Alþýðublaðið - 25.06.1934, Qupperneq 2

MANIJDAGINN 25. júní . 1934.

a
Japan.
Eftir Hendrtk J. Otószon.
2. Saga Japana.
Það ier ieins með Japana og aðr-
ar þjóöir, að frumsaga þeirra er
huli;n myrkri, sem vart veröur
nofið. f stað hennar koma helgi-
sagnir og munnmæli um guð-
dómlegain uppruna. Aragrúi guða
gaf þjóðinni landið, svo að hún
skyldi búa þar um aldur og æfi.
Fyrsti kongur þieirra, sem munn-
mælin telja að hafi ríkt frá 660
til 585 f. Kr., Jimmu, reisti sér
borg á Takatsjihu-fjalli á suður-
hluta Kiusjiu-eyjar og vann smám
sarnan undir sig nærliggjandi eyj-
* ar. Saga hans (sagnirnar telja
hann hafa lifað i 127 ár) og fyrstu
eftirmanna hans er þó að mestu
miunnmæli, því Ironungabækur
Japana voru ekki færðar í letur
fyrri jen á 8. öld e. Kr. Kínverskt
inyndaletur tóku þeir upp í byrj-
un 5 aldar e. Kr,, og var það
Koreubúi, siem flutti það til Japan.
Einhver merkasti atburður, sem
tnenn þiekkja í fomsögu Japans,
var þegar Jingo ekkjudnóttning
(201—269) bjó út mikinn fiotai og
rel mannaðan og hélt yfir til
Kor,eu. Neyddi hún Koreubúa til
a-ð sverja Japansríki ævarandi
lioliustu og skattgreiðsiur, „þar
til sól rísi í vestri og steiinvöl-
urnar á sjávarströndinni rísa úr
beðum síinum til himins og lýsa
sem stjömur“. Frá þeim tíma var
mikið samband við Roreu, en þar
háifði kíinversk menning rutt sér
til rúms og eftir því sem lífs-
hættir Jápana bneyttust, tóku þieir
upp menningu nágrannaþjóðanna,
Kinverja og Koreubúa, en hún var
þá meö miklum blóma.
Alt fram tii þessa- hafði trúin
á marga guði og framliðna verið
ríkjandi í Japan. Þau trúarbrögð
Japana eru nefnid kínverskunafni,
sjinto. Andatrú þessi er enin þann
dag í dag rik í hugum fólksdns.
Varla -er til sá staður, að ekki sé
hajn'n bygður ejnhverjum anda.
Draugum þessum og náttúruönd-
ura eru fær.ðar fórnir og hrein-
lætis gætt, þegaa' komið er iinn á
landareignir þeirra.
{ byrjun 5. aldar tóku trúboðar
hijts nýja siðar, sem kominn var
frá Indlándi, Búdda-trúarinnar, að
flykkjast í stórhópum yfir til Jap-
a.ns. Drerf nú að klerka og nunn-
ur, sem með blossamdi eldmóði
fluttu glieðiboðskapiinn. Með1 þieita
komu nýir straumar, öflugri og
áhrifataeiri en nokkru sinni fyr.
Gætti þar mest áhrifa menningar-
þjóðarinnar miklu að vestan, Kín-
verja. Undir lok 7. aldar var svo
kotaið, að stjórnarfarið var að
mestu með kínversk usniði. Kong-
urinn, eða, eins og hann er venju-
iegast nefndur, „mikado“ (kei'sari)
stefndi til sín lærðum mönrnum
og listfengum, klierkum og spá-
mönnum. Hann varð umboðsmaði-
ur guðanna og eigandi allra hluta,
en daglega stjórn lét hann í hend-
ur lénsherrum sínum, sent arð-
rændu og kúguðu bændur og
fiskimienn eins og þieir bezt gátu
við komið. Keisariun, sem áður
hafði verið einvaldur og allsráð-
andi, lét sér nú lægja að lifa því
lífi, sem skyid.leiki hans við heál-
ög rögn veitti- honum rétt tii.
Voidugir aðalsmienn fóru með um-
boð hans í veraldiegum málum,
og er þar helzt getið Fusjivoivk
ættarinnar, sem um fimm 'aldir
réði lögum og lofum í ríkitnu.
Bætt framlieiðslutæki sköpuðu
efnaðrí bændum möguleika til að
auka lönd sín og gera hina fá-
tækari að átthagafjiötruðum leigu-
liðum. Við þetta myndaðist sjálf-
stæðiur bændaaðall, sem erstund-
ir iiðu fraim sölsaði undir siig stór
landssvæðd og hélt sig rikmann-
lega. I skjóli þessara aðals-
manna þróuðust vísindi og listár,
likt og á „en durreisnartímabilinu“
vestræna um og eftir lok mið-
alda. Glæsiilegar hallir voru reist-
ar og mörg þau listaverk Japana,
sem menn dást að enn þann dag
í dag, eru frá „endurreisnartíhia-
biliiniu“ japanska um og eftir 1000
e. Kr. Gleðskapur og óhóf ríkti í
hölium aðalsi.ns, en undir þræl-
uðu ófrjáisir bændur, sem varia
höfðu málungi matar. Innbyrðis
áttu þessir höfðingjair í dieilum, en
ef eitthvað bar á óánægju hinna
ánauðugu, var slegið á þjóðernis-
strengina og fátiækum landslýð
sigað á rnóti Aiino-unum, því víst
voru lönd þeirra þess virði, að
nokkrum bæncLaræflum væri þar
fórtíáð á altari þjóðern.i.sofstækis-
ins. Foringjar í þessum hernaðá
gegn frumbyggjum landsins
mynduðu sérstaka stétt, „samu-
sem ei'nnig var notið til þess
að halda bændunum í skefjum.
Upp úr þessari stétt spratt siðar
sérstakur lágaðali eða öliu heidur
hermannastétt. Hennar gætir enn
mjög, og í þeim flokki hafa fas-
ástar og hervaldssiimiar nú á dög-
um öflugastan styrk sáinin.
Eftir að hafa hrakið Fusjivara-
ættina frá völdum á 12. öld, börð-
ust tvær ættir um yfirráðin yfir
málefnum keísarans, og 'eftir úr-
slátabardagann við Dan-no-ura
(1185) varð Joritomo af Miinamo-
to-ætJtinni alræðismaður og hlaut
af keisaranum nafnbótina sei-i-
tol-sjogim (hervaldur, sem sigrar
sáðieysi'ngja), venjulegast stytt
sjogun, Hann stofnaði nýja höfuð-
borg, Kamakum, og stjórnaði það-
an málefnum ríkisáns.
Við þessa atburði komst aðals-
váldáð í algiieymiing. Vald keisar-
alns var í raun réttri afnumið-
stjómarathafnir hans marklausa'r
og um 7 aldir ríkti nú aðalJinn
taumlaust og kúgaði og arðrænd,i
óupplýstan landslýð.
Ýmsir meririr athurðir gerðust
á þiessum tímum, t. d. að Mon-
gólakeisariinn i Kína, Kublai-khan,
sendi flota á hendur Japansmönn-
um (1281-), en var gersigraður, og
koma fyrstu Evrópumanna til Jap-
ain (1542). (Frh.)
Farsóttir og manndauði.
í Rieykjavík vikuna 3.-9. júni
(í svigum tölur næstu viku á
undan): Hálsbólga 33 (34). Kvef-
sótt 34 (42). Kvefluinigniabólga 1
(0). Gigtsótit 0 (1). Iðrakvef 5
(10). Taksótt 1 (0). Skarlatssótt
22 (18). Munnangur 1 (5). Hlaupa-
bóla 3 (0). Mannslát 2 (9).
L aind 1 æk n jssk ri f s to f a n. — (FB.)
ísland í erlendum blöðum.
í „Kristeliígt Dagblad'* í Kaup-
mainnahöfn birtist 23. maí grein,
seta kölluð er „Islainds Præster
fforajn i det sociale Arbejde“. Grein
iþessi byggist á viðtali við séra
Guðtaund Einársson og fylgir
mynd af honutal í biaðjnu Herlaild,
Iowa, U. S. A., birtist grein, sem
nefnist „Ioeland has Nature’s ovvn
steam heat.“ (FB.).
HANS FAILÁBA:
Hvuð nú —
ungi maður?
íslenzk pýöing eftirMagnús Asgeirsson
„Það sér ekki á þessari, aö það hafi amað rnilkið að henni.“
En hinar hrista höfuðjið með vanþóknunarsvip yfir þessu rausi
hennar. t
Blægui, mögur og rauðeygð kona veltir vöngum og segir mieð
spekingssvip: „Já, þarna sér maður það einu sinni enn. Við verð-
um að kveijast, bara tii að karlmentúrnir geti skemt sér. Þaö er
eins og ég hefi alt af sagt.“
Gamalt og hrukkótt fcerlingartietur fer nú að hrópa hástöfum á
barnabarn sitt, aem bejtilr Fríða. Hún er ibráðþroska stelpa á
þrettánda ári, með ófejlin augu og bústin brjóst og vöðva undÍB
alt of þröngum kjói. „Friða, Fríða! Komdu hingað o-g líttu á þettia
hérna! Þú hefiir ekkert verra af þvi, því að nú geturðu séð hvierju
þú getur átt von á, ef þú ferð að gefa þig npkkuð að karlmönri-
um. — — Nú veiztu líka hvtejíjnig stendur á þvi, að faðir þinn
rekur þig stundum út, þega|r han,n vill vera einn beima með móð-
ur þiinni um miðjain da,girtn. Og þú manst kannske betur hér eftir
en hirigað til eftir því, að fara ékki oftar mieð stráfcunum niður
í kolakjalliarann, þó að þieáir aldrei nenta bjóði þér súkkulabi
fyrir það.“
Pússer er nú farin að n(á sér og líttur með afsökunarbrosi á
hópinn í kriin|gum sig: „Nú held ég að ég geti haidið áfram. Það
er búið' í þetta skiftið. Þótti þér þetta voða Leiðjnliegt, Hanmes?"
Pijmeberg ska'mmast síar fyrcr að liafa sett vupp sneypusvip
hennar vegna. „Þú skalt nú ekki hugsa um aðra en þig sjá:lfa.“
En þegar þau eru korain sipöikorn burt frá bakknum, seglr hann
hiikandi: „Heyrðu, Púss'er - þú trúir þó því ekki, sem keriingin
var að segja, — — að ég heifóú ekfci. verið aið hugsa uta E(nnað en
bara að skemta mér?“
„ÞvaÖúí!“ segir Pússer. Hínn segir ekki meira, en hin segir
það með slíkri áherzlu, að það getur ekki verið minsti vafi uta
skoðun hennar á þessu máli.
Nú eru þau kom'iin itnn fyrir hliðið.
„Fæðiing í iaðsi|gá?“ segir feitur og gildvaxinn dyravörður. „Þá
eigið þið að farai inn í skráfstofiina til vinstri og gefa ykkur þar
fra:m.“ 1
„Má það ekki bíða?“ segir Pinneberg, skjálfraddaður af óró og
ótta. „Fæðingarbríðiirniar eriu byrjaðar."
DyrHvörðurinn virðir Pússer vandlega fyrir sér. „O, það er ekki
á henná, að sjá, að nieitt séreitaklega liggi á,“ segir hann. „Við
skulum fá öfl plögg í Jag undár eins.“ En han'n fylgir þeim þó
upp stigann að skrifstofudyrunum og masar á ieiðimm i kutapán-
legum rómá. Það er auðbeyrt, að ham þykist itala af reynslu.
„Það er oft, svona í fyrsta skifti'ð1, að þær imynda sér alt mögu-
legt. Hérna var ein fyrir sfcömmu, siem hélt )að króginn myndi
bara lenda hérna í pohtániu hjá mér. Síðan lá húin í hálfan mánuð
í fæðingadeildinni og sáðan fór hún heim og beið í hálfan mámuð
enn, og þó liðu enin nokkrir sóiarhringar, þangað til alvara varið
úr öllu saman. Ég skii bara ekki hvað fólk getur verið skyini
skroppið í þessiuim efnum. Það er alveg eins og það sjálft hefði
fæðst i gær — —“
Irini í sfcrifstofunm situr hjúkrunarkona og lítur á Pimmeberg
og Pússer án þess að bnegða bið minsta. Yfirleitt virðist enginn í
þessu sjúkrahúsi verða uppnæmur fyrir þeirri staðreynd, aö
Pinnebergsbjóniin enu a.ð v,erða að heilli fjölskyldu. Hérna er auð-
sjáaniega ekki búist við öðru af þeim.
„Fæðing?“ segir hjúkmnarsystirin líka. „Ja, ég er bara ekki
alveg viss um að við höfum neitt rúm iausit núna. Ef það er
e'kki, verðum við að senda y’ðnr annað.--------A Hvað líður langt á
milli hríðanna? Haldið þér að þér getiö komist dálítinn spöl
enn þá?“ f
„Hvað segið þér?“ — Pinneberg er nú orðinn (svo æstur í
skapi, að horiurn væri næst að berja hnefanum í biorðið. Systirin
er farin að tala í Simann. Þiegar hún hefir Irringt af, snýr hún sér
að Pússer og segir:
„Það er ekkert rúm laust fyr en á miorgun. En þér haldið út
þangað til.“
„Heldur út! Var ég ekki búijnn. að segja yður, að konain mín
hefir haft hríðir alt af á kortéreifresti. Hún getur ekki venið án
þess að fá rúm þanga,ð tij 1 fyrra mállið!“
Systirin blær bara að hiinni réttiátu reiði Pinnebergs. „Þetta er
víst í fyrsta skifti, er það ekki?“ segir hún og brosir til Pússer,
og Pússer brosir jafnvei á mót:. „Jæja,“ segir systirin, „þá látr
uni við yður í fæð'iingardieildiina fyrst um sinn. Ef barnið skyldi
fæðast í riótt, fáið þér fyrsta lausa rúmið í sæmgurkvennad'eild-
inn:i.“
Síðan snýr hún sér að Piinneberg og gerist nú þurrarii og skrif-
sljofulegri á manini'mn. „Og nú skuluð þér, ungi maður, flýta yðr
ur að fá öll nauðsynleg plögg. Þegar þér eruð búinn að því, skujl-
uð þér koma aftur og sækja konuna yðar.“
Pinneberg stikar til skrifsfofu frá skrjfstofu. Alls staðar geng-
ur afgreiðslan fljótt og þraslaust.
MILNERSBUÐ. heimatilbúið
kjötfars og fiskfars fæst daglega.
Laugavegi 48. Sími 1505.
GÚMMÍSUÐA. .ioðið í bílæ
gúmmí. Nýjar vélar. Vönduð
vinna. Gúmmívinni,stofa teykj; -
víkur á Laugavegi 76.
Áður en þér flytjið í nýja hús-
næðið, skulu þér láta hreinsa eða
lita dyra- og glug ga-tjöld, fatnað
yðar eða annað, sem þarf þess
með, hjá Nýju Efnalauginni.
Sími 4263.
Það ráð hefir undist og skal
almenningi gefið, að bezt og ör-
uggast sé að senda fatnað og
annað til hreinsurmr og litunar í
Nýju Efnalaugina. Sími 4263.
VANTAR VANAN MATSVEiN
á síldveiðabát. Til viðtals frá kl#
4—5 e. h. í Mjóstnæti 6 upp:.
abar barl
nýkomtnn,
ódýr.
Laugavegi 63. Simi 2393.
Reiðhjólasmíðjafl,
Veltusundi 1.
hagsýnn kaupandi spyr
fynt og fremst um gæðin.
Hamlet oy Pér
eru htimspekt fyrir end-
ingargæði — cg eru pví
ódýrust.
NB. Allir varahlutir fyrirliggjandi
Viðgerðir allar fljótt og vel
af hendi leystar.
Sigurþér,
sími 3341. Símnefni’- Úraþór,
Alt af gengur það bezt
með HREINS skóáburð
Fljótvirkur, drjúgur og
— gljáir afbragðs vel. —