Morgunblaðið - 06.03.1998, Qupperneq 6

L 6 B FÖSTUDAGUR 6. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
DAGLEGT LIF
MEÐ AUGUM LANDANS
Dýr mundi
Hafliði allur
Sigurður G. Tómasson er dagskrár-
gerðarmaður í útvarpi. Hann dvelur um
þessar mundir í New York ásamt konu
^ sinni, Steinunni Bergsteinsdóttur textíl-
hönnuði og veitingakonu.
NÝTT met framundan í
auglýsingaverði. Fimm
milljónir á sekúnduna.
Bandarískt máltæki seg-
ir: „There is no such
thing as a free lunch.“
f ~Y- ] Ekkert fæst ókeypis
rH mætti kannski leggja
l þetta út á íslensku. Og
hvergi er þetta áþreifan-
r ^ legraenhéríNewYork.
Nú eru uppgangstímar og þá
stefnir allt upp. Verð á húsnæði,
hvort sem er til kaups eða leigu,
brýnustu nauðsynjar, allt sem
nöfnum tjáir að nefna, allt eltir
þetta verðið á hlutabréfunum
sem aldrei í sögunni hefur verið
hærra. Og sumir hlutir sýnast
stefna fram úr.
Þannig er það til dæmis um
auglýsingar. Mörgum finnst nóg
um auglýsingarnar hérna og
sumir Evrópumenn venjast þeim
seint eða aldrei. Á flestum opn-
um sjónvarpsrásum eru til dæm-
is óteljandi auglýsingahlé. Það er
að segja í vinsælum þáttum eða
myndum.
Heimóttarlegt ríkissjónvarp
Ef þú, lesandi góður, ert
staddur í henni Ameríku, ert að
horfa á sjónvarpið og hrósar
happi yfir því hve fáar auglýs-
ingar eru, þá er það líklega bara
vegna þess hvað þetta er óvin-
sælt prógramm og hallærislegt
sem þú hefur valið þér í ís-
lenskri fávisku þinni. Nema ef
vera kynni að þú hafir slampast
á ríkissjónvarpið þeirra hér í
Bandaríkjunum, PBS, sem sum-
um finnst reyndar allra heimótt-
arlegast. Okkur mörlöndum
finnst það á hinn bóginn ágætt,
laust undan áþján auglýs-
ingainnskotanna, þótt flestir
þættir endi á alllangri runu af
kostendum.
PBS er á rás númer 21 á Time-
Wamer kaplinum sem við erum
tengd hér á Manhattan. Annars
er hægt að velja eitthvað á átt-
unda tug rása, sumar eru reynd-
ar „pay per view“ þar sem fólk
borgar fyrir hvert sinn sem það
horfir og þarf að hringja og gefa
upp númerið á kreditkortinu. En
vinsælustu þættimir, svo sem
„Good moming America" á ABC
á rás 7 hér í New York, CBS eða
NBC em stútfullir af auglýsing-
um. Sama er að segja um frétt-
arásina NYl, sem eins og nafnið
bendir til er á rás 1.
Fréttir em hér ekkert heil-
agra efni en annað og rofna í sí-
fellu af auglýsingum. Svo er nátt-
úrulega spumingin hvað em
fréttir og hvað ekki. Á NYl og
CNN em fréttir allan daginn og
kannski má líka kalla þáttinn
,Access Hollywood“ sem er eftir
aðalkvöldfréttimar á ABC eins
konar fréttir. Þar einbeita tveir
fréttaþulir sér að því að þylja
hvað sé framundan hjá hinum og
þessum stórstjömum. I gær
glæptist ég til þess að gjóa aug-
um á þetta og milli þess sem
Sarah Ferguson, fyrrverandi
tengdadóttir í Buckingham, aug-
lýsti nýjan megrunarkúr, var all-
langt viðtal við þau skötuhjú úr
„Ráðgátum" eða „X-files“. Þau
hafa nýlokið við að leika í kvik-
mynd í fullri lengd og er hún
væntanleg til sýninga á árinu.
Það gleður líkiega aðdáendur
þeirra, jafnt og það, að ekki er
enn neinn bilbugur á þeim í þátt-
unum, sem nú hafa gengið í fimm
ár.
Þrjár mínútur frá leiknum -
57 minútur auglýsingar
Annars eru útsendingar frá
vetrarólympíuleikunum í Nagano
í Japan eitt aðalsjónvarpsefnið
hér um þessar mundir, en CBS
hefur einkarétt á myndefni það-
an. Þar liggja menn á því lúalagi
að sýna nánast bara sitt fólk,
annarra þjóða kvikindum bregð-
ur varla fyrir á skjánum nema
þeim allra efstu. Reyndar hafa
gagnrýnendur og almenningur
hér gagnrýnt CBS fyrir slælega
frammistöðu, útsendingamar
séu smekkfuilar af auglýsingum
og bakgrunnsefni, viðtölum og
innskotum en sáralítið sé sýnt
frá leikunum sjálfum. Þannig
sagði gagnrýnandi eins New
York-blaðsins frá því í síðustu
viku að einn morguninn, nánar
tiltekið milli klukkan 9 og 10,
hefðu verið þrjár mínútur frá
keppninni, en 57 mínútur auglýs-
ingar, viðtöl og uppfyllingar.
Ekki veit ég hvort þetta hefur
haft áhrif á auglýsingaverðið en
við því má búast, því áhorf er
áreiðanlega lítið á þessa útsend-
ingu. Það stjórnast raunar einnig
af frekar slöku gengi Banda-
ríkjamanna á leikunum, a.m.k. í
sumum greinum. Þar svíður
mönnum mest frammistaða ís-
hokkíliðs karla, þótt gull kvenna-
liðsins í sömu grein hafi verið
smáplástur á sárið.
Seinasti Seinfeld
En þótt auralitlum íslending-
um ofbjóði auglýsingakostnaður-
inn hér í venjulegum þáttum, þá
má segja að auglýsingaverðið í
vinsælustu þáttunum gangi út
yfir allan þjófabálk. í úrslitunum
í NBA körfuboltanum um dag-
inn var nýtt met slegið. Þar
kostaði 30 sekúndna auglýs-
ingainnskot 1,4 milljónir dollara
eða rétt innan við 100 milljónir
íslenskra króna. Og nú á dögun-
um var frá því greint að þetta
met yrði kannski slegið á vor-
dögum. 14 maí verður seinasti
„Seinfeld“ þátturinn sendur út.
NBC býst við miklu áhorfi og
hefur tilkynnt auglýsingaverðið:
2 milljónir dollara fyrir hverjar
30 sekúndur, eða liðlega 140
milljónir íslenskra króna. Þess
var reyndar getið í blaðinu þar
sem ég las þetta, að enn hefði
ekkert selst. Það skýtur óneitan-
lega skökku við, að í sama blaði
var sagt frá ráðstöfunum sem
hækka munu mjólkurverðið um
nokkra aura lítrann, þótt hér sé
mælt í gallonum og fjórðungum,
og sagt að þessi hækkun hefði
siæm áhrif á afkomu bamafólks.
Einhvem veginn finnst okkur,
aðkomufólki norðan úr Dumbs-
hafi að hér sé ekki af setningi
slegið.
Svissneskar konur
aldar upp við að þær hafi
ekkert að segja og best fyrir þær að þegja.
Erna Lúðvíksdóttir var búin að koma sér
vel fyrir í Sviss. Hún var í góðri stöðu og á
stóran vinahóp. En hún er komin heim.
Anna Bjarnadóttir spurði hana af hverju
hún ákvað að flytja aftur til Islands.
ERNA Lúðvíksdóttir hefur unnið
hjá IKEA í Sviss í tæp sex ár. „Ég
kíkti alltaf inn í IKEÁ verslunina í
Reykjavík þegar ég var heima en
hafði mig aidrei neitt í frammi,"
sagði hún. „Þangað til í haust. Þá
ákvað ég að hringja í verslunar-
stjórann og láta vita af mér.“
Jóhannes Jóhannesson tók henni
vel. Það hitti einmitt svo á að hann
var að leita að deildarstjóra í útstill-
ingadeild - deild Emu í IKEA í
Sviss. Hún hafði staðið sig svo vel
þar að það var búið að bjóða henni
útstillingastjórastarf í nýrri verslun
verslunarkeðjunnar þegar hún
verður opnuð í Basel á næsta ári.
Ema stóð allt í einu uppi með tvö
góð tilboð. Hún gat ekki tekið sér
mjög langan umhugsunarfrest. „Ég
ákvað að slá til og taka starfið á ís-
landi. Ég var tilbúin að fara heim.“
Hún hafði aldrei ætlað að vera
lengi í Sviss. Hún tók sér eins árs
starfsleyfi frá heildverslun Péturs
O. Nikuiássonar árið 1989 og fór til
Zúrich til að spila handbolta. Systir
hennar hafði verið skiptinemi þar
og þess vegna þekkti hún til. „Ég
hefði líklega farið eitthvað annað ef
mig hefði grunað að ég yrði svona
lengi úti,“ sagði Erna. „Ég ætlaði
bara að leika mér í nokkra mánuði
með neðri deildar liði.“ Hún byrjaði
að æfa með Gróttu sem sannur Selt-
imingur á sínum tíma en flutti sig
yfir í Val 1977 til að geta spilað í 1.
deild. Henni gekk vel í Val. Liðið
sem hún ætlaði að spila með í Sviss
var lagt niður nokkrum dögum áður
en hún fór út. En hún fór samt.
Fyrirliði frá fyrsta degi
Það voru hræringar í handboltan-
um í Zúrich á þessum tíma.
Amicitia, stærsta handboltafélag
Sviss, var að stofna kvennadeild.
Emu var strax boðið í aðalkvenna-
ERNA lék handbolta í sex tíma-
bil með Amicitia í Sviss. Hún
var kölluö inn í islenska lands-
liðið í heimsmeistarakeppninni
á Ítalíu 1991 og lék þá sinn 96.
og siðasta leik fyrir fsland.
lið félagsins þegar það fréttist að
landsliðsmanneskja frá íslandi væri
á lausu. Hún átti þá 91 landsleik í
handbolta að baki og 13 í fótbolta.
Hún lék sinn 96. og síðasta lands-
leik fyrir ísland á Italíu 1991. „Ég
var þá ein af gömlu konunum sem
voru kallaðar inn í heimsmeistara-
keppnina.“
Það gekk á ýmsu í upphafi í Sviss.
Það var vesen með húsnæði og at-
vinnu- og dvalarleyfi fyrstu mánuð-
ina. Loks fékk hún tilskilin leyfi og
vinnu hálfan daginn hjá Credit Su-
isse bankanum. Lúðvík Jónsson,
faðir Ernu, vann í nokkur ár hjá
Sambandinu í New York og hún
fæddist þar árið 1961. Það var auð-
veldara fyrir Credit Suisse að fá
leyfi fyrir hana sem Bandaríkja-
mann en íslending. Hún hefur því
verið Kani á pappímnum í Sviss öll
þessi ár og alls ekki íslendingur.
Ema byrjaði loks að spila hand-
bolta tæpu hálfu ári eftir að hún
kom út. „Ég var fyrirliði frá fyrsta
degi. Þetta var erfiður tími. Ég tal-
aði varla orð í þýsku og átti að
stjórna liðinu á vellinum. Það var
oft mikið handapat," sagði Ema.
Þjálfarinn var Ungverji sem ólst
upp í Sviss. Hann var ekki vanur að
umgangast íslenskar konur. „Ég
fékk sjálf létt menningaráfall þegar
ég byrjaði að spila. Hugsunarhátt-
urinn er svo ólíkur. Svissnesku
stelpurnar létu bjóða sér allt. Þjálf-
arinn var venjuleg karlremba og
lenti fljótt í mér. Ég benti honum á
að ég væri ekki 15 ára og hefði rétt
til að segja mína meiningu. Hann
kyngdi því og við gátum unnið sam-
an upp frá því.
Sumar algjörar dekurdrósir
Konur í Sviss eru aldar upp við að
þær hafi ekkert að segja og best
íyrir þær að þegja. Stelpurnar í lið-
inu göptu oft yfir mér. En þær
höfðu gott af að hafa mig. Þær voru
sumar algjörar dekurdrósir, mættu
á æfingu í stífstraujuðum æfinga-
bolum.“
Aginn og stundvísin var öðru vísi
en Erna þekkti að heiman. „Það var
heragi. Ef æfing átti að byrja
klukkan átta þá voru allar mættar
inni í sal klukkan átta og æfingin
byrjaði klukkan átta. Við áttum að
vera tilbúnar 40
mínútum fyrir
leik. Það kom
einu sinni
fyrir mig að
Fiðrildící
sem síðasta hálmstráið
„HEY, mér finnst þú svolítið
sætur. Má ekki bjóða þér nafn-
spjald,“ segir Helga Gerður
Magnúsdóttir, nemandi í Mynd-
lista- og handiðaskólanum,
skellihlæjandi. „Þetta er nú
bara grín en skólafélagar mínir
hafa gantast með það að ég geti
hugsanlega notað nafnspjaldið
á börunum, svona sem síðasta
hálmstráið."
Nemendur á fyrsta ári í graf-
ískri hönnun í MHÍ voru beðnir
um að koma kennara sínum,
Guðmundi Oddi Magnússyni, á
óvart með því að hanna frumleg
nafnspjöld. Helga Gerður lét
ekki segja sér það tvisvar og
hannaði litríkt og skemmtilegt
fiðrildi, handhægt í seðlaveski
og áberandi á korktöflunni.
„Einhvern veginn eru öll
nafnspjöld eins, mig langaði því
til að gera eitthvað öðruvísi,“
segfir hönnuðurinn sem þessa
dagana gengur einnig undir
nafninu Madame Butterfly.
Frá hugmynd til prentunar
„Áfanginn sem Guðmundur
Oddur kennir heitir Frá hug-
mynd til prentunar og þar eru
nemendur látnir hanna ein-
hveija hluti sem geta hugsan-
lega komið þeim að gagni í
framtfðinni. Nafnspjöld urðu
því fyrir valinu í þetta sinn.
„Vinnan við gerð nafnspjalds-
ins var nyög skemmtileg og
lærdómsrík," segir Helga Gerð-
ur en í upphafi var hún þó ekki
viss um hvort hugmyndin næði
fram að ganga. Til vonar og
vara hannaði hún því eitt stíl-
hreint nafnspjald, hvítt og með
lakkáferð, algjör andstæða fiðr-
FIÐRILDI sem nafnspjald í
seðlaveski eða á korlrtöflu.
ildisins. „Vinnslan á fiðrildinu
var þó fremur auðveld þegar
allt kom til alls. Mynd var tekin
af fiðrildi og það skannað inn i
tölvu. Nafn og símanúmer er
svo handskrifað og allt síðan
skeytt saman. Að lokum lærð-
um við að útbúa nafnspjöldin til
prentunar en þeir voru svo
rausnarlegir hjá prentsmiðj-
unni Odda að gefa fjögurra lita
prentun,“ segir Helga Gerður.