Alþýðublaðið - 02.04.1959, Side 4

Útgefandi: Alþýðuflokkurirm. Hitstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ást-
þórsson og Helgi Sæmundsson (ábj. Fulltrúi ritstjómar: Sigvaldi Hjálmars-
son. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri Pétur Péturs-
Eon. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Auglýsingasími: 14906. Afgreiðslu-
eími: 14900. Aðsetur: Alþýðuhúsið. Prentsmiðja Alþýöubl. Hverhsg. 8—10.
Atburðirnir í Tíhet
FRÉTTIRNAR FRÁ TÍBET rifja upp fyrir
mannkyninu enn einu sinni, hvaða hlutverki komm
únisminn gegnir. Tíbetbúar tísu gegn kúgunni, og
Dalai Lama reynir að flýja land. Þetta minnir á
'iippreisnina í Ungverjalandi haustið 1956. En of-
beldið má sín mikils í Tíbet eins og Ungverja-
ILandi. Kínverska hernámsliðið hefur lagt til
grimmilegrar atlögu við uppreisnarmennina.
Uppreisnin talar hins vegar sínu máli um hug og
vilja Tíbetbúa.
Heimurinn stendur agndofa gagnvart þess-
uin fréttum. Enginn möguleiki virðist á því að
fijálpa þjóðinni, sem krefst frélsis og vill erlenda
hernámslioið brott. Slíkt fulltingi myndi sjálfsagt
'Jkosta tvísýna og ægilega heimsstyrjöld. Auk þess
er lega Tíbets þvílík, að landið er í járnklóm hinna
miskunnarlausu nágranna, sem láta sér ekki
uiægja víðlendasta ríki veraldar heldur seilast til
annarra landa í æði yfirdrottnunar og kúgunar.
En vafalaust reynist Tíbetævintýrið kínversku
Jkommúnistunum dýrt. Það afhjúpar eðli og til-
gang kommúnismans og færir þjóðum Asíu heim
• tsanninn um, hvers muni af honum að vænta.
.Frelsisbarátta Tíbetbúa er því ekki unnin fyrir
gýg, þó að hún verði kæfð í blóði. Hún er í senn
. hjálparbeiðni og viðvörun. En því miður viröist
vorilítið, að hægt muni að koma Tíbet til hjálpar.
Sagan frá Ungverjalandi endurtekur sig.
Kínverskir kommúnistar krefjast þátttöku x
(Samfélagi frjálsra þjóða. En jafnframt gerast þeir
í-iekir um einsætt ofríki og miskunnarleysi. Auð-
vitað tekur enginn mark á þeirri fullyrðingu kín-
Versku kommúnistastjó'rnarinnaf', sem Þjóðvilj-
inn hampar í gær, að forsprakkar uppreisnar-
manna í Tíbet hafi numið Dalai Lama á brott, að
jþví er ætla mætti til áð fjarlægja hann dýrð
' kommúnismans í ættlandi hans. Eftirleit Kínverja
ésegir isitt um tilgang þeirra. En þessi eru jafnan
viðbrögð kommúnista á Vesturlöndum, þegar
jRússland eða Kína reiða hramminn að nágrönn-
i r>m sínurn. Þá er ekki krafizt brottfarar erlends
. Lernámsliðs, þó. að þjóðarviljinn sé því svo and-
; vígur, að til blóðugrar en vorilausrar uppreisnar
. dragi. Atburðirriir í Tíbet eru einnig fyrir þá sök
athyglisverðir og lærdómsríkir.
4 2. anríl 1959 — Alþýðublaðið
H a n n es
h o
r n i n u
★. Bréf frá skipaskoðun-
arstjóra.
★ Svarað bréfum frá sjó-
. manni.
■k Eftirlitið með skipum..
SKIPASKOBUNARSTJÓRI
sendir mér eftirfarandi bréf af
g-efnu tilefni. Bréfið er í raun
og veru of langt fyrir pistla
mína. En ég sé mér ekki fært að
stytta það — og mér ber skylda
til að birta það, enda kærkom-
ið: — „ f dálkum yðar hafa nú
tvívegis undanfarið birzt bréf
frá Akranesi um öryggismál sjó
manna, hið fyrra birtist 15.
marz og hið síðara í dag 24.
marz. í dag óskið þér eftir fleiri
bréfum frá öðrum verstöðvum
„í sama dúr“.
BÆÐI eru bréf þessi skrifuð
af nokkrum ókunnugleika á
málum og í fyrra bréfinu finnst
mér einkar ómaklega vikið að
samvizkusömúm skipaskoðunar-
manni skipaskoðunar ríkisins á
Akranesi. Bréfritari telur það
ekki viðeigandi að skipaskoð-
unarmaður sé samtímis starfs-
maður hjá stærsta útgerðar-
manni bæjarins. Um hina tvo
skoðunarmennina á Akranesi er
sagt að þeir sjáist mjög sjaldan
við þessi störf, og telur bréfrit-
ari það lieldur ekki heppilega
þj ónustu.
SKIPASKOÐUN ríkisins hef-
ur á að skipa samtals 5 skipa-
eftirlitsmönnum, sem hver gegn-
ir þjónustu í :sínu umdæmi Eru
þessir menn busettir i Reykja-
vík, á ísafirði, Akureyri, Norð-
firði og í Vestmannaeyjum. —-
Þessir menn eru launaðir þann-
ig, að þeir geta haft starfið að
aðalstarfi,, þótt flestir verði að
hafa aukastörf með vegna lágra
launa. Aðra fastlaunaða skipa-
eftirlits- eða skoðunarmenn lief-
ur skipaskoðun ríkisins ekki ut-
an starfsmanna skrifstofunnar í
Reykjavík.
í HVERRI verstöð eru hins-
vegar útnefndir skipa- og véla-
skoðunarmenn, sem aðeins fá
greiðslu fyrir þær skoðanir á
skipum og vélum, sem þeir fram
kvæma. Skipaskoðun ríkisins
þarf í þessar stöður að hafa á að
skipa fagmönnum í vélum og
tréskipum. Að sjálfsögðu verða
þessir menn að liafa annan
starfa, því tekjur af skoðun
skipa eru sáralitlar, enda mjög
lágt gjald tekið fyrir þá þjón-
ustu. Tréskipasmiðirnir eru
sumir starfandi við skipasmíða-
stöðvar í verstöðvunum og vél-
smiðjur staðanna. Ég veit ekki
betur en einmitt slíkir menn séu
bezt kunnugir ástandi véla og
skipa hver í sinni verstöð, og
ekki hefi ég enn heyrt um neinn
þann skoðunarmann skipaskoð-
unarinnar, sem vísvitandi leyndi
galla í vél eða skipi, þótt starfs-
maður væri einnig hjá öðrum að
— Á þetta ekki síður við um
skipaskoðunarmanninn á Akra-
nesi, sem mun vera mjög sam-
viskusamur maður að réttlátum
dómi þeirra er bezt þekkja. —
Það getur verið vanþakklátt
starf að vera skipaskoðunarmað-
ur, og því miður er því ekki
alltaf tekið jafn vel af sjómönn-
um sjálfum, þegar fundið er að
ýmsum búnaði skipanna og hann
heimtaður lagfærður áður en
skip lætur úr höfn.
UM DEKKLEKA er það að
segja, að e£ skip er skoðað í
þurru veðri í höfn, þá er ekki
alltaf öruggt að vissa fáist fyrir
fullkomnum þéttleika við skoð-
un á þilfari. Að negla aftur þilju
ljóra, sem telja ber neyðarút-
gang og að ekki sé til skölkunar
útbúnaður um borð svo og að
standa verði. í sjóklæðum í stýr-
ishúsi vegna leka, og að ökla-
sjór sé í kortaklefa og skipstjóra
klefa mun vera heldur fátítt. Ef
sjómenn láta slíkt ástand óátalið
tel ég það til ólíkinda og oft ber
ast skipaskoðun ríkisins kærur
frá sjómönnum vegna minni á-
galla en þessara. Allar slíkar
kærur eru athugaðar gaumgæfi-
lega og strax séð um lagfæringu
ef satt reynist frá skýrt. Ég tel
að með slíkri samvinnu við sjó-
menn, sem sýna áhuga á eigin
öryggi í verki, megi bæta veru-
lega úr þeim ágöllum, sem ávalit
geta fundizt, þrátt fy.rir árlega
skoðun skipaskoðunar ríkisins.
ÞÓ ÉG hér að framan hafi
nefnt tréskipasmiði og vélsmiði
■sem skoðunarmenn, þá eru í
sumum verstöðvum einnig sjó-
;menn við þau störf. En þar eð
þetta lítt launaða starf er óvíða
til skiptanna fyrir marga, og
brýn nauðsyn er á kunnáttu-
mönnum í vélum og skipum, þá
verða slíkir fagmenn oft fyrir
valinu, þegar aöeins er um tvo
menn að ræða. Hinsvegar get ég
fullyrt, að sérhverri réttmætri
umkvörtun sjómanna um búnað
eða ástand fiskiskipa er tekið
með verðskuldaðri athygli af
skipaskoðun ríkisins. Vil ég í
þessu sambandi leyfa mér að
vekja athygli sjómanna á að
kynna sér reglur þær, sem x
gildi eru, en þær eru ekki ýkja
gamlar, þar eð aðal-reglurnar
eru frá 1953 og nokkrar breyt-
ingar enn nýrri.
SJÓMAÐUR á Akranesi skrif
ar bréf til yðar birt í blaðinu
í dag (24. marz) aðallega varð-
andi þurrafúa. Þurrafúi. í .tré-
skipum er mikið vandamál. Það
er ekki eins auðvelt og það kann
að virðast að finna þurrafúa með
sérfræðilegri rannsókn á tréskip
um, einu sinni á ári. Skipaskoðun
ríkisins notar hvert tækifæri
þegar viðgerð fer fram á skú?i
að reyna að gera sér grein fyr-
ir, hvort um þurrafúa geti ver-
ið að ræða. Að öðrum kosti er
ekki önnur aðferð þekkt en að
bora reynslugöt og rannsaka
spænina. Þetta er þó engan veg-
in óræk sönnun þess, að ekki
geti. leynst þurrafúi í skipi. Það
er því ekkert einkennilegt þó
þurrafúi oft sé uppgötvaður ,,af
tilviljun“ í sambandi við við-
gerðir. Ef rannsaka á tréskip á
hverju ári fyrir þurrafúa, þá er
engin önnur öruggari ileið til,
en að taka úr hverju skipi helzt
ekki minna en 3 byrðingsplanka
raðir á báðum hiiðum fram úr
og aftur úr. Þetta er geysi-mik-
il aðgerð, sem ég er hræddur um
að ef krafizt yrði árlega myndi
þýða álíka og að banna notkun
tréskipa.
ANNARS er það svo varðandi
þurafúann, að þar leggjast yf-
irleitt allir á eitt að reyna að
komast fyrir þann vágest, hvar
sem hann finnst. Oft er það svo,
að menn telja sig sjá þurrafúa,
þótt það við nánari rannsókn
reynist ekki vera rétt. Það má
eflaust rita margt misjafnt um
stand einstakra fiskiskipa í ver-
stöðvum okkar. Skip okkar eru
misjöfn að gæðum og göllum
eins og að líkum lætur. Ég tel
því sennilegt að yður verði að
ósk yðar um fleiri bréf úr öðr-
um verstöðvum „í sama dúr“
og þessi tvö bréf frá Akranesi.
Ég er þó enn þeirrar skoðunar,
að meira ávinnist í öryggismál-
um sjómanna með rólegri yfir-
vegun og hreinskilinni sam-
vinnu milli sjómanna, útgerðar-
manna og skipaskoðunar ríkis-
ins í verki, heldur en ótal mörg
blaðaskrif um málið“.
Hannes á horninu.
eru orsak
NoRSKUR læknir skrifaði
nýlega um alkóhólismann í
norskt tímarit. Hann segir þar
meðal annars:
„Allir eru sammála um að
króniskur alkóhólismi sé sjúk-
dómur. En mikið ósamkomu-
lag er ríkjandi, hvers eðlis
þessi sjúkdómur sé. Langflest
ir álíta, að sjúkdómur sé ann-
aðhvort meðfæddur, stafi af
næringarskorti eða orsakist af
veirum. Á. liðnum árum hefur
yfirleitt verið lögð meiri á-
herzla á að skýra almenningi
frá hinum illu áhrifum, sem
vín hefur á líkamsstarfsem-
ina, en minna gert af bví að
benda á hina sálfræðilegu hlið
málsins. Hin þjóðfélagslegi
skaði af drykkjuskap er
miklu meiri en flestir álíta og
enda þótt ekki sé algengt að
menn séu lagðir á spítala
vegna sálsýki af völdum of-
drykkju þá eru þau tilfelli
allmiklu fleiri en ætlað er.
Flestir drykkjusjúklingar
(alkóhólisar) bíða tjón á sál-
rænni heilsu sinni. Það sem
hættulegast er að þeir 'taka
ekki eftir því sjálfír, en skap-
gerðarbreytingarnar eru mikl
ar og óhjákvæmileg.ar í flest-
um tilfellum. Starfsorkan
minnkar og ábyrgðartilfinn-
ing dvínar án þess að sjúk-
lingurinn geri sér grein fyr-
ir því. Talið er að þessar sál-
arsveiflur stafi af lífefna-
fræðilegum breytingum í
taugakerfinu. Reyndar er .vit-
að um menn sem neytt hafa
áfengis óhóflega um 20—30
ára skeið án þess að bíða tjón
á líkama eða sál.
Ástæðurnar fyrir að menn
verða drykkjusjúklingar eru
ekki enn sern komið er nægi-
lega þekktar en staðreynd er
að sumir verða áfengissýkinni
að bráð en aðrir ekki þótt þeir-
búi við svipaðar aðstæður.
Sumir sérfræðingar halda bví.
fram, að efnaskipti eigi ein-
hvern þátt í þessu. En aðrir
telja að erfðir hafi ekkert að
segja. í þessum efnum.
Hugtöldn alkóhólisnii, of-
drykkja og drykkjusjúklingur
ná yfir mörg tilbrigði þessa
sj úkdóms. Drykltj usj tiklingar
koma úr öllum stéttum og
landshlutum, allar manngerð-
ir virðast vera, j.afn móttæki-
legar fyrir drykkjusýkinni.11