Morgunblaðið - 17.11.2000, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2000 C 3
BÍÓBLAÐIÐ
SPA: Bíómynd ársins og leikstjóri ársins. - Friðrik Þór
Friðriksson fyrir Engla alheimsins.
SPA: Leikari ársins íaðalhlutverki. - Ingvar E.
Sigurðsson fyrir Engla alheimsins.
EDDAN er semsagt ung og
ósnortin, eftir að hafa komið
fyrst fram á sjönarsviðið í
fyrra. Eigi hún að standa und-
ir nafni, verða hvati til góðra verka,
eftirsóttur og virtur kjörgripur sem
mark er á takandi, skiptir öUu máU að
ímynd hennar verði frá upphafi
traustvekjandi, að fagleg og listrœn
vinnubrögð ráði kjöri akademíunnar
öðru fremur. Vitaskuld verða hér
kosningasmalanir í einhveijum mæli,
þær tíðkast hvarvetna þar sem hUð-
stæðir atburðir eiga sér stað. Hvim-
leiður en óhjákvæmUegur fylgifiskur
kosningakerfísins. Þá er hlutdeild ai-
mennings, sem hafði tækifæri á að
láta skoðun sína í ljós á mbl.is, um-
talsverð, eða 30%, á móti 70 prósenta
vægi hinna 530 meðlima akadem-
iunnar. Sem eru, líkt og áður hefur
komið fram, nánast allir þeir einstakl-
ingar sem vinna að kvikmynda- og
sjónvarpsefnisgerð á landinu.
Hitt gerist vonandi í sem minnstum
mæli að stiUt sé upp keppendum i
flokkum - tíl þess eins að fylla kvót-
ann. Þá er hætt við að trúverðugleik-
inn fjúki út í veður og vind þjá kepp-
endum og almenningi. Á þessu er
nokkur hætta i fámenninu og satt að
segja fór verðlaunaafhendingin ekki
of vel af stað í fyrra, með fuUri virð-
ingu fyrir keppendum. Enda hópur-
inn knappur og nauðsynlegri breidd
og samkeppni ábótavant. Hinsvegar
var umgjörðin sjálf í besta lagi og
benti flest tU að þessi kvöldstund gæti
orðið ein af þeim sem landsmenn bíða
eftir með hvað mestri eftirvæntingu.
Ber vissulega talsverðan keim af
stóra bróður í Bandaríkjunum, enda
Óskarsverðlaunaafhendingin, og allt
sem að henni snýr, háþróuð, og hefur
jafnan verið sú vinsælasta og eftir-
sóttasta um öll lönd og álfur.
Að þessu sinni eru tilnefningamar í
flokkunum sem heyra undir aðrar en
sjónvarpshliðar eingöngu allar
vel viðunandi. Yfirstandandi
Eddu-ár (kvikmyndaárið
stendur frá 1. nóv.-31. okt.,
sjónvarpsárið frá 1. okt.-30.
sept.) hlýtur líka að teljast í
góðu meðaUagi. Nokkrar
gæðamyndir og tílþrif að
finna í öllum fiokkum sem
koma til verðlauna. Alls em
þeir 10 og vinna því fulltrúar
flestra þeirra hópa sem standa
að baki kvikmynd eða sjón-
varpsefni til verðlauna. Aðrir
mikilvægir flokkar, likt og
handritsgerð, kvikmynda-
taka, tónlist, klipping, bún-
ingar, leiktjöld o.fl., sameinast
undir þrennum fagverðlaun-
um. Þau verða ákveðin af
sjömenningunum, valnefnd
IKSA, og tilkynnt hveijir
verða hlutskarpastir
ásamt öðmm sigur-
vegumm á hátíðinni.
Auk þessara verðlauna
verður einnig tilkynnt hvaða
kvikmynd hefur orðið
hlutskörpust í vali meðlima
ÍKSA á framlagi íslands tU
Óskars verðlaunanna fyrir timabilið
1.11. ’99 - 31.10. '00. Þá ákveður
stjóm IKSA hveiju sinni hvort
veitt verði heiðursverðlaun til
einstaklings af hálfu
akademíunnar. Þá verður
einnig tilkynnt hvem
almenningur kaus á mbl.is
sem sjónvarpsmann ársins.
Þegar tUnefningarnar em
skoðaðar liggur ijóst fyrir að
keppnin verður tvísýn - þó svo
að tilnefndir séu aðeins þrír f
hveijum flokki.
Hér á eftir skýt ég til gamans
á hugsanlega sigurvegara
við aðra afhendingu
Eddunnar.
Sigur í augsýn
- en hverra?
Afhending Eddunnar, verðlauna íslensku
kvikmynda- og sjónvarpsakademíunnar,
fer fram í annað skipti hinn 19. nóvember
nk. Þessi viðburður á að vera árlegur
hápunktur í okkar þrönga kvikmyndaheimi
og ríður á að vel sé að öllu staðið. Sæbjörn
Valdimarsson spáir í hvaða myndir og
hverjir það verða sem augu þjóðarinnar
beinast að á sunnudagskvöldið.
BÍÓMYND ÁRSINS
Valið er augljóst, þar sem ég gaf Englum al-
heimsins íjórar stjömur, fyrstri allra íslenskra
kvikmynda. Slíka yfirburði sá ég í óaðfinnanlegri
kvikmyndagerð Friðriks Þórs og handbragði
allra sem að henni stóðu. Hvergi veilu að finna,
leikstjómin, handritið og leikurinn eins og best
verður á kosið, sömuleiðis klipping, taka, tónlist
og sviðsmynd. Ofar öllu er þó athyglisvert efnið
sem snertir alla. Geðsýki hefur löngum verið
rædd í hálfum hljóðum, aðstandendur fyrirorðið
sig, geðsjúklingar verið óhreinu börnin hennar
Evu. Þessi miðaldahugsunarháttur er að
breytast með skynsamlegri, opinni og
raunsæm umfjöllun sem endur-
speglast í Englum alheimsins. Inn-
tak 101 Iieykjavík er einnig alþjóð-
legt, þótt þær séu jafnólíkar og svart og
hvítt. Astarþríhyrningurinn; sonurinn,
mamman og ástkona þeirra beggja, er sann-
arlega stórskemmtilegur og myndin vel gerð
og leikin. íslenski draumurinn er sterkt og
persónulegt byijandaverk, ágæt af-
þreying en á tæpast möguleika í hinar
tvær. Ég raða þeim því þannig upp,
sú sigurstranglegasta efst:
Englar alheimsins
101 Reykjavík
Islenski draumurinn
LEIKSTJÓRIÁRSINS
Af ástæðunum sem að ofan greinir veðja
ég á Friðrik Þór. Hann fæst við erfitt, há-
dramatískt efni þar sem meðferðin, leikur-
inn og andrúmsloftið verður að ná sérstök-
um blæ, talsvert á skjön við
raunveruleikann. Allt í senn; harmrænt,
ógnandi, kaldhæðnislegt og bijóstumkenn-
anlegt. Þessa ólíku þætti veíúr Friðrik sam-
an, nánast óaðfinnanlega, svo úr verður ein-
stök heildarmynd. 101 Reykjavík er dável
leikstýrt, en myndina skortir efnislegt vægi
og þau sterku, dramatísku áhrif sem Englamir
ná að laða fram. Gallar sjónvarpsmyndarinnar
Úr öskunni í eldinn voru síst leikstjórnarlegir;
þó tel ég að Óskar hafi minnsta möguleika
þremenninganna að þessu sinni.
Friðrík Þór Fríðriksson (Englar alheimsins)
Baltasar Kormákur (101 Reykjavík)
Óskar Jónasson (Úr öskunni í eldinn)
LEIKARIÁRSINS í AÐALHLUTVERKI
Hér verður spennan í algleymingi. Ingvar
stendur best að vígi, fer með veigamesta og til-
finningalega breiðasta hlutverk þremenning-
anna. Þar af leiðandi það sem býður
uppá sterkust leikræn tilþrif - sem
hann nýtir sérstaklega vel. Hilmir
Snær er kómískur og umkomulítill
mömmudrengur í 101, aukinheldur eru þeir félag-
ar í hópi vinsælustu leikara landsins. Það verður
mjótt á mununum. Þá er hlutar Þórhalls Sverris-
sonar ógetið í íslenska draumnum. Maður hefur á
tilfinningunni að hann hefði ekki ræst án þátttöku
þessa fjallbratta náunga, sem skýst inn í raðir
leikara landsins, utan bandalagsins, ef svo mætti
segja. Hann á vissan möguleika.
IngvarE. Sigurðsson (Englar alheimsins)
Hilmir Snær Guðnason (101 Reykjavík)
Þórhallur Sverrisson (íslenski draumurinn)
LEIKKONA ÁRSINS í AÐALHLUTVERKI
Meira af óvissunni. Björk Guðmundsdóttir
stendur upp úr í Dancer in the Dark, vin í eyði-
mörk skrumskælingar mannlegra tilfinninga.
Hún er bæði feiknasterkur persónuleiki með
drottnandi útgeislun og túlkar vel tilfinningar
verksmiðjustúlkunnar, einkum undir lokin. Það
gustar einnig hressilega af Victoriu Abril í hlut-
verki hinnar tvíkynhneigðu hjásvæfu mæðgin-
anna í 101. Gefur myndinni alþjóðlegan klassa
með tilþrifum sínum og nærveru. Ollu minni
möguleika sýnist mér Hanna María eiga í stöð-
unni.
Björk (Dancerin the Dark)
Victoria Abril (101 Reykjavík)
Hanna María Karlsdóttir (101 Reykjavík)
LEIKARIÁRSINS í AUKAHLUTVERKI
Enn þyngist róðurinn. Þeir félagar Hilmir
Snær, Björn Jörundur og Baltasar Kormákur
áttu allir góðan dag í Englunum. Jón Gnarr er lít-
ið síðri í íslenska draumnum, og er vinsæll
skemmtikraftur meðal landsmanna. Hilmir Snær
er fjarri góðu gamni í þessum flokki. í mínum
huga stendur slagurinn á milli Baltasai-s og
Björns Jörundar; hlutverk þeirra eru mun meira
krefjandi og báðir fantagóðir. Hlutverk Bjöms er
ekki jafnsjónrænt og Baltasar kom manni í opna
skjöldu, sýndi á sér nýja hlið í Englunum, var
sterkur á lágu nótunum.
Baltasar Kormákur (Englar alheimsins)
Bjöm Jörundur (Englar alheimsins)
Jón Gnarr (íslenski draumurinn)
LEIKKONAÁRSINS í AUKAHLUTVERKI
Kristbjörg Kjeld var áberandi meðal leikar-
anna í Fiaskó og lyfti henni upp á annað svið þá
hennar naut við. Að mínu mati ber Kristbjörg
höfuð og herðar nokkuð hátt yfir hinar leikkon-
urnar sem njóta þess heiðurs að vera tilnefndai' í
þessum flokki. Ég vil þó ekki afskrifa góðan leik
Margrétar Helgu, minnugur þess að oftar en
ekki, við afhendingu Óskai's, hefur ein mynd til-
hneigingu til að sópa til sín verðlaunum. Hvers-
vegna ekki hér?
Krístbjörg Kjeld (Fíaskó)
Margrét Helga Jóhannsd. (Englar alheimsins)
Laufey Brá Jónsdóttir (íslenski draumurinn)
SPÁ: Leikari ársins í auka-
hlutverki. - Baltasar Kormákur
fyrir Engla alheimsins.
SPÁ: Leikið sjón-
varpsverk ársins. -
Úr öskunni í eldinn.
SPÁ: Leikkona ársins í
aukahlutverki. - Krist-
björg Kjeld fyrir Fíaskó.
SPÁ: Leikkona ársins
í aðalhlutverki. -
Björk fyrir Dancer In
the Dark.
SJÓNVARPSÞÁTTUR ÁRSINS
Nú vandast málið. Satt best að segja er erfitt
að sjá hver ætti að vinna, öðmm fremur. Eins og
áður hefúr komið fram nýtist sjónvarpsmiðillinn
takmarkað í ágætum spjallþætti Egils Helgason-
ar, „Silfri Egils“. Það hlýtur að skipta máli. „Pét-
ur og Páll“ þeirra Sindra Páls Kjartanssonar og
Áma Sveinssonar er frumlegur og að mörgu leyti
vel heppnaður, en naut, að ég best veit, takmark-
aðs áhorfs. Þetta gerir „ísland í bítið“ einna sig-
urstranglegast í flokki þar sem mér finnst enginn
skera sig afgerandi úr hópnum. Stjómendumir
standa sig yfirleitt vel í sínu erfiða starfi, og ekki
má gleyma íþróttafréttaritaranum Þorsteini
Vestmannaeyingi. Hann er frískur og upprifinn,
eins og flestir af þessum ágæta þjóðflokki. Góður
með morgunkaffinu.
ísland í bítið (Stöð 2)
Silfur Egils (Skjár einn)
Pétur og Páll (Skjár einn)
LEIKIÐ SJÓNVARPSVERK ÁRSINS
Lítill vafi, frá mínum bæjardymm séð, hver
hreppfr Edduna í þessum flokki. Þó svo að Úr
öskunni í eldinn gefi eftir í seinni hlutanum sýndi
hún þó og sannaði að hægt er að gera góða hluti í
sjónvarpi. Fóstbrædurvora alltof sveiflukenndir,
á köflum með því skemmtilegasta á dagskránni,
en hlunkuðust til botns þess á milli. Ormstunga -
ástarsaga er athyglisvert verk, bráðfyndið og sér-
staklega vel leikið. Allt þetta breytir engu um að
hér er um kvikmyndað leikrit að ræða, með þeim
annmörkum sem því fylgir, og minnka því sigur-
horfurnai- nokkuð.
Úr öskunni í eldinn (Sjónvarpið)
Ormstunga - ástarsaga (Plútó)
Fóstbræður (Stöð 2)
HEIMILDARMYND ÁRSINS
Þrjár einkar vel unnai' og ásjálegar myndir
skipa þennan flokk, sem hefur þá sérstöðu að allir
geta unnið. Ef eitthvað er sýnist mér sem Síðasti
valsinn, hin yfíu'gripsmikla mynd Magnúsai- Við-
ars Sigurðssonar og Margrétai- Jónasdóttur, hafi
örlítið vinninginn yfir hinar tvær, einkum hvað
heimildaöflunina snerti. Það er semsagt allt opið
hér.
Síðasti valsinn (Stöð 2)
Staðarákvörðun óþekkt (Saga Film)
Erró - norður, suður, austur, vestur (íslenska
kvikmyndasamsteypan)
Látum þetta nægja að sinni því að ómögulegt
er að segja til um hver hefur verið fjallkóngur í
smöluninni um óskarsverðlaunasætið. Þrenn
verðlaun fyrir aragrúa góðra verka í fjölmörgum
flokkum, sjónvarpsmaður ársins..., allt kemur
þetta í Ijós á sunnudagskvöldið. Góða skemmtun!