Morgunblaðið - 10.08.1999, Blaðsíða 30

30 ÞRIÐJUDAGUR 10. ÁGÚST 1999
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Almyrkvi á sólu sést í Evrópu og Miðausturlöndum á morgun
Mikill áhugi
meðal al-
mennings
Búkarcst, Karachi, London, Nýju Delhí, París, Teheran, Reuters. AFP. AP. The Daily Telegraph.
MIKILL áhugi er meðal almennings í Evrópu og Miðausturlöndum á
almyrkva á sólu, sem verður er skuggi tunglsins fellur á jörðina á
morgun. Líklega er þó áhuginn óvíða meiri en á Bretlandi, en þar er
óttast að umferðaröngþveiti skapist er tugþúsundir manna flykkjast til
syðsta odda landsins til að sjá almyrkvann sem best.
AP
STRAUMUR bifreiða á leið til Cornwall-héraðs á suðurodda Bret-
lands í gær. Við veginn hefur verið búin til blómaskreyting sem
myndar orðið „eclipse", eða sólmyrkvi.
Almyrkvi á sólu verður á 111 km
breiðu belti sem nær frá hafinu úti
fyrir Nova Scotia í Kanada og berst
með 2.450 km hraða yfir Atlantshaf-
ið, suðvesturodda Englands, Frakk-
land, Suður-Þýskaland, Austurríki,
Ungverjaland, Rúmeníu, Búlgaríu
og áfram austur yfír Svartahaf,
Tyrkland, írak, Iran, Pakistan og
Indland. Talið er að allt að tveir
milljarðar manna geti virt sólmyrk-
vann fyrir sér áður en hann tekur
enda yfir Bengalflóa.
Sólmyrkvinn mun vara í tvær og
hálfa klukkustund, þótt tunglið
muni ekki fela sólina að fullu nema í
andartak. Lengst mun verða hægt
að virða almyrkvann fyrir sér í
Rúmeníu, þar sem hann mun vara í
2 mínútur og 23 sekúndur. Sól-
myrkvinn mun sjást hér á landi í
fyrramálið, en þó verður ekki um al-
myrkva að ræða, því einungis 65%
af sólarskífunni verða hulin af
tunglinu.
Bretar áhugasamir
Yfir 80 þúsund ferðamenn voru í
gærmorgun komnir til héraðsins
Comwall á suðvesturodda Eng-
lands til að verða vitni að almyrkv-
anum. Búist er við að þangað muni
liggja mikill straumur fólks í dag og
í fyrramálið, þrátt fyrir að útlit sé
fyrir að nokkuð hafi dregið úr áhug-
anum vegna veðurspárinnar, sem
gerir ráð fyrir að ský muni hylja
himininn og hamla skyggni, og ít-
rekaðra viðvarana stjómvalda um
hættu á umferðaröngþveiti og var-
anlegum augnskaða, sem hlotist
getur af því að stara í átt að sólu.
Þótt flestir viti að sólmyrkvi eigi
sér þá ofur hversdagslegu skýringu
að tunglið skyggir á sólina í örskots-
stund á venjubundinni hringferð
sinni um jörðina, túlka sumir hann
sem einhvers konar yfimáttúmlegt
íyrirbæri er geti leyst hulin öfl úr
læðingi. Meðlimir breskra „nýaldar-
samtaka" sem hyggjast halda hátíð
í Comwall á morgun vilja meina að
það geti vart verið tilviijun að al-
myrkvinn hefjist þar klukkan ellefu
mínútur yfir ellefu á ellefta degi
mánaðarins. Altént er búist við
stómm hópi „nýaldarsinna" til
Comwall á morgun.
Ekki munu þó allir áhugasamir
Bretar flykkjast til Cornwall, því
þúsundir manna hafa pantað far
með ferjum til Frakklands í fyrra-
málið, en talið er að skilyrði verði
sérlega góð á Ermarsundi til að
berja sólmyrkvann augum. Sum
ferjufyrirtæki hafa bætt við ferð-
um, og mikil eftirspurn hefur
einnig verið eftir hótelrými á
Ermarsundseyjunum. Þá seldust
200 sæti í tveimur Concord-þotum
British Airways upp fyrir hálfu ári,
en þoturnar munu elta sólmyrk-
vann á hljóðhraða. Þess má geta að
miðarnir kostuðu 1.500 pund hver,
eða um 175.000 íslenskar krónur,
en farþegarnir þurfa í það minnsta
ekki að hafa áhyggjur af veður-
spánni, því flogið verður ofar skýj-
um.
Best skilyrði í íran
Sérfræðingar telja að best skil-
yrði til að fylgjast með sólmyrlwan-
um verði í borginni Isfahan í íran,
þar sem yfirvöld hafa útbýtt 600.000
pörum af sólgleraugum. Klerka-
stjómin í Iran lýsti því yfir í gær að
það væri „skylda allra múslíma“ að
leggjast á bæn á meðan á myrkvan-
um stendur.
Lengst mun almyrkvinn sjást í
Rúmeníu, eins og fyrr segir, og frá
flugfélögum fást þær upplýsingar
að flug til höfuðborgarinnar
Búkarest dagana fyrir sólmyrkvann
hafi selst upp fyrir löngu. Hótel í
borginni munu einnig vera fullbók-
uð. Sitthvað verður gert í Búkarest
til að halda upp á atburðinn, og
meðal annars mun óperusöngvarinn
Luciano Pavarotti halda þar tón-
leika annað kvöld.
Tískuhönnuðurinn Paco Rabanne
hefur spáð því að rússneska geim-
stöðin Mír muni falla á París á með-
an á sólmyrkvanum stendur og
leggja borgina í rúst. Hefur Ra-
banne yfirgefið París og gefið öllu
starfsfólki í tískuhúsi sínu í borginni
frí á morgun. Fáir hafa tekið mark
á spádómi tískuí'römuðarins, og ætti
engan að undra, en fregnir herma
að nokkrir efasemdarmenn hyggist
halda teiti fyrir utan tískuhúsið í
skugga tungslins.
Dómsdagsspár og hjátrú
Reyndar gætir víða hjátrúar
varðandi sólmyrkvann. I Indlandi
og Nepal, þar sem lýst hefur verið
yfir frídegi á morgun, trúa margir
því að matur spillist vegna myrk-
vans og hyggjast fasta. Þar eru van-
færar konur einnig varaðar við því
að afhjúpa eða snerta kvið sinn á
meðan á sólmyrkvanum stendur, og
þeim er ráðið frá því að festa svefn.
Þá hafa geistleg yfirvöld í Pakistan
gefið ófrískum konum fyrirmæli um
að liggja fyrir meðan sólmyrkvinn
gengur yfir, til að koma í veg fyrir
að böm þeirra verði vansköpuð. I
þessum löndum er raunar ólíklegt
að mikið verði að sjá, því monsún-
rigningar munu að öllum líkindum
hamla skyggni.
Verktaka
kennt um
harmleik í
Manila
Manila. Reuters.
RANNSÓKN stjómvalda á Filipps-
eyjum þykir hafa leitt í ljós að und-
irstöður húsa, sem urðu jarðvegs-
hrani að bráð í höfuðborginni
Manila í liðinni viku með þeim af-
leiðingum að a.m.k. 48 manns fór-
ust, voru ótryggar og að verktakan-
um, sem byggði húsin, hafi verið
fullkunnugt um það. I skýrslu rann-
sóknaraðila era fulltrúar stjóm-
valda jafnframt gagnrýndir fyrir að
hafa ekki krafist betra öryggis við
byggingu húsanna.
Miklar rigningar ollu jarðvegs-
hraninu í síðustu viku, en um 25 hús
í Austur-Manila eyðilögðust gjör-
samlega í hamförunum og um eitt
hundrað manns grófust undir. I
gær var búið að finna lík 48 manna
en talið var líklegt að um 30 til við-
bótar leyndust í húsarústunum.
----------------
Tíu sakfelldir
í Jemen
Aden í Jemen. AP.
ÁTTA Bretar og tveir Alsírbúar,
sem gefið hafði verið að sök að eiga
samstarf við öfgasinnaða múslima,
voru í gær fundnir sekir um sam-
særi um stofnun óaldaflokks með
það að markmiði að leggja á ráðin
um hryðjuverk í Jemen. Mennimir
vora dæmdir í allt að sjö ára fang-
elsi.
Fjórir Bretanna vora einnig
fundnir sekir um að hafa lagt á ráð-
in um að sprengja í loft upp bresku
ræðismannsskrifstofuna, kirkju og
hótel í borginni Aden.
Þrír vora dæmdir til þeirrar
fangelsisvistar sem þeir hafa þegar
sætt síðan réttarhöldin hófust í jan-
úar; þyngsta dóma hlutu Malek
Nasser Harhra og Mohsin Ghailan,
sem dæmdir vora í sjö og þriggja
ára fangelsi, en munu sitja dómana
af sér hvom á eftir öðram.
Hálf milljón dansar eftir
teknó-tónlist
YFIR hálf milljón unnenda
teknó-tónlistar safnaðist saman í
Zilrich í Sviss um helgina og
dansaði á Quaibrúnni og annars
staðar kringum Zurich-vatnið í
árlegri göngu um borgina. Gang-
an stóð yfír í meira en fimm tíma
og við tóku fjölmargar kvöld-
skemmtanir víðsvegar um borg-
ina fram á nótt.
Sænska stjórnin birtir gagnrýna skýrslu um Palme-morðið
Grunsamlegur náungi
ekki athugaður nógu vel
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
ATHYGLI hópsins, sem vinnur að
morðinu á Olof Palme 28. febrúar
1986, beinist enn að manni, sem áður
hefur verið í athugun. I gær var því
haldið fram í sænskum fjölmiðlum,
að í skýrslu Ríkisendurskoðunar á
Palme-rannsókninni kæmi fram, að
lögreglan hefði látið hjá líða að at-
huga manninn nánar sökum ofúrá-
huga á Christer Pettersson, sem var
á sínum tíma sýknaður af morðinu.
Það var sænska stjómin, sem kom
þessu á framfæri. Úm er að ræða
mann, sem líkist Pettersson í útliti,
en er auk þess sálarlega óstöðugur
og var haldinn óstöðvandi hatri á
Palme. I viðtali við Expressen í gær
sagðist Jan Danielsson ríkissaksókn-
ari kannast við að ýmis mistök hefðu
verið gerð í rannsókninni framan af
en áleit að rannsóknin hefði verið í
lagi síðan um 1990.
Átti vopn eins og morðvopnið
Þegar árið 1990 var vitað, að mað-
urinn, sem athyglin beinist nú að,
var löglega skráður eigandi byssu,
sem var eins og morðvopnið. Eins og
aðrir eigendur skotvopna af þessu
tagi var hann kallaður til athugunar
hjá lögreglunni til að hægt væri að
prófa vopnið. Maðurinn kom ekki og
ekki var gengið eftir að hann kæmi
fyrr en 1995, en þá sagðist hann hafa
selt vopnið 1992 ónefndum manni, án
þess þó hann gæti upplýst hver
kaupandinn væri. Lögreglan leggur
ekki trúnað á framburð
mannsins. Þetta virðist
vera eina skráða vopn
þessárar tegundar, sem
lögreglan fékk aldrei í
hendur til athugunar.
Það er ýmislegt í fari
mannsins, sem kemur
saman við lýsinguna á
morðingja Palmes.
Hann átti og á enn
hálfsíðan frakka, sem
morðinginn er álitinn
hafa verið í, hafði
stingandi augnaráð líkt
og Pettersson og stakk
ögn við fæti.
Maðurinn bjó auk
þess skammt frá kvikmyndahúsinu í
miðborg Stokkhólms, sem Palme
sótti morðkvöldið, en hann var
myrtur þar rétt hjá. Maðurinn var
oft á ferli þarna, hafði ekki óyggj-
andi fjarvistarsönnun morðkvöldið
en sagðist sjálfur hafa verið lasinn.
Haldinn óstöðvandi Palmehatri
Þeir, sem staðið hafa að rannsókn
morðsins, hafa lengi haldið fast við
að morðinginn hafi verið einn að
verki og ekki andlega heill. Fyrr-
nefndur maður var haldinn slíku
hatri á Palme, að sést hafði til hans
fyrir morðið þar sem hann þóttist
vera að skjóta á mynd af Palme í
sjónvarpinu.
Maðurinn er talinn hafa haft
ákveðna ástæðu fyrir
þessu hatri. Hann vann
stóra upphæð í spilum
1980, hætti að vinna,
fjárfesti peningana í
hlutabréfum og hafði
gott upp úr því. í árs-
byrjun 1986 var til um-
ræðu í Svíþjóð að
hækka skatta á hluta-
bréfum. Vikuna fyrir
morðið hafði Kjell-Olof
Feldt þvertekið fyrir
að hækkun væri fyrir-
huguð en 27. febrúar
var tilkynnt um slíka
hækkun með þeim af-
leiðingum að hlutabréf-
verð hrandi og ýmsir smáir fjárfest-
ar fóra illa út úr því. Þetta allt var
helsta blaðaefnið morðdaginn 28.
febrúar.
í sænska útvarpinu í gær var
talað við fyrrum fulltrúa í nefnd,
sem sett var á stofn til að fara í
saumana á Palme-morðinu á sínum
tíma. Hann sagðist vita um mann-
inn en hann tryði því ekki, að lög-
reglan hefði meðhöndlað hann slæ-
lega. Lars Nylén, yfirmaður
sænsku ríkislögreglunnar, sagði
óheppilegt að þessar upplýsingar
kæmu fram, en Jan Danielsson rík-
issaksóknari sagðist ekki sjá að
það skipti neinu, því vitað hefði
verið um manninn og grunsemdir
varðandi hann.
Olof Palme