Þjóðólfur - 19.04.1852, Blaðsíða 6

322
til hjástöðu, eða fá annan til, er truandi sje.
3>að hefur mjer reynzt hezt í harðviðri um vetur,
fiegar jeg hefi verið kominn með fjeð í beiti-
landið, að vera á gangi innan um hópinn, íta
honum sundur og láta hann reka eða fara
bítandi uridan veðrinu, {lángað til beitarsviðið
er á enda; {þá rek jeg íjeð harðan sprett
aptur í veðrið eða þangað, sem jeg ætla {iví
annað rekið; en geti jeg ekki haldið því á með
{iessu, rek jeg {>að strax heim. Við þetta miða
jeg útlátningu sauða, þegar nægileg jörð er,
{iví jeg kalla ekki beitandi, ef jeg get ekki
með þessari hreifingar aði’erð haldið {ieim á
jörð. (Fraiulialdiö siðar).
Rœðan i Tröllakirkju.
Endinn. En einmitt fyrir það að menn hafa
farið jiannig að ráði sínu, er þeir ekki einung-
is snjerust hvor í móti öðrum, heldur loksins
upp á móti sjálfum sjer, þá hefur frelsismál-
ið borið lægri hluta, og orðið undir að minnsta
kosti í bráð, með því að einvaldunum hefur
aptur tekizt að kúga allar frekari frelsistil-
raunir. Og orsökin til þess að hinu heilaga
og rjettláta frelsismáli skyldi ekki reiða het-
ur af en svo, að lýðurinn skyldi missa sigur
í málinu, rjett í því hann þóktist hafa sigur-
inn í höndum sjer — orsökin til þess er eng-
in örtnur en sú, að upplýsingin ein er krapt-
ur guðs til sannarlegs frelsis. Eins og skyn-
semin ein getur rjettilega hagnýtt sjer frelsið,
og lialdið því svo það ekki missist, eins er
hún líka einsömul fær um að finna hinn I’
rjetta veg til að ná frelsinu í fyrstu. 'Vilji [
þjóðirnar vera frjálsar, þá verða þær til þess I
að vaxa í þekkingu, svo þær að minnsta kosti j
hafi hugmynd um, hvernig frelsi þær vilja j
hafa; en því betur og ljóslegar’sem hugmynd
sú vakir fyrir þeim, þess skynsamlegar og hyggi- .
legar ganga þær að því að vinna fyrir frelsinu.
I þekkingunni er fólginn kraptur, sem engin
vopn bíta; skýr ineðvitund um rjettinn vek-
ur löngun til að geta notið hans, og kennir
líka hið rjetta lag til að ná honum. Jess
vegna ættu þeir inenn, sem vilja þjóðunum
vel meir en á vörunuin, og eru á fram um að
þær geti fengið sem frjálsastar höndur
þeir ættu að hafa lært það af atburðunum,
sem fram hafa komið jafnt og þjett á hálfri
öld, að það tjáir ekki að æsa upp lýðinn út í
loptið, þeir ættu að sjá það að þeir styðja
svo bezt frelsismálið, að þeir hjálpi til þess
að þjóðirnar geti vaxið í þekkingu í öllum
greinum. En þó ættu sjer í lagi þeir, sem
völdin hafa, að láta sjer annt um þetta, því
auk þess að það er lieilög skylda þeirra,
fremur en allra annara, að sjá um, að lýöur-
inn geti vaxið í þekkingu, svo er líka tíman-
leg velferð sjálfra þeirra undir því komiri, að
lýðurinn gjöri það. iieynslan hefur sýnt það,
að þekking og mentun eru vissustu rnáttar-
stoðir allrar ríkisstjórnar. jiegar lýðurinn
,fer af stað óður og uppvægur, má allt af bú-
ast við því, að hann fyrst og fremst svali
gremju sinni á þeim, sem völdin hafa, og allt
af með meiri og meiri ofsa og frekju. Hver
bilting sem koniið hefur, hefur æ meir og meir
ruggað undir hásætum konungaima, og síð-
asta bilting hinnar hálfu aldar hefur varpað
svo mikilli smán og niðurlægingu á stjórn-
endur þeirra landa, þar sem þegnarnir hafa
atað sig út í blóði, að þeir, sein völdin hafa,
geta átt þess vissa von, þegar næsta bilting
kemur, þá að sæta allri svívirðing foreyðsl-
unnar. En með því inóti að þeir láti sjer
annt um, að þjóðirnar vaxi í þekkingu, þá geta
þuir afstýrt því að óvild þeirra, hvenær sem
hún framvegis kann að blossa upp, hvorki
snúist á móti sjálfum þeim, nje stefni að
því að umturna öllu mannlegu fjelagi. Að
sönnu geta þeir þá ekki lengur beitt kúgun-
úrvaldi harðstjóranna, en þeir geta lika átt
kost á að lirósa ást og virðingu þegna sinna,
og þannig í friði og ró uppfyllt þær skyldur
stjórnarans, sem mest er í varið, að efla fram-
för þegnanna í andlegum og líkamlegum efnum. »
Dálítið um prentun
á
Sálmabókinni.
Sálmabókin er venjulega seld fyrir 1
rikisdal á meðalgóðum prentpappír, og 9 mörk
á skrifpappír eða góðum prentpappír, og er
þetta að vísu ærið verð á bók, er selst jafn
vel, og Sálmabókin, og allir þurfa að eiga,
ekki siður snauðir menri, enn fjáðir.
Sálmabókin hefur verið prentuð níu sinn-
um, síðan árið 1801., að hún var fyrst prent-
uð. Síðast var liún prentuð árið 1847, og hef