Alþýðublaðið - 20.11.1933, Side 1

MÁNUDAGINN 20. NÓV. 1M
XV. ÁR0ANGUR. 19. TÖLUBLAÐ
UÞTDUBUBm
RITSTJÓRS:
P. R. VALDEMARSSON
DAGBLAÐ OG VIKUBLAÐ
5TÖEFANDI:
ALÞÝÐUFLOKKURINN
ÐAQBLAÐIB kemur öt aHa vlrka daga U. 3 — 4 slfidegis. AskrHtagJald kr. 2,00 á mánuöl — kr. 5,00 fyrir 3 mánuði, ef greitt er fyrlrfram. t lausasðlu kostar blaðið 10 aura. VIKUBLABIÐ
kemur út á hverjnm miövikudegl. ÞaO kostar aðeing kr. 3,00 á árt. 1 því birtast. allar helstu greinar, er blrtast i dagblaöinu, fréttir og vlkuyflrlit. RITSTJÓRN OQ AFQREIBSLA AlþýðU-
blaðsins er vio Hverfisgötu nr. 8— 10. SlMAH: 4900: afgreiðsla og auglýsingar. 4901: ritstjóm (Innlendar fréttir), 4902: ritstjóri, 4903: Viibjálmur 3. Vllhjálmsson, blaðamaöur (heima),
Magnús Ásgeirason, blaðamaður, Framnesvegi 13, 4904: F. R. Valdemarsson, ritstjóri, (heima), 2937: Sigurður Jóhannesson, algreiðslu- og auglýsingastlórt (heimaV 4905: prentsmiðjan.
Jafnaðarmannafél.
Islands
Fundur í Iðnó, uppí,
priðjud, 21. þ m, kl, 81/*.
Firadaref nl:
1. Félagsmál, skýrslur
nefnda og fleira.
2. Bæjarmál Reykjavíkur-
oæjar.
Félagar, fjölmenniði
Stjérnin.
Sbilmalar llnýðafiokksins nm stjórnarmpdnn
Bréfaviðskiftl Alpýðnflokksins on
Samninganmleitannm milli Framsóknar og Aigýðnfiokksins
nm stiórnarmyndnn er lobið
Framsöbnarfiokknrinn stóð ekki við tilboð sitt.
Framsðknarflokkslns,
KOSNIN6ARNSR A SPÁNI f OÆR
Fyrstn fregntrs Ihaldsflokkarnir vinna á
A ktugardMginn hlttmt nefndir
pœi\ ,en stjórnír Alpýdujlokksim
og Framsókmirjtokksins höfdu
kosid til pess dð /xeda um uœnt-
aniegu samninnu flokkainna um
stjórnprmyndim.
Nefnd Frcmsókmrflokkstns, er
í vom Einar Árnason, Bjarm As-
geírsscm \og Eysteinn Jónsson,
skijrcii frú því, ad Framsókww-
flokkurinn sœi sér ekki fœrt dð
stmda vtð tiiboð pcm um stjóm-
armgndun er flokkurhm hefði
g&rt Alpýðnflokknum vegna pess,
dö. eídskikrr Fmmsókmrpmgmmn
hefðus skorist úr leljc.
Alþý'ðublaðiö hefir áður lofað
að skýra frá ð'llum gangi pessa
máls og birta bréf pau er farið
háfa á milli stjómar Alpýðu-
flokksins og Framsóknarfl'Okksins.
fara bréfin hér á eftir.
Upphaf samningaumleitaniainina
var sú, að neínd frá Framisókniaiiv
flokknum ier í viohu Tr. PórhaHsisioni,
og Eysteinn Jónsson áttu til við-
tal við Jón BaMvinsson og Héð-
inn Valdimarsson f. h. Alpýðui-
flokiksins, og spur'ðist nefnd sú -
fyrir um möguleika fyr.ir þátttöku
AlþýðúflOkksins í myndun stjórn-
ar. út.af þessari máMieitan sendi
stjórn Alþýðuflokksins Miðstjóm
Framsóknarflokksins eftirfanand1
bréf.
Reykjavik, 31. okt. 1933.
Út af eftirgrenslan • yðax um
mögulieika fyrir þátttöku Alþýðu-
flokksinis í stjórnarmyndun mieð
Franisóknarflokknum, viijum vér
taka fram eftirfarandi:
Alþýðuflokkurinn hefir marg-
lýst yfir vantrausti sínu á núver-
andi rikisstjórn og rökstútt það.
Alþýðuflokknum er ljóst, að ef
hlutdeild Sjáilf stæðisf liokksins í
ríldsstjórninni ykist, og þó eink-
um ef hann tæki hana einn 'í
sínar hendur, myndi stefirit enn
lengra í fjandsamlega átt gegn
hagsmunum hinna vimnandi stétta
í landinu, og af ýmsum kenni-
mierkjum er auk þess fylsta á-
stæða til þess að halda, að SjáJf-
stæðisflokkurinn myndi þá sitja
um hvert tæikifæri tii að styrkja
vald sitt með einræði og ofbeldi.
Til þess að gera tiiraun til að
Jkoma í vieg fyrir þetta, tielur Al-
þýðuflokkurinn sig ekki geta
skoraist undan því að gefa Fratrri-
sóknarflokknum kost á hlutdeild
í brá ðabirg ðastj órn, er sitji fram
yfir næstu alþingiskosningar, ef
samfcomiulag getur orðið um
hverjir stjórnina skipa og hverri-
ig þeir síkifta rnieð sér verkum,
og þó að eins með eftirfaraíndi
skilyrðum:
1. Brá ðabirgðastjórnin geri það
sem unt er til að auka: atvinnu í
landinu, framkvæmi ekki heim-
ild 25. gr. fjárlaganna um 25%
niðurskurð á fjárveitingum til
verklegra framkvæmda, heldur
nioti hún sér til hins ýtrasta-allat
heimildir til þeirra, er felast í
fjárlögum og öðrum lögum. Aft-
ur á móti leitist bráðabirgða-
stjórnjn við að draga úr öllum
útgjöldum ríkisinis, er ekki korna
hinum vdnmandi stéttum til góða.
Brá'ðabirgðastjórnin aðstoði við
lánútvegun til byggiugarsjóða
verkatoanma hér í ReykjaVík og
anmars staðar um land, þar sem
sllikir sjóðir eru, svo að untveiiði
að undirbúa byggingu verka-
mannabústaða sem víðast, þegar í
vetur eða með næsta vori. Kaup-
gjald við opinbera yimmu verði
fært til samræmis um landið og
sé á hverjum stað farið eftir við-
urkenduto taxta verklýðsfélága
innan Alþýðusambandsins, eða
þess, sem næst er þieim stað, þar
sem .vinnan er umniim. — Bráða-
birgðastjórnin vinni að því að
viðhalda gerigi krómummar.
2. Bráðabirgðastjórnin leggi
þegar niður varaiögregluna og
leitist við að halda uppi friði í
lamdinu með réttlæti, en án hernr
aðar og ofbeldis.
3. AJlar meiri háttar stjórnar-
athafnri séu ræddar á sameigin-
fegum ráðherrafundi.
Skriflegt svar óskast.
Fyrir hönd Alþýðuflokksins.
Jón Baldvinsson
forseti.
Héðlnn Valdlmansson
varaforseti.
Stefán J. Stefánsson
ritari.
Fraimsóknarflokkurinn hélt
marga fundi um þetta mál og
voru 5 þingmenn andiStæðir slíkri
saipvinnu, en 3 þeiira kváðust
þó myndu beygja sig fyrir floltks-
samþykt.
Var þá gerð flokkssamþykt um
máldð og Alþýðuflokknum sent
eftirfarandi bréf.
Út af bréfi A1 þýðusambands ís-
iands dags. 31. f. m., þar sem Al-
þýðuflokkuTinn gefur Framsókn-
arflokknum kost á sámvinnu um
bráðabirgðastjórn, er sitji frajm
yfir næstu kosningar, með viss-
um skilyrðum, sem tilgreind eru
í bréfinu, og að þvi tilskildu að
samtoomulag verði um hverjir
stjórnina skipa og hvernig þeir
skifta með- sér verkum, tekur
Framisóknarflokkurinn fram eftii-
farandi:
Flokkurinn >111 ganga til sam-
starfs við AlþýðufLokkinn um
myndsun bráðabirgðastjórnar á
þeim grundvelii, sem lagður er
með ofannefndu bréfi Alþýðusamr
bands íslands, þó þaninig:
1. Að um kaupgjald við ríkis-
sjóðs.vinnu verði samið af Al-
þýðusambandi Islands og ríkis-
stjórninni, og sé kaupgjaMið á
hverjum stað ákveðið mleð hlið-
sjón af viðurbendum kauptaxta
verkalýðsfélags innan Alþýðu-
(sambandisius í héraöinu. Vinnunni
sé hagað þannig, að hún verði
exnkum tiil atví!nnu-aukningar í
þeim héruðum eða landshluta,
þar sem hún er unnin.
2. Að þingmenn Alþýðuflokks-
ins ásamt Framsóknarflokknum á
Alþingi bomij í veg fyrir að heim-
ild sú, er fest í lögum nr. 1 8.
tmarz 1920 til að takmarka eða
banna innflutning á óþörfum
varningi, verði rýrð. Bráðabirgða-
stjórnin rioti heimiM þessara
laga á þeim grundvelli, sémlagð-
ur ier með reg’lugerð um tak-
mörkun á innflutningi á óþörfuto
varningi M 23. okt. 1930 og
bneytingu á henni M 28. okt.
1931. Stjórnin geri hins vegar ráð-
stafanir til þess að fyrirbyggja
verðhækkun á þeim innfliutta vör-
um, er alþýða manna notar, en
takmarkaður kann að vera inn-
flatningur á.
3. Að bráðabirgðastjórnin vinná
að því að hækka verð þáð, er
hændur sjálfir fá fyrir afurðix(
þær, sem seldar eni á innliend-
um markaði, einkum með því að
lækka kostnaðinn, er á afurðinnar
fiéllur við sölu þeirra og dreif-
ingu tiil neytenda. Sé að þessu
unnið með því:
Að bráðabirgðastjórnin noti
heimfflid í 8. gr. laga nr. 90, 1933,
tffl þess að skipuleggja sölu kjöts
á imnfendum markaðt Sé skipu-
'ilifflgningunini þanndg fyrir komið,
að lækkaður verði kostnaður við
dreifingu kjötsdns og sölufélög-
um bænda gefin aðstaða tffl þess
að hafa með höndum sölu affls
kjöts á immlenduin markaði.
Að bráðabirgðastjórniin undir-
Togarinn Gejsir strandar
vltt Orknejjar
Menn. bjargasi en skipið er
taliö eyöilagt.
Um kl. 8 í gærkveldi strand-
aði togarinn Geysir á Stromnes
við Orkneyjar.
Kl. 8 sendi togarinn út neyðar-
merki og kl. 9,43 (miðað viö
enskan tíma) var björgunalrbát-
ur frá Long Hope komirnn að
skipinu, og tófest bonum að
bjarga iskipshöfninni og tveim
farþegum,, er voru með skipinu,
en skipstjóra og ioftskeytamamn
skildi hann eftir.
KJ. að ganga eitt í nótt kom
skeyti um ’ það, að þegar . ekki
hefði verið lengur hægt að senda
skeyti frá togaranum, hefði björg-
unarbáturinn tekið skipstjórann
og Joftsikeytamanninn og flutt þá
i Jand.
Líklegt er talið að skipið sé
eyðilagt.
búi fyrir næsta þing löggjöf um
sölu á kartöflum og mjólkurvör-
um, sem sé einhlrt til að. lækka
kostnað við dreifingu varanna og
igtefi framiieiðslu og sölufélögum
Mmleiðenda aðstöðu til þess að
hafa með höndum sölu á öfflum
þessum afurðum.
Það skal fram tekið, að þátt-
taka flokksins í samstarfi um
stjórn á Mmanniefndum grund-
velli er því skilyrði bundin, að
samkiomulag verði um það, hverj-
ir stjómima skipa og hversu skift
verður verkum innan stjórnarimn-
ar.
Aiþingi, 7. nóv. 1933.
F. h. Framsóknarflokksins
á Alþingi.
Porleifur Jónsson
sign.
Bjasrni Ásgerrsson.
Til
forseta Alþýðuflokksins,
Reykjavík.
Stjórn Alþýðufliokksins leit svo
á, að um ýms atriði í bréfí Frajn-
sóknarflokksins þyrfti að semja
nánar, til þess að sammngar gætu
tekist, og trygging yrði að fást
fyrir þvi, að þeir rnenn sein skip-
uðu stjómina yrðu fylgjandi gerð
um samþyktum, og að fulltrúi
Alþýðufliokksins í stjórninnd hefði
það starfssvið, er trygði það, að
kröfum Alþýðuflokksin-s yrði full-
nægt.
Sendi flokksstjórndn því þiing-
flokM Framsóknar eftirfarandi
bréf:
Reykjavík, 8. nóv. 1933.
1 tilefni af bréfi þingfloicks-
Madrid í morgun. UP. FB. Seim-
ustu kosningaúrslit, sem kunn
eru, benda tffl þess að hægri
fliokkamir hafi borxð sigur úr být-
um i meiri hluta kjördæmanna.
Hins vegar hefir innanríkismáJa-
ráðherrann tilkynt, að serinifega
verði nauðsyntegt að kjósa á ný
í þrjátíu kjördæmum, og fara
þær kosningar þá fram 3. dez-
ember. — Samkvæmt opinberri
tilkynningu, sem innanrxkismála-
ráðherrann hefir gefið út, hafa
flokkarnir samkvæmt kunnum úr-
slitum fengið þingsæti sem hér
segir:
Ihaldj&fliokkur bænda 61
„Popular Action“ 25
Konunigssinmar 11
Ihalds-lýðveldissinnar 14
Róttæki vinstriflokkurimn 55
Jafnaðarmenn 25
Róttækir jafnaðarmlenn 3
Katalanska jafnaðamtoinnasam-
bandið 7
KoTrimúnistar 1
Konnngsritapi sfmaöi
i gær forseta sam-
einaðs þings og for*
mönnnm þingflohk*
anna.
Forseta Sameinaðs þings, Jóni
BaMvinssyni, barst í gær skeyti
frá konungsritara Jóni Svein-
björnsisymi, þar sem hann’ óskaði
eftir umsögn hans sem f-orseta
sameinaðs þings um afstöðu
þingflokkanna til stjóiinianmynd-
unar. Samtímis óskaði hann um-
fonmanns Alþýðuftokksins uim af-
sagnar Jóns Baldvinssonar sem
stöðu Alþýðuflokksins.
Formönnum hinna þiingflokk-
anna, Jóni Þorlákssyni f. h. Sjálf-
stæðisflokksins og Þorleifi Jóns-
syni frá Hólum f. h. Framjsóknar_
flokksins bámxst einnig skeyti í
gær frá konungsritara með fyrir-
spurn um afstöðu þeirra flokkar
Miðstjórnir allra þingflokkainna
munu halda fund í dag til þess
að ræða svör sín til konungs.
Á fundi Miðstjórnar Framsókn-
arflokksins mun einnig verða tek-
ín tffl athugunar fraimkoma 2ja.
þinigmannaflokksilns er bxiotið
.hafa samþyktir hans.
Framsóknarflokksins dags. 7. þ.
m. hefir stjórn Alþýðuflokksins
falið forseta sínum og tveiniur
mönnuto öðnim að eiga samta-1
við fuffltrúa frá Fratosóknar-
fLokknuto um myndun bráða-
birgðastjórnar á þeim grundveili,
Frh. á 4. síðu.