Morgunblaðið - 13.12.1998, Qupperneq 28

,28 C SUNNUDAGUR 13. DESEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Lifsgleði
Bókin Lífsgleði sem Þórir S. Guðbergsson
skráði, hefur að geyma minningar og frá-
sagnir fímm Islendinga, þeirra sr. Halldórs
S. Gröndals, Jónu Rúnu Kvaran, rithöf-
undar og sjáanda, Rannveigar Böðvars-
son, húsmóður, Róberts Arnfinnssonar
leikara og Sigríðar Þorvaldsdóttur,
leikkonu. Hér birtist kafli úr frásögn
Rannveigar Böðvarsson frá Akranesi,
sem kallast Þungt högg.
RANNVEIG Böðvarsson
að var þungt högg sem
reið yfir fjölskylduna um
miðjan maí 1976. Einlægur
og ástríkur eiginmaður,
góður faðir og einstakur starfsmað-
ur var allt í einu horfinn af sjónar-
sviðinu.
A slíkum stundum breytist lífið
og lífsviðhorf í einni sjónhendingu.
Eiginlega finnst mér ekki hægt að
lýsa tilfinningum mínum frá þessum
tíma. Það var alveg eins og allt væri
að hrynja. Skyndilega syrti svo að
maður sá varla hvar maður steig í
næsta skrefi. Maður reikar um eins
og í leiðslu og þakkar fyrir þann
styrk sem bömin veita manni,
þakkar fyrir þá sem reynast vinir í
raun og þá huggun sem felst í því að
biðja Guð um að græða sár og veita
líkn.
Sturlaugur veiktist um hádegisbil
og var skömmu síðar fluttur á spít-
alann hér á Akranesi. Brátt sáu
læknarnir að þeir gátu ekki hjálpað
og hringdu strax í þyrlu frá Reykja-
vík. En meðan hún var á leiðinni
lést Sturlaugur.
Genginn var góður drengur og
við því var ekkert að gera annað en
að líta yfir farinn veg og þakka þá
göngu sem við fengum að eiga sam-
leið.
Sá mæti æskulýðsleiðtogi og
prestur sr. Friðrik Friðriksson
skrifaði kveðju til okkar í gestabók-
ina 14. apríl 1949:
Hamingja og heillir
Hjónavegu
Fegri og prýði
• A fógrum brautum
Samferðin verði
Sólskinsfögur
Unaðarsæl
Um áratugi
Og áratugimir sem við áttum
saman urðu þrír og má segja að leið-
in hafi verið sólskinsfögur. I minn-
ingunni verða allir hlutir bjartir þar
sem við Sturlaugur vorum saman
bæði heima og að heiman, með böm-
unum og með skmstarfsfólkinu.
Tíminn leið hægt og rólega eftir
andlát hans. Margt breyttist og á
mörgu þurfti að taka. Ekki vantaði
verkefnin. Yngsta dóttir okkar,
Helga, var heima og gekk hún til
prestsins þá um haustið og áætluð
var ferming vorið 1977.
Við höfðum ekki náð okkur eftir
fráfall Sturlaugs þegar næsta alda
skall á okkur með miklum þunga.
Við Helga gengum til hvíldar að
kvöldi dags þann 26. nóvember
1976. En nóttina áður höfðu um 20
manns sofið í húsinu og vai' sofið í
flestum eða öllum herbergjum
hússins. Skólabækumar lágu á
borðinu hennar og sváfum við báð-
ar á efri hæð hússins en hvor í sínu
herbergi.
Húsið Vesturgata 32 er ramm-
byggt hús, byggt á traustum
grunni, steinsteypt, með 70 senti:
metra þykkum steinveggjum. í
þessu húsi höfðum við búið um ára-
tugaskeið og haldið þar margs kon-
ar samkomur og veislur af ýmsu
tagi, bæði fyrir vini og vandamenn
og móttökuveislur fyrir erlenda
gesti sem komu stöku sinnum og
vora í boði fyrirtækisins eins og áð-
ur er minnst á.
Laust fyrir klukkan 5 um morg-
uninn reið höggið yfir. Húsið nötr-
aði allt og skalf og hélt ég að um öfL
ugan jarðskjálfta væri að ræða. A
sama andartaki þeyttist ég fram úr
rúminu. Einkennileg og heit gufa
gaus upp á hæðina, skápar, gler og
borð hrandu ofan á mig. En fyrsta
hugsun mín var að bjarga Helgu.
Um leið og ég reyndi að standa á
fætur kallaði ég á hana eins hátt og
ég gat og bað hana að bíða inni í
herberginu sínu þangað til ég kæm-
ist til hennar. Hún skyldi vera ró-
leg. Sturlaugur sonarsonur minn
svaf einstaka sinnum hjá mér þegar
mamma hans var á næturvakt á
sjúkrahúsinu. Og einmitt þetta
kvöld átti hann að fá að gista hjá
mér þar sem Ingibjörg, móðir hans,
átti að vinna um nóttina. Aður en
við gengum til náða kom Haraldur,
faðir hans, og sagðist vera með ein-
hver einkennileg ónot - vildi hann fá
strákinn til sín aftur og var það auð-
sótt mál. Hefði Sturlaugur verið á
sínum stað á sinni dýnu hefði illa
farið.
Ég ætlaði beint til Helgu en hafði
ekki gengið mörg skref þegar gólfið
eins og opnaðist og ég hrapa niður.
Ég gat enga björg mér veitt og man
hvorki hvað ég hugsaði né gerði. En
það var eins og ósýnileg hönd héldi
við mig á leiðinni niður þar sem vír-
ar og leiðslur slógust í mig. Ég féll
niður um tvö gólf, slasaðist ótrúlega
lítið, brákaðist á fótum og brenndist
illa af sjóðandi heitri gufu. En ég
var áfram með ráði og rænu þó að
ég gæti enga björg mér veitt.
Mér létti mikið þegar ég heyrði
mannamál. Þá vissi ég að hjálpin
var á næstu grösum og hrópaði til
björgunarmanna. Fólk úr næstu
húsum hafði vaknað við sprenging-
una sem var svo öflug að rúður þar
brotnuðu og ýmsir smáhlutir þeytt-
ust alla leið í vegginn á næsta húsi
sem einnig er númer 32, þar sem
Haraldur sonur minn og Ingibjörg
Pálmadóttir tengdadóttir mín
bjuggu og búa. Haraldur sagði mér
síðar hvernig hann hefði hlustað á
þramumar sem hefðu heyrst kvöld-
ið áður og hann orðið eitthvað ugg-
andi og ekki í rónni og sótt son sinn
meðal annars þess vegna þó að
hann sæi enga raunhæfa ástæðu
fyrir því. Þegar stóra sprengingin
reið yfir og ýmsir lauslegir munir
höfðu dunið á þakinu þeirra vissi
hann ekki hvaðan á sig stóð veðrið
og hélt á sama andartaki að hér
væri aðeins um framhald af þra-
munum að ræða en fannst það samt
heldur skringilegt. Þegar út kom sá
hann blómsturpotta brotna fasta í
veggnum, alls kyns lausamuni út
um alla lóð og rennurnar litu út eins
og gatasigti. Þetta var óvenjuleg
sýn sem aldrei gleymist.
Það kom í ljós, að vatnstankur
sem var hitaður upp með rafmagni
hafði ofhitnað og sprungið. Talið er
að hitinn inni í tankinum hafi farið
uppí 180 gráður þegar hann sprakk
- og þetta var enginn smáketill,
hann tók 12 tonn af vatni.
Eitt af því sem vildi okkur til lífs
var að tveir menn vora á gönguferð
þama árla morguns og urðu vitni að
sprengingunni. Annar þeirra
hringdi á lögreglustöðina og sagði
frá atburðinum. Þeir héldu reyndar
að húsið væri að brenna þegar þeir
sáu gufumökkinn streyma út í
morgunloftið. Svo einkennilega vildi
til að lögreglan fór venjulega af
vakt um 04.30, en var að leysa
óvenjulegt mál þennan morgun og
tafðist því og var um það bil að
pakka saman þegar síminn hringdi.
Lögreglan trúði manninum ekki al-
veg strax en var fljót að koma á
staðinn. En áður en þeir lögðu af
stað hringdu þeir bæði í slökkviliðið
og síðan á sjúkrahúsið og sögðu
vakthafandi hjúkranarkonu, sem
var Ingibjörg, tengdadóttir mín, í
flýti, að Vesturgata 32 væri að
brenna og nauðsynlegt væri að und-
irbúa komu brunasjúklinga þar sem
óttast var að bæði börn og fullorðn-
ir væra í húsinu. Ingibjörg vissi
heldur ekki annað en að sonur
hennar hefði fengið að lúra hjá
ömmu sinni þessa afdrifaríku nótt.
Maðurinn sem eftir var heyrði
köllin í mér og komst niður til mín.
Hann spurði mig strax hvort hann
mætti reyna að losa mig af ótta við
að ég væri limlest. Ég bað hann í
öllum bænum að losa mig strax og
að við yrðum að reyna að bjarga
Helgu sem væntanlega væri enn
upgi í herberginu sínu.
Úti var blæjalogn og 10 gráða
frost.
Mér fannst heil eilífð líða meðan
maðurinn var að losa mig, ég hafði
svo miklar áhyggjur af dóttur minni.
En þegar ég heyrði einhvern tala
uppi á lofti létti mér stórlega og vissi
að einhverjir væra líka komnir til
hennar. Einn hjálparsveitarmann-
anna hafði klöngrast upp á hæðina
yfir múrbrotin og splundraðan stiga
og komist inn til Helgu. Bækur sem
Helga lærði fyrir feiTninguna lágu á
borðinu og Nýjatestamentið hafði
opnast við sprenginguna. Hann
hætti sér inn en vissi að hvenær sem
var gat gólfið gefið sig. Miðjan úr
húsinu hafði sprungið í loft upp.
Ekkert var öruggt.
Maðurinn úr Hjálparsveitinni fet-
aði sig áfram skref fyrir skref.
Hann leit á opið Nýjatestamentið
og rak augun i 121. sálm Davíðs.
Hann las fyrstu versin:
Ég hef augu mín til fjallanna:
Hvaðan kemur mér hjálp?
Hjálp mín kemur frá Drottni,
skapara himins og jarðar.
Maðurinn bjargaði Helgu úr sjóð-
andi rústum og síðan var farið beint
á sjúkrahúsið og gert að brunasár-
um og öðrum sárum. Ingibjörgu
varð það mikill léttir að sjá okkur
aðeins tvær og mig þó ekki meira
slasaða en raun bar vitni þegar
rannsókn var lokið. Þá fékk hún að
vita nánar hvað hafði gerst í raun
og veru. Reyndar tókst ekki alveg
að græða öll brunasárin því að ég
hafði líka brennst inni í öðru eyranu
og þurfti tvisvar að fara í aðgerð
síðar vegna þess.
Þessi atburður var þungur og erf-
iður svona stuttu á eftir brotsjónum
6 mánuðum áður. Ég var ákveðin í
að reyna að komast heim fyrir jólin
svo framarlega sem ég væri fóta-
fær. Læknarnir gáfu mér heimfar-
arleyfi á Þorláksmessu, en það var
erfiður tími sem fór í hönd. Mér
fannst eins og ég væri andlega löm-
uð. Ég átti erfitt með að einbeita
mér, yfir mér hvíldi einhver drangi
og deyfð sem ég hafði ekki vald yfir.
Mér fannst erfitt að vinna dagleg
störf, mig langaði helst til að liggja í
rúminu áfram þegar ég vaknaði á
morgnana, ég vildi helst sofa lengur
og breiða sæng upp fyrir haus.
En mér vildi það til lífs, að ég átti
góð börn og tengdabörn, ástvinirnir
reyndust mér hin mesta líkn og ég
held að ég gleymi því aldrei meðan
ég lifi hvernig starfsmenn fyrirtæk-
isins og allir bókstaflega sem vett-
lingi gátu valdið lögðu okkur lið.
Þennan sama morgun var safnað
saman öllu lauslegu sem fannst í ná-
grenni hússins og ekki nóg með það
heldur tóku konurnar það að sér að
þvo tauið og allt fatarkyns áður en
því var skilað til okkar. Það veitti
mér ótrúlegan styrk að finna þenn-
an hlýja hug frá öllum Akumesing-
um og öðrum vinum okkar. Allir
voru boðnir og búnir til að rétta
okkur hjálparhönd á einn eða annan
hátt. Við misstum þarna margt úr
innbúii okkar. Það var eftirsjá í
þessu en þetta vora dauðir hlutir og
við mæðgur vorum heilar á húfi. Við
höfum rætt um þetta síðan og rifjað
upp röð atburðanna, hvemig lánið
elti okkur þrátt fyrir allt. I fyrsta
lagi var allt fólkið farið úr húsinu
sem hafði gist þar nóttina áður. I
öðru lagi hafði Haraldm' sótt sinn
sinn sem átti að fá að kúra hjá
ömmu. í þriðja lagi vildi svo til að
tveir menn voru á ferli við húsið á
þessum einkennilega tíma sólar-
hrings. í fjórða lagi, að lögreglan
skyldi ekki vera farin af vaktinni. í
fímmta lagi að mesta og öflugasta
sprengingin varð um miðju hússins
og í sjötta lagi að við mæðgumar
skyldum sofa hvor í sínum hluta
hæðarinnar. Þannig mætti enn telja
fleiri atriði sem urðu þess valdandi
að ekki hlaust af sprengingunni hið
hörmulegasta slys. Við getum að-
eins sagt: Hvílík mildi að ekki skyldi
fara verr!
Skömmu áður en Sturlaugur lést
eða fyrir síðustu jól hafði honum
dottið í hug að láta taka myndir af
húsinu bæði að utan og innan og
sagði eitthvað á þá leið að maður
vissi aldrei hvað maður hefði þetta
lengi.
A slíkum sorgarstundum þarf
maður á nærveru vina að halda. Orð
skipta miklu en nærvera og alúð
ekki minna máli.
•Bókarheiti er Ltfsgleði - frásagnir
og minningar. Þórir S. Guðbergsson
skráði. Útgefandi er Hörpuútgáfan.
Bókin er 167 bls. Leiðbeinandi verð
er 3.280 kr.
Ég er skínandi sól
Bók um kœrleika, jákvœðni ogfyrirgefningu.
Andleg bók um Ijós og engla, þar sem höfundur
lýsir leit sinni að kœrleika og trú á sjálfan sig.
Hófundur miðlar leiðbeinanda sínum Dívu.
Bókin er
komin í
búðir
%
Elías Haukur
Snorrason
www.hagkaup.visir.is
Dreifing;
Ævar s: 892 3334
Ég er skínandi sól