Morgunblaðið - 02.09.2000, Síða 4

4 B LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 2000 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. SEPTEMBER 2000 B 5
KNATTSPYRNA KNATTSPYRNA ■»
Sextán viðureignir íslands og Danmerkur frá 1946
Æfðu á Kolviðar-
hóli og fóru í
í Hveragerði
Island og Danmörk mætast í kvöld í 17. skipti í A-
landsleik í knattspyrnu. Islendingum hefur aldrei
tekist að leggja Dani að velli, aðeins fjórum sinnum
náð jafntefli, og oft tapað stórt. Fyrir þennan leik
ríkir meiri bjartsýni en oft áður um góð úrslit, en
þetta er í fyrsta skipti sem þjóðirnar mætast í
heimsmeistarakeppni eða Evrópukeppni. Af þessu
tilefni skoðaði Víðir Sigurðsson fyrri viðureignir
Islands og Danmerkur, allt frá fyrsta landsleiknum
á Melavellinum árið 1946.
1953: íslenska landsliðið stillir sér upp á Idrætsparken.
Fremstur er Karl Guðmundsson fyrirliði. Danir sigruðu, 4:0.
ar lágu Danir í því. Þessa fyrir-
sögn hefur íslenska íþrótta-
fréttamenn dreymt um að geta notað
eftir knattspymulandsleik í meira en
hálfa öld, en sá draumur hefur ekki
ræst enn. Sextán sinnum hafa þjóð-
irnar mæst í A-landsleik á knatt-
spymuvellinum frá árinu 1946 - enn
höfum við íslendingar ekki fengið að
fagna sigri og fyrirsögnin góða bíður.
Nokkmm sinnum hefur munað litlu,
fyrst og fremst í fjóram jafnteflisleik-
jum þjóðanna, en tólf sinnum hafa
Danir sigrað og oftast af miklu ör-
yggi. Aldrei þó eins og svarta ágúst-
kvöldið árið 1967 þegar þeir unnu
14:2 á Idrætsparken. Þeir hafa sam-
tals skorað 55 mörk gegn aðeins 12
mörkum íslands. í kvöld fer 17. við-
ureign þjóðanna fram og hjá íslensk-
um knattspymuáhugamönnum ríkir
bjartsýni um fyrsta sigurinn á Dön-
um sem aldrei fyrr. Vissulega gefur
frammistaða landsliðsins að undan-
fömu ástæðu til að ætla að nú séu
ágætir möguleikar fyrir hendi en sag-
an segir okkur að það gæti reynst
þrautin þyngri.
Þó Island og Danmörk hafí aldrei
áður mæst í heimsmeistarakeppni
eða Evrópukeppni er löng saga á
bakvið knattspyrnusamskipti þjóð-
anna. Fyrstu umræður um land-
skeppni þeirra á milli hófust árið 1939
þegar Framarar fóru í keppnisferð til
Danmerkur. Síðari heimsstyrjöldin
sem braust út um haustið kom í veg
fyrir frekari áform en þráðurinn var
tekinn upp strax að henni lokinni. Þá
var komin upp ný staða milli þjóð-
anna, íslendingar lutu ekki lengur
dönskum konungi heldur höfðu þeir
lýst yfir sjálfstæði árið 1944. Það
spillti þó engu; formaður danska
knattspymusambandsins, Edvard
Yde, skrifaði Frömurum og spurðist
fyrir um möguleikann á að þjóðimar
mættust í landsleik á fslandi sumarið
1946. Það gekk eftir og danska lands-
liðið sigldi til íslands með farþega-
skipinu Dronning Alexandrine um
miðjan júlí en leikur þjóðanna, fyrsti
landsleikur hins nýstofnaða lýðveldis
íslands, var háður á Melavellinum 17.
júlí, að viðstöddum 8 þúsund áhorf-
endum. Knattspymusamband ís-
lands var ekki stofnað fyrr en ári síð-
ar og það voru Knattspyrnuráð
Reykjavíkur og Fram sem höfðu í
sameiningu veg og vanda af heim-
sókn Dana. Enginn grasvöllur var til
á þessum tíma en allir landsleikir til
ársins 1957 vora háðir á malarvellin-
um góðkunna á Melunum í Reykja-
vík. Hann var lagður af árið 1984 og
Þjóðarbókhlaða Islands reist á svip-
uðum slóðum og nyrðra mark hans
stóð.
1946: ísland - Danmörk 0:3
Enski þjálfarinn Frederick Steele,
fyrrum miðherji enska landsliðsins
og Stoke City, var þjálfari KR þetta
sumar og hann var fenginn til að búa
íslenska liðið undir sinn fyrsta lands-
leik. Fyrst var æft daglega í tvær vik-
ur á Melavellinum en síðan fór liðið í
tíu daga æfingabúðir í skíðaskála
isisport.is
Vals við Kolviðarhól ofan við Reykja-
vík. „Við þurftum að fara niður í
Hveragerði í bað eftir æfingar, en það
var ágætt að æfa þarna,“ sagði Ellert
Sölvason, einn íslensku leikmann-
anna, í viðtali við Morgunblaðið árið
1994.
En undirbúningurinn kom fyrir lít-
ið, íslenska liðið olli miklum vonbrigð-
um í leiknum og Danir vora í litlum
vandræðum með að sigra 3:0. Frí-
mann Helgason, frumherjinn í röðum
íslenskra íþróttafréttamanna, var
ekki ánægður með leikinn og skrifaði
í íþróttablaðið: .Áhorfendur yfirgáfu
vöílinn í leiðu skapi, ekki yfir marka-
muninum heldur yfir því hve íslenska
liðið sýndi lélega knattspyrnu, og satt
að segja mikið lélegri en maður þorði
að vona.“
Tveir íslensku leikmannanna höfðu
Ieikið í Skotlandi veturinn á undan,
Albert Guðmundsson með Glasgow
Rangers og Ottó Jónsson með
Hearts.
1949: Danmörk - ísland 5:1
Fyrsti landsleikur Islands á útivelli
var einnig gegn Dönum, en í millitíð-
inni hafði liðið tapað fyrir Noregi og
sigrað Finnland á Melavellinum.
Leikurinn fór fram í Arósum í tengsl-
um við 60 ára afmæli danska knatt-
spymusambandsins. Spilað var á
rennblautum grasvelli, en þeim að-
stæðum vora íslensku leikmennimir
lítt kunnugir. Danir höfðu yfirburði
og sigruðu 5:1 en 12 þúsund áhorf-
endur fögnuðu innilega þegar Hall-
dór Halldórsson skoraði síðasta mark
leiksins með hörkuskalla skömmu
fyrir leikslok. Danska íþróttablaðið
sagði að íslendingar væra enn á byrj-
unarstigi í alþjóða knattspyrnu og
fara þyrfti mörg ár aftur í tímann til
að finna jafn auðvelda bráð fyrir
danskalandsliðið.
1953: Danmörk- ísland 4:0
Dræm aðsókn á leik þjóðanna 1949
og mikill munur á liðunum varð til
þess að Danir vora tregir til að taka
aftur á móti íslenska landsliðinu. Þeir
létu þó til leiðast fjóram áram síðar
þegar þjóðimar mættust í Kaup-
mannahöfn. Þá var lengi vel um jafn-
ari viðureign að ræða og Ríkharður
Jónsson gat komið Islandi yfir eftir
aðeins 11 mínútur en danski mark-
vörðurinn varði frá honum víta-
spymu. Danir skoraðu undir lok hálf-
leiksins og bættu þremur mörkum
við í þeim síðari.
1955: ísland - Danmörk 0:4
Talsverð bjartsýni ríkti fyrir fjórða
leik þjóðanna og rúmlega 10 þúsund
áhorfendur mættu á Melavöllinn
þrátt fyrir rok og rigningu. En þeir
fóra óánægðir heim eins og í fyrstu
heimsókn Dana því íslenska liðið náði
sér aldrei á strik og aðeins góð mark-
varsla Helga Daníelssonar kom í veg
fyrir að Danir skoruðu fleiri en fjögur
mörk.
1957: ísland - Danmörk 2:6
Þau kaflaskil urðu í íslenskri knatt-
spyrnu sumarið 1957 að Laugardals-
völlurinn var tekinn í notkun. Loksins
áttu íslendingar alvöra þjóðarleik-
vang með grasi og tilhlýðilegt þótti að
bjóða Dönum ásamt Norðmönnum til
móts í tilefni af 10 ára afmæli KSÍ.
Eftir 0:3 tap gegn Norðmönnum 8.
júlí var leikið gegn Dönum tveimur
dögum síðar. Byrjunin var góð því
Ríkharður Jónsson skoraði fyrsta
markið í leiknum, og jafnframt fyrsta
mark Islands á Laugardalsvellinum,
strax á 4. mínútu. En Danir vora
fljótir að jafna og komust í 3:1 fyrir
hlé. Þórður Þórðarson minnkaði
muninn en gestimir skoraðu þrjú
mörk til viðbótar áður en yfir lauk.
1959: ísland - Danmörk 2:4
Fyrstu „alvöruleikir" þjóðanna
fóra fram sumarið 1959 þegar þær
léku saman í riðli, ásamt Norðmönn-
um, í forkeppni Ólympíuleikanna sem
haldnir vora í Róm árið eftir. Fyrri
leikurinn fór fram á Laugardalsvell-
inum og var sá jafnasti af viðureign-
um þjóðanna fram að því. íslenska
liðið féll á þremur ódýram mörkum
en Sveinn Jónsson og Þórólfur Beck
skoruðu fyrir ísland.
1959: Danmörk-ísland 1:1
ísland vann Noreg og var þar með
öllum að óvöram komið í baráttu við
Dani um sigur í riðlinum og sæti á Ól-
ympíuleikunum. Þar litu bestu úrslit
Islands fram að því dagsins Ijós þeg-
ar liðin skildu jöfn á Idrætsparken í
Kaupmannahöfn. íslenska liðið náði
forystunni eftir 29 mínútur þegar
Sveinn Teitsson skoraði og staðan
hélst þannig þar til Danir jöfnuðu að-
eins 8 mínútum fyrir leikslok. Engu
munaði að Þórður Jónsson skoraði
sigurmark íslands á síðustu minútu
leiksins. Danir tryggðu sér með
þessu farseðlana til Rómarborgar og
þar hrepptu þeir silfurverðlaunin árið
eftir.
Þetta sama kvöld, 18. ágúst 1959,
var brotið blað í íslenskri fjölmiðlun
þegar myndir frá leiknum vora sím-
sendar til íslands og birtust þær í
Morgunblaðinu daginn eftir. Þetta
voru fyrstu erlendu fréttamjmdimar
í íslensku dagblaði.
1965: ísland - Danmörk 1:3
Ágætis útht var lengi vel fyrir
fyrsta sigur íslands á gömlu herra-
þjóðinni, því í markalausum fyrri
hálfleik á Laugardalsvellinum var ís-
lenska liðið sterkari aðilinn og fékk
mörg ágæt marktækifæri. En þrjú
dönsk mörk eftir hlé gerðu drauminn
að engu. Baldvin Baldvinsson náði að
laga markatöluna á síðustu mínútu
leiksins þegar hann skoraði eftir
aukaspymu frá Ellerti B. Schram.
1967: Danmörk - ísland 14:2
Miðvikudagurinn 23. ágúst 1967 er
án efa svartasti dagurinn í íslenskri
knattspyrnusögu. Þá vora Danir sótt-
ir heim á Idrætsparken og sjaldan
höfðu verið gerðar meiri væntingar
til íslenska landsliðsins. Talið var að
nú ætti Island meiri sigurmöguleika
en nokkru sinni fyrr í viðureignum
þjóðanna. En niðurstaðan var önnur
og verri. Atli Steinarsson var á
Idrætsparken og skrifaði í Morgun-
blaðið:
„Maður sökk lengra og lengra nið-
ur í sætið og var fegnastur þeirri
stund er sænski dómarinn flautaði til
leiksloka. En þá hafði knötturinn lent
14 sinnum í íslenska markinu en tví-
vegis í hinu danska. „Áminning",
„reiðarelag" eða „stórslys" era allt
orð sem mætti nota um þennan leik.
Því miður gleymist hann seint.“
Það eru orð að sönnu - þessi leikur
gleymist seint, eða aldrei. Utreiðin er
sú versta sem íslenska landsliðið hef-
1959: Fyrsta fréttamyndin sem símsend var til íslensks dagblaðs og birtist á forsíðu Morgunblaðsins 19.
ágúst 1959. Friðrik 9., konungur Danmerkur, heilsar Erni Steinsen. Björgvin Schram, formaður KSf, stend-
ur við hlið konungs og Þórður Jónsson og Sveinn Teitsson fylgjast með. Sveinn skoraði mark íslands og
Þórður var rétt búinn að tryggja íslandi sigur í lok leiksins.
Jafnteflið
á Idræts-
parken
1959
bestu
úrslitin
Fegnastur
þegar
flautað
var til
leiksloka
1967
Þrívegis
marka-
laust
jafntefli
hér á
landi
Politiken
1967: Guðmundur Pétursson markvörður situr hnípinn á vellinum á meðan Danir
fagna einu sinni sem oftar.
-I-
1959: Helgi Daníelsson, markvörður íslands, handsamar knöttinn og brosir um leið framan í fyr-
irliða Dana, Poul Pedersen. Aðeins níu mínútum munaði að ísland ynni frækinn sigur.
Morgunblaðið/Einar Falur
1991: Ólafur Þórðarson og Hlynur Stefánsson í besta færi íslands í síðasta teik þjóðanna, þegar
þær gerðu jafntefli, 0:0, á Laugardalsvellinum.
ur nokkra sinni fengið. Staðan var
orðin 4:0 eftir aðeins 15 mínútur og
6:0 í hálfleik. Helgi Númason minnk-
aði muninn í 6:1 og Hermann Gunn-
arsson í 9:2 en mörkunum rigndi inn
hjá Guðmundi Péturssyni markverði
sem lítið gat við þeim gert. Flest
dönsku markanna vora glæsileg en
varnarleikur Islands var ekki upp á
marga fiska. „Lið sem hefur fengið á
sig 6 mörk í fyrri hálfleik hefur ekki
leyfi til að fá á sig 8 í þeim síðari. Með
þeirri varnartaktík sem þekkt er nú
hjá öllum knattspymuþjóðum á að
vera unnt að koma í veg fyrir slíka út-
reið,“ sagði Björgvin Schram, for-
maður KSÍ, meðal annars í forsíðu:
viðtali við Vísi daginn eftir. í
Tímanum gagnrýndi Alfreð Þor-
steinsson vamarleik Islands: „Is-
lenska liðið ... hélt allan tímann fjór-
um mönnum frammi, mönnum, sem
ekkert annað höfðu að gera en að
fylgjast með því sem var að gerast
upp við þeirra eigið mark.“
1970: ísland - Danmörk 0:0
Það var langur vegur frá 16 marka
leiknum á Idrætsparken til marka-
lauss jafnteflis liðanna á Laugardals-
vellinum þremur áram síðar. Þá fóru
Danir í fyrsta skipti heim án sigurs
frá íslandi og þeir vora heppnir að
sleppa við tap. Islenska liðið var mun
betri aðilinn í leiknum og fór illa með
gullin marktækifæri.
1972: ísland - Danmörk 2:5
Tveimur árum síðar mættu Danir
aftur í Laugardalinn og eftir góðan
fyrri hálfleik virtist langþráður sigur
innan seilingar. ísland komst þá í 2:1
þegar Guðgeir Leifsson og Eyleifur
Hafsteinsson skoraðu með 8 mínútna
millibili. En ungur nýliði hjá Dönum,
hinn smávaxni AUan Simonsen, sem
síðar var kjörinn knattspymumaður
ársins í Evrópu og þjálfar nú landslið
Færeyja, lék íslendinga grátt og
skoraði tvívegis og niðurstaðan var
þriggja marka tap. Annar ungur pilt-
ur hóf glæsilegan feril í þessum leik,
því hjá Islandi kom inn á 17 ára Eyja-
peyi, Ásgeir Sigurvinsson að nafni.
1974: Danmörk - fsland 2:1
Leikur þjóðanna í Alaborg í októ-
ber 1974 var liður í undirbúningi ís-
lands fyrir EM-leik í Austur-Þýska-
landi þremur dögum síðar. Islenska
liðið lék vel og Danir máttu þakka
fyrir sigurinn. Matthías Hallgríms-
son skoraði fyrir ísland, jafnaði þá
1:1, og litlu munaði í lokin að þung
pressa skilaði öðra íslensku jöfnunar-
marki. í kjölfarið náði íslenska lands-
sliðið jafntefli gegn Austur-Þjóðverj-
um í sögulegum leik í Magdeburg.
1978: ísland - Danmörk 0:0
Öðra sinni skildu þjóðimar jafnar
án marka á Laugardalsvellinum þeg-
ar Danir komu hingað með lið sem
var geysilega sterkt á pappíranum en
sýndi litla snilli. Island fékk hættu-
legri færi og nýliðinn Pétur Péturs-
son, sem varð 19 ára deginum áður,
var hársbreidd frá því að skora sigur-
mark á lokaminútunum þegar hann
hitti ekki danska markið úr dauða-
færi á mai-kteig.
1981: Danmörk - ísland 3:0
Allan Simonsen lék íslendinga
grátt öðra sinni - nú á Idrætsparken.
Rétt eins og í Reykjavík níu áram áð-
ur skoraði hann tvívegis, að þessu
sinni með tveggja mínútna millibili
seint í fyrri hálfleik. Skömmu áður
hafði Atli Eðvaldsson, núverandi
landsliðsþjálfari, skallað yfir mark
Dana úr dauðafæri þegar hann átti
þess kost að jafna metin. Síðari hálf-
leikúr var markalaus og sigur Dana
þótti verðskuldaður en full stór miðað
við gang leiksins.
1988: Danmörk - ísland 1:0
Eftir sjö ára hlé mættust þjóðirnar
á Idrætsparken og þar stillti ísland
upp sannkölluðum varnarmúr með
Atla Eðvaldsson í aðalhlutverki. Dan-
ir sóttu nær látlaust allan tímann en
fengu fá marktækifæri. Þeim tókst
þó að rjúfa múrinn einu sinni
snemma í leiknum og þai- við sat. Við-
ar Þorkelsson var hársbreidd frá því
að jafna metin þegar hann átti skot í
innanverða stöng danska marksins.
1991: ísland - Danmörk 0:0
Fjórða jafntefli þjóðanna, og það
þriðja markalausa á Laugardalsvelli,
varð í 16. og síðustu viðureign þeirra
til dagsins í dag. Leikurinn var dauf-
ur og lítið um marktækifæri en Ólaf-
ur Þórðarson var næst því að skora
fyrir Island. Tveir þeiiTa sem skipa
landsliðshóp íslands í dag léku þenn-
an dag, auk Atla Eðvaldssonar þjálf-
ara. Eyjólfur Sverrisson spilaði allan .
tímann og Amar Grétarsson síðustu
10 mínútumar.
2000: ísland - Danmörk ?:?
Og nú er komið að 17. viðureign-
inni. Aldrei hefur liðið jafn langt á -
milli leikja íslands og Danmerkur en
staðreyndin er sú að Islendingar hafa
ekki skorað gegn Dönum í 26 ár, síð-
an Matthías Hallgrímsson jafnaði í ;
Álaborg. En hafi íslenskt landslið ein- f
hvern tímann verið líklegt til að skora
gegn Dönum - já eða til að sigra Dani
- þá er það einmitt núna.
0