Alþýðublaðið - 02.04.1959, Qupperneq 6

g 2. apríl 1959
Alþýðublaðið
m
»
Tæki, sem
stokkar og
ÞEIR, sem sitja við
spilaborðið dag út og
dag inn, og sýnkt og
heilagt gruna mótspil-
arann um græsku, sér-
staklega ef hann hef-
ur gefið, munu senni-
lega gleðjast yfir nýj-
ustu uppfinningunní í
Ameríku.

•-? Jri
Það er Mtið plast-
tæki, sem stokkar spil,
setur þau í spilabakk-
ann og gefur síðan.
Og það er sama, hvort
tveir, fjórir eða sex
spiia, — maður stillir
bara apparatið.
Tæki þetta hefur
orðið mjög vinsælt,.og
það hefur sýnt sig, að
því bregzt ekki boga-
listin. Það svindlar
aidrei.
Eitt skemmtilegt og
mannlegt hefur komið
i Ijós hjá þeim, sem
nota þetta kostulega.
tæki. Spilamennirnir
fylgjast nær undan-
tekningarlaust ná-
kvæmlega með tæk-
inu meðan það stokk-
ar og: gefur!
Vladimir Nobokov er prófessor í bókmenntum við Cor-
nell-háskóla í Bandaríkjunum, og sömuleiðis höfundur
hinna umdeildu. skáldsögu, LOLITA.
ÞEIM ferðalöngum, sem
leggja leið sina til Englands
um þessar mundir, er ráð-
lagt að hafa ekki skáldsög-
una LOLITA undir hend-
inni. Tollverðir hafa ströng
fyrirmæli um að gera upp-
tækt hvert einasta eintak
aí bókinni, sem þeir koma
auga á. Og ef einhverjum
heppnast að smiygla þessari
bók inn í landið, getur það
kostað hann þúsundir króna
í sektum. Sagan um gamla
manninn og litlu stúlkuna,
.---um kynferðismál og
morð, eru forboðnar bók-
menntir, sem Bretar mega
ekki lesa.
'u' Skáldsagan LOLITA effir Nóbo-
kov bönnuS í Bretlandi.
+ MYKLE-MÁL í
ENGLANBI.
Agnar Mykle vakti, eins
og menn muna, geysilega
athygli á Norðurlöndum fyr
ir 'Rúbíninn sinn, og híð
sama hefur nú gerzt í Bret-
Iandi um bók rithöfundar-
ins Vladimir Nabokov, LO-
LITA. Hann er af rússnesku
bergi brotinn, en fluttist
fyrir átján árum síðan til
Ameríku og er nú prófessor
í evrópskum bókmenntum
við Cornell-háskóla. Hann
segist hafa fengið hugmynd-
ina að Lolitu árið 1939 eða
1940, en hefur verið að
skrifa hana meira og minna
síðan, milli stærri verka.
Annars er mesta áhugamál
Nobokovs hvorki iitlar
stúlkur, morðgátur eða bók
menntir yfirleitt, — heldur
fiðrildi. Fiðrildin eru hans
ástríða, og á hverju ári, ef
hann mogulega kemur því
við, fer hann á fiðrildaveið-
ar.
Skáldsagan Lolita hefur
þegar verið þýdd á fjölmörg
tungumál, meðal annars
japönsku, og Hollywood hef
ur keypt kvikmyndaréttinn
fyrir 6 milljónir króna. Na-
bokov hefur þar af leiðandi
hagnast vel á þessari sögu
sinni og getur því í ró og
næði veitt sín fiðrildi í ell-
inni. Það er aðeins eitt, sem
skyggir á gleði hans: Hon-
um er óskiljanlegt, hvers
vegna Bretarnir hafa bann-
að „hana Lolitu sína“.
má aldrei gefa út. Þeir, sem
það vilja, eru sóðalega
þenkjandi og hættulegir“.
Þingmaður Verkamanna-
flokksins, Fletcher, sagði
hins vegar: „Ég get ekki
skilið, að nokkurt land, sem
ber virðingu fyrir mál- og
ritfrelsi, geti bannað þessa
bók. Sagan er bókmennta-
verk af bezta tagi“.
+ TVEIR FLOKKAR.
Lolita hefur valdið feiki-
legum deilum í Bretlandi.
Menn hafa að mestu skipzt
í tvo flokka, og sagan er
ýmist fordæmd eða varin í
prédikunarstólunum, í þing
inu, í útvarpinu, í blöðun-
um og í sjónvarpinu. Ann-
ar flokkurinn kallar Lolitu
klámrit og sorprit og ó-
merkilegar hugleiðingar um
lægstu hvatir mannsins, —
hinn flokkurinn kveður
hins vegar upp þann úr-
skurð, að hún sé bókmennta
legt meistaraverk. Rithöf-
undar í Bretlandi eru tví-
skiptir í málinu: Graham
Greene heimtar, að bókín
verði gefin út á ensku, —
J. B. Priestley berst hins
vegar hatrammlega gegn
henni. Stjórnmálamennirn-
ir eru sömuleiðis tvískiptir:
íhaldsþingmaðurinn Jen-
kins hvæsti í ræðu sinni í
þinginu: „Bók af þessu tagi
FRONSK UTGAFA
Á ENSKU.
Það var hið virðulega for-
lag Weidenfeld og Nicol-
son, sem upprunalega
tryggði sér réttinn til út-
gáfu bókarinnar, og það
var einmitt það, sem hleypti
óveðrinu af stað. Meðan
stóð í þófi, gerði franskt
forlag sér lítið fyrir og Iét
prenta bókina á ensku, og
hana má nú sjá í bókaverzl-
unum hvarvetna á megin-
landinu (nema náttúrlega í
Bretlandi) við hliðina á góð
um bókmenntaverkum á
borð við Ulysses.
Eitt eintak af framán-
greindri útgáfu komst í
litla fömbókaverzlun í Lon
don, og þegar lögreglan
gerði dag nokkurn skyndi-
rannsókn og gerði upptæk
alls konar óleyfileg klám-
rit, flaut þetta eintak af
Lolitu með. Málið fór fyrir
bæjarréttinn og Lolita var
dæmd til eyðileggingar.
* NÝ OG BETRI LÖG.
Einmitt um þessar mund-
ir hefur neðri deild brezka
þingsins til umræðu ný Iög,
sem auðvelda útgefendum
mjög að verja fyrir rétti
bækur, sem bannaðar eru.
Til dæmis heimila þessi
nýju lög útgefendum að
hafa bókmenntafræðinga
sem vitni, og enda þótt
einhverjir kaflar skáldsögu
geti talist klám út af fyrir
sig, sé heimilt að gefa bók-
ina út, ef hún telst bók-
menntalegt verk. Umræð-
urnar um frumvarpið hafa
nær eingöngu fjallað um
skáldsöguna Lolitu og bann
ið á henni. Þingmenn í-
haldsflokksins hafa flestir
lýst því yfir, að ef þessi nýju
lög hafi það í för með sér,
að Lolita verði gefin út, þá
séu þeir á móti frumvarp-
inu. Þingmenn Verkamanna
flokksms segja hins vegar,
að ef frumvarpinu verði
breytt þannig, að það í sinni
endanlegu mynd hindri út-
gáfuna, — þá séu þeir einn-
ig á móti.
Flutningsmenn frum-
varpsins fullyrða, að þeir
hafi lesið Lolitu. Sannleik-
urinn er sá, að enda þótt toll
verðir hafi staðið sig vel í
að uppræta bókina, hefur
henni alltaf öðru hvoru ver-
ið smyglað yfir landamær-
in. Eitt eintak var til dæmis
skyndilega uppgötvað í
bókasafninu í Turnbridge
Wells, en varla var orðróm-
urinn farinn að berast, þeg-
ar lögreglan kom á vett-
vang og hafði bókina með
sér. Annað eintak er í
brezka þinginu, en það má
náttúrlega ekki hreyfa.
Samt sem áður eru síðúrn-
ar svo velktar og upptrosn-
aðar, að þær eru varla læsi-
legar! Allir vilja auðvitað
lesa þessa umræddu bók, og
vitað er um ótrúlegt verð,
sem bókin hefur verið seld
á, — á svörtum markaði.

* SAMKVÆMT skýrsl-
um eru hjónaskilnaðir í
Danmörku miklu algengari
í borgum en bæjum. Árið
1956 var til dæmis enginn
hjónaskilnaður skráður í 9
kaupstöðum í Danmörku.
Þeir eru: Skælskör, Nibe,
Lögumkloster, Aakirkeby,
Hasle, . Nysted, Mariager,
Svaneke og Cristiansfeld. í
sömu bæjum fóru fram á
árinu 109 giftingar.
'V'
SÁ, SEM spyr, er fífl í
fimm mínútur. Sá, sem
ekki spyr, heldur áfram að
vera fífl.
V'
LlTILLÆTIÐ er eins
og undirföt, — nauð-
synlegt, en ósiðsamlegt, ef
það sést.
KROSSGÁTA NR. 60:
Lárétt: 2 refsa, 6
skammstöfun, 8 sam-
göngubót, 9 herbergi
(þf.), 12 ljóðabók, 15
eyðsluseggur (þf.), 16
títt, 17 fangamark, 18
heyskapur (þf.).
Lóðrétt: 1 borg í Afr-
íku, 3 ritstjóri ménning-
arrits (skst), 4 eldast,
5 atviksorð, 7 vínstúka,
10 tala illa um, 11 heimt-
ing, 13 njóla, 14 íbúi Bret
landseyja, 16 fæddi.
Lausn á krossgátu nr. 59:
Lárétt: 2 kommi, 6 al, 8
fár, 9 káf, 12 kranann, 15
Kóran, 16 vit, 17 la, 18 gár-
ar.
KOMIÐ hafa fram tillög-
ur um svo gagngerðar breyt
ingar á skipulagi nokkurra
frægustu borga Evrópu, að
ef þær komast til fram-
kvæmda verður erfitt að
þekkja aftur þá staði, sem
í lengri tíma hafa verið
flestum öðrum frægari.
LONDON: Til þess að
koma á nýju vegakerfi Iief-
ur verið lagt til að jafna við
jörðu The Elephant and
Castle, fræga krá, tvö hundr
uð ára gamla. í síðustu
viku kom fram tillaga um
endurskipulagningu Picca-
dilly Circus, þessa „miðdep-
ils heimsins" eins og það
er stundum nefnt. Til þess
að leysa umferðarvandamál
in þar, er í ráði að breyta
„hringnum“ í rétthyrning
og nýtízku byggingar skulu
koma í stað þeirra, sern nú
umkringja torgið. — Hin
fræga .stytta ástarguðsins
Amors, sem. um áraraðir
hefur-verið miðdepill torgs
um í París, að b
mættu ekki vera 1
121 fet (undantekn:
þó einstaka mim
eins og Eiffeltumii
Coeur og Notre Da:
hafa löngum þótt
töfrum Parísarbor;
lágu hús. En nýi
komið fram með sl
breytingatillögu;
skal fimmtíu: óg
hæða skýjakljúf í :
hina gömlu járnbra
Gare Montparnass
mönnum Montparn
lofað auk 1000 b
gistihúss, verzlun;
og þriggja hæða b
að byggðar yrðu v:
ur fyrir listamenn.
sem er 25 ekrur. I
sem velt er vöngun
hvers konar list ge
í þessu nýtízku rík
lega umhverfi. L
ráðunautur de Ga
André Malraux, me
málaráðhrera gaf s
Piccadilly Circus (1965).
ins fær að vera þar áfram
en ekki í miðjunni. Róman-
tískt fólk veltir því fvrir
sér, hvort Piccadilly hið
nýja og rétthyrnda, laðar
til sín einmana hræður
Lundúnaborg og verður
áfram stefnumótastaður
elskenda.
PARÍS: Það. hefur til
skamms tíma verið í Iög-
sitt til þess að sli
urinn væri byggð
sagði: „Ef við
skýjakljúf m.un
byggingarlist hald
sína í París. Ef nút
ingarlist fær ekki :
í París mun hún <
ast til Frakklands1
FENEYJAR: Sík
sem einu siuni „
LEYNDARDOMUR .
MONT EVEREST
NEI, GRACE mun aldrei
gleyma þeirri nótt. Philip
flaug lágt yfir Norðursjón-
um, eins lágt og mögulegt
var því aðeins tveir hreyfl-
ar voru í lagi, og hann hafði
það eitt að leiðarvísi, sem
stúlkurödd gaf honum öðru
Iivoru til kynna um stefn-
una til Turnbridgi
arins, en rétt fy
strönd Englands f
urinn upp á ný.
ekki um annað að!
hann en halda sig í
frá flugstöðinni o|
Lóðrétt: 1 lakka, 3 OF, 4
mávar, 5 MR, 7 Lár, 10 fak-
ír, 11 annar, 13 nóta, 14 nál,
16 vá.