Þjóðólfur - 02.05.1851, Blaðsíða 4

2GS
vegna, a!S oss fjykir minkun aft þvi aft firtg-
ast aptur úr, helrlur en af f>ví art vjer höfum
ánægju af a?> styftja gott og gagnlegt mál.
Stundum erum vjer líka meft öllu ófáan-
legir, af því vjer álitum, aö sá litli skerf-
ur, sem vjer leggjum til, gjöri hvorki til nje
irá. Vjer erurn vanastir frví aft bífta þess,
að stjórnin hlutist til um öll mál, sem nokk-
urs eru áríðandi; en vjer gáum ekki að því,
að það er margt, sem vjer gætum sjálíir kom-
ið til leiðar með samtökunum, bæði svo bet-
ur færi, og unrlireins með hægara móti. Jað
er eins og vjer rangskiljuin eðli og tilgang
stjórnarinnar; því að það er fremur ætlunar-
verk hennar að greiða veginn fyrir framkvæmd
þegnanna, heldur en að ákveða hana og ráða
henni i hverju einu. Mikill er, fslendingar,
í þessu tilliti munurinn á oss og Englending-
urn, þó að ólíku sje saman að jafna!
Jví trúir rjett enginn maður, hversu miklu
góðu og gagnlegu þeir geta til leiðar komið
bæði fyrir það, að þar tortryggir enginn ann-
an, og þar hafa allir ánægju af að vinna með
samtökum. Hinar mestu stofnanir, t. a. m.
spitalar, bibliufjelög, kristinndómsf|elög, auk
ótal annars fleira, hafa því nær eingöngu haf-
izt þar og haldast við af fjestyrk einstakra
manna. Mestu afreksverk, t. a. m. járnbraut-
ir, brýr, skurðir, gufuskip o. fl. hafa þar kom-
izt á stokkana með samskotuin vissra fje-
lagsmanna. J>að heppnast raunar ekki öll
fyrirtæki þeirra, en enginn Englendingur miss-
ir hug fyrir það til að ráðast i það af nýju.
Vera má nú að einhver hugsi, að það sje til
lítils að segja oss frá þessu hjá F.nglending-
um, sem eru voldugasta og afreksmesta þjóð-
in i heiminum; og er það rjett álitið að því
leyti, sem vjer aldrei þurfum að hugsa til,
að afreka neitt til líka við þá, sern vanta
hvorki viljann nje rnáttinn. En England hef-
ur þó ekki æfinlega verið á þeiin fæti, senr
það er nú. Líka hefur framför þess einlrvern
tíma átt sjer upphaf. VTjer getunr, þó í litlu
sje, reynt til að breyta eptir Englendingum;
ög jafnvel þó að vjer hvergi nærri megnuin
að afreka slíkt senr þeir, þá getuin vjer samt
rneira að gjört, en vjer nú gjörum.
Allir, seni sjá |>ó sannleikann í þessu,
ættu þess vegna að láta sjer annt um, hver
á sínu sviði, áð vekja og glæða hinn orku- '
ríka og afrekssaéla fjelagsauda, og inega þeir
ekki láta það aptra sjer, þó að márgir taki
í fyrstu dauft undir við þá, og sumir, ef til vill,
leggi þeim það illa út. Jegar vjer einu sinni
erum farnir að sjá ávextina, sern samtökin
leiða í Ijós, þar sem allir leggjast á eitt, og
enginn tortryggir annan, þá mun oss fljótt
þykja það ánægja að styðja öll gagnleg fyr-
irtæki, þó að vjer sjálfir þurfuin eitthvað til
að leggja; og vjer skulumsanna að oss eykst
að því skapi afi og atorka, senr á það hvort-
tveggja reynir meir. Já, það er þessi sam-
vinna ein, sem kennir oss að þekkja rjett
orku vora, og er hún þá lika vegurinn til
skynsamlegs sjálfstrausts, án hvers aldrei er
að vænta ötullar framkvæmdar. En skyldi
nú einhver hugsa, að hann geti lítið áunnið
fyrir hið góða málefnið, þegar hann getur
hvorki talað nje ritað, svo vel fari, til að
lýsa sannfæringu sinni og leiða aðra á hana,
þá er þetta rangt álitið. Bæði ræður manna
og rit hafa þá að eins nokkurt gihli, og fá
góðar viðtökur hjá öðrum, þegar þeir jafn-
framt geta byggt nokkuð upp á dáð vora og
dugnað. jþetta er það, sem gjörir ætið mest
að verkum, til að vinna oss hugi ntauna. Sá
sem þess vegna ann góðu máli, hann taki í
sighugogdug, og veri þess fullviss, aðviðleitni
hans tilgóðs verður aldrei ávaxtarlaus, að á-
lit hans þvert á móti, ef það er rjett. og ef
hann fylgir því fram ineð greind og gætni, og
þreytist ekki, ryður sjer á endanunt til rúms
enda hjá daufheyrðustu sálum.
J>að stendur nú svo á i landi voru, að
Norðlendirigar og Vestfirðingar hafa þegar á
stokkunum sina stofnanina hvor, prentsmiðju
og sjómannaskóla, sern hvort um sig má verða
þjóð vorri til mesta gagns og sóma, ef það
einu sinni kemst á fætur, og nærnokkurn veg-
inn rjettu skipulagi. lljer er þá tvennt á ferð-
inni, íslendingar! sem er vel verðugt að sæta
athygli vorri, og ætti að vekja hjá oss löng-
un til samtaka. Jeg hehl líka, að það inegi
ganga að því vísu, að allir íslendingar lieyri
ineð fögnuði um stofnun sjómannaskólans
hjer á landi, og að flestir vilji láta eitthvað
af hendi rakna, til þess að hann rísi á fætur;
enda ætla jeg ekki að sinni að fara um hann
fleiri orðum; neina jeg spái því, að þá mun
fyrst Eykonan ísland fagna í anda og fríðka