Alþýðublaðið - 22.03.1959, Blaðsíða 5

BUiinHiiimmiiiiiuiiiiiiiimi
Eftir
Shaw
uimimiiiiiimiiiiiiiiiiiumm
rEGAR hlýna fer ávorin,
er heill floti af hafísgæzlu-
skipum sendur á vettvang til
þess að for<5& frá hættu skip-
um, sem sigla á svæðum í
Norður-Atlantshafinu, þar
sem mikið er af hafís.
Skip þessi starfa á vegum
©Iþjóða hafísgæzlunnar. Starf
þeirra er einhliða, einmana-
legt og því er yfirleift lítill
gaumur gefinn af iandkröbb-
um. En þeir, sem eyða meiri-
hluta ævi sinnar á sjónum og
fara þessa,. siglingaleið. yfir
Atlantshafið, eru mjög háðir
þeim þann helming ársins,
sem hætta er á hafís.
Rafeindafingur hafísgæzl-
unnar ná yfir margra míjna
svæði í NorðurrAtlantshaf-
inu; þeir hafa upp á ísjökum,
gefa upplýsingar um stefnu
þeirra og aðvara nálæg skip
með því að segja þeim frá
stöðu og stefnu hinna fyrir-
ferðarmiklu og hættulegu ís-
rekalda.
Árangurinn af þessu elju-
mikla og ósérhlífna starfi er
með einsdæmum: frá því að
hafísgæzlan var stofnuð árið
1914, hefur ekki eitt einasta
mannslíf glatazt á friðartím-
um vegna áreksturs milli
skips og ísjaka á eftirlits-
svæði hennar.
Hafskipið Titanic rakst á ís-
jaka og sökk með 1,517 af far-
WWWWWWWWMMWWWWMi
ELDFLAUG-
M TIL
B,
> AND ARÍK.TAMENN
hafa í undirhúningi að
senda tvser eldflaugar til
Venusar í jónímámiði n.k.
Verður eldflaugunum skot
ið upu þegar Venus er
fjærst jörðu. Þetíá þýðir að
eldflaugin verður fimm
mánuði að komast til plá-
netunnar og fer 2.30 milljón
mílna vegalengd enda þótt
Venus sé stundum ekki
nema 30 milljón mílur frá
jörðu.
Astæðan fyrir því að
Bandaríkjamenn ætla að
skjóta eldflauginni svona
Iangt er einfaldlega sú, að
þeir telja sig ekki hafa
nægilega aflmiklar eld-
flaugar ti! að skjóta þeim
beint upp með góðum
árangri. (Það er auðveld-
ara að kasta bolta langa
vegalengd skáhallt heldur
en beint upp í loftið).
Þessi aðferð krefst miklu
meiri nákvæmni helthir en
ef mögulegt væri að skjóta
nolikurn veginn beint upp.
Til þess að koma eldflaug
framhjá sólinni verður að
koma henni á meiri hraða
en þann, sem jörðin snýst á
kringum sól. Eldflaug, sem
komast á £ram hjá sólinni,
verður sennilega að skjóta
af stað með 100.000 mílna
hrað'a á klukkustund, en
það er fjórum sinnum
meiri hraðí en náðst hefur
hingað til.
MHMHUUMWmtUMIMMmt
s
s
s
s
s
$
S
S

'•^■•^'•^•^•^r*.

þegunum árið 1912 — tveim-
ur árum áður en hafísgæzlan
var stofnuð.
í byrjun febrúar rakst
danska skipið Hans Hedtoft á
ísjaka og sökk með 95 manns
um borð undan ströndum
Grænlands, þar sem ísjakarn-
ir verða til. Þetta gerðist fyr-
ir norðan eftirlitssvæði hafís-
gæzlunnar. Hlutverk hennar
er að hafa eftirlit með hinum
fjölförnu siglingaleiðum, eink
um- á svæðinu umhverfis
Grand Banks undan Ný-
fundnalandi, sem er einkar
hættuleg skipum vegna þoku
og ísa.
BANDARÍSKT SKIP
FERST.
í síðustu heimsstyrjöld,
þegar hafísgæzlan starfaði
ekki, rakst bandarískt kaup-
skip á ísjaka í Norður-At-
iantshafinu og sökk, en ekki
er vitað hve margir fórust.
Það eru samtals ellefu þjóð-
ir, sem að hafísgæzlunni
standa: Bandaríkin, Kanada,
Stóra-Bretland, Frakkland,
ítalía, Grikkiand, Holland,
Belgía, Noregur, Svíþjóð og
Danmörk. Framlag þeirra mið
ast við afnot þeirra af slíkri
gæzlustarfsemi.
Starfsmenn hafísgæzlunn-
ar eru úr handarísku land-
helgisgæzlunni, og flugvélar
hennar og skip starfa úti fyr-
ir Argentínu og Nýfundna-
landi frá febrúar til júlí, því
að það er á þessu tímabili, að
þúsundir ísiaka losna frá
ströndum Grænlands í vor-
leysingunum og rekur í átt-
ina að siglingaleiðunum.
Starfsmenn landhelgisgæzl
unnar nota radartæki við
staðsetningu ísjakanna, og
auk þess fá þeir upplýsingar
frá eftirlitsflugvélum og kaup
skipum og skipum landhelgis
gæzlunnar á hafíssvæðinu.
Skipunum eru síðan sendar
radíótilkynningar um stöðu
ísjakanna og smærri rekíss.
En þar með er ekki öll
hætta úr sögunni: Það hættu-
legasta við hafísjakana er
hve óútreiknanlegar ferðir
þeirra eru. Vitað er, að þeir
| Þetta er hafísbreiða, sam-1
| frosta rastir af borgarís og |
| lagnaðarís. Myndin er tek- |
| in f hafinu norður af íslandi. |
| Þegar þessi ' ís berst suður á I
! heitari hafsvæði, gliðnar 1
| hann sundur og bráðnar. |
| Borgarísjakarnir endast i
1 lengst og geta orðið háski á 1
| leiðum skipa suður við Ný- \
| fundnaland. ísinn rekur suð- |
! ur með austurströnd Græn- |
| lands og jafnvel norður með |
| Grænlandi vestanverðu, en i
! síðar suður með Labrador 1
| og Nýfundnalandi. =
Jll lllt llllllllll lll lllll lllllllllllllllllllldlll 11 llfl II lllllltí ll|.
hafa farið allt frá 10 til 40
mílna vegalengd á dag, og fér
það efti'r styrkleika haf-
strauma og vinda. Það er erf-
itt að segja nákvæmlega fyr-
ir um hreyfingar þéirra.
Stærð þeirra er mismunandi,
allt frá litlum brotum úr
skriðjöklum á stærð við með-
alstóra dagstofu að ferlíkum
á stærð við heila húsaröð • í
stórhorg, og gnæfa þeir oft
mörg hundruð fet í loft upp.
HÆTTUSVÆBI.
1 námunda við staðinn, þar
sem Hans Hedtoft sökk, hafði
ísbrjótur frá landhelgisgaszl-
unni komið auga á risastóra
hafísbreiðu, hálfa miiu að
breidd og 40 mílur að lengd.
Var hún á hreyfihgu suður
eftir í áttina að siglíngaleið-
unum, en á leiðinni brotna
frá henni ótal minni ísjakar.
Aðaleftir-litssvæði hafís-
gæzlunnar er á stærð við
Pennsylvaníu-fylki, og.er það
skammt frá Grand Banks við
Nýfundnaland, eins og áður
segir. Seinnihluta vetrar fara
skipin nokkuð norðar, vegna
þess að minni hætta er á hafr
ísjökum; en frá því í janúar-
byrjun og fram í febrúar fara
þau aftur. sunnar.
Af athugunum hafísgæzl-
unnar má reikna með, að ár-
lega brotni allt að því 7.500
stórir ísjakar frá skriðjökl-
unum við vesturströnd Græn-
lands og að meðaltali 428
þeirra reki í áttina til.sigl-
ingaleiðánna sunnan Ný-
Framhald á 10. síðu.
PALMASUNNUDAGUR.
ÞESSI dagur er til minningar
um innreið .Jesú í Jerúsalem.
— Stór hópur manna tók hon-
um sem konungi sínum. —
Það hefur frá fyrstu tíð veríð
eitt af séreinkennum krist-
inna roanna, að þeirhafa talið
sig' tilheyra ríki,, þar sem
Jesús Kristur væri konungur
og æðsta yfirvald. Það hefur
verið hlutverk ki'istinnar
kirkju að prédika þetta ríki,
efla það eftir mætti, og koma
öllum þáttum mannlífsins
undir áhrifavald Ki'ists, helga
honum líf og starf einstakl-
ixxga, heimila, og þjóðríkja. —
Þannig hefur kirkjan ekki.að-
eins skírt og fermt börnin,.
heldur; vígt hjónin, og boðað
ríkisstjói’n og löggjafarþing
inn í helgidóminn, áður en
löggjafarsamkoman yrði sett.
í þessu felst sú játning, ,að
Jesús sé sá konungui', sem
allt annað eigi að „lúta, ef
Guðs vilja sé framgengt.
BORGARALEG FERMING.
GÓÐKUNNINGI minn gam-
all lýsti fyrir skömmu hrifn-
ingu . sinni yfir svonefndri
borgaralegri fermingu, sem
hann hafði verið vo.ttur. að
utanlands. Ég efast ekki um,
að sú athöfn hafi.getað verið
falleg og áhrifamikil, en það
er ekki aðalatriðið, heldur
hitt, að hér er um að i'æða lið
í þeirri þróun að losa mann-
lífið úr tengslum við kristin-
dóminn og láta kirkjuna víkja
fyrir ríkinu. Við kii'kjulega
fermingu er æskumanninum
kennt að : hylla Jesúm Krist
. sem sinn æðsta konung ogjeíð.
toga, en hin borgaralega ferrn
ing leggur að sjálfsögðu meg-
ináherzluna á hollustuna við
ríkið.
GUÐ EÐA KEISARINN?
. EINU sinni var Jesús spui'ð-
ur, hvort gjalda skyldi keis-
aranum skatt. Hann svaraði;
Gjaldið’keisaranum það, sem
keisai'ans er. og Guði það, sem
Guðs ér. Nú hefur. komið fyr-
ir, að keisarinn vildi ekki láta
.sér rrægja það, sem honum
bar, heldur, sóttist eftir því,
sem Guði tilheyrði. — í ein-
í’æðisríkjum allra tíma hefur
ríkisvaldið krafizt af þegnun-
um svo skilyrðislausrar undir
gefni, að jafnvel hollustan við
: Guð hefur átt að víkja. — Og
það er fullkomið vafamál,
hvort það er hollt, að tengja
unglinginn svo við ríkisvald-
ið, t. d. með borgaralegri ferm
ingu, að því finnist sér bera
skylda til að beygja vilja sinn
dýpst fyrir ríkisvaldinu, scro.
hvarvetna um heiminn Ler; ;,ð>
krefjast meira og meira valfist
yfir naanninum sem siíkum.
EINRÆÐISRÍKIN.
I emræðisríkjunum,, þar se A
,,keisarinn“ nefnist foririgi,
leiðtogi. eða einræðisheim.,
hefur.verið hörð barátta gern.
kirkjunni, ekki aðeins pó.ii-
tísku kirkjuvaldi, heldur- á-
hrifavaldi kirkjunnar yíi-v
leitt, vegna þess að ..keisar-
inn“ þolir ekki Krist við' Ml’J?" ■
sér, hvað þá ofar. —En 'te»
áttan er alls ekki háð': œt.'S’
hlóðugi’i kúgun fy-rst:
íremst, heldurm eð því a.ðJáta
hið .borgaralega og flokkslega
koma sem víðast í staðinn xyyr
ir, hið-kirkjulega. — Einhvei-s
konar „borgaraleg'1 ferrning
eða ,fíokks-ferming“ kemxtr
þá,í staðinn fyrir hina kirltfu-
leg-u. •—• Slík barátta var;-M'9* '
í Þýzkalandi á dögum Hiflers,
og er nú háð af miklu kappi -£
Austnr-Þýzkalandi. — Þar. ar
unnið markvisst að því að öola
seskunni frá kii’kjunni, .þarrá
meðal fermingar-undirMw
ingnura, með því að binöa
unglingana sem mest við .þaim
félagsskap, sem ríkisvalöt^" •
leggur kapp á, að það.taki
þátt
og gefa sem minnst-
an tíma til kristinnar íræðt.r
og uppeldisáhrifa.
VEL.FEEÐARRÍKIÐ.
í lýðræðislöndum hefur- þjóð-
félagið þróast á seinni árum
yfir í það, -sem oft er kalláð
„vel£erðarríki“. Ríkisvaltíifl
lætur sér annt um svo bð>~'
segja-allt, sem.þegnana varð-
ar, félagslíf, menningarstaxg.
o. s.1 frv. — Þetta er. í sjáife
sér.gott og blessað, en þó vej 'ð'
um.vér að hafa opin augim
fyi’ir því, að þróunin getur-á
tiltölulegá. stuttum tíma- náO'
því stigi, að annað hvort kapí-
talistískt eða kommúnistískfe
einræði nái yfirhöndinni og
stjói’narvöldin vilji. setjast'
Gtxðs stað. Og því hljóía.,allir
kirkjunnar menn að leggja
fyrir. sig þá spurningu, hvmð
þjóðin eigi enn nógu sterka
trú á; konunginn Krist e'ða
hvort hún hafi fyrirfram varp
að kristindóminum fyrir bv-d
— Exi kristindómurinn gTcBí’
ekki. í hugum fólksins, nenp.a
til hans sé sáð, og eins og nxx-
horfir, verður því ekki á roó||
mælt, að sú kynslóð, sem :t æð -
ur stefnu íslenzkrar menning,»
ar, hefur lítinn skilning á þvi»
hvað í húfi er,, ef kristÚíg
guðrækni leggst niður. — Þeá;'
Framhald á 9; síStn.
að Samv'innuskólanum Bifr.öst, — Tilboð sendist Samv/nm. •
skólanum Bifröst eða fræðsludeild SÍS, en á báðum be.m.i
stöðum verða nánari upplýsingar veittar.
SKÓLASTJÓÍMá
AlþýSublaðiS — 22. marz 1959' ||