Þjóðólfur - 10.04.1851, Page 6

354
f)ví aft liamla saklausri og frjálslegri fram-
kvæmfl þegnanna, eru æfiniega ískyggilegar,
oggjöraráð fyrir einhyerju því, sem jeg lield
að aldrei fnnfi að hræðast hjerna út á sauð-
spöku Jslandi.
5að veit jeg vel, að engin stjórn á að
liða heimugleg fjelög eða fundi, sem hafa eítt-
hvað illt á prjónunurn. fiað er skylda sfjórn-
arinnar að hafa vakandi auga á öllu, sem hreif-
ir sjer í fjóðlífinu; en hvað getur liún í raun
og veru að gjört, fregar menn í náttmyrkrun-
um brugga vjelar á móti ölluin ráðum henn-
ar ? Allt öðru máli er að gegna með opin-
bera og alinenna fundi, sem ekki eru hjúp-
aðir neinni launung, og sem allir vita hvað
liafa fyrir stafni. Satt er f>að að sönnu, að
vel má svo fara, að menn á slíkum fundum
rísi upp á móti einhverri tilhögun stjórnarinn-
ar; en yfir höfuð að tala getur ekki annað af
fiví leiðt en gott. Við umræður og ágrein-
ing konia mönnum Ijóslega fyrir sjónir kost-
ir og ókostir áhlutunum; og hlýtur sannleik-
urinn að vinna við f>að, Jað verður optast
hægt að rjettlæta f>að, sem rjett er; en hiö
ranga kemur í Ijós með ölluin sínum ann-
mörkum, svo bót verður ráðin á því. Og í
öllum efnuni er f>að miklu betra, að álasið
komist í hámæli, en að f>að gangi um í hljóði,
og jþá, ef til vill, aukið og ómótmælt. Marg-
ir liafa nú haft f>að á móti mannfundum, að
f>eir hafasagt, að alþýðan fengi fyrir fiá langt-
um betur að vita af öllu, sem ábótavant, væri
í stjórnarathöfninni, að óánægjan yfir j>vi æfti
f>á liægra með að ryðja sjer til rúms, og enginn
mætti vita hvað menn kynnu svo i að ráðast.
En hið sanna í öllu f>essu er j>að eitt, að
mannfundir eru eitthvert hið öflugasta meðal,
til að vekja þjóöina af svefni hennar, og fræða
hana um j>á hluti, sem hana varðar; að með-
vitundin um samfjelagsskap margra, sem all-
ir vilja hið sama, eykur aíl og áræði; og að
f>að kveður æfinlega langtum meir að f>vi,
þegar margir saman koma fram í einhverju
máli, heldur en einn og einn á stangli. En
f>að er ekki neitt í þessu, sem f>arf að óspekja
eður hræða góða og skynsama stjórn, sem
sjálf vill bæt^ úr þörfum þjóðarinnar, og helzt
vill eiga yfir að segja fjörugum ogframtaks-
sömum þegnum. Jví liætta getur ahlrei ver-
ið búin af opinberum fundum, þar sem stjórn-
in sjálf getur haft alla tilsjón með, og getur
óðar fengið að vita allar ráðagjörðir, og ráðið
niðurlögum þeirra. j>ar á móti-eru lieimuglegir
fundir og ráðabrugg æfinlega ískyggilegt; en
liversu fljótstigið er ekki til þess á hreifingar-
tima, ef mönnum eru fyrirmunaðir og bannaðir
opinberir fundir! Sje allt með kyrrð og spekt,
þá er það hjartveiki að hræðast og banna op-
inbera fundi; eq sje nokkur hreifing undir
niðri, þá getur bannið gjört illt verra.
Jeg get líka glatt þig með því, fyrst þjer
er svo vel'við fundi, að jeg lief heyrt, að
Norðlendingar og Austfirðingar ætlí að eiga
fjöhnennan fund á Akureyri í vor kringum
20. dag júnim.; og þaðan ætla þeir þá að lik-
indum að fjölmenna á jiingvöll 28. dag s.
m.; og vonast jeg. eptir að fá aðsjá þig þar,
vinur minn! ef við lifum báðir.
fiingTellir.
Áður en jeg fer að lýsa J>iiigvöllum, ætla
jeg að taka það fram, sem jeg geng vakandi
að, en það er, að nrjer er eigi unnt, að finna
þau orð, sem geti.gefið þeim manni greini-
lega hugmynd um "þingvelli, sem aldrei hef-
ur komið þangað, eða farið þar hjá, eða að
minnsta kosti hefur ekki sjeð afstöðu þeirra
og landslag á landabrjefi. En samt ætla jeg
að ráðast í að lýsa nokkuð þessum nafnfræga
stað; því takist mjer það nokkurn veginn, þá
get jeg þó ryfjað Jingvelli upp fyrir þeim,
sem einhvern tíma hefur komið þangað, og
enda hjálpað nokkuð ímyndunarafli þeirra,
sem eiga kost á að skoða þá á landabrjefi.
[þiiigvellir liggja á liorðurjaðri vatns þess,
sem 5'novalI«'lvatn heitir og er í 3>ingvallai-
sveit. íþingvellir eru staöur sá, sem hið forna
alþingi Islendinga var haldið á, og nafnið,
bæði vallanna, vatnsins og sveitarinnar er
tlregið af þingi þessu, og verður ekki slitið
frá hugmynd hins forna alþingis. 5etta nafn
er kunnugt uni allan hinn inenntaða lieim, og
ekkert mnnnsharn þekkir það svo, að það
ekki þekki líka meira eða minna til þjóðar-
þingsins fræga, sem gefið hefur efni til nafns
þessa. Hjer sátu i fyrrndinni snarorðir snyll-
ingar og djúpvitrir ættjarðarvinir, og treystu
og efldu hið fagra þjóðveldi, sem eyan ís-
land geyrndi, og seip lengi stóð í blóma. Iljer