in börn og foreldra þeirra fyrir 16
árum. Barnaspítalinn í St. Gallen
og Migros-samtökin í Zúrich standa
nú einnig fyrir námskeiðum fyrir
böm á aldrinum 11 til 15 ára. „Við
getum aðeins hjálpað ef foreldramir
eru reiðubúnir að sækja námskeiðið
með börnunum," sagði Robert
Sempach, sálfræðingur og stjórn-
andi námskeiðanna í Zúrich. „Það
er ekki hægt að leysa vanda barn-
anna án fulls stuðnings foreldr-
anna.“
Mamman vildl mjóan son
Námskeiðin standa í níu mánuði
og kosta 1.500 franka eða 82.500
íslenskar krónur. Sjúkra- og félags-
tryggingar hjálpa í sumum tilfellum.
Yfírleitt sækja fleiri um en komast
að á hvert námskeið. Það er pláss
fyrir 21 bam í Zúrich. „Börnin verða
að líða fyrir fítuna og vera ákveðin
í að taka námskeiðið alvarlega,"
sagði Sempach. „Einn drengur sem
var feitur en ekki mjög miður sín
út af því komst til dæmis ekki að.
Móðir hans sótti um fyrir hann. Hún
rekur tískuverslun og var óánægðari
með útlit drengsins en hann sjálfur."
Námskeiðið gengur út á að hjálpa
börnunum með aðstoð foreldranna
að ná tökum á matarvenjum sínum
og þyngd. Börnin og foreldrarnir
mæta á tveggja tíma fundi aðra
hverja viku í níu mánuði og þar að
auki fara börnin í tveggja vikna
sumarbúðir. Þar er þeim kennt að
borða holla fæðu, þau eru látin
hreyfa sig og flest koma léttari til
baka. Læknir, heimilisfræðingur,
næringarfræðingur og leikfimis-
kennari standa að námskeiðinu með
sálfræðingnum.
„Börnin koma frá alls kyns flöl-
skyldum,“ sagði Sempach. „í um
helmingi tilfella er annað foreldrið
eða bæði of þung og um helmingur
foreldranna eru einstæðir. Bömin
eiga oft við erfíðleika að etja í skól-
anum eða heima fyrir. Við reynum
að átta okkur á vandanum í viðtals-
tímum. Einn drengur léttist til dæm-
is á skömmum tíma og hefur haldið
sér grönnum síðan hann flutti frá
móður sinni sem hafði lítinn tíma
fyrir hann til föður síns og vinkonu
hans.“
grænkál né lauksúpa. Ég keypti
pakka af grænmetissúpu í staðinn
og sleppti bara selleríinu og kálinu.
Og notaði tvær 400 g dósir af
tómötum í súpuna af því að það
var ekki til stór tómatadós. Ég hef
fengið betri súpu.
Mánudagur: 66,8 kg. Samt
borðaði ég bara ávexti og súpu,
drakk vatn og tvo eða þijá tebolla.
Og fór í tæplega þriggja tíma
göngutúr.
Súpan var vond (pakkasúpan var
mistök) svo ég hellti henni í sigti
og borðaði grænmetið kalt - fyrstu
skeiðina í morgunmat! Ég bjó til
nýja súpu með grænkáli og selleríi,
bara einni 400 g dós af tómötum
en gleymdi að kaupa paprikur svo
þær vantar í þennan súpuskammt.
Ég fékk ekki lauksúpu _________
svo ég notaði 4 grænmet-
issúputeninga í staðinn.
Súpan er góð.
Toblerone súkkulaði
var á útsölu svo ég keypti
nokkur stykki. Ég fór inn
í rúm að lesa þegar mað-
urinn minn byijaði að
hakka þau í sig eftir kvöldmatinn
- soðið fenkál og súpu.
Þriðjudagur: 66,8 kg. Ég trúði
varla mínum eigin augum. Fór aft-
ur á vigtina eftir heitt bað og þá
var ég 66,4 kíló. Svo náttfötin mín
eru 400 grömm. Gott að vita það!
Það er auðveldara að borða epli og
grape í morgunmat en grænmeti.
Ég var ekki svöng en hlakkaði til
að fá súpu í hádegismat. Bílastæð-
in við sundlaugina voru öll upptekin
svo ég ók heim án þess að hreyfa
mig og var búin með hálft súkkul-
aðistykki áður en ég vissi af. En
GRILLAÐ nautakjöt og tómatar, ágætis (megrunar)fæða.
Morgunblaðið/AB
Skólaöi í vatni
og var alsæl
meö eigin
sjólfsstjórn
ég gafst ekki upp á kúrnum. Borð-
aði afganginn af fenkálinu og súpu
í kvöldmat. Og enn eitt eplið.
Miðvikudagur: 65,6 kg. Égnaut
þess að borða banana og drekka
mjólkurglas í morgunmat. Þó fínnst
mér mjólk yfirleitt ekki góð nema
með sætmeti eða kjötbollum. Ég
reri fimm kílómetra og
borðaði banana og súpu,
drakk mjólk og vatn. Ég
er óvenju þyrst þessa daga
og drekk mikið vatn. Það
er annað hvort súpunni
eða sykurlausa tyggjóinu
sem ég tygg allan daginn
um að kenna. Ég var í
vondu skapi seinni partinn. Kannski
af því að ég þurfti að strauja heilan
helling, nema kúrinn sé farinn að
fara í taugarnar á mér.
Fimmtudagur: 65,8 kg. Ég
hefði ekki átt að borða súkkulaðið
á þriðjudaginn! Ég hef uppgötvað
að morgunverðurinn skiptir mig
mjög miklu máli. Mér fannst hræði-
legt að hugsa til þess að byija dag-
inn á tveimur tómötum og vatns-
glasi. En það gekk. greipaldin eru
vinsæll morgunmatur í megrunar-
kúrum. Ég man að Scarsdale-kúr-
inn, sem var vinsæll fyrr á öldinni,
(upp úr 1980) og ég prófaði, mælir
með hálfu greipaldin og tveimur
þurrum, brúnum, ristuðum brauð-
sneiðum í morgunmat. Ég myndi
borða það og annars halda mér að
mestu við súpukúrinn ef ég vildi
fara rólega niður í 60 kíló. Drakk
piparmyntute og reri 17 km. Ég
hef snert af masókisma. Mér fannst
steik og tómatar ekki nógu spenn-
andi handa manninum mínum og
bjó til ijómasósu og franskar kart-
öflur. Og tók upp rauðvínsflösku.
Ég þefaði bara af sósunni og víninu
og stakk ekki einni franskri upp í
mig þótt nokkrar dyttu fram hjá
þegar ég mokaði þeim á diskinn.
Ég skálaði í vatni og var alsæl með
eigin sjálfstjórn.
Föstudagur: 65,0 kg.
Mig svimaði þegar
ég stóð of
snöggt upp. Reri 8 km með tvær
gulrætur og vatn í maganum. Borð-
aði rauðbeður og súpu í hádeginu
en datt í rauðvín, grappa og súkkul-
aði þegar óboðinn gestur kom í
kvöldheimsókn.
Laugardagur: 64,4 kg. Það var
ágætt að geta þambað appelsínu-
safa í morgunmat. En mig langaði
í epli. Hingað til hef ég haft súpuna
þunna og borðað grænmetið í henni
í bitum. En í morgun púrraði ég
grænmetið og þykkti súpuna með
því. Það er ágæt tilbreyting. í kvöld
borða ég hrísgijón en á morgun
brauð, smjör, ost . . .
2,6 kg á einni viku. Það er ekki
svo slæmt. Og súpan er góð. ■
Anna Bjarnadóttir
Morgunblaðið/AB
ROBERT Sempach hjálpar
feitum börnum að ná tökum
á eigin matarvenjum og að
sætta sig við sjálf sig.
Raunhæf takmörk
Sempach skrifaði doktorsritgerð
um mismunandi getu einstaklinga
að grenna sig. Hann segir þijú und-
irstöðuatriði mjög mikilvæg til
árangurs: Einstaklingurinn verður
að viðurkenna að hann ber sjálfur
ábyrgð á eigin þyngd. Það bætir
enginn aukakílóum á hann og það
losnar enginn við þau fyrir hann.
Neysluákvarðanir verða að vera
raunhæfar. Það er auðveldara að
standa við ákvörðun um að borða
osta og/eða sætindi bara einu sinni
til tvisvar í viku en aldrei framar.
Einstaklingar verða að vera sáttir