Morgunblaðið - 28.10.1997, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 28. OKTÓBER 1997 C 7
Frárennsliskerfi
með undirþrýstingi
Lagnafréttir
Það er þegar farið að flokka frárennsli,
segir Sigurður Grétar Guðmundsson, sem
„svart“ og „grátt“ en e'ingöngu þá sem frá-
rennsli frá húsum annarsvegar og jarðvatn
og yfirborðsvatn hinsvegar.
JOEL Liljendahl, sem
fann upp undir-
þrýstingssalernið.
ÞAÐ sést ekki í fljótu
bragði að þetta er
undirþrýstingssalerni.
EINU sinni var til verslun í Aust-
urstræti sem hét HeiTafataversl-
un Haraldar Arnasonar. Þarna þótti
flott að versla, þjónusta framúrskar-
andi, en eigi að síður leið verslunin
undii’ lok fyi’ir nokknim áratugum,
þó enn séu margir ofar moldu sem
keyptu sér þar betri fötin.
Fyi’ir ungan dreng, sem nokkrum
sinnum kom þar inn, er eitt öðru
fremur minnisstætt og það var hvað
afgreiðslumennirnir gerðu við pen-
ingana sem kúnnamir borguðu með.
Þeim var ekki stungið í peninga-
kassa heldur í sívalan hólk ásamt
nótu sem skrifuð var í tvíriti, lúga
opnuð á röi’i og heyrðist þá hvæsandi
hljóð, hólknum stungið
í rörið og hann hvarf samstundis.
Efth- örstutta stund kom hólkurinn
niður rennu og skall í körfu, af-
greiðslumaðurinn tók hann og opnaði
og sjá; þar var afrit nótunnar og ná-
kvæmlega sú upphæð sem átti að
gefa til baka.
Þetta þótti ungum sveitadreng
undur og stórmerki og jafnvel galdr-
ar. En skýringin var sáraeinföld, í
rörinu var undh’þrýstingur eða sog-
kraftur sem sogaði hólkinn með pen-
ingunum upp á 2. hæð til gjaldker-
ans, sem síðan sendi hann niður aftur
eftir að hafa yfirfarið nótuna, tekið
peningana og sett afganginn í hólk-
inn aftur.
Ekki peningar heldur
eitthvað annað
Arið 1959 var sænskur maður að
nafni Joel Liljendahl að velta fyrir
sér hversvegna við notuðum sömu
tækni í frárennsliskerfum og kalífar í
Bagdad endur fyrir löngu, hvort ekki
væri möguleiki að nota einhverskon-
ar vélbúnað sem gerði það að verkum
að hægt væri að nota miklu grennri
lagnir.
Uppfinning hans vai’ undirþrýst-
ingskerfið eða „vakúm“ kerfið sem í
grundvallaratriðum er það sama og
fiutti peningana hjá Haraldi Árna-
syni forðum, en nú skyldi það flytja
það sem í salernið fer í föstu og fljót-
andi formi. Uppfinning Joels hefur
svo sannarlega farið sigurför víða og
líklega hafa langflestir fulltíða ís-
lendingar notað undirþiýstingssal-
erni, þó þeir hafi ekki fyrr gert sér
grein fyrir að þar væri komin einhver
sænsk uppfinning sem er ekld nema
tæplega fjörutíu ára.
Þessi tækni er notuð í öllum járn-
brautarlestum og öllum flugvélum
sem á annað borð hafa salerni og
aðra snyi’tingu. En í byggingariðnað-
inum hefur undh’þrýstingssalernið
ekki náð fótfestu.
Áhugi vaknar
En á þessu er líklega að verða
breyting, og þar eru það landar upp-
finningamannsins sem eru að hugsa
sér til hreyfings. í Stokkhólmi er
verið að byggja merkilegt fjölbýlis-
hús sem er með írárennsliskerfi með
undirþrýstingi og öll hreinlætistæki
eru við það miðuð. Þau minna því
ekki lítið á slík tæki í flugvélum eða
lestum enda nákvæmlega sama
tæknin.
En til hvers að vera að brölta þetta
með nýja tækni í frárennslismálum
bygginga, er ekki einfaldast að hafa
þetta eins og hefur dugað ágætlega
svo lengi, jafnvel frá dögum
Hammúrabís?
Þar kemur fernt til; í fyrsta lagi er
hægt að láta frárennslið renna í allar
áttir og jafnt upp sem niður, í öðru
lagi geta lagnir verið miklu grennri, í
þriðja lagi er miklu auðveldara að
flokka frái’ennslið og í fjórða lagi
þai-f miklu minna vatnsmagn í sal-
ernin og það er ekki lítið atriði þar
sem kalda vatnið er 50% dýrara en
heita vatnið frá Hitaveitu Reykjavík-
ur.
Að flokka það sem rennur um frá-
rennsliskerfi getur verið mikilvægt
og verður það eflaust í framtíðinni
þegar hinar iðnþróuðuðu þjóðir hafa
gert sér grein fyrir að það verður að
hvefa aftur til upphafsins og skila
saur og þvagi manna aftur til náttúr-
unnai’ sem kraftmesta og umhverfis-
vænasta áburði sem völ er á.
Það er þegar farið að flokka frá-
rennsli sem „svart“ og „grátt“ en ein-
göngu þá sem frárennsli frá húsum
annarsvegar og jarðvatn og yfir-
borðsvatn hinsvegar.
I framtíðinni, vonandi, munum við
flokka allt sem frá húsum og mann-
fólki kemur miklu nákvæmar, í það
minnsta „svart“ það sem kemur frá
salemum, söfnum því saman og not-
um til uppgræðslu, annað „grátt“
sem verður fargað á annan hátt.
Framundan er mikil vinna við end-
urlagnir í byggingar hérlendis, flest-
ar byggingar eldri en tuttugu til
þrjátíu ára þurfa endurlagnir. Það er
kominn tími til að við förum að huga
að því í alvöru hvernig sú endui’nýjun
á að vera, hvernig við ætlum að
leggja og úr hvaða efnum.
Undirþrýstingsfrárennslið hans
Joels Liljendahl gæti verið einn kost-
urinn sem gerir þá miklu endur-
lagnavinnu árangursríkai’i.
FJARFESTING
FASTEIGNASALA ehf
Sími 5624250 Borgartúni 31
Opið mánud. - föstud. kl. 9-18.
Hilmar Óskarsson, Sigurður Jónsson, Guðjón Sigurjónsson. '
Lögfr.: Pétur Þ. Sigurðsson hdl.
Hábær - einbýli Mjög gott einbýl-
ishús ásamt stórum bílskúr. i húsinu eru 4
svefnherb., góðar stofur, góðar innr. og
gólfefni. Stórt geymsluloft. Hiti i bílplani.
Fallegur ræktaður garður. Stórt veislu-
eldhús (veislumiðstöð Árbæjar) fullbú-
ið góðum tækjum. Frábærir möguleik-
ar.
Stekkjarhvammur - raðhús
Mjög gott ca 200 fm raðhús ásamt bíl-
skúr á rólegum og veðursælum stað. 4
góð svefnherb. (hægt að hafa fleiri). Stór
stofa, vandaðar innr., parket, flisar. Nýtt á
baði. Möguleg skipti.
Hraunbær - raðh. Mjög gott mik-
ið endurn. 148 fm einlyft raðhús ásamt
bílsk. Nýl. eldhúsinnr., allt nýtt á baði,
parket, 4 svefnherb., góður afgirtur garð-
ur, nýtt þak.
Lyngbrekka - sérstök eign
Gott 380 fm hús á tveimur hæðum með 3
samþ. íb. Bílskúr auk 130 fm iðnaðar-
húsn. fylgir. Sérst. eign. Ýmsir mögul.
Hagst. verð aðeins 16,5 m.
Fífusel - raðh. - góð kaup Ein-
staklega gott ca 200 fm raðhús ásamt
stæði i bilsk. Mjög vandaðar innr. Nýl.
parket og flísar. 4 góð svefnh. Mögul. á
aukaib. Stórar suðursv. Frábært útsýni.
Jórusel - einb. séri. gott 327 fm
einbhús á 2 hæðum auk kj. og bílsk. Hús-
ið er allt hið vandaðasta með góðum innr.
Flísar á gólfum, 4 stór svefnherb. Bjartar
stofur auk sólskála.
Klyfjasel - glæsil. einb. Ein-
stakl. fallegt ca 293 fm einbhús m. innb.
tvöf. bilsk. Húsið er allt hið vandaðasta
utan sem innan. I kj. er aukaíb. Góður
kostur fyrir vandláta. Verð aðeins 15,9 m.
Unnarbraut - einb. séri. gott
einb.hús á 2 hæðum ásamt góðum 60 fm
bílsk á hornlóð. Húsið er í góðu ástandi
utan sem innan. Auðvelt að skipta í 2
mjög góðar íbúðir.
5 herb. og sérhæðir
Háteigsvegur - sérhæð sér-
lega góð ca 140 fm ib. á 2. hæð i fjórbýli.
3 mjög stór herb., stór stofa með suður-
sv. Hægt að stækka stofu. Ib. nýmáluð
og sameign nýendurn.
Dúfnahólar - 5 herb. - bíl-
skúr Mjög björt og falleg 117 fm 5 herb.
íb. á 4. hæð í lyftuh. ásamt góðum bíl-
skúr. 4 svefnh. Nýleg eldhúsinnr. Parket.
Flísar. Yfirbyggðar svalir. Frábært útsýni.
Sameign nýstandsett.
Sporðagrunn - sérhæð stór,
glæsileg 142 fm sérh. á fráb. stað innst i
botnlangagötu. Mjög vandaðar innr., ný-
standsett baöherb., parket, flísar. 3-4
svefnherb., rúmg. samliggjandi stofur,
þvottahús i íb. Fallegur, ræktaður garður.
Rauðalækur Sérlega vel skipul. og
björt 130 fm efri hæð ásamt góðum bíl-
skúr. 4 góð svefnh., stórar saml. stofur.
Parket. Flísar. Yfirbyggðar suðursv. Frá-
bært útsýni. Góð sameign. Áhv. 5,6 m.
Laugateigur - glæsieign Mjög
falleg og góð íb. á 2. hæð í fjórbýli ásamt
42 fm bílskúr. Vandaðar, nýl. innr., hurðir,
gólfefni, nýtt rafmagn. Rúmgóð svefn-
herb. Bjartar stofur. Suðursvalir.
Reykás Mjög falleg og góð 143 fm
íbúð á tveimur hæðum. 4 stór svefnherb.,
sjónvarpshol, rúmg. stofa, vandaðar
innr., nýtt parket, suðursv.
Breiðvangur. Mjög rúmgóð 140 fm
efri sérhæð í tvíb. ásamt 30 fm bílskúr.
Staðsett í rólegri botnlangagötu, stutt frá
skóla. Einstakl. vönduð og vel með farin
eign.
Stapasel. Björt og góð ca 120 fm
neðri sérhæð í tvib. 3 svefnherb. Parket
flísar, vandaðar innréttingar. Góð stað-
setning í lokaðri götu. Glæsil. útsýni.
4ra herb.
HáaleÍtÍSbraut Björt og góð 106 fm
íb. á 3. hæð. 3 svefnh. Fataherb. innaf
hjónaherb. þvottahús og búr innaf eld-
húsi. Stór stofa. SV-svalir. Frábært út-
sýni. Góð staðsetning.
Starengi - sérinng. vorum að fá í
sölu þessa glæsilegu, 11 fm íb. á efri
hæð m. sérinng. Ibúðin er ný og öll hin
vandaðasta, 3 svefnherb., sérþv.hús,
suðursv. Áhv. hagst. lán ca 5,4 millj.
Suðurhólar - nýtt í sölu.Mjog
góð ca 100 fm íb. á 2. hæð. Ib. er öll hin
snyrtilegasta, 3 svefnherb., björt stofa.
Stórar og góðar suðursv. Mikið útsýni.
Sameign nýstandsett utan sem innan,
hagstætt verð.
Eyjabakki - fráb. verð Bjort
og góð ca 90 fm íb. á 2. hæð. 3
svefnh. þvottah. og búr innaf eldhús.
Góð aðstaða f. börn. Stutt í þjónustu
og skóla. Verð aðeins 6,7 m.
Fagrabrekka - aukaher-
bergi. Mjög falleg 120 fm endaíb. á 1.
hæð í litlu fjölbýli ásamt mjög stóru herb.
í kj. m. aðg. að snyrt. I ib. eru 3 góð
svefnherb., bjartar og rúmg. saml. stofur,
vandaðaðar innr. i stíl. Suðursv. Sameign
í góðu ástandi.
Arnarsmári - bílskúr Ný og
glæsil. 109 fm á þessum eftirsótta stað.
Ib. er fullfrágengin með sérl. vönduðum
innr. og gólfefnum. Sér þvottah., 3 góð
svefnherb. Fráb. útsýni.
Grettisgata - steinhús Sérlega
hagkvæm og góð 4ra herb. íb. á 2. hæð í
litlu fjölb. 3 góð svefnh. Hægt að stækka
stofu. Eign í góðu ástandi. Nýtt þak. Mjög
góð staðs. Verð aðeins 5,9 millj.
3ja herb.
Fagrakinn - Hafnarf. sériega
glæsileg nýstands. 80 fm ib. á efri hæð í
tvibhúsi. Nýjar innr. og gólfefni. Sameign
nýstands. Mjög góður kostur fyrir vand-
láta. Áhv. 4,6 millj.
írabakki - hagst. verð. Góð 3ja
herb. ib. á 2. hæð í fjölb. Nýl. parket.
Góðar endurn. innr. Suðursv. Góð aðst.
fyrir börn. Hagst verð.
Hrísateigur - ris Skemmtileg 3ja
herb. risíb. í fjórb.húsi. Tvö svefnherb.,
góð stofa, nýl. eldhúsinnr. Endum. raf-
magn. Góð staðsetning.
Flétturimi - falleg eign Ný, sér-
lega glæsileg ca 100 fm íb. á 1. hæð í litlu
fjölb. Ib. er öll mjög vönduð m. sérvöldu
eikarparketi, Alno-eldhúsinnr., sérþv.hús.
Innr. á bað. 12 fm geymsla fylgir. Hag-
stætt verð, góðir greiðsluskilmálar.
2ja herb.
Asparfell - sérinng. góö 65 fm
íb. á 2. hæð i fjölb. Sérinng. af svölum,
björt og skemmtileg íb. með góðum innr.
Stórt svefnherb., mjög stórar svalir.
Þv.hús á hæðinni.
Hrísrimi Góð 2ja herb. íbúð á 1. hæð
í litlu fjölbýli. Góðar innréttingar, vönduð
gólfefni. Áhv. 4,9 millj. Verð 6,2 millj.
Rauðás - iaus strax Mjög góð 52
fm íb. á jarðh. Parket á öllu. Fallegt út-
sýni. Áhv. 3,0 millj. Verð 4.750 þús.
Miðbær. Mjög góð 63 fm 2ja herb. íb.
á besta stað í bakhúsi neðarlega við
Laugaveg. Eignin er í mjög góðu standi,
utan sem innan. Nýtt eldhús, nýtt raf-
magn. Verð aðeins 4,9 millj.
Laugarnesvegur Góð íb. á 3. hæð
í litlu fjölbýli. Nýstandsett hús. Stórar
svalir. Stutt í alla þjónustu. Hagstætt
verð.
Eldri borgarar
Eiðismýri - 3ja herb. Mjög falleg
og vönduð 81 fm íb. á 2. hæð á þessum
eftirsótta stað. 2 góð herb., stór og björt
stofa. Góðar suðursv. Góð sameign,
samkomusalur. Tómstundaherb. Verð 8,9
millj.
Skúlagata - 3ja- stæði í bíl-
geymslu Sérlega glæsil. og vel skipu-
lögð ca 100 fm íb. á 3. hæð. Nýlegar
vandaðar innr. Mikið skápapláss. Parket
á allri ib. Stór geymsla. Stór sameign.
Heitur pottur, sauna og samkomusalur.
Verð 9,5 millj.
Grandavegur - 3ja - stæði í
bflageymslu Mjög vönduð 3ja herb. íb.
á 5. hæð. Sérlega vandaðar og góðar innr.
og gólfefni. Mjög snyrtileg sameign. Frá-
bært útsýni. Áhv. byggsj. 3,6. Verð 9,8 millj.
Skúlagata - 2ja - stæði í bfl-
geymslu Mjög góð vel skipulögð 64
fm (b. ásamt stæði í bilskýli. Vandaðar
beykiinnr. Allt sér. Stór suðurverönd. Góð
sameign. Heitur pottur. Sauna. Sam-
komusalur. Verð 7,0 millj.
Nýjar íbúðir
Vættaborgir - nýjar íb. - sér-
inng. Vel skipulagðar 3ja og 4ra herb.
íbúðir með sérinng. sem verða afhentar
fullb. með gólfefnum. Verð frá kr. 7.450
þús. fyrir 3ja herb. og frá kr. 8.350 þús.
fyrir 4ra herb. íb. Suðursv. eða sérsuður-
íb. Möguleiki á bílskúr.
Tröllaborgir 23 - ný íbúð stór-
glæsil. 3ja herb. íb. ásamt innb. bilsk.
Afh. fullb. m. gólfefni. Mjög vandaðar
innr. Merbau-parket. Fráb. staðsetn.
Glæsil. útsýni.
Starengi - 3ja herb. - sér-
inng. Glæsil. nýjar 3ja herb. íb. til afh.
strax. ib. eru allar með sérinng. Vandaðar
innr. Frábært tilb. á gólfefnum. Mjög
hagst. verð.
Lautasmári 1, 3 og 5 - Kópavogi
Einstaklega glæsilegar
2ja-6 herbergja íbúðir í
þessu fallega lyftuhúsi í
hjarta Kópavogs. Mjög
gott skipuiag. Vandaðar
innréttingar. Suður- og
vestursvalir. Byggingarað-
ili: Byggfélag Gylfa og
Gunnars. Glæsilegur upp-
lýsingabæklingur fyrirliggj-
andi. Verð frá 6,4 milj.
■t