Morgunblaðið - 13.12.1996, Blaðsíða 1

■ VARNIMGUR OG BÆIMIR/2 ■ GOSTAPPAR í KASTALA/2 ■ ÍSLEIMSKIR
TÍSKUKJÓLAR/3 ■ MALT OG VATM/5 ■ HÚSGÖGN ÚR REKAVIÐI/6 ■ ÍS-
LENSKAR FREYJUR/7 ■ VONDAR STELPUR/7 ■ MYNDASAGA/8
AFTUR-
GÖNGUR
DRAUGAR eru dauðir menn, aft-
urgöngur sem finna má í þjóðsög-
unum, sem liðu góðu lífi í huga-
fylgslum íslendinga í aldir. Aftur-
gangan var af holdi, risin upp úr
gröf sinni til að hefna. Draugar
nútímans eru hinsvegar loft-
kenndari verur og stundum með
hvítt lak yfir höfðinu, þeir eru
burtfarnar sálir án líkama.
í blaðinu í dag er rýnt í þjóðsög-
ur og rætt við fróða menn um
afturgöngur og hvenær þær
hættu að sveima um í myrkrinu.
Hvað merkir það að trúa á
drauga? Hvemig gekk upplýstum
menntamönnum að kveða niður
afturgöngumar úr hugum alþýð-
unnar? Em til einhveijar sálræn-
ar skýringar á draugum?
Glímt er við ofan- _
nefndar og fleiri spurn- ^
ingar á opnunni.
V oðinn vís
og best að fara varlega
«
o
SLÆMT orð hefur
farið af tölunni þrett-
án svo öldum skiptir.
Á nornaþingum hitt-
ast 12 nornir með von
um að kölski verði
þrettándi gesturinn.
Síðustu kvöldmáltíð-
ina snæddu þrettán
menn og þar hljóp
djöfullinn í Júdas.
Veislu goðanna í nor-
rænni goðafræði sátu
tólf uns Loki bættist
við og varð valdur að
dauða Baldurs.
Eins fer slæmt orð af
föstudegi, þann langa
vikudag var Jesús kross-
festur. Vont er að byija á
nýju verki, ganga í hjóna-
band og því hefur verið
haldið fram að Adam og
Eva hafi fallið í freistni á
föstudegi.
Lögmál hjátrúar
og nornaþing
I dag er föstudagurinn
þrettándi og af því tilefni
var Símon Jón Jóhanns-
son, sem ritaði bók fyrir
þremur árum um hjátrú
Islendinga, Sjö, níu, þrett-
án, spurður hvers vegna
þetta tvennt hefði verið
tengt saman í hjátrúnni.
„Þarna er slegið saman
tvenns konar ótrú, á
Morgunblaðið/RAX
FALLIÐ í hálkunni, en hver er ástæðan?
tölunni þrettán annars vegar og
hins vegar á föstudeginum, og í
samræmi við lögmál hjátrúar
magnast ógæfan,“ segir hann.
Hann segir ótrúna á föstudegin-
um þrettánda ekki vera gamla ís-
lenska hjátrú. „Samslátturinn er
fremur nýtt fyrirbæri og innflutt
einhvemtíma á þessari öld.“
Voðinn er vís þennan dag segir
hjátrúin og best að fara varlega
í öllu. Símon Jón segir algengt í
þjóðtrú að þegar einu ferli ljúki
og annað byiji myndist augnablik
tómarúms og hið illa fari á kreik,
dæmi um það er tólf á miðnætti,
áramót en þá fari álfar og dauðir
á kreik, sólin á Jónsmessunni.
„Þetta á líka við um töluna 13 sem
er fyrsta talan eftir heildina 12.“
Ekki fleiri siys
þennan dag
Spurt var á slysadeild hvort
meira væri um slys þegar þrett-
ándi dagur mánaðar væri á föstu-
degi og reyndist svo ekki vera
nema sérlega hált væri á vegum
og gangstéttum. Hins vegar telja
þeir sem meiða sig þennan dag
ástæðuna ef til vill liggja í þessum
samslætti dags og tölu. ■

4 svínaham
** borgar-
hryggur
_ \r v
Kosið
»4, Otaenmeti
saeikera-
300 gr.
J '/yfjjíyJ
D/UUfJJíUJl
bfyjjjiijy?!
I
n ’/ iJ iÍ I |MjT m 1 \ * ^ JÍD llO
1 ^ " * *