Morgunblaðið - 24.07.1998, Síða 46

46 FÖSTUDAGUR 24. JÚLÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
Grettir

Tommi og Jenni
Ljóska
Ferdinand
Smáfólk
ITS TME 5PRIN6 DANCE,
CHARLIE BROWN.. JU5T
THINK..YOUU BE ABLE TO
DANCE U)ITH THE LITTLE
REP-HAIRED 6IRL..
VOULLTAKE HER
50FT,C00L(LITTLE
HAND IN YOURS(
. ANP...
FELL RI6HT
OUT OF THE
DE6K,MA‘AM..
Það er vordansleikurinn, Kalli
Bjarna ... hugsaðu þér
bara ... Þú ferð að dansa við
Nitlu rauðhærðu stelpuna ...
Þú tekur litlu, mjúku
og köldu höndina
hennar í þfna, og ...
Datt út af borð-
inu, kennari...
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 569 1100 • Símbréf 569 1329
Málefnaflokkurinn -
nýr stjórnmálaflokkur?
Guðmundi Rafni Geirdal:
MIKIL umræða hefur átt sér stað
að undanförnu um sameiginlegt
vinstri framboð og sýnist sitt hverj-
um. Greinilegt er að þróun í átt til
aukinnar samvinnu Alþýðuflokksins
og -bandalagsins gengur ekki eins
vel eftir og bjartsýnustu menn
höfðu vonast til, eins og sést með
úrsögn Hjörleifs Guttormssonar og
Steingríms J. Sigfússonar úr síðar-
nefnda flokknum. Geysilegt fylgi
Sverris Hermannssonar kemur
mörgum á óvart sem vísar á allt að
6 þingmenn. Greinilegt er því að
töluverð hreyfing er á fylgi flokka
og annarra áhrifaaðila og Ijóst að
margir möguleikar eru í stöðunni.
Tilfellið er að vígi gömlu flokk-
anna er að falla. Bakland margra
flokka er að hrynja eða jafnvel
löngu hrunið. Þannig sótti Alþýðu-
bandalagið í verkamenn. Þeir eru
hins vegar orðnir örfá prósenta í
hinu tæknivædda nútímaþjóðfélagi
okkar þar sem flestir eru orðnir rit-
arar, sölumenn og sérhæfðir fagað-
ilar af einhverju tagi. Framsóknar-
flokkurinn sótti í bændur, en þeir
eru hins vegar orðnir aðeins um 4%
af vinnuafli þjóðarinnar og fer
fækkandi. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur jafnan höfðað til sjálfstæðra
atvinnurekenda sem eru aðeins fá
prósenta þjóðarinnar. Það vantar
því nýtt afl sem túlkar betur nú-
tímastöðu þjóðfélagsins sem hefur
breyst ört á síðustu áratugum og
horfur á að svo verði áfram.
Annað vandamál er kjördæma-
skipunin. Það er mjög ósanngjamt
að fámennt byggðarlag eins og
Vestfirðimir, sem sumir hafa rætt
um að séu að leggjast í eyði, fái 5
þingmenn þegar þeir ættu í raun
aðeins að fá tvo ef atkvæðavægi
væri jafnt, en þetta kom fram í ný-
legri grein félagsfræðings og fyrr-
um sendiherra í Morgunblaðinu.
Samkvæmt þessari grein hefði
Stór-Reykjavíkursvæðið fengið 42
þingmenn ef jafnréttisákvæði
Stjórnarskrárinnar hefði náð fram
að ganga eða greinilegan meirihluta
á þingi. Taldi ,hann núverandi þing-
menn í raun vanhæfa til að takast á
við að breyta kosningalögunum því
það stangaðist á við hagsmuni
þeirra. Því legg ég til að gerð verði
fjöldasöfnun af undirskriftum til að
skora á forseta íslands að leggja til
að gerð verði þjóðaratkvæða-
greiðsla um þetta mál.
Gallinn er sá að forseti íslands,
bæði sá sem nú situr og sá sem sat á
undan honum, hefur verið ógjarn til
að beita ákvæði í Stjómarskránni til
að ganga fram íyrir skjöldu og sýna
fram á að hann sé verðugur þjónn
þjóðarinnar í sjálfsögðum réttinda-
málum hennar. Þetta kom fram þeg-
ar hálendisfrumvarp var samþykkt
á Alþingi síðastliðið vor þegar Olaf-
ur Ragnar Grímsson sinnti í engu
fjöldaáskorun um að hann neitaði að
skrifa undir. Þetta kom einnig fram
þegar um 30.000 þúsund manns, ég
endurtek þrjátíu þúsund manns,
undirrituðu áskorun til Vigdísar
Finnbogadóttur um að skrifa ekki
undir lög frá Alþingi varðandi EES-
samninginn. Þessir forsetar báðir
tveir hafa sýnt fram á vanhæfni sína
til að takast á við fjöldaáskoranir
okkar, þjóðarinnar sjálfrar, gegn því
sem við teljum ósanngjöm vinnu-
brögð á Alþingi. Fróður maður hef-
ur sagt mér að neitunarvald forset-
ans sé eini öryggisventillinn í þjóðfé-
lagi okkar sem við höfum gegn
ósanngjörnum vinnubrögðum AI-
þingis og að öll önnur lýðræðisþjóð-
félög Vesturlanda hafi mótað með
sér enn tryggari öryggisventla sem
hægt væri að beita umyrðalaust ef á
þyrfti að halda.
Enn einn vandinn felst í að það
vald sem kjósandinn þó hefur til að
greiða atkvæði kemst ekki nema að
hluta til til skila því flokkamir nota
fylgi sitt í kosningum sem eitt af
mörgum verðmætum þegar þeir
versla með þingsæti og ráðherra-
stóla í næstu samningaviðræðum
við stjórnarmyndun. Þetta kom til
dæmis fram í fyrirlestrum sem ég
sat hjá dr. Svani Kristjánssyni, nú-
verandi prófessori við Háskóla Is-
lands. Hann sagði að samkvæmt
rannsóknum hefði mismunandi fylgi
stjómmálaflokka í kosningum nán-
ast engin áhrif á hvemig ríkisstjórn
yrði skipuð, því oft sætu sömu
mennirnir í fremstu sætum flokka
kosningar eftir kosningar. Þetta
hefði til dæmis verið raunin allt til
ársins 1978 þegar það undraverða
gerðist að kjósendur sýndu óá-
nægju sína með ofurvald gömlu
flokkanna með því að kjósa Alþýðu-
flokkinn í hrönnum. Samkvæmt dr.
Olafi Harðarsyni, dósenti í stjórn-
málafræði, gæti svipað gerst nú þar
sem bakland gömlu flokkanna er að
hrynja. Tækifæri er fyrir nýja aðila
að koma fram, einkum með fjölmiðl-
unartækni nútímans. Skyndileg
framrás Sverris Hermannnssonar
er í rauninni dæmi um það með allt
að því daglegum skrifum um
hrædda menn og jafnvel dauð-
hrædda menn.
Enn eitt vandamálið er vanhæfni
þingmanna til starfa. A meðan vart
er hægt að þverfóta fyrir auglýsing-
um þar sem óskað er eftir sérhæfð-
um starfskröftum hefur sérmennt-
aður starfsmaður sagt mér að þegar
litið er á menntunarbakgrunn þing-
manna í heild sé á Alþingi saman-
kominn hópur af verst menntuðu
mönnum landsins. Ef þið hugsið það
aðeins, þá er núverandi félagsmála-
ráðherra bóndi og það er hending
að maður sjái dr. fyrir framan nafn
einhvers þingmanns. Þetta er
kannski ástæðan fyrir hinu óvand-
aða tali margra þingmanna, sífelld
rifrildi í stað málefnalegra um-
ræðna og eins konar gaggó vest.
Ég legg því til að fram komi á
sjónarsviðið afl meðal fólksins í
landinu sem leggur áherslu á mál-
efnin framar öllu öðru. Að það sem
gildi sé að fram komi aðilar sem eru
tilbúnir til að ræða málefni á mál-
efnalegan hátt. Því legg ég til að
slíkur heiti Málefnaflokkurinn sem
bráðabirgðaheiti og bjóði jafnvel
fram í næstu kosningum. Ég hvet
alla þá sem vilja ljá þessu stuðning
að koma fram í opinbera úmræðu
og ræða um það í fullri alvöru hvort
ekki sé kominn tími til að þjóðin
grípi í taumana og sýni hvernig eigi
að stýra málum á Alþingi. Við erum
upplýst nútímaþjóð og eigum skilið
betra en sandkassaleik á þingi.
GUÐMUNDUR RAFN GEIRDAL,
skólastjóri og félagsfræðingur.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.