Morgunblaðið - 07.07.2000, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 7. JÚLÍ 2000 D 7
DAGLEGT LÍF
GUÐNI JÓNSSON
Tilhlökkunin er
kvíðablandin
Morgunblaðið/Þorkell
Guðni með dfædda barnið innan seilingar.
Ekki er vitað hversu algengt
couvade er, en þó eru nokkrar vís-
bendingar um tíðni. Þannig leiddi
rannsókn L.Y. Bogren (1983) í ljós
að 16 af 81 verðandi föður þjáðust af
couvade, eða 20% hópsins. I ítalskri
rannsókn frá 1994 var farið yfir
upplýsingar um tíðni hvers ein-
kennis fyrir sig og kom fram að hún
var á bilinu 11-65%. I rannsókninni
sjálfri var rætt við 73 verðandi feð-
ur þar sem eiginkona þeirra var á
síðasta mánuði meðgöngu og til
samanburðar 73 karla sem áttu
hvorki von á barni né áttu barn
yngra en eins árs. Tilfinningaleg
einkenni á borð við kvíða, ótta og
breytingar á kynlöngun voru mun
algengari hjá þeim körlum sem áttu
von á barni, en líkamleg einkenni
hrjáðu hins vegar fleiri úr saman-
burðarhópnum með einni undan-
tekningu sem var flökurleiki. Þar
sem einkenni couvade hrella karl-
menn mest frá 3.-6. mánaðar með-
göngu getur þessi niðurstaða að
hluta til skýrst af því að meðgöng-
unni var að ljúka í hópnum sem
spurður var.
Couvade-heilkenni var fyrst lýst í
læknisfræðilegu tímariti árið 1865.
Umræðan er enn af skornum
skammti og rannsóknir tiltölulega
fáar. Flestar rannsóknir beinast að
fólki í sambúð og forvitnilegt væri
að athuga hvort couvade er bundið
við karla í hjónabandi eða sambúð.
Mörg tilfelli couvade eru væg og
ekki uppspretta mikilla áhyggna og
leysast farsællega ef karlinum
finnst hann geta rætt málin við
barnsmóður sína.
„ÉG ER miklu meðvitaðri um mat-
aræði eftir að Anna varð ófrísk,"
segir Guðni Jónsson sem á von á
barni með konu sinni Önnu Katrínu
innan tíðar. „Ég borða hollara fæði
nú en áður en dett samt annað slag-
ið í draslmatinn," heldur Guðni
áfram. Við erum bæði meðvituð um
þetta og erum náttúrlega að hugsa
um þriðja aðilann líka. Ég er til
dæmis duglegri að borða fisk núorð-
ið en hann hefur aldrei verið í sér-
stöku uppáhaldi. Ég hef þyngst
svolítið á þessum tíma og held að
það tengist því að ég hef dregið úr
hreyfíngu. Við Anna fórum til dæm-
is oft saman út að hjóla en erum
hætt því.“
Guðni og Anna eru bæði 29 ára og
barnið sem er í vændum er fyrsta
barn Önnu en Guðni á fyrir sjö ára
gamla dóttur, Hafdísi Rún. „Þessar
tvær meðgöngur eru að sumu leyti
ólíkar hvað mig varðar,“ segir
Guðni. „Ég var mun yngri þegar
Hafdís kom í heiminn og viðbrigðin
voru meiri. Þetta er auðvitað mikil
skuldbinding en fyrst og fremst
skemmtileg, annars væri maður
ekki að þessu. Núna er ég betur
undir það búinn að takast á við þetta
hlutverk en í fyrra skiptið." Guðni
og Anna kynntust fyrir fjórum árum
og kusu að taka sér góðan tíma í að
kynnast og ferðast um heiminn. Eft-
ir að Anna varð barnshafandi hefur
ríkt mikill spenningur og tilhlökkun
á heimilinu en Guðni viðurkennir að
tilhlökkunin sé kvíðablandin. „Kvíð-
inn eykst þegar nær dregur fæð-
ingu. Ég vinn með einhverfum ungl-
ingum og einhverfa kemur oft ekki í
ljós fyrr en á þriðja til fimmta ald-
ursári. Þessi uggur um að barnið sé
ef til vill ekki heilþrigt hverfur því
ekki við fæðingu. Ég vinn með konu
sem eignaðist barn um miðjan júní-
mánuð og segja má að við höfum
fylgst að í meðgöngunni, hún og
hennar maður og við Anna. Við
deildum þessum ótta en burtséð frá
því er gott að geta rætt við fólk i
svipuðum sporum og maður sjálfur
er, því meðganga á hug manns allan
meðan á henni stendur." Vinir
Guðna eru margir hverjir búnir að
eignast börn og þótt ekki tíðkist að
verja löngum stundum í að ræða
barnauppeldi segir Guðni að það
fari ekki á milli mála að menn séu
stoltir af börnunum sínum og
ánægðir með þau. „Einn vinur minn
varð ofboðslega lífhræddur eftir að
barnið fæddist og hann heldur að
það sé vegna þess að ábyrgðin er
svo mikil. Hvað yrði um barnið ef
eitthvað kæmi fyrir hann? Mér
finnst ekki ólíklegt að margir finni
fyrir þessari tilfinningu."
Missir ekki af
mæðraskoðun
Guðni vill ekki missa af mæðra-
skoðun og hefur í tvígang lagt tölu-
vert á sig til að komast með Önnu í
skoðun. Hann er mjög ánægður með
ljósmóðurina og segist vera dugleg-
ur að spyrja auk þess sem hann lesi
sér til. „Mér finnst ég samt vera
svolítið hjálparvana andspænis
þessu öllu. Ég vildi svo gjarnan geta
tekið á mig helminginn af verkjun-
um sem Anna kemur til með að upp-
lifa í fæðingunni en það er auðvitað
ekki hægt. Með því að vera virkur
þátttakandi á þann hátt sem mögu-
legt er tengist ég barninu og upp-
lifunin í heild færist nær mér.“
Guðni segir að lokum að það sé eftir-
sjá í tilhugsuninni um að þegar fæð-
ingin er afstaðin verði meðgöngu-
ferlinu lokið. „Þetta er búið að vera
svo skemmtilegt að ég kem til með
að sakna þess.“
Úr dagbók
verðandi
föður
Á heimasíðunni Expectant-
father.com er að finna dagbók
verðandi föður og þetta brot er
frá 17. september 1999:
„Ég held að ég sé kominn með
bullandi couvade. Síðustu tvær
til þrjái’ vikurnar hef ég fundið
fyrir eftirfarandi einkennum:
1. Magaverkjum og ógleði.
2. Skyndilegri þyngdaraukn-
ingu (sem betui- fer kom
skyndilegt þyngdartap
tveimur dögum síðar).
3. Óslökkvandi löngun í samlok-
ur. Í heila viku hef ég ekki
hugsað um neitt nema sam-
lokur. Ég borða samlokur í
hádegis- og kvöldmat.
4. Þunglyndi. Allt í einu og að
ástæðulausu verð ég stund-
um þunglyndur og efast um
hæfni mína til að vera góður
pabbi og eiginmaður.
5. Afbrýðisemi. Ég er að deyja
úr afbrýðisemi. Eg reyni að
fela það fyrir konunni minni
en hún finnur þetta. Um dag-
inn fór ég að hugsa að þegar
bamið fæðist þá fær hún að
haí'a það allan daginn á með-
an ég er í vinnunni. Ég veit að
afbrýðisemin er ástæðulaus
ojg barnið mun elska mig líka.
Eg get ekki útskýrt þessa öf-
und. Hún er einhvem veginn
eins og þunglyndið sem skell-
ur á mér allt í einu.“
við farin að sinna félagslegum og
sálfræðilegum þáttum meðgöng-
unnar. Þetta ætti að skila sér í betri
fjölskyldu og heilbrigðari börnum.
Oll samfélög í þréun gera þá kröfu
að þróunin sé í þessa átt.“
Að mati Arnars er brýnasta verk-
efnið sem nú liggur fyrir að með-
gangan fái að þróast sem eðlilegur
þáttur í lífinu og sé gerð cins einfóld
og þægileg og hægt er. „Ég tel mik-
ilvægt fyrir okkur að einfalda með-
gönguna og mæðraeftirlitið og færa
meðgöngueftirlit meira yfir á for-
eldrana sjálfa. Þá verður um leið að
skapa meiri aðgang að fræðslu en
það gerum við í gegnum tölvur og
tölvupóst. Innan þriggja til fimm
ára verður hægt að stunda mæðra-
eftirlit í gegnum tölvur og líklega
verðum við fyrst í heiminum til að
taka það upp.“
ARTHUR BOGASON
Onnur
lífsreynsla
fellur í
skuggann
„ÉG ER svo hátt uppi núna að ég
er eiginlega í sæluvímu. Allar
hugsanir og tilfinningar eru meng-
aðar af núverandi ástandi og ég er
næstum búinn að gleyma hvernig
mér leið á meðgöngutímabilinu,"
segir Arthur Bogason, aðspurður
um líðan sína undanfarna mánuði.
Arthur og Dagný, kona hans,
eignuðust dóttur hinn 21. júní,
fimmtán mínútum fyrir jarðskjálft-
ann sem reið yfir þá nótt. „Ég
læknaðist alveg af jarðskjálftaótta
þessa nótt. Ekkert komst að annað
en nýyfirstaðin fæðing og ham-
ingjan yfir dótturinni.“
Éftir stutta upprifjun segir
Arthur tvær sterkar tilfinningar
hafa einkennt tímann frá upphafi
meðgöngunnar og fram að fæð-
ingu: „Oskapleg eftirvænting og
mikill kvíði. Ég fann ekki fjrrir
neinum líkamlegum einkennum
öðrum en þeim að ég léttist en það
er nú bara vegna þess að ég tók
mig á varðandi mataræði og hreyf-
ingu. Kvíðinn var að mestu leyti
byggður á því að eitthvað myndi
fara úrskeiðis og koma fyrir kon-
una eða barnið. Þessi kvíði fór vax-
andi í réttu hlutfalli við það að
konan gildnaði. Ég bar kvíðann
ekkert mikið á torg því það er
náttúrlega nóg á konuna lagt, það
er ótrúlegt álag að ganga með
barn. Meðgöngunni er í raun alls
ekkert lokið þegar barnið er fætt.
Barnið nærist á móðurinni jafnt
fyrir og eftir fæðingu og fæðingin
sjálf er bara einn áfangi í með-
göngunni. Annað sem ég fann fyr-
ir, sérstaklega síðustu vikurnar,
var að ég átti erfitt með að ein-
beita mér í vinnunni. Hugurinn
var alltaf heima. Ég er vanur að
vera tuttugu mínútur á leiðinni
heim en þær voru komnar niður í
sjö til átta því mér lá svo mikið á.
Ég verð að viðurkenna að öll
mín lífsreynsla samanþjöppuð,
fram að þeim tímapunkti að ég
varð vitni að því að litla manneskj-
Hei sæta! Prqfaðu það nyjastq!
Hmni flottir oi’ fínini vnrnjith
snnum í skvmnmlegum umbúóum.
Útsolustaöir:
Lyf og heilsa - Apótek og helstu snyrtivöruverslanir
Dreifíngaradili: Cosmic ehf., símí 588 6525
Eyrnalokkagöt
Nú einnig
100 gerðir af eyrnalokkum
3 stœrðir
Jvlar
árgreiðslustofan
apparstíg (sími 5513010)
.Stnfnað 191R ^
Morgunblaðið/Halldór Kolbeins
Arthur ásamt litlu sólstöðustúlkunni sinni sem fæddist 21. júní.
an kom í heiminn, féll í skuggann
af þessum eina atburði. Ég held ég
hafi ekki mælt sannara orð á æv-
inni þegar ég segi að ég hafi ekki
séð neitt fegurra. Hins vegar gerð-
ist það líka sem ég held að hafi
hent marga feður, að mér þótti
orðið skuggalega heitt inni í fæð-
ingarherberginu," segir Arthur og
brosir. „Ég þurfti að anda með
konunni svolitla stund til þess að
það liði ekki yfir mig. Þetta var
þegar verkirnir voru hvað mestir
og fæðingin alveg að bresta á. Þá
gekk alveg fram af mér hve miklar
kvalir Dagný þurfti að ganga í
gegnum."
Litla stúlkan er fyrsta barn
Arthurs en fjórða barn Dagnýjar.
Arthur er tæplega hálffimmtugur
en Dagný rúmlega fertug og ekki
að undra að eftirvæntingin hafi
verið mikil. „Ég hvet alla feður til
að vera viðstaddir fæðingu barna
sinna, þetta er svo ótrúlegur at-
burður," segir Arthur. „Ég átti al-
veg eins von á því að verða af-
brýðisamur út í Dagnýju fyrir að
tengjast barninu sterkar en ég
Stressið
burtl
vegna brjóstagjafar, en það hefur
ekki gerst. Það er hrífandi að
fylgjast með tengslunum sem
myndast milli móður og barns. Það
var svo greinilegt að stúlkan
þekkti rödd móður sinnar nokk-
urra daga gömul.“
Nauðsynlegt í
nuddpottinnt
JK JIUI
LJhdl
ilsuhúsið
Stólnvóieustlg, Kring)gnni o* BmiraUng