Morgunblaðið - 17.12.1997, Blaðsíða 8

8 MIÐVIKUDAGUR 17. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Loftslagssamningurinn í Kyoto:
Dugar ekki fyrir
stóriðjuáformum

['i/pwtmwpiwn,
ÞAÐ var bara ekkert sterkara stöff að fá, strákar . . .
Pelsun að ljúka hjá loðdýrabændum
Spennandi tími upp-
boða framundan
Morgunblaðið/Helgi Bjarnason
SIGURÐUR Hansen minkabóndi á Kringlumýri
með feiminn hvítan mink.
„DRÁPSTÍMINN er alltaf leiðin-
legur. Það er hins vegar jákvætt og
gerir starfíð auðveldara að við er-
um jafnframt að velja okkur lífdýr
og með því að leggja grunn að
framtíðinni," segir Sigurður Han-
sen minkabóndi á Kringlumýri í
Skagafirði. Loðdýrabændur eru nú
að ljúka við að pelsa, það er að
slátra hvolpunum og flá, og
framundan er spennandi tími upp-
boða í útlöndum þar sem tekjur
bænda ráðast ekki síður en heima
á búunum.
Tölvur velja
lífdýrin
Sigurður segist vera nokkuð
ánægður með skinnin í ár. „Við
höfum haft gott og jafnt fóður sem
er grundvallaratriði í loðdýrarækt-
inni. Ég sé ekki annað en að við sé-
um á réttri leið,“ segir hann. Hann
segir að þó unnið hafi verið að kyn-
bótum á minkastofninum standi ís-
lenskir bændur enn nokkuð að baki
starfsfélögum sínum í Danmörku.
Nú hefur Loðdýraræktarfélag
Skagafjarðar flutt inn mink frá
Danmörku og ref frá Finnlandi til
að kynbæta stofninn. Lífdýrin eru í
sóttkví og Sigurður vonast til að fá
dýr til nauðsynlegrar blóðblöndun-
ar þegar innfluttu dýrunum verður
úthlutað og bindur vonir við að
framfarir verði þá í ræktuninni.
Loðdýrabændur hafa verið að
tölvuvæða kynbótastarfið og þegar
blaðamann bar að garði voru Sig-
urður og starfsmenn hans einmitt
að grúska í því. Nota þeir danskt
kynbótaforrit og þar sem Sigurður
er ekki búinn að nota það á búi sínu
í heilt ár notar hann einnig gömlu
aðferðina, það er að velja sjálfur líf-
dýrin. Ferlið byrjar eftir áramót.
Þá eru fullorðnu dýrin skráð í tölv-
una og keyrð út spjöld með upplýs-
ingum um þau. A þessi spjöld er síð-
an skráður árangur gotsins og eftir
að upplýsingamar eru komnar inn í
tölvuna eru prentuð út spjöld fyrir
alla hvolpana. Loks þegar slátrun
nálgast er skráð niður þyngd dýrs-
ins og skinngæði og tölvan velur
síðan lífdýrin með fyriríramákveð-
inni blöndu af skinnstærð, gæðum
og væntanlegri frjósemi dýrsins.
Hvekktur
á spádómum
Sigurður hefur lengst af verið
með 600 minkalæður á búi sínu en
á síðasta ári stækkaði hann veru-
lega við sig, er með 900 læður auk
þess sem hann byggði gott að-
stöðuhúsnæði. Þetta lýsir bjartsýni
á framtíðina enda hefur reksturinn
snúist við eftir miklar og langvar-
andi þrengingar í atvinnugreininni.
„Rekstrarumhverfið er orðið allt
annað. Við fengum gott ár fyrir
tveimur árum. Verðið lækkaði í
fyrra og var ekkert of gott. Ég er
hins vegar bjartsýnn á komandi
söluár,“ segir hann. Litlar birgðir
eru af loðskinnum í heiminum. Síð-
asta uppboð liðins söluárs var í
september og hefur Sigurður það
eftir markaðsmönnum að öll skinn-
in sem þar seldust séu komin í
vinnslu.
Sigurður sendir sína framleiðslu
á uppboð hjá danska uppboðshús-
inu í Kaupmannahöfn. Þar er
fyrsta uppboð nýs söluárs um miðj-
an desember. „Við eigum frekar
von á góðu ári. Reyndar er maður
orðinn svolítið hvekktur á spádóm-
um, þeir hafa oft reynst illa. Nú
eru hins vegar ýmis teikn á lofti
um bjartari tíð. Þegar maður fer
yfir stöðuna er efnahagsástandið í
Asíu eini neikvæði þátturinn. Það
getur haft áhrif á söluna því Asíu-
menn hafa verið stórir kaupendur
á uppboðinu í Kaupmannahöfn. A
móti kemur að mikið af skinnunum
sem þeir kaupa fer á markað í
Bandaríkjunum en ekki Asíu og er
ekki víst að efnahagserfiðleikamir
hafi mikil áhrif þegar upp verður
staðið. Bandaríkjamarkaður er
vaxandi og Rússar hafa keypt mik-
ið, einnig Italir og Grikkir."
Listin að lifa
Kemur málefn-
um eldri borg-
ara á framfæri
LISTIN að lifa er
heitið á tímariti sem
Félag eldri borgara
í Reykjavík og nágrenni
gefur út. Nú er nýkomið
út sjötta tölublað ritsins
og hefur Landssamband
eldri borgara gengið til
liðs við félagið í Reykjavík
um útgáfu blaðsins. Rit-
stjóri þess er Oddný Sv.
Björgvinsdóttir.
„Blaðið Efri árin kom út
einu sinni til tvisvar á ári
til ársins 1996 og alltaf
fréttabréf með á vegum
Félags eldri borgara í
Reykjavík. Það var síðan í
fyrra að forsvarsmenn Fé-
lagsins komu að máli við
mig og báðu mig að móta
og koma út veglegu blaði á
ný fyrir eldri borgara."
Oddný segir að nú hafi Lands-
samband eldri borgara ákveðið að
ganga til liðs við félagið í Reykja-
vik með útgáfu á blaði og með því
eflist útgáfan.
- Hversu oft kemur blaðið út?
„Við höfum þegar gefið út sex
blöð en markmið okkar er að gefa
það út fjórum sinnum á ári, þegar
mest er um að vera í starfi aldr-
aðra, þ.e.a.s. í september, nóvem-
ber, febrúar og apríl.
-Er þörfín fyrir svona blað
brýn?
,Já það er enginn vafi á því og
með þessu móti er hægt að koma
sjónarmiðum aldraðra á framfæri
og halda utan um máleftii þeirra.
Aldraðir eiga í eilífri hagsmunabar-
áttu og efnistök endurspegla það
eflaust að einhveiju leyti. Aldraðir
hafa eiginlega verið utangarðshóp-
ur í þessu samfélagi. Með því að
eldri borgarar taki sig saman um
útgáfu á félagsriti fyrir þennan ald-
urshóp á landsvísu má segja að ritið
verði sameiningartákn.
Það er fyrir mörgu að berjast
til að roskið fólk geti lifað mann-
sæmandi lífi.“ Oddný segir að hún
leitist við að kynna nýjungar í
blaðinu hvort sem þær snúa að
heilsu fólks eða réttindum. Þá
hefur öldrunardeild Félagsmála-
stofnunar Reykjavíkurborgar
keypt opnu tvisvar á ári í blaðinu
til að koma sínum málum á fram-
færi.
Við segjum frá ýmsu í blaðinu
sem stendur þessum aldurshópi
til boða og hvetjum fólk til að
sækja námskeið og fara á endur-
menntunamámskeið hjá Háskól-
anum, fara á tölvunámskeið,
grúska í ættfræði eða finna sér
eitthvað áhugavert að fást við.“
- Er starf aldraðra blómlegt?
„Já og þó svo að hagsmunamál-
in eigi sinn sess í blaðinu gerum
við því skO sem aldraðir eru að
fást við. Þeir eru virkir í alls kon-
ar starfi, kórsöngur er með mikl-
um blóma, þeir setja upp leikrit,
dansa og spila. Fjölbreytt ferða-
lög eru líka í boði á vegum félags-
ins bæði innanlands og
utan. Eldri borgarar
þurfa að vera virkir
bæði andlega og líkam-
lega til að halda heilsu
sinni og geta komið
reynslu sinni á framfæri til yngra
fólks. Það er sorglegt ef öll orka
þessa fólks þarf að fara í hags-
munabaráttu. Fólk um fimmtugt
ætti að ganga til liðs við þessi vax-
andi samtök sem eru ekki stofnun
heldur fjöldahreyfing eins og sást
best á fundinum við Alþingishúsið
27. október síðastliðinn þegar um
7.000 manns mættu.
Ég gaf blaðinu heitið Listin að
lifa. Það er nefnilega mikil list
Oddný Sv. Björgvinsdóttir
►Oddný Sv. Björgvinsdóttir tók
stúdentspróf frá MA 1960, kenn-
arapróf frá KÍ 1961 og síðar BA
próf í ensku og fslensku frá Há-
skóla íslands.
Oddný var framkvæmdastjóri
Ferðaþjónustu bænda um árabil
og blaðamaður á Morgunblaðinu
um skeið. Nýlega kom út bókin
Safaríparadísin Kenýa eftir
hana. Oddný er ritstjóri félags-
rits eldri borgara sem heitir
Listin að lifa.
Eiginmaður Oddnýjar er
Heimir Hannesson og hún á
fimm börn.
Fólk sem kann
að njóta
augnabliksins
fyrir marga að halda áfram að lifa
lífinu með gleði eftir að þeir hætta
að vinna. Það er ekki aðeins að
fólk hafi minna milli handanna
heldur eru viðbrigðin kannski
mest við að hafa ekki vinnu að
vakna til. Við tökum ýmsa tali
sem kunna að njóta þessa líf-
skeiðs og hafa gaman af því að
geta stundað áhugamálin."
- Skrifar roskið fólk í blaðið?
„Já, bæði koma þeir að blaðinu
með greinaskrifum og síðan eru
alltaf viðtöl við einhverja einstak-
linga sem hafa frá mörgu að
segja. Þessi aldurshópur þarf að
huga að hreyfingu, hann á að
gæta að mataræðinu til að halda
heilsu sem lengst og margir af
viðmælendum okkar hafa einmitt
getað hvatt lesendur til að gera
þetta og líta með bjartsýni til elli-
áranna.“
Od(lný segist hafa mjög gaman
af vinnu sinni. „Margt eldra fólk
er mjög hresst og þetta er yfir-
leitt mikið hugsjónafólk sem
kann að meta lífsgildin og hefur
tíma til þess að njóta líðandi
stundar. Það er einmitt sorglegt
að skynja kynslóðabilið sem hef-
ur myndast og að ungt fólk skuli
ekki fá fleiri tækifæri til að um-
gangast sér eldra fólk. Það býr að
reynslu sem það gæti svo auð-
veldlega miðlað áfram og gæti
kennt ungu fólki að njóta augna-
bliksins."
--------- Oddný segir að Fé-
lag eldri borgara í
Reykjavík stefni að
kaupum á stærra hús-
næði fyrir ört vaxandi
starfsemi sína. Fólk
undirbýr sig of seint fyrir elliárin.
Ef fólk hugar að þeim með fyrir-
vara, finnur sér áhugamál og
reynir að leggja fyrir er það til-
búnara en ella að hætta vinnu
þegar að því kemur. Fólk sem
hefur verið virkt í þjóðfélaginu og
á erfitt með að hætta vinnu á
ákveðnu aldursskeiði gengur oft
inn í krefjandi sjálíboðastarf og
miklar fundarsetur til að berjast
fyrir hagsmunamálum sínum.“