Þjóðólfur - 19.04.1852, Blaðsíða 5

321
rúmi og lientugleikum, laga þær aö oröfæri
og rjettritun, svo þær komi ekki svo óþokka-
lega fyrir sjónir, að þær með því spilli fj’rir
sjálfum sjer og blaðinu.
1. Um hirðingu roshins fjár á útbeitar-
jorðiim um vetur.
3>aö er livorttveggja að núna er bæði
skraföld og skrifold, eiula sjer það á, þegar
við bændurnir ráðumst í að rita, því allfærstir
af okkur hafa baft áræði eða tækifæri til þess
bísna lengi að undanförnu. Og þótt jeg fyr-
ir mitt leiti þykist ekki vera sá búmaður, er
kunni vel að búa, eða geti öðrum kennt, vil
jeg samt láta í Jjósi meiningu mína, eptir
þekkingu minni og reynslu, og láta hana und-
ireins vera svar upp á spurningu þá, er lestr-
arfjelag Blöndæla sendi mjer f. á til úrlausn-
ar, um: bvor bezt mundi hyrðing á rosknu
Qe á útbeitar jörðum um vetur ? Jeg gjöri
þetta meðfram til þess, að þeir, sem ekki
kunna aðra betri aðferð, reyni það, sem mjer
befur reynst vel, og meðfram til liins, að þeir
sem betur vita og kunna, unni bæði mjer og
öðrum að kynnast þekkingu og reynslu sinni.
Jþað hefur verið þjamalla manna mál, „að
fje skyldi hýsa að hausti, þegar það þíðir
ekki úr bæli sinu“, meira lield jeg þetta sje
undir veðráttu komið en jarölagi; en þegar
farið er að þústa að til muna, lield jeg sje
bezt að hýsa fje á hverri nóttu, ef fjárhúsin
eru köld, rúmgóð og þeim haldið breinum.
En til að ráða bót á þvi, er jeg hefi víða sjeð
viðgangast þá farið er að hýsa: að færra og
fleira vantar á bverju kvöldi, sem liggur viðs-
vegar úti í hættu fyri dýrbiti og áblaupsbilj-
um, en hitt sem heim kemst með mikilli
fyrirböfn og ónæði á fjenu úr fjarlægustu
bögum, er innlátið: þá liefi jeg tekið það fyr-
ir, að láta standa hjá fje mínu strax, er það
fer að liggja inni, og eins að vetrinum, þeg-
ar nauðsyn ber til og eittbvað er að veöri.
Mælir margt öbluglega frain mnð þessari að-
ferð: a, að fjárhyrðar venjast með því á
að rækja* betur köllun sina, eins og á fyrri
tímunum; þeir sjá og vita betur hvað ein-
stökum skepnum liagar, og fjeð fjálft venst á
að halda betur saman. b, með þessu móti
verður líka vetrarbeitin liægri enn ella; fjar-
lægustu hagarnir verða þá notaðir framan af,
þegar bezt er að beita, og eins þaö, er fyrst
leggur undir, en það sem lengst verst, ætti að
geyma til þrautabeitar, þegar annað verður
ekki notað. Með hjástöðunni endist þá beit-
in miklu betur en án hennar, sje benni ekki
spillt með óþörfuin hrossafjölda; en sje fjeð
látið sjálfráðt, má nærri geta, að það fari ekki
haganlega á beit sinni. Með h jástööunni get-
ur bver aðgætinn fjármaður sjeð strax á þeim
kindum, er fá bólgusótt og bætt þeim með
þvi, að klippa litið eitt framan af sin sauð-
anna og hella síðan ofan í veiku kindina,
svo sem hálfpela af vatni með einuin spæni
af salti í, og bálfum spæni af velmuldum þorsk-
kvörnum, binda siðan lauslega undir kindina,
svo menn viti, hvort henni bregður nokkuð,
en gefa henni ljett og grænt hey, og láta
hana.ekki út um viku tíma, allra siztí kulda
eða harðviðri. Sje þar á móti ekki staðið hjá,
þá getur skeð, að ekki sjáist á jafnharðri
skepnu sem sauðkindin er, fyrr en bún er
sprúngin, því optast er fje framan af vetri
látiö út og inn í dimmu, og þá er ekki
eins bægt að veita þessu eptirtekt í tíma.
Hjástaðan forðar einnin við þvi, að fje hrynji
bópum saman í hætturnar; eins er hægt, að
verja það fyri dýrbíti, þegar það er liýsst að
nóttinni, en staðiö hjá þvi á daginn. Með
þessu er smalamanninum líka gjört hægra
fyrir, lieldur en að reka fjeð í skammdegi
lariga leið, en verða að fara strax afstaðaptur,
þegar liann er heim koininn, ef hann á að geta
baft fjeð saman. 3>að er því betra að láta aðra
veíka fjárbúsin, svo smalamaöur þurfi ekki
að ómaka sig heimtil þess, beldur en að fjár-
geymslan fari í ólestri fyrir dvalir hans við önnur
verk, sem miklu minna er undir komið. jáetta
bið jeg bændur að athuga, hvort ekki sæmi
betur, að menn tæki npp liina góðu og gömlu
bjástöðu venja, ogspöruðu sjermeð því marga
heytugguna, sem með nokkrum tíma gæti orð-
ið að góðuin mun og notalegri næringu handa
skepnunum þegar að harðnaði, og ekkert væri
út að sækja. En ekki er öllum trúandi fyrir
því, að standa hjá fje, þvi verður liússbóndi
að hafa nákvæmt eptirlit á, hvernig það sje
gjört, kenna sinalamanni aðferðinn, ef bami
er lítt vanur; en sje liann óráðþæginn eða
birðulaus, verður bússbóndi að fara sjálfur