Morgunblaðið - 03.05.2000, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ
i
MIÐVIKUDAGUR 3. MAÍ 2000 E 35
Sérkenni-
legar
„blóma-
gardínur“
Blómagardínur eru vel þekktar en
þessar eru öðruvísi, hér eru blómin
lifandi og standa í glærum mjóum
vösum sem saumaðir eru í lengjur
sem svo eru hengdar fyrir glugg-
ann.
Gömul
tækifæris-
kort
Það hefur lengi tíðkast að skrifa á
kort með tækifærisgjöfum, t.d.
sængurgjöfum. Hér má sjá nokkur
slík í eldri kantinum, frönsk að
gerð.
Drengja-
herbergi
Hér má sjá teikningu af drengja-
herbergi, plássið er hér sannarlega
vel nýtt, svefnstæðið er upp við ioft
en hillur og skápar undir.
NYJAR IBUÐtR
BAKKASTAÐIR ÍBÚÐIR M.
SÉRINNG. 120 fm fbúðir með sér-
inng. sem afhendast tilbúnar undir
tréverk. V. 12,3 m. (41067)
2JA - 3JA HERBERGJA
SEILUGRANDI 2JA. Nýkomin
( einkasölu sériega falieg og vönduð
52 fm á 3.hæð ásamt stæði f bil-
aeymslu. Stórar svalir út af stofu.
íbúðin afhendist 15.08.2000. Áhv. 1,9
m. Byggsj. V. 8,2 m. (21162)
HÓLMGARÐUR 2-3JA. Ný
komin í einkasölu sérlega skemmtileg
82 fm íbúð á jarðhæð með sérinn-
gangi. Búið er að setja hurð úr stofu
út í garð. ( dag er íbúöin 2-3 herb. en
hægt er að hafa (búðina 3-4 ef vill
(skráð 3ja). íbúðin er afhent 15. 06.
2000 V.10,2 m. (31163)
LANGAMYRI - Gbæ. 3JA
Vorum að fá I sölu stórglæsilega 95
fm íbúð á 2.hæð á þessum eftirsótta
stað ásamt 23 fm bilsk. Glæsilegar
innréttingar. Parket á gólf. Áhv. 6,5 m.
Byggsj. V. 13,7 m. (31151)
ar-
L1 0 N ÍGVl [] K
Fasteignasala ” Slðu m Ula 33 Félag Éi Fasteignasala
OPIÐ VIRKA DAGA FRÁ KL. 9-17 í SUMAR.
V/VITASTIG 3JA 70 fm íbúð á
3. hæð. Merbau-parket á stofum og
svefnherbergi. Áhv. 3,0 Byggsj. V. 7,4
m (31114)
4RA - 6 HERBERGJA
LAUFENGI 4-5 HERB. Sér
lega falleg og vönduð 112 fm
endaíbúð á 2.hæð. Stórglæsileg eign.
Nýtt parket úr rauðeik. Áhv. 4,4 m.
(húsbréf) V. 11,9 m. (41156)
www.lyngvlk.is sími: 588 9490
Ármann H. Benedíktsson, lögg. fasteignasali, GSM 897 8020
Geir Sigurðsson, lögg. fasteignasali, GSM 896 7090
Jón Guðmundsson, sölustjóri, GSM 897 3702.
NYTT - ALFTANES
Fokheld 209 fm hús á einni hæð með
innb. 38 fm bílskúr. Fullfrágegnin að
utan.Verð frá 13,7 m. (9H42)
Dæmi um greiðslukjör :
v/kaupsamn. 0,7 m.
v/plötu 1,0 m. ,
v/fokh. 1,3 m. og húsbréf 7,7 m.
v/afhend. 1,5 m.
3.mán eftir afhend. 1,5 m.
SUÐURHÓLAR 4RA Vorum
að fá í sölu mjög góða 98 fm íbúð á
3.hæð. Parket. Áhv. 4,5 m. (húsbréf |
og byggsj) V. 11,0 m. (41161)
FALKAHOFÐI MOS. 4RA +
BILSK. Vorum að fá i sölu glæsi-
lega 125 fm íbúð á 3.hæð ásamt 28
fm bíiskúr. Parket. Mikið útsýni. Áhv.
6,5 m. (húsbréf) V. 13,7 m. (41164)
HVAMMABRAUT HF. 4 - 5
HERB. Vorum að fá I sölu stór-
skemmtilega 5 herb. 128 fm íbúð á
tveimur hæðum Parket á gólfum.
Mikið útsýni. Garðsvalir. Ákv. 2,3 m.
Byggsj. V. 11,7 m. (51153)
SERBYLl
VANTAR
VANTAR 2JA MIÐSVÆÐIS Bráðvantar 2ja herbergja (búð I Þingholtum eða
Vesturbæ fyrir ákveðna unga konu
VANTAR 2JA í GRAFARVOGI Bráðvantar 2ja herbergja íbúð I Veghúsum,
einnig kemur til greina önnur staðsetning í Grafarvogi, ákveðnir kaupendur.
VANTAR 3 - 4RA HERB. í ÁRBÆ Vantar 3ja eða 4ra herb. íbúð í Árbæ fyr-
ir ákveðin kaupanda, möguleg eignaskipti á 2ja herb. íbúð f Hraunbæ.
VANTAR 4RA HERB. íráðvantar 4. herb. ibúðir á skrá , mjög mikil sala og eft-
irspurn eftir 4.herb. íbúðum.
VANTAR í VESTURBÆ Vantar sérbýli í vesturborginni fyrir ákveðinn kaup-
anda verðhugmynd u.þ.b. 20 m. möguleg eignaskipti á minni eign í Vesturbæ.
VANTAR SÉRBÝLI SMÁRAHVERFI - KÓP. , VESTURBÆR -
RVK EÐA SELTJARNARNES Leitum logandi Ijósi að sérbýli fyrir ákveðin
kaupanda, verðhugmynd 15 - 25 m.
VANTAR RAÐHÚS EÐA PARHÚS í BREIÐHOLTI STRAX vantar
fyrir ákveðin kaupanda sem vantar strax eign, Seljahverfi kemur sterklega til greina.
VANTAR SERBYLI Vantar einb. par- eða raðhús á verðbilinu 19-24 m. fyrir
ákveðin kaupanda , möguleg eignaskipti á hæð í Grænuhlíð en ekki skilyrði.
VANTAR NUTIMA EIGN Erum með ákveðin kaupanda sem gerir miklar kröf-
ur. Hann leitar að sérbýli sem þarf að vera nýlegt og nýtlskulegt, stærð og staðsetning
opin. Verð aukaatriði.
LEIRUTANGI EINBYLI Ný
komið í einkasölu sérlega fallegt 165
fm timburhús á einni hæð með inn-
byggðum 28 fm bílskúr. 4.svefnher-
bergi. Parket og flísar. Sólpallur. Verð
16,9 m. (91148)
HEIÐARAS EINBYLI í einka-
sölu 330 fm einbýli á eftirsóttum stað
í Árbæ, vandað hús með frábæru
útsýni. V. 24 m. (91102)
Húsbyggingar og hugar-
far vinnuseminnar
Til sjávar jafnt sem sveita um gervallt land-
ið slógu menn sjálfír upp steypumótum og
óku steypunni í sínum eigin hjólbörum. Jón
Rúnar Sveinsson félagsfræðingur rekur
hér tengslin milli vinnusemi Islendinga og
húsbygginga þeirra.
SAMKVÆMT fregnum fjölmiðla í
síðastliðinni viku er meðalvinnu-
tímafjöldi Islendinga, bæði karla og
kvenna, aftur að aukast, þrátt fyrir að
við höfum fyrir þó nokkrum árum
undirgengist að hlýða vinnutímaskip-
an Evrópusambandsins. Þróunin hér
á landi virðist reyndar vera þveröfug
við það sem gerist á meginlandi
Evrópu, þar styttist vinnutími fólks.
Frakkar hafa t.a.m. nýlega lögleitt 35
stundavinnuviku.
Hér eru líklega á ferð áhrif af mik-
illi uppsveiflu íslenska hagkerfisins
nú um stundir, ásamt þeirri vinnu-
semi, sem á stundum jaðrar við of-
dýrkun vinnunnar, sem lengi hefur
einkennt okkur íslendinga.
Vinnusemi íslendinga, þótt hún
geti verið dýru verði keypt, hefur vit-
anlega haft margvísleg jákvæð áhrif
fyrir efnahagslega og þjóðfélagslega
þróun. Ég mun hér á eftir fjalla um
einn af mikilvægari áhrifaþáttunum;
tengsl húsbygginga íslendinga og
vinnusemi þeirra.
Vinnusemi og húsbyggingar
Þegar byggja þurfti yfir hina ört
vaxandi íslensku þjóð eftirstríðsár-
anna, völdu íslendingar, eins og ég
hef áður lýst á þessum vettvangi, öðru
fremur þá leið að „styðja fólk til
sjálfshjálpar". Ráðamenn þekktu og
treystu - með kannski enn betri ára-
ngri en þeir höfðu reiknað með - á
það hugarfar vinnusemi sem íslend-
ingar höfðu ræktað með sér um aldir.
Til sjávar jafnt sem sveita um gervallt
landið slógu menn sjálfir upp steypu-
mótum og óku steypunni í sínum eigin
hjólbörum, sem á þessum tíma voru
almenningseign.
„Hundruð manna, konur, böm og
unglingar, voru að störfum inni í
Sogamýri meðan Smáíbúðahverfið
var í byggingu. Um helgar flykktust
að vinir og kunningjar, nágrannar og
systkini og hjálpuðu tíl. Ríkur sam-
hugur einkenndi byggingarfram-
kvæmdimar og oft var glatt á hjaila.“
Þannig lýsir Eggert Þór Bem-
harðsson, sagnfræðingur, stemmn-
ingunni í Smáíbúðahverfinu er það
reis af gmnni snemma á sjötta áratug
þessarar aldar, í „Sögu Reykjavíkur"
(Borgin 1940-1990. Fyrri hluti, bls.
314).
Auk þess sem menn unnu sjálfir
hörðum höndum að því að „koma sér
upp þaki yfir höfuðið“ - sem stundum
gat reyndar orðið mönnum „hurðarás
um öxl“ - öfluðu menn sér fjár með
því að komast í góða „uppgripa-
vinnu“, svo sem að vinna hjá banda-
ríska hemum, ráða sig í vinnu við
virkj unarframkvæmdir eða einfald-
lega skella sér á síld.
Grundvöllur hinnar fslensku
vinnusemi
Eitthvert þekktasta rit félagsfræð-
innar er án efa rit Þjóðverjans Max
Webers um siðfræði mótmælenda og
anda kapítalismans, þar sem hann
rekur áherslu mótmælenda í Norður-
og Vestur-Evrópu á vinnusemi og
auðsöfnun tíl ýmissa þátta í þeirri
nýju siðfræði sem siðbótarmenn á
borð við Jóhann Kalvín og Martein
Lúther innleiddu.
Við íslendingar tókum á 16. öld -
með nokkrum semingi þó - við siðbót
Lúthers og ætti því, samkvæmt
Weber, að einhverju leyti að vera
hægt að rekja vinnusemi okkar til
þessa mæta munks. Það er hins vegar
enginn vafi á því, að hér á landi hafa
einnig verið fyrir hendi sérstakar að-
stæður, sem hafa ýtt enn frekar undir
vinnusemi þjóðarinnar en siðaboð-
skapurinn í kreddu Lúthers gaf tíl-
efnitil.
Vinnan í íslenska bændasamfélag-
inu einkenndist af árstíðabundnu risi
og hnigi. Heyskapartíminn var þann-
ig tími mikillar vinnu, bændur og
búalið kepptust við að „bjarga heyj-
um“ og menn hömuðust við heyskap-
inn langt frameftir björtum sumar-
kvöldunum. Skammdegið og veturinn
voru hins vegar tími minni vinnu en
hinar björtu árstíðir.
Fyrir vinnumenn sem „sendir voru
í verið“ var síðvetrartíminn og vorið
hins vegar tími gífurlegrar átakav-
innu, svo sem frásagnir af vertíðum
og verbúðalífi bera skýrt vitni um.
Þegar togaraútgerð hófst á íslandi
upp úr síðustu aldamótum, sóttust
úgerðarmenn þeirra - samkvæmt
frásögn fræðimannsins Finns Magn-
ússonar í rití um mannfræði Islands
(Gísli Pálsson og E. Paul Durrenber-
ger, The Anthropology of Iceland,
1989) - sérstaklega eftir sjómönnum
frá Eyrarbakka og Stokkseyri, sem
vanist höfðu gamla íslenska vertíðar-
vinnulaginu.
Vinnuharkan á togurunum hefur
kannski tekið öllu fram sem hér á
landi hefur sést í þeim efnum, þó
reynt væri að koma böndum á óhóf-
legan vinnutíma með setningu vöku-
laganna árið 1922.
Atvinnuleysisárin á fjórða ártugn-
um voru á hinn bóginn tími niðurlægj-
andi atvinnubótavinnu eða aðgerðar-
leysis fyrir vinnufúsa íslendinga.
Seinni heimsstyijöldin og hemámið
reyndist því nokkur happafengur, því
þá bauðst öllum sem vildu ótakmörk-
uð vinna. Finnur Magnússon telur
hins vegar í áður nefndu riti að
„Bretavinnan" hafi reynst mjög tví-
eggjuð fyrir hið íslenska vinnusemis-
hugarfar, þar sem í henni kynntust
íslendingar fyrst mjög óöguðu og
slöþpu vinnulagi og vinnusiðferði. A'
Vinnusemin og dugnaðurinn höfðu
verið helstu uppsprettur sjálfsmynd-
ar og stéttarstolts íslenskra verka-
manna; verklagið í Bretavinnunni
gekk - samkvæmt ótal frásögnum -
þvert á hinar aldagömlu vinnusiðferð-
ishugmyndir íslendinga.
Eftir 1960 hljóp mikill fjörkippur í
íbúðabyggingar, sem að töluverðu
leyti má rekja til eflingar lánafyrir-
greiðslu Húsnæðismálastofnunar rík-
isins, sem hafði verið stofnsett árið
1957. Hitt var þó ekki síður mikil-
vægt, að síldarárin miklu frá 1963-
1968 ollu gífurlegri uppsveiflu í þjóð-
arbúskapnum og áttu lfldega stóran
þátt í að gera Viðreisnarstjómina að
langlífustu rfldsstjóm á þessari ölþ.
Dagar hennar vom reyndar taldfr
þegar sfldin hvarf 1968 og efnahag-
skreppa skall á 1969-1970.
Sá sem þetta ritar kynntíst sem 14
og 15 ára unglingur uppgripast-
emmningu síldaráranna á sfldarsölt-
unarstöð austur á Seyðisfirði, þar
sem „venjulegur" vinnudagur hófst
með ræsingu kl. 6 og heimkomu í sfld-
arbraggann kl. 11 á kvöldin. Þyrftí að
afgreiða bát, var ekki hætt fyrr en all-
ar lestir voru tæmdar, eftir t.d. 36
klukkustunda „töm“ sem náði yfir
heila nótt og fram að hádegi næsta
dag.
Seyðisfjörður var einn helstí sfldar-
bær landsins á þessum ámm og síldin
skildi eftir ótal spor á öllum sviðum
bæjarlífsins, þar með talið í húsbygg-
ingum. Svo vel vill til að um þetta em
til góðar heimildir sem áhugavert er
að vitna til:
Fjögurra ára tímabilið 1960-1963
vom aðeins byggðar 13 nýjar íbúðir á
Seyðisfirði. Frá 1964 til 1968, er sfld-
arævintýrið mikla stóð sem hæst,
bættust hins vegar hvorki meira né
minna en 57 nýjar íbúðir við íbúða-
eign Seyðfirðinga, sem var meira en
30% viðbót við íbúðafjöldann í kaupst-
aðnum.
Næstu 5 ár, þegar sfldin var horfin,
duttu íbúðabyggingar á Seyðisfirðj
niður í alls 15, þ.e. öll 5 árin, 1969 til
1973, samanlögð. (Heimild: Mann-
íjöldi, mannafli og tekjur, útg. Fram-
kvæmdastofnun rfldsins, 1982, bls.
60-61). Þessar tölur finnst mér að
sýni betur en flest annað tengsl hús-
bygginga, efnahagsþróunar og at-
vinnuhefða okkar Islendinga.
4