Morgunblaðið - 24.07.1998, Síða 60

Sparaðu
tíma,
sparaðu
peninga
^ @%ÚNAÐARBANKINN
traustur banki
L

JiemM
-setur brag á sérhvern dag!
MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN1,103 REYKJAVIK, SÍMl 5691100, SÍMBRÉF 5691181
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG: RITSTJ@MBL.IS, AKUREYRI: KA UPVANGSSTRÆTI1
FÖSTUDAGUR 24. JÚLÍ 1998
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Landssíminn setur upp þrjá DCS-símsenda
Samþykktir OSPAR-ráðstefnunnar
Draga úr meng’-
un við Island
SAMÞYKKT var á alþjóðlegu
OSPAR-ráðstefnunni um verndun
Norðaustur-Atlantshafsins sem lauk í
gær í Portúgal að stöðva nánast alveg
losun manngerðra geislavirkra efna
og annarra eiturefna í hafið fyrir árið
2020.
Magnús Jóhannesson, ráðuneytis-
stjóri í umhverfisráðuneytinu, segir
að samþykktimar muni draga úr
mengun hafsins í lögsögu Islands og
til langs tíma bæta ímynd íslenskra
sjávarafurða. Hann segir að ekki sé
þörf á breytingum á starfsemi ís-
lenski'a atvinnufyrirtækja strax, en
telur þó að niðurstöður ráðstefnunnai-
muni hafa áhrif á nánast alla starf-
semi sem mengar hafið. A ráðstefn-
unni var meðal annars samþykkt
ályktun um mengun frá áliðnaði, en
Magnús segir að hún gangi ekki
lengra en þær reglur sem Islendingar
hafi þegai’ sett um starfsemi álvera.
Akveðið var bann við því að sökkva
olíuborpöllum í sjó en þó voru gerðar
vissar undantekningar varðandi
þyngstu og stærstu pallana. Bannið
mun þó eiga við um alla olíuborpalla
sem smíðaðir eru frá og með febrúar
á næsta ári.
Umhverfisvemdarsamtök Græn-
friðunga segja að samþykktir ráð-
stefnunnar séu sögulegar og viðbrögð
annarra umhverfisverndarsamtaka
og stjómmálaleiðtoga í þátttökulönd-
unum vom mjög jákvæð.
■ Áhrif á starfsemi/11
Bætir og þéttir
GSM-símakerfíð
Landssíminn hefur fjárfest í sjö
DCS-sendistöðvum fyrir 25-30 millj-
ónir króna, að sögn Hrefnu. Hún
sagði að uppsetning þriggja væri
lokið og áformað væri að setja hinar
fjórar upp síðar. Á þessari stundu
væru mestai- líkur á að uppbygging
kerfisins næði aðeins til Suðvestur-
lands.
Hrefna sagði að uppsetning þess-
ara stöðva hefði leitt til þess að fjár-
festingum í GSM-kerfinu hefði verið
flýtt, m.a. í nýjum hugbúnaði. I heild
næmi fjái’festingin 50-60 milljónum
króna. Nýja kerfið verður tekið
formlega í notkun um miðjan ágúst.
--------------
Stækkun Kringlunnar
Þrír bankar
lána 1.800
milljónir kr.
Morgunblaðið/Haukur Snorrason
STÆRSTA skemmtiferðaskipið sem kemur hingað til lands í sumar er Queen Elizabeth 2 og lá hún úti á
ytri höfninni í gær. í Sundahöfninni voru hins vegar Chrystai Symphony og Pacific Princess.
Mikil eftirspurn eftir ferskum flökum á mörkuðum í Evrópu og Bandaríkjunum

Glæsiskipin auka
annir við höfnina
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
FIMMTIU langferðabflar tóku við gestum
skemmtiferðaskipsins Queen Elizabeth 2 þegar
þeir komu í land í gær.
EKKI vantar þægindin
um borð í skemmtiferða-
skipið Queen Elizabeth 2
sem staldraði hér við í
gær á siglingu sinni um
norðurhöf. I skipinu eiu
þrjár sundlaugar, 530
sæta bíó, fimm kvöldverð-
arsalir, bókasafn og spila-
víti svo eitthvað sé nefnt.
Reykjavíkurhöfn tekur
á móti fjölmörgum
skemmtiferðaskipum af
stærri gerðinni í viku
hverri og frá 20. júlí hafa
sjö skip legið hér við fest-
ar. I gær voru þrjú skip
stödd hér og var Queen
Elizabeth 2, sem jafn-
framt er stærst þeirra
skipa sem hingað koma, eitt
þeirra. Farþegar hennar eru
hátt í 1.200 manns og biðu 50
langferðabflar þeirra á hafnar-
bakkanum í gærmorgun. Við-
dvölin er þó fremur stutt og
lagði hún frá landi síðdegis í
gær, eftir að farþegarnir höfðu
skoðað sig um hér.
Að sögn Halldórs Valdimars-
sonar hafnsögumanns
hefur orðið mikil aukn-
ing á komu skemmti-
ferðaskipa hingað til
lands síðustu tvö árin. I
ár koma hingað alls 44
skip og var Ijöldinn svip-
aður í fyrra. Hann segir
að reynt sé að láta flest
skipin liggja í Reykjavík-
urliöfn og þá helst í
gömlu höfninni.
Halldór segir að flest
séu skipin á siglingu um
Norður-Atlantshafið.
Þau leggi upp frá
Hollandi eða Þýska-
landi, koini gjarnan við í
Færeyjum, Hjaltlands-
eyjum á Islandi og Sval-
barða og sigli svo suður með
strönd Noregs. Farþegarnir
eru að stærstum hluta Þjóð-
verjar, Bretar og Bandaríkja-
menn.
LANDSSÍMINN hefur sett upp
þrjá DCS-fjarskiptasenda á höfuð-
borgarsvæðinu. Að sögn Hrefnu
Ingólfsdóttur, upplýsingafulltrúa
Landssímans, er tilgangurinn með
uppsetningu stöðvanna að þétta og
bæta GSM-kerfið. Þetta sé fyrir-
byggjandi aðgerð til að koma í veg
fyrir að álag í núverandi GSM-kei-fi
verði of mikið.
Nú eru liðlega 53 þúsund GSM-
símar í notkun hér á landi og fjölgar
notendum hratt. Nýlega veitti Póst-
og fjarskiptastofnun Landssímanum
heimild til að nota ný GSM-númer
sem byrja á 86, en fram að þessu
hafa GSM-númer byrjað á 89.
Hrefna sagði að gæði símtalanna
yi’ðu þau sömu og áður og gjaldskrá
yrði sú sama. Álag á núverandi
GSM-kerfi myndi hins vegar minnka
sem kæmi notendum til góða þegar
álag á kerfið er mjög mikið. Minni
líkur yrðu því á því að GSM-símar
sem geta nýtt sér DCS-stöðvarnar
næðu ekki sambandi á álagstímum.
Um 35% verð-
hækkun á ári
VERÐ á ferskum flökum á evrópu-
og bandaríkjamarkað hefur hækkað
um sem svarar einum bandaríkjadal
-—é hvert pund, frá sama tíma í fyrra,
að sögn Kjartans Olafssonar, fram-
kvæmdastjóra Sæmarks hf. Það
jafngildir um 35% hækkun.
„Miðað við það verð sem fékkst
fyrir fersk flök í júlí í fyrra hefur
verðið hækkað um u.þ.b. einn dollar
á pundið, sem er um 35%. Það er yf-
irleitt ekki mikil eftirspum í júlí en
hækkunin frá því á eftirspurnartím-
anum síðastliðið haust er um 20%,“
sagði Kjartan.
Markaðurinn úti
er uppspenntur
Kjartan segir að markaðurinn
anni nú ekki eftirspurn seljenda
eftir fiski sem hægt væri að selja
ferskan úr landi með flugi. „Á móti
kemur að markaðurinn er mjög
uppspenntur úti. Ástandið er ekki
eðlilegt. Þar verða menn að kaupa
fisk til að geta staðið við skuldbind-
ingar sínar samkvæmt samning-
■B|ím,“ sagði Kjartan. Þess vegna
greiði erlendir kaupendur nú allt að
því óeðlilega hátt verð fyrir íslensk-
an ferskan fisk. Hann segir að eftir-
spurnin hafi mest aukist frá Banda-
ríkjunum en þorskleysi sé á flestum
mörkuðum, enda hafi di-egið úr
veiði við Noreg og í Barentshafi.
Hann sagði marga þætti leggjast
á eitt til þess að þrýsta verðinu upp.
Lítið framboð í lok kvótaárs hefði
mikil áhrif og eins það að saltfisk-
og freðfiskmarkaðirnir hefðu
styrkst undanfarið ár.
Kjartan sagði að Islendingar
byðu mestu gæðin á markaðnum.
Sumir aðilar vilji aðeins fisk héðan
og við þessar aðstæður sé orðið til
verð sem ekki sé hægt að kalla ann-
að en yfirmarkaðsverð.
Á miðvikudag var selt á fisk-
markaði hér 50,1 tonn af þorski fyr-
ir 126 króna meðalverð og 17,3 tonn
af ýsu á 134 króna meðalverði.
Meðalverð á þorski á fiskmörkuð-
um á þriðjudag var 131 króna kílóið
en þá voru seld 34,4 tonn. Alls voru
seld 19,6 tonn af ýsu á meðalverði
118 krónur kílóið en Örn Smárason
hjá Faxamarkaði segir að meðal-
verðið gefi ekki nákvæma mynd af
verðinu því að t.d. hafi verið talsvert
um smáa trollýsu sem hafi farið á
lágu verði. „Hins vegar voru til
nokkur kör af stórri ýsu sem fóru á
150-160 krónur kílóið,“ sagði Örn.
Örn sagði að þrátt fyrir gott veð-
ur suðvestanlands hefði verið gæft-
arleysi um vestanvert landið og því
hefðu krókabátar lítið stundað sjó
undanfarnar tvær vikur. Lítið fram-
boð þaðan bættist við deyfð sem
væri yfir í lok kvótaársins.
Um 20% hærra verð
á mörkuðum
Örn kvaðst telja að verð á mörk-
uðum væri nú um það bil 20% hærra
fyrir þorsk en var á sama tíma í
fyrra. Ýsuverðið væri hins vegar
breytilegra. Hann tók í sama streng
og Kjartan að gi-einilegt væri að all-
an fisk vantaði til að selja ferskan
úr landi. „Maður áttar sig ekki á því
hvort menn eru að kaupa of dýrt og
hafa lítið upp úr því eða hvort af-
urðaverðið er orðið svona hátt,“
sagði hann.
Örn kvaðst búast við því að þótt
gæftaleysi ætti talsverðan þátt í
hinu háa verði mundi þetta mikla
eftirspurnarástand á fiskmörkuðun-
um vara fram í miðjan ágúst. Marg-
ir séu farnir að ljúka veiðum þetta
kvótaár og frí sé framundan.
23. júlí í fyrra voru seld á mörk-
uðum hér 120 tonn af þorski fyrir
meðalverð 91 krónu og 20,2 tonn af
ýsu fyrir meðalverð 92 krónur.
Bókasafn í
tengibyggingu
FJÁRFESTINGARBANKI at-
vinnulífsins hf., Landsbanki Islands
hf. og Union Bank of Norway hafa
samið við Eignarhaldsfélagið Kr-
ingluna hf. um að fjármagna fram-
kvæmdir vegna stækkunar Kringl-
unnar. Áætlað er að kostnaður við
framkvæmdirnar muni nema um
1.800 milljónum króna. Þetta mun
vera stærsta lánveiting, sem ís-
lenskir bankar hafa haft forgöngu
um, til einkaaðila hérlendis.
Menningu og verslun
blandað saman
Að auki mun Eignarhaldsfélagið
byggja hús við Borgarleikhúsið þar
sem opnuð verða útibú frá Borgar-
bókasafninu og nýr salur fyi’ir leik-
húsið. Húsið mun tengja Kringluna
og Borgarleikhúsið og er ætlunin að
blanda menningu og verslun saman
á um 60 þúsund fermetra svæði.
■ Kostnaður/16