Morgunblaðið - 24.07.1998, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 24. JÚLÍ 1998 27
AÐSENDAR GREINAR
Br autry ðj andi
í uppeldisstarfi
á Islandi
60 ÁR ERU nú liðin frá því að
hugsjónakonan Þuríður Sigurðar-
dóttir lést, 20. júlí 1938. Þuríður ólst
upp á Skólavörðustígnum, nánar til-
tekið í Hegningarhúsinu. Faðir
hennar, Sigurður Jónsson, var
fangavörður þar og var hún elst ell-
efu systkina og fyrsta barnið sem
fæddist í Hegningarhúsinu. Mér
finnst nú löngu orðið tímabært að
vekja upp minningu hennar og
minnast þess brautryðjandastarfs
sem hún vann í þágu uppeldismála
hér á landi. Þuríður gegndi ýmsum
störfum áður en hún gat farið að
vinna að draumastarfí sínu, m.a.
vann hún verslunarstörf, rak
saumastofu og kenndi börnum
handavinnu. En vegna fjárskorts og
lasleika gat hún ekki farið að sinna
hugðarefni sínu fyrr en um fimm-
tugt. Fór hún þá til Kaupmanna-
hafnar, þar sem hún dvaldist í sex
mánuði og kynntist meðferð barna á
einu besta barnaheimili þar í borg.
Eftir dvölina í Kaupmannahöfn fór
hún til Ringsted, þar sem hún starf-
aði á heimili fyrir þroskaheft börn í
fímm mánuði. í blaðaviðtali við
Þuríði frá 13. ágúst 1935 er hún
spurð hvort ekki sé erfitt að um-
gangast og ala önn fyrir vangefnum
börnum?
„Jú, erfitt getur það verið, en
flestum er það einkar ljúf hjúkrun
og mjer fanst hún beinlínis ánægju-
leg. Fólki kann nú að koma það
kynlega fyrir sjónir, að ánægjulegt
geti verið að umgangast vangefin
börn, en lái mjer hver, sem vill.
Mjer þótti kynning sú, er jeg hafði
af þessum börnum, ánægjuefni. Við
að umgangast þau fer maður að
kenna meira í brjósti um þau og síð-
an fer manni að þykja vænt um
þessa blessaða aumingja. Eðlilega
eru þessi börn oft fyrirhafnarmeiri
en börn alment gerast - en það er
nú einhvernveginn svona samt, að
alt er hægt að fyrirgefa þeim. Ekki
eiga þau sökina á tilveru sinni - og
af því að þau eru vangefin eiga þau
kröfu til meiri mannúðar og um-
hyggju en önnur böm.“
Þetta svar hennar lýsir vel mikl-
um áhuga hennar á uppeldismálum
og einnig þeim tíðaranda sem ríkti
þá. Eftir dvöl sína í Ringsted fór
Þuríður til Stokkhólms og sat mót
norænna barnavina. Þar voru
haldnir fyrirlestrar um uppeldismál
og barnaheimili heimsótt. Þetta mót
var mikil hvatning fyrir Þuríði og
meðal annars kom þar fram að nán-
ast alls staðar í heiminum væru til
barnaheimili, meira að segja á
Grænlandi, en á íslandi var ekkert
barnaheimili. Tók Þuríður þetta
mjög nærri sér og eftir að heim
kom byrjaði hún strax að undirbúa
og vinna að því að koma á fót barna-
heimili. Mikil þörf var á einhvers
konar vistun fyrir börn á þessum
tíma, vegna fátæktar og veikinda
hjá mörgum borgarbúa. Börn voru
send á milli fósturforeldra eða voru
í hirðuleysi. Það var svo ári eftir
heimkomuna, hinn 1. júní 1928, að
Þuríður stofnaði barnaheimilið Vor-
blómið. Þar bjuggu börnin í lengri
eða skemmri tíma og það kom fyrir
að Þuríður þurfti að finna börnum
nýtt heimili. Því má segja að hún
hafi einnig sinnt hlutverki félags-
málafulltrúa þess tíma. Þuríður
setti allt sitt í Vorblómið, leigði sér
húsnæði á Skólavörðustíg 22 og var
þar fýrstu tvö árin. Þá útvegaði
bæjarstjórnin henni húsnæði á
Grund við Kaplaskjólsveg 1930. í
þessu húsi, sem var upp á tvær
hæðir og geymsluris, starfrækti
Þuríður vöggustofu og sáu tvær
barnahjúkrunarkonur um stai-fið
þar. Elstu börnin voru í sitt hvoru
herberginu, strákar i öðru og stelp-
ur í hinu. Þuríður hefur ef til vill
verið langt á undan sinni samtíð og
notast við uppeldisstefnu sem mikið
er búin að vera í umræðunni undan-
farin ár, þ.e. skiptingu kynjanna.
Vorblómið starfaði þar næstu
fjögur árin, eða þar til húsið brann
til grunna út frá rafmagni árið 1934.
Þar missti Þuríður allt sitt nema
fötin sem hún stóð í, kjarkinn og
trúna. Fékk hún húsnæði í Franska
spítalanum við Lindargötu strax
eftir brunann en var þar aðeins í
skamman tíma. Eftir það flytur
Þuríður Sigurðardóttir
var brautryðjandi í
uppeldismálum. Jóna
G. Olafsdóttir rifjar
upp starf hennar í þágu
uppeldismála.
Vorblómið að Silungapolli árið 1935,
þaðan að Baugsvegi 25 í Skerjafirði
og loks á Reykjavíkurveg 1. Þar
hættir hún starfsemi skömmu
seinna vegna heilsubrests eða 1937.
Þuríður virðist hafa verið mikil
fagkona, hún fór utan, sem var ekki
algengt, til að fræðast og dvelur þar
í tæpt ár. Síðan ræður hún til sín
tvær barnahjúkrunarkonur er sýnir
þá alvöru og mikilvægi sem hún tel-
ur fólgið í starfi sínu. Einnig var
hún með starfsstúlkur, danskar,
færeyskar og íslenskar. Þuríður var
með allt upp í tuttugu börn í einu,
stundum fleiri, á öllum aldri. Börnin
komu frá heimilum þar sem mikil
fátækt var eða veikindi, sum börnin
voru munaðarlaus og tók hún þeim
sem sínum eigin, önnur dvöldu hjá
Þuríði tímabundið eða þar til heim-
ilisaðsæður urðu betri. Á Vorblóm-
inu voru til öll þau leikfóng er tíðk-
uðust í þá daga svo sem boltar,
sippubönd, dúkkur og bílar. Einnig
voru rólur úti. Þuríður lét ferma
börnin sem voru komin á þann ald-
ur og sá hún þá um allan kostnað,
saumaði fermingarfötin og hélt
þeim veislu. Bömin gengu alltaf
íyrir hjá Þuríði og svo lengi sem
hún átti mat handa bömunum þá
var allt í lagi þótt hana skorti sjálfa
ýmislegt.
Þuríður var mjög trúuð kona og
ól börn sín upp við Guðstrú og góða
siði sem er sambærilegt við það sem
við leikskólakennarar höfum verið
að aðhyllast, þ.e. vinna með kær-
leikann, vináttuna, samkenndina og
að kenna börnum okkar almenna
mannasiði. í áðurnefndu blaðavið-
tali er Þuríður spurð hvað sé nauð-
synlegt að kunna til að hafa á hendi
umsjón og rekstur barnaheimilis,
og svar hennar er orðrétt:
„Það verður að kunna hjúkrun og
aðhlynningu barna á ýmsum aldri,
undirstöðu almennrar uppeldis-
fræði og þekkingu til að sjá hvað
hverju einstöku barni er fyrir
bestu.“ Þuríður virðist hafa notið
mikillar virðingar á þessum áram,
sem sést m.a. í áðurnefndu blaða-
viðtali er birtist í Morgunblaðinu
13. ágúst árið 1935, svo og þegar
Happdrætti Háskólans byrjaði voru
fengin börn frá Þuríði tÚ að draga
út vinninga. Sigurbjörn Á Gíslason
ski-ifaði minningargrein um Þuríði í
Morgunblaðið 9. ágúst 1938 og segir
m.a.:
„Þrek hennar og trúartraust sá
jeg oftar en hjer verður talið, og
Ijósast þá þegar erfiðast gekk.
Henni vai- ekki Ijett að verða að
hætta störfum í vor sem leið vegna
heilsubrests, en hún kvaðst þó ekki
sjá eftir að hafa fórnað eigum og
heilsu „fyrir bömin sín“. - Þau
munu mörg blessa minningu henn-
ar; og þegar barnauppeldismál eru
komin á fastari gi-undvöll en nú er
vor á meðal verður Þuríði Sigurðar-
dóttur reistur veglegur minnis-
varði.“
Það era nú orðin 60 ár síðan þetta
var skrifað og hvergi hef ég séð
minnisvarða eða annað sem minnir
okkur á brautryðjandann og hug-
sjónakonuna eða eins og við mynd-
um segja í dag ofurkonuna Þuríði
Sigurðardóttur. Þessa grein mína
skrifa ég fyrst og fremst til að biðja
þá sem vita meira um þessa hug-
rökku konu að koma því á framfæri
og þeir sem hafa með uppeldismál
að gera hér á landi ættu nú að taka
sig saman og reisa Þuríði Sigurðar-
dóttir ÖMMU veglegan minnis-
varða. Börnin sem Þuríður vistaði
voru alls yfir tvö hundruð og fimm-
tíu talsins og öll kölluðu þau hana
ÖMMU og sýnir það best hvaða
manneskju Þuríður hafði að geyma.
Þessi börn, sem í dag eru meðal
okkar elstu borgara, tala um Þuríði
með ást og virðingu og kalla hana
ennþá ÖMMU.
Höfundur er leikskólakennari í
Hafnarfírði.
Samkeppni á al-
þjóðlegan mælikvarða
KAUPÞING hf. er
fjárfestingarbanki sem
stefnir að því að vera
samkeppnishæfur á al-
þjóðlegan mælikvarða.
Nú þegar hefur starfs-
fólk Kaupþings hf. aflað
sér verulegar reynslu á
alþjóðlegum mörkuðum
í Evrópu og Bandaríkj-
unum og nútíma upplýs-
ingatækni gerir okkur
kleyft að hafa milli-
göngu um ávöxtun fjár-
magns um allan heim.
Kaupþing hf. hefur um
tveggja ára skeið rekið
sjóðavörslufyrirtækið
Kaupthing Management
Company SA í Lúxemborg í sam-
vinnu við Rothschild-banka og í vor
var stofnað þar verðbréfafyrirtækið
Kaupthing Luxembourg SÁ.
Standard & Poor’s Micropal
Það tekur tíma að venja sig við að
leggja alþjóðlegan mælikvarða á
starfsemina og oft kann að vera
þægilegra að horfa einungis í kring-
um sig innanlands. Frá upphafi var
stjómendum Kaupþings hf. þó ljóst
að einungis með alþjóðlegum sam-
anburði væri hægt að
meta árangur á erlend-
um mörkuðum. I þessu
skyni var meðal annars
sótt um aðild að saman-
burðarlista Standard &
Poor’s Micropal fyrir
einu ári. Standard &
Poor’s Micropal er
óháð leiðandi upplýs-
ingafyrirtæki sem veit-
ir samanburðarhæfar
upplýsingar um ca
38.000 verðbréfasjóði.
Það gefur meðal ann-
ars út á alnetinu lista
með ávöxtunartölum
343 alþjóðlegra hluta-
bréfasjóða
Um eins árs skeið hefur nú verið
hægt að nálgast upplýsingar um Al-
þjóða hlutabréfasjóð Kaupþings í
Lúxemborg á heimasíðu Standard
& Poors Micropal (netfang:
HYPERLINK http://www.micro-
pal.com) www.micropal.com). Á
fyrri helmingi árs 1997 skilaði sjóð-
urinn góðri ávöxtun en þó heldur
lakari en helstu samkeppnisaðilar.
Á þessu voru ákveðnar skýringar
eins og þær að sjóðurinn var í mjög
örum vexti á tíma uppgangs á hluta-
Frá upphafi var stjórn-
endum Kaupþings hf.
ljóst, segir Hreiðar
Már Sigurðsson, að
einungis með alþjóðleg-
um samanburði væri
hægt að meta árangur
á erlendum mörkuðum.
bréfamarkaði þegar hann fimmfald-
aðist að raunvirði á því tímabili. Nú
hefur sjóðurinn náð hagkvæmri
stærð, eða jafnvirði 4,8 milljarða ís-
lenskra króna þann 20. júlí sl., og
kemur enda mun betur út í alþjóð-
legum samanburði. Auðvitað er
nauðsynlegt að miða við lengra
tímabil ef draga á víðtækar ályktan-
ir um samkeppnishæfni alþjóðlegi-a
verðbréfasafna, en við hjá Kaup-
þingi hf. teljum okkur geta viðhald-
ið þessum góða árangri.
Hagstæður samanburður
Meðaltalshækkun 343 hlutabréfa-
sjóða á lista S&P Micropal mæld í
Hreiðar Már
Sigurðsson
Nafn sjóðs Röð s 1. 12 mán Ávöxtun 12 mán Röð sl. 6 mán Hækkun sl. 6 mán Stærð i mkr.
Kaupthing Global Equity Class 42 20,0% 18 22,7% 4.223
ACMGI Global Gth Trends A 43 19,9% 47 19,5% vantar uppl.
Morgan Stanley Global Equity 60 18,6% 205 12,2% 57.128
Fidelity Fds International 77 17,3% 134 15,4% 58.190
Schroder Intl Sel Global Eqty 96 15,7% 110 16,2% 8.878
Scudder GOF Str Gl Themes A-2 98 15,6% 169 14,1% 27.327
Gartmore CSF Global Equity 198 8,3% 189 13,1% 5.177
Meðaltal 343 sjóða 10,3% 13,1% 7.240
USD er 13,1% á síðustu sex mánuð-
um en hækkun hlutabréfasjóðs
Kaupþings í Lúxemborg er 22,7% á
sama tíma. Meðalávöxtun hjá sjóð-
unum 343 skv. S&P Micropal er
10,3% á sl. 12 mánuðum en ávöxtun
sjóðsins í Lúxemborg er 20,0% á
sama tímabili.
I samanburði á þeim sex helstu
alþjóðlegu hlutabréfasjóðum sem
hafa umboðsaðila á íslandi, eða Is-
lendingar hafa lagt fé í, hefur hluta-
bréfasjóður Kaupþings komið best
út hvort heldur litið er til síðustu sex
mánuða eða síðustu tólf mánaða,
eins og meðfylgjandi tafla sýnir.
1. júlí sl. var Alþjóðlegi hluta-
bréfasjóður Kaupþings í Lúxem-
borg í 42. sæti í ávöxtunarröð 343
hlutabréfasjóða S&P Micropal-list-
ans fyrir síðustu tólf mánuði og þá
var hann komin 18. sæti í röð yfir
hækkun sl. sex mánuði.
Þegar borin er saman stærð 343
hlutabréfasjóða á lista S&P
Mieropal kemur í ljós að hlutabréfa-
sjóður Kaupþings er ekki fjarri
meðaltalsstærð alþjóðlegra hluta-
bréfasjóða. Þegar á þessum punkti
getum við sannfærst um að smæðin
þarf ekki að vera Islendingum fjöt-
ur um fót í alþjóðlegri samkeppni.
Þekking og alþjóðleg yfirsýn
Verkefni fjárfestingarbanka eins
og Kaupþings hf. er að miðla bestu
fáanlegum upplýsingum, af ábyrgð
og með alþjóðlegri yfirsýn, til spari-
fjáreigenda og fjárfesta, þannig að
þeir geti fest fé sitt þar sem það
skilar góðri ávöxtun. Eins og
margoft hefur komið fram skortir
enn verulega á að fjármagn sé ávallt
ávaxtað á besta mögulega hátt á ís-
landi og til mikils er að vinna fyrir
þjóðarhag að þar sé bætt úr. í þeim
anda hefur Kaupþing hf. gengist
undir alþjóðlega mælikvarða sem
eru aðgengilegir öllum þeim sem
sérstaklega fylgjast með fjármagns-
mörkuðum hér heima og erlendis.
Höfundur er framkvæmdastjóri
Kaupþings eignastýringar.