Morgunblaðið - 11.07.1996, Blaðsíða 2

2 D FIMMTUDAGUR 11. JÚLÍ 1996
VIÐSKIPTI
MORGUNBLAÐIÐ
íslendingar fjárfesta í
bandarískri fiskréttakeðju
HÓPUR íslenskra fjárfesta hefur keypt umtals-
verðan hlut í bandarísku fiskréttakeðjunni Art-
hur Treacher’s sem rekur 135 veitingastaði í
þrettán fylkjum Bandaríkjanna og Kanada.
Kaupin eru gerð að frumkvæði þeirra Guðmund-
ar Franklín Jónssonar, verðbréfamiðlara hjá
Burnham Securities í New York og Skúla Þor-
valdssonar, eiganda Hótels Holts. Guðmundur
Franklín átti fyrir allstóran hlut í fyrirtækinu.
íslenskur þorskur hefur verið uppistaðan í fisk-
réttum fyrirtækisins.
Að sögn Guðmundar eru bæði fyrirtæki og
lífeyrissjóðir á íslandi meðal kaupenda bréf-
anna. Ekki sé hins vegar hægt að upplýsa um
hvaða aðilar þetta eru en enginn þeirra starfar
i sjávarútvegi. íslensku aðilarnir hafa tekið upp
samvinnu við bandaríska fjárfesta í fyrirtækinu
og ráða þessir aðilar samanlagt yfir 85% hiuta-
bréfa.
Arthur Treacher’s er nú þriðji stærsti við-
skiptavinur Iceland Seafood í Bandaríkjunum
Bruce
Galloway
og a somu-
leiðis mjög
mikil við-
skipti við
Coldwater,
að sögn
Guðmundar.
Keðjan
var stofnuð
árið 1972 af
ýmsum fjár-
festum og
var mark-
miðið að koma á fót vönduðum fiskveitingastöð-
um að breskri fyrirmynd, með fisk og fransk-
ar. Hún var nefnd eftir þekktum leikara, bæði
úr sjónvarpi og kvikmyndum, Arthur Treacher,
en hann varð kunnur af því að leika breska
brytann Jeeves. Keðjunni óx hratt fiskur um
hrygg og um 1980 voru veitingastaðir innan
hennar orðnir 770 taisins og árlega sala um
600 milljónir dollara. Þá komu upp erfiðleikar
m.a. vegna hins hraða vaxtar og verðhækkana
á þorski. Fyrirtækið var selt til Mrs. Paul’s, sem
er stór framleiðandi tilbúinna fiskrétta og ætl-
aði það fyrirtæki að nota keðjuna til að selja
afurðir sínar. Reksturinn endaði með skipbroti
og var fyrirtækið komið í gjaldþrot 1984. Þá
var fyrirtækið keypt, reist úr rústunum og byij-
aði að skila hagnaði á ný árið 1990.
Bruce Galloway, samstarfsmaður Guðmund-
ar Franklín hjá verðbréfafyrirtækinu Burnham
Securities, keypti sig síðar inn í fyrirtækið sem
hefur vaxið hratt undanfarin ár. Galloway er
stjórnarformaður þess, en Skúli Þorvaldsson
varaformaður stjórnar.
Guðmundur sagði að gengi hlutabréfa félags-
ins hefði fjórfaldast á hlutabréfamarkaðnum í
Bandaríkjunum frá því þessir nýju hluthafar
keyptu bréfin þann 3. júní. Nemur markaðs-
virði fyrirtækisins nú um 27 milljónum dollara
eða sem svarar til um 1,8 milljarði króna.
Guðjón Ármann Jónsson lögmaður er orðinn
meirihlutaeigandi í bílaumboðinu Jöfri hf.
Vill fá nýja hlut-
hafa til liðs við
fyrirtækið
ENDURFJÁRMÖGNUN á sér nú stað hjá bifreið-
aumboðinu Jöfri hf. og verður hlutafé fyrirtækis-
ins aukið í a.m.k. 60 miHjónir króna. Áður var
hlutaféð óverulegt eða innan við fimm milljónir
króna. Guðjón Ármann Jónsson, lögmaður cg hlut-
hafi í Jöfri hf. til margra ára, hefur keypt 2/3
hluta aukningarinnar eða fyrir 40 milljónir króna
og á hann því nú meirihluta í fyrirtækinu.
Guðjón Ármann segir það síður en svo vaka
fyrir sér að vera meirihlutaeigandi I fyrirtækinu
til frambúðar. „Jöfur hefur átt í erfiðleikum að
undanförnu vegna mikils samdráttar í bílainnflutn-
ingi. Fyrir nokkru varð ljóst að endurskipuleggja
þyrfti fyrirtækið en það var orðið mjög skuldugt.
Eg tók að mér að ná saman 40 milljónum, sem er
meirihluti hlutafjáraukningarinnar. Ég hef hlutinn
á hendi en mun síðan selja úr honum. Ég hef mikla
trú á fyrirtækinu enda er það með umboð fyrir
þrjár góðar en ólíkar tegundir, sem allar eru í
sókn á erlendum mörkuðum. Þá hefur bifreiðainn-
flutningur aukist að nýju eftir nokkra Iægð.“
Forsljóri hættir
Um þessar mundir er unnið að því að endurskipu-
leggja rekstur Jöfurs og verða m.a. miklar breyt-
ingar á yfirstjórn fyrirtækisins. Kristþór Gunnars-
son, sem verið hefur framkvæmdasljóri þess und-
anfarin tvö ár lætur nú af starfi af heilsufarsástæð-
um en tveir framkvæmdasljórar hafa verið ráðnir
í stað hans. Guðmundur Hilmarsson, sem var áður
þjónustustjóri fyrirtækisins, stjórnar nú þjónustu-
deild, varahlutaverslun og skrifstofuhaldi. Jón
Ármann Guðjónsson, lögfræðingur, tekur hins veg-
ar að sér sölu og markaðsmál fyrir hjólbarðadeild
og söludeild nýrra og notaðra bifreiða.
Jöfur hf. er sjötta stærsta bilaumboðið sam-
kvæmt fyrirtækjalista Fijálsrar verslunar. Það
hefur umboð fyrir Chrysler, Peugeot, og Skoda
bifreiðar og Firestone og Cooper hjólbarða svo
eitthvað sé nefnt. Jón Ármann Guðjónsson, fram-
kvæmdastjóri, segir að nú sé verið að leggja línur
í starfsemi fyrirtækisins með það að markmiði að
auka markaðshlutdeild þess, sem sé nú í kringum
6% í sölu nýrra bíla.
Átak í innflutningi
á atvinnustarfsemi
Hlutabréfa-
viðskipti
námu 110
millj. ígær
HEILDARVIÐSKIPTI með hlutabréf
urðu ails um 110 milljónir króna í
viðskiptakerfí Verðbréfaþings íslands
í gær og eru það mestu viðskipti á
einum degi um nokkurt skeið. Þar
af nemur sala á hlut ríkisins í Jarðbor-
unum hf. 32 milljónum. Verð á bréf-
um í mörgum hlutafélögum hækkaði
umtalsvert sem olli um 1,2% hækkun
Þingvísitölu hlutabréfa. Nemur hækk-
un vísitölunnar nú um 42,4% frá ára-
mótum.
Stærstu einstöku viðskiptin urðu
með bréf í SR-mjöli sem voru seld
fyrir tæpar 36 milljónir. Hækkaði
gengið úr 2,55 í 2,57. Þá námu við-
skipti með hlutabréf í Flugleiðum
22,3 milljónum og fór gengið í 3,05
í lok dagsins samanborið við 2,93 á
þriðjudag. Eimskipsbréf hækkuðu
sömuleiðis úr 6,95 í 7,15, en viðskipt-
in námu tæpum 9 milljónum.
„Það er óvenjulegt að svo mikil
viðskipti eigi sér stað um hásumar,"
sagði Halldór Friðrik Þorsteinsson,
viðskiptafræðingur hjá Kaupþingi hf.
í samtali við Morgunblaðið. „Nú stytt-
ist í að fyrirtækin birti milliuppgjör
sín og menn virðast veðja á góða
afkomu. Fjármagnið leitar æ meir í
þennan farveg. Eins eru fjárfestar
að dreifa áhættu og færa sig úr ein-
hliða hlutabréfaeign. Þá hefur fjár-
magnstekjuskatturinn haft heilmikið
að segja, því nú leggst 10% skattur
á söluhagnað í stað rúmlega 40%
áður. Reyndar er ákveðið þak á því
eða 6 milljónir fyrir hjón.“
Útflutningur
á íslenskum
húsgögnum
SKRIFSTOFA Marels USA, dóttur-
fyrirtækis Marels í Bandaríkjunum,
verður búin húsgögnum framleiddum
af húsgagnasmiðju GKS í Reykjavík.
Sigurpáll Jónsson, framkvæmda-
stjóri Marels USA, segir „að forráða-
mönnum Marels sé mikið í mun að
nýja fyrirtækið verði íslenskt. Það er
því ekki einungis framleiðsla Marels
ásamt helmingi starfsmanna sem
kemur frá íslandi heldur einnig hús-
gögnin á skrifstofuna í Kansas. Hús-
gagnasmiðja GKS hefur framleitt
húsgögn fyrir skrifstofu Marels á Is-
landi. Verðið á húsgögnunum er vel
samkeppnisfært við sambærilega
bandaríska framleiðslu.“
Að sögn Rafns Rafnssonar, fram-
kvæmdastjóra GKS, „starfa nokkur
íslensk fyrirtæki erlendis með hús-
gögn frá GKS á vinnustöðum sínum.
Eimskip hafi m.a. keypt húsgögn frá
GKS fyrir skrifstofur sínar víða um
heim.
INNFLUTNINGUR á fyrirtækjum
til íslands er hluti af verkefninu
„Átak til atvinnusköpunar“ sem iðn-
aðarráðuneytið, sjóðir iðnaðarins og
Iðntæknistofnun sameinuðust um
fyrr á árinu.
Bjöm Ingi Stefánsson, verkefnis-
stjóri hjá Iðntæknistofnun, segir að
þegar sé hafin öflug leit að vænleg-
um fyrirtækjum erlendis sem líkleg
séu til að vera arðsöm hér á landi.
Helst sé horft til fyrirtækja sem
hafi örugga erlenda markaði þannig
að þau fari ekki í samkeppni við
fyrirtæki sem starfi á innlendum
markaði. Eitt markmið átaksins sé
að flytja inn tækni sem hjálpi ís-
lenskum framleiðslufyrirtækjum að
standa betur að vígi gagnvart inn-
fluttum iðnvarningi og styrkja stöðu
sína á heimamarkaði.
Hafnar viðræður um flutning
Nokkur dæmi eru um fyrirtæki
sem flutt hafa verið hingað til lands
og má í því sambandi nefna fyrir-
tækin Alpan hf. á Eyrarbakka og
Límtré hf. á Flúðum. Samkeppnis-
staða íslands er ekki lakari gagn-
vart mörgum Evrópuríkjum á ýms-
um sviðum og ódýrt raforkuverð
skiptir þar miklu. Eins hversu óspiilt
náttúra landsins er sem hefur mikið
að segja fyrir fyrirtæki sem sérhæfa
sig í umhverfisvænni framleiðslu.
Björn Ingi segir ennfremur að vel
komi til greina að setja upp fram-
leiðslulínu í samstarfi við erlendan
aðila og framleiða fyrir ákveðinn
markað. Eins að kaupa starfsemi
sem lögð hafí verið niður erlendis,
en komi til greina hérlendis.
Hann segir að viðræður séu hafn-
ar um flutning nokkurra fyrirtækja
hingað til lands. Þar af séu viðræður
við fjögur fyrirtæki komin lengst á
veg og frekari hagkvæmnisathugun
farin af stað. Eitt þeirra sé verk-
smiðja, frekar ný af nálinni. Hún sé
komin með lítinn markað í Evrópu
og virðist eiga framtíðina fyrir sér.
Því sé spurning hvort ekki borgi sig
að kaupa framleiðsluréttinn, vélar
og markaðshlutdeildina og flytja
hana hingað til lands.
Samstarf við innlenda aðila
Þrátt fyrir að verkefnið „Innflutn-
ingur fyrirtækja" sé samstarfsverk-
efni nokkurra aðila tengdum iðnaði
þá er hugmyndin að vera í sam-
starfi við innlenda fjárfesta og fram-
kvæmdaraðila sem vilja taka þátt í
stofnsetningu nýrrar atvinnustarf-
semi. Auk þess verða kannaðar
svæðisbundnir möguleikar á stað-
setningu einstakra fyrirtækja.
Nauðsynlegt er að um fram-
leiðsluhæfa vöru sé að ræða og þörf
sé fyrir vöruna.
Áætlað er að verkefninu „Inn-
flutningur fyrirtækja" ljúki í febrúar
á næsta ári og kemur þá í ljós hver
áhrif þess verða á íslenska atvinnu-
starfsemi.
Verðbólgu-
hraðinn
2,5% sl.
þrjá mánuði
VÍSITALA neysluverðs miðað við
verðlag í júlíbyijun reyndist vera
176,9 stig og hafði hækkað um
0,1% frá júní 1996. Hækkunin
er 0,6% undanfarna þtjá mánuði
sem jafngildir 2,5% verðbólgu á
ári. Sambærileg þriggja mánaða
breyting á vísitölu neysluverðs
án húsnæðis svarar til 2,9% verð-
bólgu á ári, skv. tilkynningu Hag-
stofu íslands.
Um 18% hækkun á leikskóla-
gjöldum olli 0,1% hækkun vísitölu
neysluverðs. Tóbak hækkaði um
3,4%, sem hafði í för með sér
0,06% vísitöluhækkun.
Liðurinn „annað nýtt græn-
meti“ lækkaði um 12,7%, sem
lækkaði vísitölu neysluverðs um
0,06%. Lækkun á bensíni um
1,0% hafði í för með sér 0,04%
lækkun neysluverðsvísitölunnar.
Síðastliðna tólf mánuði hefur
vísitala neysluverðs hækkað um
2,4% og vísitala neysluverð án
húsnæðis um 2,9%. Vísitala
neysluverðs í júlí 1996, sem er
176,9 stig, gildir til verðtrygging-
ar í ágúst 1996. Vísitala fyrir
eldri fjárskuldbindingar, sem
breytast eftir lánskjaravísitölu,
er 3.493 stig fyrir ágúst 1996.
Verðbólgan í ríkjum Evrópu-
sambandsins var 2,7% að með-
altali frá maí 1995 til maí 1996.,
lægst í Finnlandi 0,8% og 1,0% í
Svíþvjóð. Verðbólgan á Islandi á
sama tímabili var 2,8% og í helstu
viðskiptalöndum Islendinga 2,0%.
Rammasamn-
ingur um
prentun
RÍKISKAUP hafa gert samninga
við fimm prentsmiðjur um prent-
un fyrir opinberar stofnanir og
ríkisfyrirtæki. Samningurinn er
hluti af rammasamningakerfi
Ríkiskaupa, sem standa öllum
opinberum stofnunum til boða.
Samið var við Hagprent hf.,
Prentsmiðjuna Odda hf., Ásprent
- POB á Akureyri, Steindórsprent
- Gutenberg hf. og Prentsmiðjuna
Tarsus hf, að því er fram kemur
í frétt.
Rammasamningur þessi var
gerður að undangengnu almennu
útboði og skiluðu 12 aðilar inn
tilboðum. Útboðið náði til prent-
unar á bréfsefni, eyðublöðum í
einriti, nafnspjöldum og kveðju-
kortum, eyðublöðum, og umslög-
um. Útboð rammasamninga felur
í sér að ekki er tiigreind heildar-
upphæð samnings eða magn
heildarkaupa. I útboðinu er stuðst
við notkun fyrri ára. Samning-
urinn gildir í eitt ár, með mögu-
leika á endurskoðun og allt að
tveggja ára framlengingu.
Tilboð Háfells
samþykkt
BORGARRÁÐ samþykkti þann
9. júlí áð taka tilboði Háfells ehf.
í gijótnám í Seljadal, sem var
lægsta tilboðið samkvæmt lokuðu
útboði um borun og sprengingar,
ásamt ámokstri og flutningi á
efni til Gijótmulningsstöðvar
Reykjavíkurborgar við Sævar-
höfða.
Tilboð Háfells hljóðaði upp á
25,4 milljónir króna eða um
58,8% af kostnaðaráætlun. Önnur
tilboð í verkið komu frá Borgar-
taki hf., Loftorku Reykjavík hf.,
Sveinbirni Runólfssyni sf., Veli
hf., og Klæðningu hf., sem átti
hæsta tilboðið. Hljóðaði það upp
á 35,3 milljónir eða um 81,7%
af kostnaðaráætlun sem var upp
á 43,2 milljónir.