Alþýðublaðið - 21.06.1959, Qupperneq 4

Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Grön-
dal, Gísli J. Ástþórsson og Helgi Sæmundsson (áib.). Full-
trúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálmarsson. Fréttastjóri: Björg-
vin Guðmundsson. Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902. Aug-
lýsingasími; 14906. Afgreiðslusími: 14900. — Aðsetur: Al-
þýðuhúsið. Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisg. 8—10.
Landið og afdalamennskan
. ANDSTÆÐINGAR kjördæmabreytingarinn-
ar reyna mjög að gera að tilfinningamáli þá álykt-
un sína, að hún mimi raska jafnvægi í byggð lands
ins og jafnvel binda enda á sögu og menningu
gamalla og góðra héraða. Nær sá málflutningur
hámarki í staðhæfingunni, að landið megi ekki
smækka, en hún er nú daglega endurtekningarat-
riði í Tímanum og einkennir a'llar vitnanir Kjör-
dæmablaðsins.
En hver er sannleikurinn um jafnvægið í
byggð landsins út frá sjónarmiði gömlu kjördæm-
anna?

Hann liggur öllum íslendingum í augum
uppi. Fólkið hefur leitað burt úr dreifbýlinu und
anfarna áratugi. Margar sveitir hafa lagzt í eyði,
og sú óheillaþróun heldur áfram. Þetta er auð-
vitað á engan hátt sök kjördæmabreytingarinn-
ar, sem kosið verður um í mánaðarlokin. Nær
væri lagi að færa röskun landsbyggðarinnar á
reikning þeirrar gömlu og úreltu kjördæmaskip
unar, sem nú á að leiðrétta. Kjördæmahlaðið
minnti nýlega á örlög Sléttuhrepps í Norður~ísa
fjarðarsýslu í viðvörunarskyni og taldi, að þau
yrðu hlutskipti annarra sveita, ef kjördæma-
breytingin kæmist á. Hins vegar láðist Gunnari
Dal og samspámönnum hans að útskýra, hver
vörn Sléttuhreppnum hafi verið að gömlu kjör-
dæmaskipuninni. Hann fór að minnsta kosti í
eyði, þrátt fyrir hana.
Landið breytist ekki hætishót við nýja kjör-
dæmaskipun. Fjöllin verða á sínum stað, firðirn-
ir og dalirnir, þó að fólkið úti á landi kjósi fimm
eða sex þingmenn sameiginlega í stað eins eða
tveggja áður. Saga og menning byggðanna fer á
engan hátt forgörðum við þessa þróun. Framsókn-
armenn eru því í þessu efni að æsa sig upp að á-
stæðulausu til að reyna að leyna þeim sérhagsmun
um sínum, sem gamla, úrelta kjördæmaskipunin
var og er. Þeir eru lóðið.
Hins vegar bendir margt til þess, að jafn-
vægið í byggð landsins eflist, þegar kjördæmin
verða stærri og sterkari heildir. Þá fá þau auk-
inn íhlutunarrétt um fjárveitingar og fram-
kvæmdir, en slíks er vissulega mikil þörf. Og
þá kynni svo að fara, að sumir fyrrverandi þing
menn Framsóknarflokksins finni þar kjósend-
ur, þegar þeir leggja þangað leið sína úr höfuð-
staðnum í sumarleyfinu.
Afdalamennska Gunnars Dal og samspá-
manna hans hefur aftur á móti fengið sinn dóm.
Fylgiskjöl hans eru eyddar sveitir og yfirgefin sjáv
arþorp. Hafa ekki íslendingar fengið nóg af þeirri
öfugþróun?
Guðmundur Ulugason
Sextugur:
Fertugur:
lllugason
GUÐMUNDUR ILLUGASON
er sextugur í dag. Hann er
Borgfirðingur, fæddur að Skóg-
um í Flókadal. Guðmundur
ólst upp við algeng sveitastörf
í æsku, en hugurinn stóð
snemma til mennta og fræðslu.
Hann nam við hinn gagnmerka
Hvítárbakkaskóla og í fram-
haldi af honum á Hvanneyri,
síðan gerðist hann kennari um
árabil, bæði norðanlands og
vestan. Árið 1928, um vorið,
fluttist Guðmundur „suður“ og
vann á Álafossi, tók sér síðar
sama ár bólfestu í Hafnarfirði,
þar sem hann stundaði ýmis
konar störf til ársins 1932, að
hann gerðist lögregluþjónn í
Reykjavík og við lögreglustörf
hefur hann síðan unnið.
Guðmundur er mikill félags-
maður, og hefur komið mikið
við sögu ýmis konar félagsmála
starfsemi á umliðnum árum.
Hann hefur átt sæti í stjórn
UMF Eldborgar í Kolbeinsstaða
hreppi, verið formaður sam
bands ungmennafélaga Snæ-
fellsness- og Hnappadalssýslu.
Ritari verkamannafél. Hlífar í
Hafnarfirði, fyrsti formaður í
Kvæðamannafélagi Hafnar-
fjarðar. í stjórn Lögreglufélags
Reykjavíkur sem ritari þess.
Einnig í stjórn Borgfirðingafé-
lagsins og formaður þess frá
1956. Þá hefur Guðmundur
verið mikill áhugamaður um
bindindismál og starfað mjög
mikið innan bindindishreyfing-
arinnar, en í Góðtemplararegl-
una gekk hann 1928 og varð
fyrst félagi st. Esja á Álafossi,
síðar st. Daníelshers í Hafnar-
firði, einnar elztu stúku lands-
ins, og var þar í forystu. Er
hann fluttist til Reykjavíkur
gekk hann í st. Frón nr. 227 og
varð brátt einn af helztu liðs-
oddum hennar. Ritari þing-
stúku Reykjavíkur var hann
um árabil og er nú þingtempl-
ar í Reykjavík og á síðasta
Stórstúkuþingi var hann kjör-
inn í framkvæmdanefnd Stór-
stúku íslands. Ætla ég að þau
félög, sem mest eiga hug Guð-
mundar, séu Góðtemplararegl-
an og Borgfirðingafélagið, enda
hefur hann unnið mikið starf
fyrir þessi félög. Þá átti hann
og um skeið sæti í framkvæmda “^g hann s]?;rif“tofumaður og
nefnd Umdæmisstukunnar nr.
1.
Magnússon
1 dag, sunnudaginn 21. júní,
er Sigurður Kr. Magnússon,
Hverfisgötu 24, Hafnarfirði, 40
ára.
Það er að vísu enginn aldur
nú til dags, en við félagarnir
viljum samt minnast hans á
þessum tímamótum.
Til þess að gera öðrum ljóst
hver maðurinn er, þá tökum við
hér nokkur atriði úr starfssögu
hans.
Verzlunarskólaprófi lauk
hann 1938 um vorið og sama
ár eða nánar tiltekið 6.9. var
hann ráðinn til Rafveitu Hafn-
arfjarðar og hefur hann starf-
að þar óslitið síðan eða yfir
20 ár.
Sigurður byrjaði hjá Raf-
veitu Hafnarfjarðar sem inn-
heimtumaður, en 1. jan. 1940
Auk margþættrar félagsmála
starfsémi, sem nú hefur verið
rakin að nokkru, hefur Guð-
mundur lagt stund á ættfræði,
einkum rannsókn á ættum Borg
firðinga og er stórfróður á því
sviði, einnig sögu þessa glæsi-
lega héraðs. Hann er og mikill
unnandi hvers kyns þjóðlegra
fræða og hafsjór af þekkingu
þar um.
Sá, sem þessar línpr ritar,
hefur átt langt og gott samstarf
með Guðmundi Ulugasyni inn-
an Þingstúku Reykjavíkur,
sem hér skal þakkað bæði per-
sónulega og fyrir hönd fram-
kvæmdanefndarinnar í heild
og hamingjuóskir færðar í til-
efni dagsins um leið og þess ér
getið, að vart er unnt að hugsa
sér skemmtilegrj og betri sam-
starfsmann en Guðmund. Góð-
ar gáfur hans, létt lund,
græskulaus gamansemi og
margþætt þekking, gerir hann
að hinum ákjósanlegasta starfs
félaga.
Einar Björnsson.
gjaldkeri tveim árum síðar.
Sigurður hefur því verið
Sigurður Kr. Magnússon
gjaldkeri rafveitunnar í 19 ár.
Það er gleðilegt þegar ungir
menn helga sér starf að þeir
uni sér þá svo lengi í því sem
Sigurður hefur gert.
Sigurður er sonur góðhjón-
(Framhald á 10. síðu).
H
a n n es
h
★
★
Jóhann Hannesson
og tjónið við Sogið.
Varaði hann við
hættunni?
Þegar allt er í veði.
Engir varðmenn.
uiiiiiiniiiiiimiiiiniiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuji.
Auglýsmgasímí
Alþýðublaðsins j
er 14906
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiliiiiiiiliiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiTi
MÉR VAR SAGT að séra Jó-
hann Hannesson, þjóðgarðsvörð-
ur á Þingvöllum, hefði aðvarað
verkfræðingana við Sogsvirkj-
unina vegng. fallþungans frá
Þingvallavatni. Svo ég hringdi
til séra Jóhanns og spurði hann
um það, hvort hann hefði af
hyggjuviti sínu einu saman séð
hættuna, sem að stíflunni stefndi
og varað verkfræðingana við.
„NEI EKKI GET ÉG SAGT
það,“ svaraði séra Jóhann. „Það
er að minnsta kosti orðum auk-
ið, en í haust sagði ég við þá
kunningja mína þarna, að ég
vorkenndi þeim þegar vestan-
stormarnir kæmu Ég óttaðist að
o r n i n u
vel og mér datt ekki í hug, að
veðrið myndi koma svona skyndj
lega að sumri til. Það kom því
miður, og rauf mannvirkið. Það
stóð bert fyrir hinum gífurlega
fallþunga vatnsins, en undanfar-
ið hefur verið óvenjulega mikið
í því.“
ÞETTA SAGÐI séra Jóhann
Hannesson. HcYium fannst fall-
þungi vatnsins mikill, ískyggi-
lega mikill. Hann þekkir vatnið
og duttl/.nga þess. Uppi á stífl-
unni voru engir varðmenn í
veðrinu, aðeins varðmenn eins
og vant var í húsinu, aðallega til
þess að gæta þess að engu væri
úr því stolið. — Þetta er hroða-
legt áfall. Þeir sáu fyrir í fimm
klukkutíma að stíflan myndi
rofna. — Og þeir gátu ekkert að
gert.
ÞESSA DAGANA er gert út
um örlög okkar næstu mánuð-
ina. Ef ekki tekst að stöðva
flauminn, þá.*í- hætt við að raf-
magn ^korti svo mjög næstu
stíflan væri of lág og að hún jmánuði, að allt stöðvist sem
mundi ekki duga. En þeir fengu ' gengur fyrir rafmagni — og þá
ágætan vetur og verkið gekktfer tjónið fyrst að verða mikifþ
Séra Jóhann Hannesson sagði
við mig, að óðfluga lækkaði í
vatninu. „Það lækkar svo mikið
nú á einum einasta sólarhring,
að það nemur eins miklu og
þegar alger þurrkur stendur í
heilan mánuð. Menn geta því al-
veg gert sér í hugarlund, hvað
það þýðir ef vatnið heldur á-
fram að sjatna í þrjá til fjóra sól
arhringa.“
ÞAÐ ER ENGINN VANDI að
vera vitur eftir á. En það er
nauðsynlegt að minna enn einu
sinni á það, að það er skammur
tími ' liðinn síðan íslendingar
fóru að stunda mannvirkjafræði.
Það er líka rétt að segja það', að
þegar fjallað er um Iífsnauðsyn
þá má ekkert bresta. Heimilin í
Reykjavík, raunar á öllu Suð-
vesturlandi, og auk þess allur
iðnaður og margvíslega fram-
leiðsla og þjónusta er í veði.
EF ÞURRÐ VEKÐUR í Þing-
vallavatni vegna þessa náttúru-
viðburðar, er atvinnan í v’eði og
þar með lífsmöguleikar meiri-
hluta þjóðarinnar. Hvers vegna
var stíflan ekki styrkari en raun
varð á? Hvers vegna voru ekki
varðmenn þar sem hættan var
mest? Fólk spyr þessara spurn-
inga nú — og það verður að fá
svar við spurningum sínum. Við
skulurn biðja þeííí.fið nú JojRfi tek
izt að loka fyrir flauminn. Á
morgun getur það verið orðið of
seint
Hannes á horninu.
4 21. júní 1959 — Alþýðublaðið